Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Վար­չա­պետն անգ­րա­գետ ու պրի­մի­տիվ ձևով ոչ թե իր թեր­թը, այլ եր­կիրն է խմ­բագ­րում»

«Վար­չա­պետն անգ­րա­գետ ու պրի­մի­տիվ ձևով ոչ թե իր թեր­թը, այլ եր­կիրն է խմ­բագ­րում»
27.09.2019 | 00:48

«Մեծ գա­վա­ռա­կան թատ­րո­նում ենք ապ­րում, որ­տեղ խա­ղաց­վող բե­մադ­րու­թյու­նը լի է պա­թո­սով ու տար­բեր է­մո­ցիա­նե­րով, բայց ա­ռանձ­նա­պես բո­վան­դա­կու­թյուն չու­նի, ու որևէ մե­կը չի կա­րող ա­սել՝ ին­չով է ա­վարտ­վե­լու»,- «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում նման տե­սա­կետ հայտ­նեց ՀՀԿ-ա­կան նախ­կին պատ­գա­մա­վոր ԿԱ­ՐԻ­ՆԵ Ա­ՃԵ­ՄՅԱ­ՆԸ: Ինչ վե­րա­բե­րում է գլ­խա­վոր դե­րա­կա­տա­րին, ա­սում է, թե Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին ա­նընդ­հատ հե­տապն­դում է ա­ռա­ջի­նը, միա­կը և ան­նա­խա­դե­պը լի­նե­լու մո­լուց­քը: Ա­ճե­մյա­նը հա­մե­րաշխ է Փա­շի­նյա­նի՝ ան­նա­խա­դե­պու­թյան սինդ­րո­մի հետ, ո­րով­հետև վար­չա­պե­տի ա­րած բո­լոր քայ­լերն իս­կա­պես ան­նա­խա­դեպ են. «Ան­նա­խա­դեպ էր, օ­րի­նակ, հան­գա­ման­քը, երբ ԱՄՆ-ում Հայ ա­ռա­քե­լա­կան ե­կե­ղե­ցուն ու նրա սպա­սա­վոր­նե­րին ծն­կի բե­րե­լու մա­սին հայ­տա­րա­րեց, այն դեպ­քում, երբ գի­տենք՝ դա­րե­րի ըն­թաց­քում ով­քեր են ցան­կա­ցել ծն­կի բե­րել ե­կե­ղե­ցին: Դրանք մեր թշ­նա­մի­ներն են ե­ղել, մեր պե­տու­թյան ու հա­վատ­քի դեմ: Կամ հայ­տա­րա­րում է, թե ադր­բե­ջան­ցի ժո­ղովր­դի հա­մար էլ պի­տի ըն­դու­նե­լի լի­նի Ար­ցա­խի հիմ­նա­հար­ցի կար­գա­վո­րու­մը: Ինչ­պե՞ս կա­րե­լի է նման բան ա­սել տա­րի­ներ ի վեր հա­յա­տյա­ցու­թյան քա­րոզ տա­նող ադր­բե­ջա­նա­կան իշ­խա­նու­թյա­նը, երբ Ար­ցա­խի ժո­ղո­վուր­դը վա­ղուց ինք­նո­րոշ­վել է: Ան­նա­խա­դեպ է նաև այն, որ վար­չա­պետ Փա­շի­նյանն իշ­խա­նու­թյան գա­լուց հե­տո հան­րա­հա­վաք է նա­խա­ձեռ­նում, ին­չը, ըստ տրա­մա­բա­նու­թյան, ընդ­դի­մու­թյան մե­թո­դի­կան է: Պայ­քա­րում է նախ­կին­նե­րի, իր բե­րած մարդ­կանց ու բո­լո­րի դեմ: Ան­նա­խա­դեպ եմ հա­մա­րում Բա­կո Սա­հա­կյա­նին Ան­կա­խու­թյան տո­նին ինչ-որ մե­կի շուր­թե­րով մարզ­պետ հայ­տա­րա­րե­լը: Այդ­պի­սի հայ­տա­րա­րու­թյուն մեր որևէ ղե­կա­վա­րի դեպ­քում չէր կա­րող լի­նել, իսկ դա հս­տակ ազ­դակ է»:

Կա­րի­նե Ա­ճե­մյա­նի հա­մար ան­նա­խա­դեպ է նաև, երբ երկ­րի վար­չա­պե­տը հայտն­վում է մեծ երկ­րում ու, վար­կա­բե­կե­լով նախ­կին նա­խա­գա­հին, ա­սում, թե նրա նկատ­մամբ քրեա­կան գոր­ծեր են հա­րուց­ված, այ­նինչ, հե­տո ՀՔԾ-ն հայ­տա­րա­րու­թյուն է տա­րա­ծում, որ Սերժ Սարգ­սյա­նի, Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նի նկատ­մամբ որևէ քրեա­կան գործ չի հա­րուց­վել:
«Պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան զգա­ցում չու­նե­նալ ու նման բան հայ­տա­րա­րել՝ ա­ռա­ջի­նի, միա­կի ու ան­նա­խա­դե­պի մո­լուց­քով տար­ված լի­նե­լու վկա­յու­թյուն է: ՀՀ երկ­րորդ նա­խա­գահ Ռո­բերտ Քո­չա­րյանն ա­նա­զա­տու­թյան մեջ է, և հար­ցը որևէ ձևով լու­ծում չի գտ­նում: Սա վրեժխ­նդ­րու­թյան, քա­ղա­քա­կան սպառ­նա­լիք­նե­րի հետևանք է: Մյուս կող­մից՝ մեծ եր­կր­նե­րի հա­մար մենք այ­սօր որևէ ար­ժեք չենք ներ­կա­յաց­նում, նույ­նիսկ մեր ա­նու­նը չի տր­վում կարևոր մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի ժա­մա­նակ, մենք մե­կու­սաց­վել ենք: Բայց տա­րի­նե­րով աշ­խա­տել ենք մեր հե­ղի­նա­կու­թյու­նը բարձ­րաց­նե­լու վրա, ինչն այ­սօր սրըն­թաց կեր­պով ան­կում է ապ­րում: Անգ­րա­գետ ու պրի­մի­տիվ ձևով վար­չա­պե­տը խմ­բագ­րում է ոչ թե իր թեր­թը, այլ եր­կի­րը, ին­չը կա­րող է սար­սա­փե­լի հետևանք­ներ ու­նե­նալ: Այն մար­դիկ, որ ան­տե­ղյակ են, շատ չեն կար­դում, պա­կաս տե­ղե­կաց­ված են, չգի­տեն ի­րա­կա­նու­թյու­նը, իմ ա­սած­նե­րի հետ կա­րող են չհա­մա­ձայ­նել, հոռետես ան­վա­նել ինձ, բայց իմ բո­լոր ա­սած­ներն ի­րա­կան մտա­հո­գու­թյուն են: Մենք մտա­հոգ­ված ենք թե՛ մեր ե­րե­խա­նե­րի ա­պա­գա­յով, թե՛ Ար­ցա­խի ա­պա­գա­յով, թե՛ այն ա­մե­նով, ինչ կա­տար­վում է Հա­յաս­տա­նում»,- ըն­դգ­ծում է նա:
Ըստ ՀՀԿ-ա­կա­նի՝ ան­նա­խա­դե­պու­թյան շար­քին է դաս­վում Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի՝ ընդ­դի­մու­թյուն չու­նե­նա­լու հան­գա­ման­քը: Շեշ­տում է՝ «ընդ­դի­մու­թյու­նը» ծա­ռա­յում է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին ու նրա շա­հե­րին: Իսկ ի­րենց ժա­մա­նակ, հի­շում է, ընդ­դի­մու­թյան խոս­քը լսե­լի է ե­ղել, ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը բո­լոր հար­ցե­րում անխ­տիր ի­րենց հետ ձեռք չեն բարձ­րաց­րել ու հա­մա­ձայ­նել, մինչ­դեռ այ­սօր խոր­հր­դա­րա­նում որևէ մե­կը որևէ բա­նի չի ընդ­դի­մա­նում. «Կեն­դա­նի­նե­րի ի­րա­վունք­ներն են քն­նար­կում՝ այն դեպ­քում, երբ մարդ­կանց ի­րա­վունք­նե­րը խախտ­վում են զանգ­վա­ծա­յին կեր­պով, հայ­տա­րա­րու­թյուն են ա­նում՝ ի պաշտ­պա­նու­թյուն Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի: Ձևա­կան էլ չէ այդ ընդ­դի­մու­թյու­նը, ուղ­ղա­կի ընդ­դի­մու­թյուն էլ չեն: Չնա­յած չեմ բա­ցա­ռում` հնա­րա­վոր է, վախ ու­նեն, թե կա­րող է ինչ-որ ռեպ­րե­սիվ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ա­լիք սկս­վել, ու հայ­տն­վեն ա­նա­զա­տու­թյան մեջ: Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ան­կան­խա­տե­սե­լի, հա­խուռն, է­մո­ցիո­նալ գոր­ծիչ է, որ պա­հին ինչն ի­րեն դուր չի գա­լիս, ինչ ձևով ու­զում՝ ար­ձա­գան­քում է: Իսկ «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյու­նը» ոչ թե նրա, այլ նախ­կին իշ­խա­նու­թյան, նախ­կին ղե­կա­վա­րի մեծ ի­մաս­տու­թյան ձեռք­բե­րումն է»:
Շա­րու­նա­կե­լով խոր­հր­դա­րա­նա­կաննե­րի աշ­խա­տաո­ճի թե­ման՝ հա­վե­լում է, որ տե­ղե­կատ­վա­կան ու քա­ղա­քա­կան այս մեծ խառ­նա­շփո­թում, վրեժխ­նդ­րու­թյան ու թշ­նա­ման­քի տար­րե­րի ակն­հայտ դրսևոր­ման այս շր­ջա­նում իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մեղ­մո­րեն փոր­ձում են այն­պի­սի օ­րի­նագ­ծեր ըն­դու­նել, ո­րոնք վտան­գում են մեր ինք­նու­թյու­նը: Բայց մինչ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը փոր­ձում են հար­ցա­կա­նի տակ դնել ազ­գա­յինն ու մնա­յու­նը, ԱՄՆ-ը հայ­տա­րա­րու­թյուն է ա­նում՝ ա­պա­գան ոչ թե գլո­բա­լիստ­նե­րինն է, այլ հայ­րե­նա­սեր­նե­րի­նը. «Իսկ մենք, փաս­տո­րեն, «թավ­շյա հե­ղա­փո­խու­թյամբ» ու «ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյամբ» հետ ենք մնում աշ­խա­հից: Ա­վե­լին՝ ըստ իմ ու­նե­ցած տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի՝ պատ­գա­մա­վոր­ներ կան, որ զբաղ­ված են այ­լընտ­րան­քա­յին կր­թու­թյան ներ­մուծ­մամբ, ո­րում տեղ չի գտ­նե­լու, օ­րի­նակ, Հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյու­նը, սե­ռա­կան դաս­տիա­րա­կու­թյունն էլ տա­րի­քա­յին սահ­մա­նա­փա­կում չի ու­նե­նա­լու: Այ­սինքն՝ ա­մեն բան ար­վում է Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիա­յի հա­մար պա­րարտ հող նա­խա­պատ­րաս­տե­լու հա­մար: Ա­սում են՝ ՀՀԿ-ն վա­վե­րաց­նե­լու էր կոն­վե­նցիան, ու­զում եմ հս­տա­կո­րեն ար­ձա­նագ­րել՝ ոչ ոք չէր պատ­րաստ­վում վա­վե­րաց­նել այն. մի­ջազ­գա­յին բազ­մա­թիվ պար­տա­վո­րու­թյուն­ներ կան, ո­րոնց շր­ջա­նակ­նե­րում ստո­րագր­վել է կոն­վեն­ցիան, ստո­րագ­րելն ու վա­վե­րաց­նե­լը տար­բեր բա­ներ են: Իսկ ե­թե Փա­շի­նյանն ա­սում է, որ մենք ստո­րագ­րել ենք, ա­պա ի­րեն ոչ ոք չի խան­գա­րում ստո­րագ­րու­թյու­նը հետ վերց­նել: Այ­սօր պատ­գա­մա­վոր­նե­րի մեծ մա­սը լծ­վել է այն վա­վե­րաց­նե­լու գոր­ծին: Հաս­կա­նում եմ՝ նրանք տար­բեր շա­հեր ու­նեն, տար­բեր կող­մե­րից են ֆի­նան­սա­վոր­վում: Ան­գամ լսել եմ, որ ադր­բե­ջա­նա­կան ֆոն­դե­րից ֆի­նան­սա­վոր­վող­ներ կան: Սո­ցիա­լա­կան հար­ցե­րի ու աշ­խա­տան­քի նա­խա­րա­րու­թյու­նը գի­շերօ­թիկ դպ­րոց­ներ է փա­կում, պե­տու­թյունն այդ ե­րե­խա­նե­րին բախ­տի քմա­հա­ճույ­քին է հանձ­նում՝ խու­սա­փե­լով նրանց նկատ­մամբ որևէ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն կրե­լուց: Այս ա­մե­նը հաշ­վի առ­նե­լով է, որ ա­սում եմ՝ կոն­վեն­ցիան վա­վե­րաց­նե­լու հող է նա­խա­պատ­րաստ­վում»:
ՀՀԿ-ա­կան նախ­կին պատ­գա­մա­վո­րը վս­տահ է՝ երկ­րի վար­չա­պե­տը կոնկ­րետ թի­րախ­ներ է ընտ­րել, նրա քայ­լե­րը միտ­ված են մեր ինք­նու­թյու­նը խա­թա­րե­լուն ու, որ­պես հայ, մեզ ոչն­չաց­նե­լուն: Շեշ­տում է՝ գույ­նե­րը չի խտաց­նում, ու մար­դիկ ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում տես­նե­լու են այն­պի­սի բա­ներ, որ այժմ չեն տես­նում կամ չեն ու­զում տես­նել: Նաև փա­կագ­ծեր է բա­ցում՝ պատ­գա­մա­վոր­ներ գի­տի, որ ըն­դա­մե­նը 8 ա­միս է՝ ման­դատ են ստա­ցել, բայց ար­դեն տա­րածք­ներ են գնել, ռես­տո­րան­ներ են սար­քում: Հռե­տո­րա­կան հարց է հն­չեց­նում՝ ինչ­պե՞ս այդ մար­դիկ այդ­պես ա­րագ հարս­տա­ցան:
Վե­րա­դառ­նա­լով Փա­շի­նյա­նի՝ ԱՄՆ-ում անց­կաց­րած հան­րա­հա­վա­քին՝ կոչ-հոր­դո­րով դի­մում է հա­յաս­տա­նյան «հե­ղա­փո­խու­թյամբ» ոգևոր­ված հայ­րե­նա­կից­նե­րին, ո­րոնք, ըստ Փա­շի­նյա­նի, 2018-ի ապ­րիլ-մա­յի­սին ե­ղել են Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րա­կում. «Կա­րիք չկա այլ երկ­րում ապ­րել ու մեծ պա­թո­սով բղա­վել՝ Հա­յաս­տան: Այդ մար­դիկ, որ մեծ պա­թո­սով սի­րում են Հա­յաս­տա­նը, հան­գիստ կա­րող են վե­րա­դառ­նալ, ո­րով­հետև դռ­նե­րը, դար­պաս­նե­րը բաց են, ոչ ոք նրանց չի խան­գա­րում: Ե­թե Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը նրանց ե­րա­զանք­նե­րի ղե­կա­վարն է, պար­տա­վոր են վե­րա­դառ­նալ Հա­յաս­տան ու տն­տե­սա­կան, քա­ղա­քա­կան կյան­քում ու­նե­նալ ի­րենց ակ­տիվ դե­րա­կա­տա­րու­մը: Բայց ես գի­տեմ, որ այս օ­րե­րին մի շարք ա­մե­րի­կա­հա­յեր վա­ճա­ռում են երևա­նյան բնա­կա­րան­նե­րը»:
ՀՀԿ-ա­կան նախ­կին պատ­գա­մա­վորն ըն­դգ­ծում է, որ ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան դաշ­տի միակ նպա­տա­կը եր­կի­րը վտանգ­նե­րից զերծ պա­հելն է: Մտա­հո­գու­թյամբ է ար­ձա­նագ­րում՝ հե­տա­գա­յում գու­ցե հնա­րա­վոր է տն­տե­սու­թյու­նը, քան­դա­ծը կար­գի բե­րել, բայց բա­րո­յա­հո­գե­բա­նա­կան ծանր մթ­նո­լոր­տը, թշ­նա­մանքն ու չա­րու­թյու­նը, որ պա­տու­հա­սել է մեր հա­սա­րա­կու­թյա­նը, եր­կար ժա­մա­նակ հնա­րա­վոր չի լի­նե­լու բու­ժել:
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ

Դիտվել է՝ 4931

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ