«Զբոսաշրջիկներին մենք շփոթեցնում ենք. մեկն ասում է՝ դամբարանադաշտ է, մյուսը՝ աստղադիտարան»

«Զորաց քարեր» պատմամշակութային արգելոցի տարածքում տարիներ շարունակ ապօրինի հիմունքներով գործող շինությունը ապամոնտաժվել է, տեղափոխվել սեփականատիրոջը պատկանող հողատարածք: «Բետոնային հիմքով առևտրի տաղավարը 2005-ից մինչ օրս առանց վարձակալության պայմանագրի է գործել: Ապամոնտաժվել է 188-րդ հոդվածի 3-րդ կետի համաձայն՝ նախատեսված ժամկետում ապօրինի կառույցը հուշարձանի տարածքից հեռացնելու հրամանը չկատարելուց հետո միայն,- «Իրատեսի» հետ զրույցում ասաց ԿԳՄՍ նախարարի օգնական ԴԱՎԻԹ ԴԱՆԻԵԼՅԱՆԸ, նշելով, որ առևտրային կրպակը տեղադրելիս հիմք է փորվել, բետոնային հատվածներ են եղել, ինչն անթույլատրելի է:- Այդ հարցով զբաղվելու են իրավապահ մարմինները: Փոխարենը լրջորեն քննարկվում է հուշարձանի տարածքում սպասասրահ և սանհանգույց ունենալու նախագիծը: Սպասասրահը թանգարան դարձնելու» հեռահար ծրագիր կա:

Պատմամշակութային տարածքն ազատելու լուրը միանշանակ չընդունվեց: Ոմանց կարծիքով՝ կրպակը ապամոնտաժում են հուշարձանը հեշտությամբ ոչնչացնելու համար, (կարելի է կարծել` առևտրային այդ կետը «Զորաց քարերի» պահպանման գործառույթ է իրականացրել):

Նորից գլուխ է բարձրացնում աղմկահարույց հարցը՝ Զորաց քարե՞ր, թե՞ Քարահունջ, աստղադիտարա՞ն, թե՞ դամբարանադաշտ: Ինչու՞ են մեկը մյուսին անխնա մեղադրում հուշարձանն արժեզրկելու, անգամ վնասելու փորձի մեջ: Ի՞նչ դիրքորոշում ունի նախարարությունն այս հարցում:
Դավիթ Դանիելյանը նկատեց, որ կառավարության որոշմամբ՝ դա աստղադիտարան է, տարիներ շարունակ տարբեր հնագետներ կարող են տարբեր կարծիքներ հայտնել, բայց պետությունը մեկ դիրքորոշում պետք է ունենա, նախարարությունն էլ պետության մի մասնիկն է. «Հնարավոր է շուտով ճանապարհին տեղադրվեն «Զորաց քարերի»՝ աշխարհի ամենահին աստղադիտարանը լինելու վարկածը հաստատող ցուցանակներ: Զբոսաշրջիկներին մենք շփոթեցնում ենք. մեկն ասում է՝ դամբարանադաշտ է, մյուսը՝ աստղադիտարան»:

Շփոթության պատճառ է նաև «Զորաց քարեր» պատմամշակութային արգելոցից 400-500 մետր հեռավորության վրա ստեղծված, հնավայրի՝ չափերով ավելի փոքր կրկնօրինակը: Մեր զրուցակիցն ասաց, որ ինքը ևս մի անգամ ապակողմնորոշվել է՝ տեսնելով դա: Այդ մտահղացման հեղինակը արգելոցի նախկին տնօրենն է: ՊՈԱԿ-ի տարածքից դա դուրս է, լիազորություն չունեն, բայց եթե պարզվի, որ անթույլատրելի է հուշարձանը այդ կերպ պատճենելը, այդ հարցով էլ կզբաղվեն: Նախկին տնօրենը հայտնի է նաև իր տեղադրած քարերի տարածքում ծիսակատարություններ իրականացնելու փաստով, սակայն այլևս լիազորություններ չունի: «Զորաց քարեր» մասնաճյուղը նոր վարիչ ունի. Աշոտ Ավագյանին փոխարինել է Սպարտակ Սաֆրազյանը: Նախարարությանը տեղեկություն է հասել նաև, որ նախկին տնօրենը մայրուղու մոտ խանութ ունի, որտեղ հնագիտական իրեր է վաճառում: Իսկ տաղավարը նկատել են դեպի մարզեր հերթական այցի ժամանակ. նախարարը տեսել է տաղավարը և հրահանգել անհապաղ զբաղվել այդ հարցով:

Ժամանակ առ ժամանակ մեղադրանքներ են հնչում, որ հնագետները պեղումներն իրականացնում են օրենքի խախտումով՝ միտումնավոր ոչնացնելու համար «Զորաց քարերը»: Մտադի՞ր եք բողոքի հետքերով գնալու և պաշտոնական եզրակացութուն տալու՝ վերջակետելով անհարկի խոսակցությունները կամ, հակառակ դեպքում, կանխելով վանդալիզմը: Մեր այս հարցերին ի պատասխան Դավիթ Դանիելյանն ասաց, որ տեղում ուսումնասիրել են խնդիրը, նաև հրահանգել են՝ պարզել, թե ինչ է կատարվում իրականում. «Հիմա շատ ավելի խիստ է լինելու հսկողությունը: Մի քանի օր առաջ գիտամեթոդական և փորձագիտական նիստ անցկացրինք մասնագետների հետ՝ նախարարի ղեկավարությամբ: Լրջորեն քննարկել ենք բոլոր այդ խնդիրները: Պետք է էլեկտրոնային եղանակով արձանագրվի պեղումների ընթացքը, որպեսզի բազա ունենանք, և այդ ամենը հասնի եկող սերունդներին: Կա նաև մեկ այլ հանգամանք. հնագետներն իրավունք չունեն ամբողջը պեղելու, մի հատվածը պեղում են, մնացածը պետք է հաջորդ սերունդն անի՝ ավելի զարգացած տեխնոլոգիաներով: Մենք լուրջ թիմով զբաղվում ենք պատմամշակութային հուշարձանների պահպանությամբ, վստահ եմ, որ արդյունավետ աշխատանք է արվելու»:

Հետաքրքրվեցի նաև «Ամբերդ ամրոցի» ճակատագրով, որի հարևանությամբ իրականացվող աշխատանքները ժամանակավորապես կասեցվել են, ճշտելու համար՝ ի՞նչ փուլում է գործընթացը: «Իրավական դաշտում է գործընթացը, համապատասխան մարդիկ օրենքով սահմանված կարգով պատասխան պետք է տան: Մեզնից պահանջվում էր կասեցնել շինարարությունը: «Ամբերդ» դեռ չենք հասցրել գնալ, բայց ծրագրում ենք»,- ասաց Դավիթ Դանիելյանը:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ