Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ինչ ցան­կա­նում եք, որ մար­դիկ ձեզ ա­նեն, նույնն էլ դուք ա­րեք նրանց»

«Ինչ ցան­կա­նում եք, որ մար­դիկ ձեզ ա­նեն, նույնն էլ դուք ա­րեք նրանց»
13.12.2019 | 00:03
Քրիս­տո­սի վար­դա­պե­տու­թյան ողջ գաղտ­նի­քը տար­րա­լուծ­ված է այս մեկ նա­խա­դա­սու­թյան մեջ:
Ան­շուշտ, այս ա­մե­նի ի կա­տար ած­ման հա­մար հա­վատք ու ջանք է պետք: Քրիս­տոս Իր կյան­քը նվի­րա­բե­րեց մեզ հա­մար, որ­պես­զի մենք բարձր բա­նա­կա­նու­թյամբ ապ­րենք՝ որ­պես մարդ, որ­պես աստ­վա­ծա­մարդ: Չա­րը ի սկզ­բա­նե մար­դուն շե­ղել ու շե­ղում է ճշ­մար­տու­թյու­նից, ո­րով­հետև միակ կոր­ծա­նիչ ու­ղին ճշ­մար­տու­թյու­նը չճա­նա­չելն է: Մեր Տերն ա­սում է. «Ես եմ ճա­նա­պար­հը, ճշ­մար­տու­թյու­նը և կյան­քը», սա է պատ­ճա­ռը, որ չա­րը փոր­ձում է շե­ղել մարդ­կանց: Սա­կայն ա­մե­նուր մարդ ստա­նում է այն, ին­չին ար­ժա­նի է, ըստ Տի­րոջ խոս­քի. «Ինչ կա­մե­նում եք, որ մար­դիկ ձեզ ա­նեն, դուք նույնն ա­րեք նրանց»: Ոչ ոք չի ցան­կա­նա, որ որևէ մե­կը ի­րեն չա­րիք պատ­ճա­ռի, հետևա­բար և, այս ոս­կե կա­նո­նը ու­նե­նա­լով մեր սր­տում, պետք է սր­բու­թյամբ պա­հենք ու ի կա­տար ա­ծենք, որ­պես­զի խու­սա­նա­վենք չա­րի­քից: Դա­վիթ սաղ­մո­սեր­գուն ա­սում է. «Բարձ­րյա­լին քեզ ա­պա­վեն դարձ­րու, և չա­րի­քը չի մեր­ձե­նա քո տան հար­կին»: Մենք գրե­թե չա­րի­քի ենք հան­դի­պում ա­մե­նուր, և սա ար­դյունք է այն բա­նի, որ թո­ղել ենք Ա­րար­չին, հե­ռա­ցել Նրա պատ­վի­րան­նե­րից, կորց­րել ենք թե հա­վա­տը, թե խիղ­ճը, ա­մե­նուր նյու­թա­կան բա­րիք ենք փնտ­րում և ան­տե­սում հոգևո­րը: Երբ մար­դիկ Հի­սու­սից բժշ­կու­թյուն էին խնդ­րում, Փր­կի­չը ա­սում էր. «Քո հա­վա­տը փր­կեց քեզ», «Գնա և այլևս մի՛ մե­ղան­չիր» կամ «Քո մեղ­քե­րը քեզ ներ­ված են»: Այս ե­րեք պա­տա­խան­ներն ենք ստա­նում մենք Ա­րար­չից յու­րա­քան­չյուր մեր ա­ղոթ­քի ժա­մա­նակ և մեր ողջ կյան­քի ըն­թաց­քում: «Ե­թե դուք մարդ­կանց նե­րեք, ձեր Երկ­նա­վոր Հայրն էլ ձեզ կնե­րի ձեր հան­ցանք­նե­րը» (Մատթ. 6; 14): Տի­րոջ խոս­քե­րի մեջ մենք գտ­նում ենք մաս­նիկ­ներ ոս­կի կա­նո­նից, որ յու­րա­քան­չյուր քրիս­տո­նյա­յի կյան­քի ճա­նա­պար­հի հա­մար պետք է ծա­ռա­յի որ­պես փա­րոս: Ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյու­նը մար­դուն դր­դում է ան­մարդ­կա­յին քայ­լե­րի, ո­րը և կոր­ծա­նիչ հետք է թող­նում նրա կյան­քի ճա­նա­պար­հին: Ինչ­պես Սի­րա­քի ի­մաս­տու­թյան մեջ է աս­վում. «Աստ­ված մար­դուն ստեղ­ծեց հո­ղից և նրան վե­րա­դարձ­րեց հո­ղին, Նա նրան տվեց կյան­քի հաշ­ված օ­րեր»: Մեր ծնն­դյան պա­հից, ա­ռա­ջին իսկ ճի­չից սկ­սած մեր կյան­քի օ­րե­րը հաշ­ված են: Կյան­քը ժա­մա­նա­կա­վոր է, կյան­քի օ­րե­րը՝ հաշ­ված, ընտ­րու­թյան եր­կու ճա­նա­պարհ կա. կամ դե­պի հա­վի­տե­նա­կան կյանք, կամ դե­պի հա­վի­տե­նա­կան դա­տաս­տան: Մենք ենք ընտ­րում մեր կյան­քի ճա­նա­պար­հը, և մենք ենք պա­տաս­խա­նա­տու մեր ապ­րած կյան­քի հա­մար: Ինչ­պես ի­մաս­տուն­նե­րից մեկն է ա­սել. «Կյան­քը մի մեծ դպ­րոց է, և ու­սա­նե­լուց հե­տո քն­նու­թյուն պետք է հանձ­նենք, բայց այդ քն­նու­թյա­նը ոչ ոք չի կա­րող ար­տագ­րել ու­րի­շից»:
Շա­տե­րը, մեղ­սա­գործ ու ան­զեղջ կյան­քով ապ­րե­լով, ան­տե­սում են Աստ­ծո հա­վի­տե­նա­կան խոս­քը՝ այս­պի­սով թա­կե­լով դժ­բախ­տու­թյան ու դժոխ­քի դռ­նե­րը, և երբ դժ­բախտ դեպք է պա­տա­հում, ա­սում են. «Աստ­ված, ո՞ր մեղ­քիս հա­մար»: Խա­վա­րի մեջ ընկ­ղմ­ված լի­նե­լով՝ այդ­պի­սի­նե­րին թվում է, թե մա­քուր ու ա­նա­րատ են: Ո­մանք էլ, ե­կե­ղե­ցի գա­լով, մա­տաղ են ա­նում՝ մի պահ հի­շե­լով Ա­րար­չին, որ մի հրաշ­քով փր­կել է փոր­ձան­քից, սա­կայն նո­րից վե­րա­դառ­նում են ի­րենց խա­վա­րա­յին մե­ռե­լո­տի մեղ­քե­րին` չմ­տո­րե­լով ան­գամ, որ ի­րենց հետ տե­ղի ու­նե­ցա­ծը հետևանք է ան­ցյա­լում գոր­ծած չա­րա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի, և պատ­ճա­ռը վե­րաց­նե­լու փո­խա­րեն փոր­ձում են սպե­ղա­նի դնել հետևանք­նե­րի վրա:
Քրիս­տոս ա­սում է. «Ե­թե չհա­վա­տաք, որ Ես եմ, ձեր մեղ­քե­րի մեջ կմեռ­նեք» (Հովհ; 8; 22): Ան­շուշտ ոս­կի կա­նոնն ի կա­տար ա­ծե­լու հա­մար հա­վատք է պետք, ո­րը պետք է ար­տա­հայտ­վի գոր­ծե­րով, ինչ­պես ա­ռա­քյալն է ա­սում. «Դու հա­վա­տում ես, որ մեկ է Աստ­ված. լավ ես ա­նում: Դևերն էլ են հա­վա­տում, սարս­ռում և դո­ղում» (Հակ. 2;19): այ­սինքն, միայն խոս­քով դա­վա­նե­լը դեռ փր­կու­թյուն չէ մեզ հա­մար, քան­զի «Հա­վատն ա­ռանց գոր­ծե­րի մե­ռած է» (Հակ. 2; 26):
Հա­վա­տալ Քրիս­տո­սին նշա­նա­կում է փո­փո­խու­թյուն կյան­քի նկատ­մամբ. հե­ռա­նալ մեղ­քից, խոս­տո­վա­նու­թյամբ քա­վել այն և ապ­րել ոս­կի կա­նո­նի հա­մա­ձայն. դի­մա­ցի­նին տես­նե­լով՝ Աստ­ծո պատ­կե­րը տես­նել, ու­րի­շին ո­րող­մու­թյուն ա­նել՝ մեր սր­տում ու­նե­նա­լով, որ Աստ­ծուն ենք ա­նում, ըստ Տի­րոջ խոս­քի. «Այս մա­նուկ­նե­րից մե­կին ա­րե­ցիք, Ինձ ա­րե­ցիք», ա­ղոթ­քով ու պահ­քով խո­նար­հեց­նենք մեր ան­ձե­րը, ա­հա այս է այն նվի­րա­կան ուխ­տը, որ մարդ կա­րող է կն­քել Աստ­ծո հետ՝ իր հա­յաց­քը սևե­ռած հա­վի­տե­նա­կան կյան­քին:
Ե­թե մար­դու մի­ջից հա­նենք եր­կյու­ղը Աստ­ծո հան­դեպ, մար­դը կդառ­նա ամ­բար­տա­վան, ու­նայ­նա­միտ ա­րա­րած, ինչ­պես Սո­ղո­մոն Ի­մաս­տունն է ա­սում. «Աստ­ծո հան­դեպ եր­կյու­ղը ի­մաս­տու­թյան սկիզբն է», այ­սինքն՝ մեր կյան­քը ի­մաս­տա­վոր­վում է նախ հա­վատ­քով՝ Աստ­ծո հան­դեպ և սրա­նից բխած բա­րի գոր­ծե­րով, ոս­կի օ­րեն­քի կա­տար­մամբ, ո­րը սկիզբ է դնում և ի­մաս­տա­վո­րում է մար­դու կյան­քը: Եր­կյու­ղը վա­խը չէ, այլ ակ­նա­ծանքն ու խո­նար­հու­թյու­նը, ո­րի պետքն ու­նենք, որ­պես­զի չհ­պար­տա­նանք, քան­զի բո­լոր մեղ­քե­րի գլու­խը հպար­տու­թյունն է: Մար­դը, Աստ­ծո պատ­կերն ու նմա­նու­թյունն ու­նե­նա­լով և այդ խո­րա­պես գի­տակ­ցա­լով է, որ պի­տի ապ­րի, ապ­րեց­նի ու ա­րա­րի: Սուրբ Գրի­գոր Տաթևա­ցին ա­սում է. «Մարդ ե­րեք կյանք է ապ­րում. ա­ռա­ջին կյան­քը սկս­վում է մոր ո­րո­վայ­նում, երկ­րորդ կյան­քը այս աշ­խարհն է, իսկ եր­րոր­դը՝ հա­վի­տե­նա­կան կյան­քը», սա­կայն շատ քչե­րին է հա­ջող­վում հաս­նել այն­տեղ: Մենք ու­նենք ան­մահ հո­գի, խիղճ և ընտ­րու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյուն. ա­ռա­ջի­նը մեր ան­մա­հու­թյան գրա­վա­կանն է, երկ­րոր­դը ա­պա­հո­վագ­րում է մեղք գոր­ծե­լուց, մեզ կար­ծես խայ­թե­լով ցույց է տա­լիս կա­տա­րած մեղ­քը և ուղ­ղոր­դում ա­պաշ­խա­րու­թյան, իսկ եր­րոր­դը մեր ընտ­րու­թյան հնա­րա­վո­րու­թյունն է. կամ լսել խղ­ճի ձայ­նին, ա­պաշ­խա­րել, խոս­տո­վա­նել և մաքր­վել մեղ­քե­րից` իր բո­լոր հետևանք­նե­րով հան­դերձ, և մաք­րու­թյան մեջ ըն­թա­նալ դե­պի Քրիս­տոս, դե­պի Եր­կն­քի ար­քա­յու­թյուն և հա­վի­տե­նա­կան կյանք, կամ սպա­նել խիղ­ճը և, մնա­լով մե­ռե­լո­տի մեղ­քե­րի մեջ, խա­վար կյան­քի մա­հա­ցու ստ­վեր­նե­րով ըն­թա­նալ և հա­վի­տե­նա­կան ան­տակ դժոխ­քի տան­ջանք­նե­րին ար­ժա­նա­նալ, «ՈՒր կրակն ան­շեջ է և որդն ան­քուն»: Եվ վեր­ջում` «Երբ մարդ չգի­տի, թե դե­պի որ նա­վա­հան­գիստն է ուղղ­վում, նրա հա­մար ոչ մի քա­մի էլ հա­մըն­թաց չի լի­նի» (Սե­նե­կա):
Տեր Ա­հա­րոն քա­հա­նա ՄԵԼ­ՔՈՒ­ՄՅԱՆ
Գո­րի­սի տա­րա­ծաշր­ջա­նի հոգևոր հո­վիվ
Դիտվել է՝ 1990

Մեկնաբանություններ