«Երբ Փա­շի­ն­յանն ա­սում է՝ պատ­կե­րա­ցում­նե­րը նույնն են, ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը սա որ­պես խա­ղա­քարտ է օգ­տա­գոր­ծե­լու»

Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը վար­չա­պետ դառ­նա­լուց հե­տո հայ­տա­րա­րեց, թե Ար­ցա­խի հար­ցի ո­րո­շողն ին­քը չէ, ի­րեն ար­ցախ­ցին չի ընտ­րել, հետևա­բար նման ման­դատ չի տվել, հե­տո ա­սաց, թե բա­նակ­ցու­թյուն­ներ չեն լի­նե­լու մինչև Ար­ցա­խը չվե­րա­դառ­նա բա­նակ­ցա­յին սե­ղան, ա­վե­լի ուշ հայ­տա­րա­րեց, թե «Ար­ցա­խը Հա­յաս­տան է և վերջ»։ Նա­խօ­րեին էլ այս ա­մե­նին գու­մար­վեց մեկ այլ հայ­տա­րա­րու­թյուն։ Փա­շի­նյանն իր լայ­վում ա­սաց, թե բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի շուրջ հի­մա մի տար­բե­րակ են փոր­ձում գտ­նել, ո­րը Հա­յաս­տա­նի, Ար­ցա­խի և Ադր­բե­ջա­նի ժո­ղո­վուրդ­նե­րին ըն­դու­նե­լի պի­տի լի­նի։ Այն, որ բազ­միցս չարչ­րկ­ված միտ­քը, թե ե­րեք եր­կր­նե­րին պի­տի ըն­դու­նե­լի տար­բե­րակ լի­նի, նոր չէ, բայց որ այդ­պես էլ հաս­կա­նա­լի չէ, թե այդ ինչ մո­գա­կան լու­ծում պի­տի լի­նի, որ և՛ իր հո­ղը պաշտ­պա­նո­ղի և գի­շե­րով ան­մեղ մար­դուն կաց­նա­հա­րո­ղի հա­մար ըն­դու­նե­լի լի­նի, չի բարձ­րա­ձայն­վում։ Ար­ցա­խյան հա­կա­մար­տու­թյան վե­րա­բե­րյալ Փա­շի­նյա­նի վեր­ջին մտ­քե­րին ենք անդ­րա­դառ­նում ադր­բե­ջա­նա­գետ ԱՆ­ԺԵ­ԼԱ Է­ԼԻ­ԲԵ­ԳՈ­ՎԱ­ՅԻ հետ հար­ցազ­րույ­ցում։

-Իր վեր­ջին «լայ­վում» Փա­շի­նյա­նը խո­սեց հա­կա­մար­տու­թյան մա­սին, ի՞նչ նոր բան Դուք ա­ռանձ­նաց­րիք։
-Հան­րու­թյան շր­ջա­նում տևա­կան ժա­մա­նակ ա­ռա­ջա­ցած հար­ցե­րի պա­տաս­խան­ներն այդ­պես էլ չհն­չե­ցին։ Վար­չա­պե­տը կենտ­րո­նա­ցավ բամ­բա­սանք­նե­րի, դա­վադ­րու­թյուն­նե­րի վրա։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, հն­չեց մի այս­պի­սի թեզ, որ Ստե­փա­նա­կեր­տի և Երևա­նի մո­տե­ցում­նե­րը Ար­ցա­խի հար­ցում նույ­նա­կան են։ Այս թե­զի շուրջ հար­ցեր են ա­ռա­ջա­նում։ Տա­րի­ներ շա­րու­նակ կարևո­րել ենք, որ Ար­ցա­խը պետք է վե­րա­դառ­նա բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նի շուրջ, դա բա­ցատ­րել ենք այն հան­գա­ման­քով, որ Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի մո­տե­ցում­նե­րում կա­րող են տար­բե­րու­թյուն­ներ լի­նել։ Ստե­փա­նա­կեր­տի կար­ծի­քը պետք է լսել ու հաշ­վի առ­նել, խն­դի­րը պետք է հենց Ստե­փա­նա­կեր­տի հետ քն­նար­կել՝ սկ­սած ռազ­մա­գե­րի­նե­րի, դա­տա­պարտ­ված ան­ձանց փո­խա­նա­կու­մից մինչև բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի հիմ­նա­կան թե­զե­րը։ Բայց երբ Փա­շի­նյանն ա­սում է, թե պատ­կե­րա­ցում­նե­րը, դիր­քո­րո­շում­նե­րը նույնն են, տար­բե­րու­թյուն­ներ չկան, ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը սա, որ­պես խա­ղա­քարտ, վս­տա­հա­բար օգ­տա­գոր­ծե­լու է բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցում՝ ևս մեկ ան­գամ փաս­տե­լով, որ Ար­ցա­խը բա­նակ­ցա­յին սե­ղան վե­րա­դարձ­նե­լու կա­րիք չկա, ո­րով­հետև Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի դիր­քո­րո­շում­նե­րում տար­բե­րու­թյուն չկա, հետևա­բար Հա­յաս­տա­նը կա­րող է ներ­կա­յաց­նել Ար­ցա­խը։ Ա­սել է՝ մենք մեզ հա­մար բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում մեծ խո­չըն­դոտ ենք ստեղ­ծում։ Փա­շի­նյա­նը նաև շեշ­տեց, որ ե­թե լի­նի մի տար­բե­րակ, դա կհան­րայ­նաց­վի և կքն­նարկ­վի։ Այս­տեղ շատ կարևոր է, որ հայ­կա­կան կող­մը լի­նի նա­խա­հար­ձակ և դի­վա­նա­գի­տա­կան, քա­ղա­քա­կան, քա­րոզ­չա­կան նպա­տակ­նե­րից ել­նե­լով, մշա­կի իր ռազ­մա­վա­րու­թյու­նը։ Եվ ե­թե ե­րեք կող­մե­րի հա­մար ըն­դու­նե­լի տար­բե­րակ պի­տի լի­նի, ա­ռա­ջի­նը մենք պետք է դա Ադր­բե­ջա­նի հան­րու­թյա­նը ներ­կա­յաց­նենք, ա­ռաջ տա­նենք մեզ հա­մար ձեռն­տու այդ տար­բե­րա­կը։ Ադր­բե­ջա­նում ու­նե­նանք հա­սա­րա­կու­թյան մի հատ­ված, ո­րի հա­մար մեր տար­բե­րակն ըն­դու­նե­լի կլի­նի։ Բայց Փա­շի­նյա­նի այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նը դեռևս լո­զունգ­նե­րի մա­կար­դա­կից այն կողմ չի անց­նում։
-Ձեզ հա­մար հաս­կա­նա­լի՞ է այն տար­բե­րա­կը, որ ե­րեք կող­մե­րի հա­մար էլ լու­ծու­մը պի­տի ըն­դու­նե­լի լի­նի։ Դա ի­րա­կա­նու­թյան մեջ հնա­րա­վո՞ր է։ Եվ ընդ­հան­րա­պես Ար­ցա­խի հար­ցում Փա­շի­նյա­նի մտ­քե­րը հա­կա­սա­կան չե՞ն։
-Ե­թե հայ­կա­կան կողմն այդ­պի­սի տար­բե­րակ ու­նի, ճիշտ ժա­մա­նակն է, որ այդ տար­բե­րա­կը բարձ­րա­ձայն­վի և բո­լոր հնա­րա­վոր խո­ղո­վակ­նե­րով ադր­բե­ջա­նա­կան հա­սա­րա­կու­թյա­նը դա ըն­դու­նե­լի դարձ­վի։ Սա­կայն որ­քան հաս­կա­նում եմ, նման տար­բե­րակ չկա։ Դա ըն­դա­մե­նը բա­րի կամ­քի դրսևո­րում է։ Ժա­մա­նակն է, որ սկ­սեն դրա վրա աշ­խա­տել, քա­նի որ Ադր­բե­ջա­նը ոչ միայն ու­նի հս­տակ ձևա­կերպ­ված տար­բե­րակ, այլև ա­մեն օր աշ­խա­տում է այդ ուղ­ղու­թյամբ, իսկ ի՞նչ ենք մենք հա­կադ­րում դրան, դեռևս ինձ հա­մար ան­հաս­կա­նա­լի է։
-Փա­շի­նյա­նը վերս­տին հի­շեց­րեց հան­րաք­վեով հար­ցի լուծ­ման տար­բե­րա­կի մա­սին։ Ի՞նչ ա­սել է հան­րաք­վե, որ­տե՞ղ այն պի­տի անց­կաց­վի՝ Հա­յաս­տա­նու՞մ, Ար­ցա­խու՞մ։
-Ինձ հա­մար այդ տար­բե­րա­կը բա­ցար­ձակ հաս­կա­նա­լի չէ, ի՞նչ է նշա­նա­կում հան­րաք­վե անց­կաց­նել։ Ժա­մա­նա­կին միտք էր հն­չեց­վում, թե հրա­պա­րա­կում պի­տի մար­դիկ հա­վաք­վեն ու լուծ­ման տար­բե­րակ ո­րո­շեն։ Սա ևս ան­հաս­կա­նա­լի է։ Ինչ­պե՞ս պետք է հայ­կա­կան կող­մի ո­րո­շու­մը դր­վի հան­րաք­վեի, ոչ մի կերպ հաս­կա­նա­լի չէ։ Մեզ ոչ մե­խա­նիզմն են բա­ցատ­րում, ոչ նման գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ռիս­կերն են հաշ­վի առ­նում, ոչ ի­րա­վա­կան, ոչ պատ­մա­կան տե­սան­կյու­նից են հար­ցին անդ­րա­դառ­նում։ Բա­ցի հան­րաք­վեից խոս­վեց նաև հան­րա­յին քն­նար­կում­ներ անց­կաց­նե­լու մա­սին։ Այ­սինքն, ժա­մա­նակն է, որ հան­րու­թյա­նը ներ­կա­յաց­վի լուծ­ման տար­բե­րակ, ո­րը պետք է հան­րա­յին լայն քն­նարկ­ման դր­վի։
-Երբ ա­սում եք, թե լուծ­ման տար­բե­րակ պետք է հան­րայ­նաց­վի, ի՞նչ եք ակն­կա­լում այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րից։ Մենք հի­շում ենք, որ նա­խորդ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը ևս հան­րու­թյա­նը բա­ցա­հայտ չէին ներ­կա­յաց­վում։ Այ­սինքն, այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ի՞նչ պետք է ներ­կա­յաց­նեն այդ գոր­ծըն­թաց­նե­րից, ո­րի մա­սին լռում են։
-Առն­վազն պի­տի բաց­վեն այն թե­զե­րը, ո­րոնց մա­սին խո­սում է Փա­շի­նյա­նը։ Դրանք պետք է բա­ցատր­վեն։ Երբ աս­վում է, որ Ար­ցա­խը պի­տի վե­րա­դառ­նա բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի սե­ղա­նին, վար­չա­պետն ի­րա­վա­սու չէ Ստե­փա­նա­կեր­տի փո­խա­րեն բա­նակ­ցե­լու, պի­տի հս­տակ ներ­կա­յաց­վի, թե ինչ­պես է հնա­րա­վոր սա։ Հի­մա Հա­յաս­տա­նը բա­նակ­ցե­լու՞ է, թե՞ չէ, ժա­մա­նա­կա­վո՞ր է սա, թե՞ ոչ, թե՞ առ­հա­սա­րակ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց չի լի­նե­լու։ Հան­րու­թյա­նը սա պարզ պի­տի բա­ցատր­վի։ Հա­ջորդ թե­զը՝ «Ար­ցա­խը Հա­յաս­տան է և վերջ»։ Սա ևս հա­սա­րա­կու­թյա­նը հաս­կա­նա­լի պի­տի ներ­կա­յաց­նել, թե ինչ ենք դրա տակ հաս­կա­նում։ Սա ի­րա­վա­կան հետևա՞նք է ու­նե­նա­լու, թե՞ քա­րոզ­չա­կան թեզ է։ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ա­ռաջ քա­շած տար­բե­րա­կը, թե պի­տի ե­րեք կող­մե­րին ըն­դու­նե­լի լու­ծում լի­նի, ևս պի­տի հան­րու­թյա­նը բա­ցատր­վի, թե որն է մեր տես­լա­կա­նը, որն է մեզ ըն­դու­նե­լի, որ նաև ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հա­վա­նու­թյա­նը կար­ժա­նա­նա։ Ես հա­մե­նայն դեպս նման տար­բե­րակ չգի­տեմ։ Դեռ մեծ հարց է՝ նման տար­բե­րակ ընդ­հան­րա­պես գո­յու­թյուն ու­նի՞, թե՞ ոչ։ Վեր­ջին թե­զը, որ նա­խօ­րեին ա­ռաջ քա­շեց Փա­շի­նյա­նը, այն է, որ Երևա­նի և Ստե­փա­նա­կեր­տի մո­տե­ցում­նե­րը նույնն են, ին­չը հա­կա­սու­թյուն­նե­րի մեջ է մտ­նում վե­րոն­շյալ թե­զե­րի հետ։ Մինչև այս ա­մե­նը հս­տակ չբա­ցատր­վի հա­սա­րա­կու­թյա­նը, թե ինչ են դրանք են­թադ­րում, ուր ենք շարժ­վում, շատ դժ­վար կլի­նի տրա­մա­բա­նո­րեն որևէ բան բա­ցատ­րել։
-Հայ­կա­կան կողմն այ­սօր բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում ի՞նչ դիր­քում է։
-Հարցն այն է, որ ես ընդ­հան­րա­պես չգի­տեմ, թե այ­սօր բա­նակ­ցու­թյուն­ներ կա՞ն, թե՞ ոչ, որ­պես­զի գնա­հա­տեմ, թե ինչ դիր­քում ենք։ Ըն­դա­մե­նը տեխ­նի­կա­կան հար­ցե­րի շուրջ քն­նար­կում­ներ են, բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց չեմ տես­նում։ Կամ Փա­շի­նյա­նը գնում է ընդ­հա­տա­կյա, փակ դռ­նե­րի հետևում բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի, ո­րից հա­սա­րա­կու­թյու­նը տե­ղյակ չէ, ու դա դժ­վար է վեր­լու­ծել։ Երբ ներ­կա­յաց­վի, որ բա­նակ­ցա­յին սե­ղա­նին կա փաս­տա­թուղթ, նոր հաս­կա­նա­լի կլի­նի, թե ին­չի մա­սին է խոս­քը։
-Նոր­մա՞լ է, որ բամ­բա­սանք­նե­րին անդ­րա­դար­ձող երկ­րի ղե­կա­վա­րը դեռ չի խո­սում բուն բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի մա­սին, ոչ էլ անդ­րա­դառ­նում է Ա­լիևի վեր­ջին ռազ­մա­տենչ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րին՝ ընդ­հուպ Զան­գե­զուրն ադր­բե­ջա­նա­կան հող լի­նե­լու մա­սին։
-Ի­հար­կե, նոր­մալ չէ, ո­րով­հետև սա ար­դեն Ար­ցա­խին էլ չի վե­րա­բե­րում, այլ Ադր­բե­ջա­նի ղե­կա­վա­րը բա­ցե­բաց խո­սում է Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյան վե­րա­բե­րյալ իր նկր­տում­նե­րի մա­սին։ Նրա հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը մեր տա­րած­քա­յին ամ­բող­ջա­կա­նու­թյան սպառ­նա­լիք են։ Սա քն­նարկ­ման հարց էլ չէ, ցան­կա­ցած այս­պի­սի հայ­տա­րա­րու­թյուն կտ­րուկ հա­կա­դարձ­ման պի­տի ար­ժա­նա­նա։ Սա մի­ջազ­գա­յին նոր­մե­րից դուրս հայ­տա­րա­րու­թյուն է, ո­րի հա­մար Ադր­բե­ջա­նը պի­տի պատժ­վի։ Հայ­կա­կան կող­մը դրա­նով հետևո­ղա­կա­նո­րեն պի­տի զբաղ­վի։

Զրույցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ժողովրդի վրա կրակելու հրահանգն արդեն ուժի մեջ է
• Անդրանիկ Քոչարյանի ինքնախոստովանությունը
• «Նիկոլն ու իր ընտանիքը Հայաստանում ապրելու իրավունք չունեն»
• Զուր մի ջանացեք
• Չեն կարողանում ԿԳՍՄ փոխնախարար գտնել
• Հանուն Ռուսաստանի հետ միութենական միավորման նոր շարժում հիմնադրվեց
• Այս իշխանությունն իր ստվերից էլ է վախենում
• Փաշինյանի դեմ պայքարելու համար գոնե մի փոքր Նիկոլ պիտի լինել
• Մեզ պե՞տք է ԵԱՀԿ Մինսկի խումբը, թե՞ ոչ
• «Հայաստանի Նավալնին Նիկոլ Փաշինյանն է, որը եկավ իշխանության ու քանդեց մեր երկիրը»
• Տիգրան Ուրիխանյանը Հայաստանի փրկությունը տեսնում է ՌԴ-ի հետ նոր միութենական միավորման ձևավորման մեջ
• Հայաստանի ողջ հպարտությունն ու թշվառությունն ամփոփված մեկ օրում
• Սերմացու գողացող մկների և թուխս գողացող աղվեսների ժամանակը
• Ինչու էր Փաշինյանը վեց ամիս աղերսում
• Փաշինյանն էլ է զարմացած
• Ընդդիմության հարցերով թիվ մեկ «փորձագետը»
• Նիկոլ Փաշինյանին ոչ թե ողջերն են պատժելու, հալածելու, այլ անմահացածները
• «Գոմի» հարցի լուծումը կենսական անհրաժեշտություն է
• Առանց փամփուշտների ու ԱԹՍ-ների Ադրբեջանն այսօր շռնդալից հաղթանակներ է տանում Հայաստանի դեմ
• Խորհրդարանական ընդդիմությունը լեգիտիմացրեց Փաշինյանի պաշտոնավարումը

Մեկնաբանություններ