Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Մար­դա­վա­յել կեց­ված­քից ի­ջել, կա­պի­կին են կապ­կում

Մար­դա­վա­յել կեց­ված­քից ի­ջել, կա­պի­կին են կապ­կում
05.11.2019 | 00:06

Շա­բաթ օ­րը` նո­յեմ­բե­րի 2-ին, Երևա­նի մետ­րո­պո­լի­տե­նի «Հան­րա­պե­տու­թյան հրա­պա­րակ» կա­յա­րա­նի, այն­տեղ գտն­վող շատր­վան­նե­րի վայ­րում ու դրա մոտ դեռ նա­խօ­րեից կազ­մա­կերպ­ված, շա­րու­նակ­վող և ի­րա­վա­ցիո­րեն խա­փան­ված, այս­պես կոչ­ված, «Հու­Զանք ուԶանգ» ներ­կա­յա­ցումն ու­ղեկց­վել է ոչ միայն բազ­մա­թիվ ան­ձանց «ա­մոթ, ա­մոթ» վան­կար­կում­նե­րով, այլև մի­ջա­դե­պով։ Մի­ջո­ցառ­ման դեմ բո­ղո­քող քա­ղա­քա­ցի­նե­րից Նա­րեկ Սարգ­սյա­նը փոր­ձել է շշով «զե­լյոն­կա» լց­նել ներ­կա­յաց­ման մաս­նա­կից­նե­րից մե­կի վրա, հա­մա­րել նրանց սա­տա­նիստ­ներ: Ոս­տի­կան­նե­րը նրան և ներ­կա­յաց­ման դեմ բո­ղո­քող ե­րի­տա­սարդ­նե­րից ևս մե­կին բեր­ման են են­թար­կել ոս­տի­կա­նու­թյան բա­ժին, ա­պա ո­րոշ ժա­մա­նակ հե­տո բաց թո­ղել:
Սո­ցիա­լա­կան ցան­ցե­րում ար­դեն իսկ բուռն քն­նար­կում­նե­րի և քն­նա­դա­տու­թյան ա­ռիթ դար­ձած վե­րոն­շյալ խայ­տա­ռակ մի­ջո­ցառ­մա­նը մաս­նակ­ցել է նաև Երևա­նի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան քար­տու­ղար, անձ­նա­կան խն­դիր­նե­րի պատ­ճա­ռով բա­ցա­կա­յող խմ­բակ­ցու­թյան ղե­կա­վա­րի պար­տա­կա­նու­թյուն­նե­րը կա­տա­րող Հաս­միկ Խա­չուն­ցը: «Հրա­պա­րակի» հետ զրույ­ցում նա ա­սել է, որ ինքն ան­ձամբ մաս­նակ­ցել է այդ ներ­կա­յաց­մա­նը, որն ի­րենց պա­րա­խումբն է կազ­մա­կեր­պել, նշել, որ այն ժա­մա­նա­կա­կից պա­րի ներ­կա­յա­ցում է և սա­տա­նիզ­մի հետ կապ չու­նի: Չգի­տեմ` այդ «ներ­կա­յա­ցում» կոչ­վա­ծի կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը, մաս­նա­կից­նե­րը սա­տա­նիստ­նե՞ր են, թե՞ ոչ, չգի­տեմ` այդ ներ­կա­յա­ցու­մը սա­տա­նիզ­մի հետ ուղ­ղա­կի կապ ու­նի՞, թե՞ ոչ, բայց ա­նուղ­ղա­կի և խոր­քա­յին ա­ռու­մով, թերևս, կապ ու­նի, ինչն այդ ջա­հել­նե­րը դժ­վար թե գի­տակ­ցում են:


Մի բան հաս­տատ է` «Հու­Զանք ուԶանգ» կոչ­վա­ծը ոչ թե կա­տա­րո­ղա­կան ար­վես­տի նա­խա­գիծ է, որն իբր, ըստ այդ մի­ջո­ցառ­ման կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րի, սին­թե­զում է ժա­մա­նա­կա­կից պարն ու պոե­զիա­յի ռիթ­մը (ժա­մա­նա­կա­կից պա­րը դեռ մի կողմ, պոե­զիա­յի ռի՞թ­մը որն է…), այլ կա­տա­րո­ղա­կան հա­կաար­վես­տի նա­խա­գիծ, հրա­պա­րա­կա­յին ցու­ցադր­մամբ մար­դուն ընդ­հան­րա­պես և հայ մար­դուն հատ­կա­պես, մա­նա­վանդ հայ աղ­ջիկ­նե­րին` այն էլ այդ տա­րի­քի, ան­վա­յել, ան­հա­րիր գռեհ­կու­թյան, ա­նա­մո­թու­թյան, լկ­տիու­թյան, լպիր­շու­թյան ներ­կա­յա­ցում: Դրա կազ­մա­կեր­պիչ­նե­րը չեն էլ թաքց­րել, հենց ի­րենք են հայտ­նել, որ «Հու­զանք ու­զան­գը» «հար­ցա­կա­նի տակ է դնում կնոջ պահ­ված­քի, խո­սե­լու և շարժ­վե­լու ձևի հան­րա­յին ըն­կա­լու­մը»։
Երբ գռեհ­կու­թյու­նը, տգե­ղը, հա­կա­գե­ղա­գի­տա­կա­նը, հա­կաբ­նա­կա­նը, հա­կաար­վես­տը ներ­կա­յաց­վում են իբրև ար­վեստ, չենք կա­րող չհի­շել սա­տա­նիզ­մի կամ սա­տա­նա­յա­պաշ­տու­թյան հիմ­նա­կան սկզ­բուն­քը կամ հիմ­նա­կան սկզ­բունք­նե­րից մե­կը` հա­կաշր­ջու­թյան սկզ­բուն­քը, ո­րով էլ հենց հատ­կանշ­վում է տվյալ ներ­կա­յա­ցու­մը: Աստ­ված մար­դուն իր պատ­կե­րով ու նմա­նու­թյամբ ստեղ­ծել է, որ նա ար­ժա­նա­պատ­վո­րեն կանգ­նի իր ոտ­քե­րի վրա` ճա­կա­տը պարզ, գլու­խը` բարձր, և ոչ թե նրա հա­մար, որ նմա­նա­կի, կապ­կի կա­պի­կի շար­ժում­նե­րը (ինչն ակն­հայտ է տվյալ պա­րա­գա­յում, ներ­կա­յա­ցու­մը դի­տե­լով հի­շե­ցի կա­պիկ­նե­րի կյան­քը ներ­կա­յաց­նող «Discovery Channel»-ի և այլ փաս­տագ­րա­կան ֆիլ­մե­րը), վաղն էլ, ե­թե այս խայ­տա­ռակ ու խե­լա­հեղ ըն­թաց­քը թույլ տանք, մի­գու­ցե նաև կա­պիկ­նե­րի և կեն­դա­նա­կան աշ­խար­հի այլ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի բար­քե­րը: Այդ ա­մե­նում ա­ռա­ջա­դեմ, ա­պա­գա­յա­մետ կամ գե­ղե­ցիկ ո­չինչ չկա, դրա­նում հա­կա­ռա­կը` տգեղն է, մարդ­կա­յին վի­ճա­կից կեն­դա­նա­կա­նին և ա­նա­մոթ վի­ճա­կին անց­նե­լու հայտ: Բա մեր ազ­գա­յին ար­վես­տով հպար­տա­ցող հա­յերս սրա՞ն ենք ար­ժա­նի, ընդ­հան­րա­պես, մար­դը սրա՞ն է ար­ժա­նի… Երևի ու­զում են ա­պա­ցու­ցել, որ դար­վի­նիզ­մը ճիշտ է, մար­դը կա­պի­կից է ա­ռա­ջա­ցել, ի­րենք գու­ցե ա­յո, մենք` ոչ: Մար­դա­վա­յել կեց­ված­քից ի­ջել, կա­պի­կին են կապ­կում...


Ի դեպ, գիտ­նա­կան­նե­րը վա­ղուց պար­զել են, որ մար­դուն կեն­դա­նուց տար­բե­րող գլ­խա­վոր հատ­կա­նի­շը ոչ թե բա­նա­կա­նու­թյունն է, որն այս կամ այն չա­փով ու­նեն նաև կեն­դա­նա­կան աշ­խար­հի այլ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ, ինչ­պես, օ­րի­նակ, դել­ֆին­նե­րը, այլ ա­մո­թը: Մար­դու ու­նե­ցած ար­ժա­նիք­նե­րից ա­ռաջ­նա­հեր­թո­րեն հե՛նց ա­մո­թը վե­րաց­նե­լուն են ուղղ­ված սա­տա­նա­յի ծա­ռա­նե­րի կամ այս աշ­խար­հի ճար­տա­րա­պետ­նե­րի ջան­քե­րը: Ժա­մա­նա­կա­կից աշ­խար­հի, հատ­կա­պես ԱՄՆ-ի, եվ­րո­պա­կան եր­կր­նե­րի կյան­քի, բար­քե­րի դի­տար­կու­մը վկա­յում է, որ նրանց աս­տի­ճա­նա­բար հա­ջող­վել է հաս­նել ի­րենց այս նպա­տա­կին, հիմ­նա­կա­նում հա­սել են, ու հի­մա նույ­նը փոր­ձում են ա­նել Հա­յաս­տա­նում: Ազ­գո­վին թույլ չենք տա­լու, մեր վճ­ռա­կան հա­կա­հար­վա­ծին են ար­ժա­նա­նա­լու: Ի դեպ, Հրա­պա­րակի» տե­ղե­կաց­մամբ, «Ներ­կա­յա­ցու­մը հղաց­վել է այս ըն­թաց­քում Երևա­նում գտն­վող գեր­մա­նա­ցի վի­զուալ և պեր­ֆոր­մանս ար­վես­տա­գետ Լին­դա Նադ­ջիի հետ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյամբ»։


Պա­կաս ու­շագ­րավ չէ նաև այն փաս­տը, որ վե­րոն­շյալ նա­խա­գիծն ի­րա­կա­նաց­վել է ՀՀ կր­թու­թյան, գի­տու­թյան, մշա­կույ­թի և սպոր­տի (ԿԳՄՍ) նա­խա­րա­րու­թյան գի­տու­թյամբ, թույ­լ­տ­վու­թյամբ և ա­ջակ­ցու­թյամբ։ «Ֆեյս­բուքի» օգ­տա­տե­րե­րից Artur R Tovmasyan-ը նույն օրն ուշ ե­րե­կո­յան նշ­ված սո­ցիա­լա­կան ցան­ցի իր է­ջում մեջ­բե­րե­լով Գա­րե­գին Նժ­դե­հի խոս­քը` «Գո­յու­թյուն չու­նի և չի կա­րող ու­նե­նալ կր­թա­կան ընդ­հա­նուր ի­դեալ: Ա­մեն ժո­ղո­վուրդ իր կր­թա­կան ի­դեալն ու­նի, որ բխում է իր ո­գուց և կա­րիք­նե­րից», գրել է.
«21-րդ դա­րում հայ­կա­կան կր­թա­կան հա­մա­կարգն այլևս կա­րիք չու­նի ազ­գա­յին լի­նել, այն կա­րող է լի­նել տրան­սազ­գա­յին, ին­տեր­նա­ցիո­նալ, ա­վե­լի ճիշտ՝ ան­դեմ և անն­կա­րա­գիր:
Թավ­շյա ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րը իր ձեռք­բե­րում­ներն է հա­մա­րում տրանս­գեն­դե­րի պաշ­տո­նա­կան ըն­դու­նե­լու­թյու­նը, սե­ռա­փոխ­վա­ծի վե­րա­բե­րյալ ֆիլ­մի ֆի­նան­սա­վո­րու­մը և սա­տա­նիս­տա­կան խո­րագ­րով մի­ջո­ցա­ռում­նե­րին «տա­նիք» կանգ­նե­լը: Ե­րեկ կա­յա­ցած մի­ջո­ցա­ռու­մը ի­րա­կա­նաց­վել է ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյան դրա­մաշ­նոր­հով: Հե­ռու չէ այն օ­րը, որ Երևա­նում բա­ցա­հայտ գեյ շքերթ կանց­կաց­վի։
Մենք ապ­րում ենք այն նոր Հա­յաս­տա­նում, որ­տեղ ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րը պահ­պա­նող­նե­րին, բա­նա­կը, ե­կե­ղե­ցին, ա­վան­դա­կան ըն­տա­նի­քը, հա­յոց լե­զուն, գրա­կա­նու­թյու­նը, պատ­մու­թյու­նը, մշա­կույ­թը հայ ազ­գի պահ­պան­ման հիմ­նա­սյուն հա­մա­րող­նե­րին ան­վա­նում են «հե­տա­դի­մու­թյան ա­ռա­ջա­մար­տիկ­ներ» կամ «ռազ­մա­հայ­րե­նա­սի­րա­կան շի­զոֆ­րե­նիկ­ներ»:
Ան­կեղծ ա­սեք՝ այս Հա­յաս­տա­նի մա­սի՞ն եք ե­րա­զել…
Մեր ժո­ղո­վուր­դը մշ­տա­պես ե­ղել է ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րի և քրիս­տո­նյա ա­վան­դա­կան ըն­տա­նի­քի գա­ղա­փա­րի կրո­ղը:


Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ

Հ.Գ. «Քա­ջու­թյամբ մեռ­նենք մեր աշ­խար­հի և մեր ազ­գի հա­մար, և թող մեր աչ­քե­րը չտես­նեն մեր սր­բա­րան­նե­րի և մեր Աստ­ծու փա­ռա­վոր­ման վայ­րե­րի ոտ­նա­կոխ լի­նելն ու պղծ­վե­լը, այլ թշ­մա­նի­նե­րի սու­րը թող նախ և ա­ռաջ մեր դեմ ուղղ­վի»: Ղևոնդ Ե­րեց:
Կա­տար­վա­ծը ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րի կամ նրա ղե­կա­վա­րած նա­խա­րա­րու­թյան հեր­թա­կան հա­կա­հայ­կա­կան և հա­կաք­րիս­տո­նեա­կան քայ­լի ար­տա­հայ­տու­թյունն է, Մեր երկ­րում սա­տա­նիզ­մի և այ­լա­սեր­ման թե­կուզ ա­նուղ­ղա­կի քա­րո­զիչ­նե­րը կամ հո­վա­նա­վոր­ներն իս­կա­պես տեղ չու­նեն:
Նշենք նաև, որ ԿԳՄՍ նա­խա­րար Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի հրա­ժա­րա­կա­նի պա­հան­ջով change.org-ում նո­յեմ­բե­րի 2-ից հան­րա­գիր է սկս­վել, ո­րին ե­րեկ կե­սօ­րից հե­տո ա­վե­լի քան 3000 մարդ էր միա­ցել: Դրա­նում մաս­նա­վո­րա­պես նշ­ված է.
«Տևա­կան ժա­մա­նակ է, ինչ ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյու­նը գտն­վում է մի մար­դու ձեռ­քե­րում, ով բազ­միս ա­պա­ցու­ցել է ո­լոր­տում դրա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներ ի­րա­կա­նաց­նե­լու իր ան­կա­րո­ղու­թյու­նը: Վեր­ջին ժա­մա­նակ­ներս չեն դա­դա­րում տար­բեր օ­ղակ­նե­րի կող­մից նա­խա­րա­րի հաս­ցեին հն­չեց­վող մե­ղադ­րանք­նե­րը կապ­ված ՝
-ԼԳԲՏ հա­մայն­քի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րին պե­տու­թյան հաշ­վին ֆի­նան­սա­վո­րե­լու և պրո­պա­գան­դե­լու,
-դպ­րոց­նե­րի ծրագ­րա­յին խն­դիր­նե­րին դեռևս լու­ծում չտ­ված հա­յոց լե­զու և հա­յոց պատ­մու­թյուն ա­ռար­կա­նե­րը բու­հե­րից հա­նե­լու,
-ՀՊՏՀ ու­սա­նող­նե­րի կող­մից բարձ­րա­ձայն­վող խն­դիրն ար­հա­մար­հե­լու,
-ԵՊՀ ու­սա­նող­նե­րի խնդ­րին լու­ծում չտա­լու,
-ա­ռար­կա­յա­կան ծրագ­րե­րի մեջ փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լու ուղ­ղու­թյամբ աշ­խա­տանք­ներ չի­րա­կա­նաց­նե­լու և նմա­նա­տիպ այլ քայ­լե­րի հետ։
Հաշ­վի առ­նե­լով նման էա­կան հար­ցե­րի նկատ­մամբ անս­կզ­բուն­քա­յին վե­րա­բեր­մուն­քը՝ պա­հան­ջում ենք կարևո­րա­գույն 4 ո­լորտ­նե­րը լիո­վին ձա­խո­ղած կադ­րի՝ ԿԳՄՍ նա­խա­րար Ա. Հա­րու­թյու­նյա­նի հրա­ժա­րա­կա­նը»:

Դիտվել է՝ 4913

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ