Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Բո­լոր կր­քե­րը սայ­թաք­ման քա­րեր են մեր հո­գու փր­կու­թ­յան ճա­նա­պար­հին

Բո­լոր կր­քե­րը սայ­թաք­ման քա­րեր են մեր հո­գու փր­կու­թ­յան ճա­նա­պար­հին
06.03.2020 | 00:05

Ե­կե­ղե­ցու սուրբ հայ­րե­րը հո­գու տար­բեր հի­վան­դու­թյուն­նե­րը բնո­րո­շում են կիրք հաս­կա­ցու­թյամբ: Կր­քե­րը կա­րե­լի է տե­սա­կա­վո­րել: Մարդն իր մեջ միա­վո­րում է հոգևորն ու մարմ­նա­վո­րը: Ին­չին հա­մա­պա­տաս­խան` կր­քերն էլ լի­նում են հոգևոր ու մարմ­նա­վոր:

Ա­ռա­ջին­նե­րը ձևա­վոր­վում են հո­գե­կան պա­հանջ­նե­րից, իսկ երկ­րորդ­նե­րը` մարմ­նա­վոր կա­րիք­նե­րից: Այս եր­կու­սի միջև դժ­վար է եզ­րա­գիծ անց­կաց­նել, ո­րով­հետև բո­լոր կր­քե­րի «է­պի­կենտ­րո­նը» գտն­վում է հո­գու մեջ: Ա­մե­նա­տա­րած­ված մարմ­նա­վոր կր­քերն են` որկ­րա­մո­լու­թյուն, ան­կշ­տու­թյուն, զե­խու­թյուն, հար­բե­ցո­ղու­թյուն, գաղտ­նա­կե­րու­թյուն, փափ­կա­սի­րու­թյուն, շնու­թյուն, պոռն­կու­թյուն, ա­նա­ռա­կու­թյուն, ա­րյու­նա­խառ­նու­թյուն, ման­կապղ­ծու­թյուն, ան­մա­քուր ցան­կու­թյուն­ներ և ա­մեն տե­սա­կի անբ­նա­կան ա­մո­թա­լի կր­քեր: Իսկ ծխա­մո­լու­թյու­նը պատ­կա­նում է հենց բնա­կան կր­քե­րին, քա­նի որ օր­գա­նիզ­մի մշ­տա­կան թու­նա­վո­րու­մը չի գտն­վում մարմ­նի բնա­կան կա­րիք­նե­րի ո­լոր­տում:
Բո­լոր կր­քե­րը սայ­թաք­ման քա­րեր են մեր հո­գու փր­կու­թյան ճա­նա­պար­հին: Մարդ­կա­յին բնու­թյու­նը, լի­նե­լով Աստ­վա­ծա­յին Ի­մաս­տու­թյան ա­րար­չու­թյուն, օժտ­ված է կա­տա­րե­լու­թյամբ: Մեր քրիս­տո­նեա­կան կյան­քի նպա­տա­կը Աստ­ծո հետ միա­նալն է և միայն Նրա մեջ հա­վի­տե­նա­կան կյան­քի ե­րա­նու­թյու­նը գտ­նե­լը: Ի­րա­կա­նաց­նե­լով հո­գու փր­կա­գոր­ծու­թյու­նը` մենք պի­տի վե­րա­կանգ­նենք մեր մեջ Աստ­վա­ծա­յին պատ­կե­րը, որն ա­ղա­վաղ­ված է բազ­մա­պի­սի մեղ­քե­րով, և ձեռք բե­րենք մեր Երկ­նա­վոր Ծնո­ղի նմա­նու­թյու­նը: Քա­նի դեռ հո­գին գտն­վում է կր­քե­րի գե­րու­թյան մեջ, նա չի կա­րող վե­րա­կանգ­նել նա­խաս­տեղծ աստ­վա­ծան­մա­նու­թյու­նը: Ե­թե մար­դը հաղթ­ված է որևէ կր­քից, ա­պա հո­գին ա­պա­կան­վում է, հի­շո­ղու­թյու­նը թու­լա­նում և կամ­քը ու­ժից զրկ­վում: Ցան­կա­ցած կիրք ան­տե­սա­նե­լի կա­պե­րով կապ­ված է ու­րիշ կր­քե­րի հետ: Հո­գու մեջ ան­թա­փանց պա­տեր չկան: Ար­մա­տա­վոր­ված մեկ կիր­քը նպաս­տում է այլ կր­քե­րի ձևա­վոր­մա­նը: Ե­թե ծնող­նե­րը ծխող են, որ­պես օ­րենք, նրան­ցից սո­վո­րում են ի­րենց ե­րե­խա­նե­րը: Սա­կայն ե­րե­խա­նե­րը նրանց սե­փա­կա­նու­թյու­նը չեն: Իսկ երբ ցկյանս վա­րա­կում են նրանց այս հո­գե­կոր­ծան սո­վո­րու­թյամբ, ան­շուշտ գոր­ծում են ոչ միայն քրիս­տո­նեա­կան խղ­ճի, այլև ընդ­հան­րա­պես հա­մա­մարդ­կա­յին բա­րո­յա­կա­նու­թյան դեմ:
Ե­թե մար­դը գի­տակ­ցում է ծխա­մո­լու­թյան վնա­սը, հա­ճախ ընկ­նում է տրտ­մու­թյան մեջ տես­նե­լով, որ այդ սո­վո­րու­թյան գե­րին է դար­ձել և չու­նի ա­զա­տու­թյուն: Ծխա­մո­լու­թյան հետ նաև սերտ կապ­ված է ինք­նար­դա­րաց­ման մեղ­քը, բա­րո­յա­կա­նու­թյան զգա­ցու­մը բթա­նում է: Հաշտ­վե­լով այդ կր­քի հետ` նա հան­դուր­ժո­ղա­կան է դառ­նում նաև այլ թու­լու­թյուն­նե­րի հան­դեպ:
Ծխե­լը մեղք է հա­մար­վում նաև այն պատ­ճա­ռով, որ քայ­քա­յում է ա­ռող­ջու­թյու­նը: Սուրբ հայ­րե­րի ընդ­հա­նուր ուս­մուն­քի հա­մա­ձայն ` կյանքն ու ա­ռող­ջու­թյու­նը որ­պես պարգև են տր­ված մեզ Աստ­ծուց: Կար­ճաց­նել կյան­քը վնա­սա­կար սո­վո­րու­թյամբ և ա­նա­ռողջ ապ­րե­լա­կեր­պով` մեծ մեղք է: Ծխո­ղը վնա­սում է և՛ ի­րեն, և՛ ներ­կա­նե­րին: Ծխա­մո­լու­թյան «դրա­կան» կող­մե­րը ներ­կա­յաց­նե­լու փորձն ան­գամ ծի­ծա­ղե­լի է թվում` հա­մե­մա­տած այն տվյալ­նե­րի հետ, ո­րոնք ու­նի բժշ­կա­գի­տու­թյու­նը: Ի թիվս բա­զում` կյան­քին ծխա­մո­լու­թյու­նից մեծ վտանգ ներ­կա­յաց­նող տվյալ­նե­րի, բա­ցա­հայտ­ված է, որ ծխա­խո­տի ծու­խը պա­րու­նա­կում է մեծ քա­նա­կու­թյամբ` ու­ռուց­քա­յին հի­վան­դու­թյուն­ներ ա­ռա­ջաց­նող, ինչ­պես նաև մի շարք ռա­դիոակ­տիվ նյու­թեր: Օ­րա­կան մեկ տուփ սի­գա­րետ ծխող մարդն ըն­դու­նում է ռա­դիոակ­տի­վու­թյան այն չա­փը, ո­րը յոթ ան­գամ գե­րա­զան­ցում է թույ­լատր­ված նոր­ման: Ա­պա­ցուց­ված է, որ ծխա­խո­տի ռա­դիոակ­տի­վու­թյունն է ու­ռուց­քա­յին հի­վան­դու­թյան ա­ռա­ջաց­ման հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը:
Կիր­քը ձևա­վոր­վում է որ­պես ար­դյունք մարդ­կա­յին մեղ­սա­կան կամ­քի և դի­վա­յին ազ­դե­ցու­թյան` թեև ան­տե­սա­նե­լի, բայց ի­րա­կան: Դի­վա­յին ու­ժե­րը փոր­ձում են ա­մեն կերպ թաքց­նել ի­րենց մաս­նակ­ցու­թյու­նը մարդ­կանց անկ­ման գոր­ծում: Սա­կայն կան վնա­սա­բեր կր­քե­րի հա­տուկ տե­սակ­ներ, որ­տեղ սա­տա­նա­յի դե­րը ակն­հայտ է: Դրա ա­մե­նատ­պա­վո­րիչ նկա­րագ­րու­թյու­նը տա­լիս է ծխա­խո­տի պատ­մու­թյու­նը: Իս­պա­նա­ցի Ռո­ման Պա­նոն 1496-ին, Կո­լում­բո­սի երկ­րորդ նա­վար­կու­թյու­նից Ա­մե­րի­կա­յից Իս­պա­նիա է բե­րում ծխա­խո­տի սեր­մե­րը: Այդ­տե­ղից ծխա­խո­տը մտ­նում է Պոր­տու­գա­լիա: Լիս­ա­բո­նում ֆրան­սիա­ցի դես­պան Ժան Նի­կոն (այս ա­նու­նից էլ ա­ռա­ջա­ցավ նի­կո­տին բա­ռը) 1560 թ. ծխա­խո­տի բույ­սը ներ­կա­յաց­րեց որ­պես բու­ժա­մի­ջոց Ե­կա­տե­րի­նա Մե­դի­չի թա­գու­հուն (1519-1589 թթ.), ո­րը տա­ռա­պում էր գլ­խա­ցա­վե­րով: Ծխա­խո­տը սկ­սեց ա­րագ տա­րած­վել սկզ­բում Փա­րի­զում, հե­տո ամ­բողջ Ֆրան­սիա­յում: Իսկ հե­տո սկս­վեց նրա հաղ­թար­շա­վը ողջ Եվ­րո­պա­յում: Մար­դու հա­մար կոր­ծա­նա­րար ա­մեն բան սա­տա­նան փոր­ձում է ներ­կա­յաց­նել որ­պես «օգ­տա­կար»: 16-րդ դա­րի շատ բժիշկ­ներ ծխախոտը հա­մա­րում էին դե­ղա­մի­ջոց: Երբ բա­ցա­հայտ­վե­ցին ծխե­լու վնա­սա­բեր հե­տևանք­նե­րը, սո­վո­րու­թյամբ տար­ված­ներն այն­քան էին շա­տա­ցել, որ կանգ­նեց­նել այդ վա­րակն ար­դեն անհ­նար էր: Սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում ծխա­մո­լու­թյու­նը հե­տապ­նդ­վում էր և խս­տո­րեն պատժ­վում: Անգ­լիա­յում ծխող­նե­րին խայ­տա­ռա­կում և մա­հա­պատ­ժի էին են­թար­կում: Անգ­լիա­յի թա­գա­վոր Հա­կոբ Ա­ռա­ջի­նը 1604-ին գրեց իր աշ­խա­տու­թյու­նը «ծխա­խո­տի վնա­սի մա­սին», որ­տեղ գրում էր. «Ծխա­խոտ ծխե­լը` աչ­քե­րի տե­սո­ղու­թյա­նը վնա­սող, հո­տո­տե­լի­քի հա­մար զզ­վե­լի, ու­ղե­ղի հա­մար վնա­սա­կար և թո­քե­րի հի­վան­դու­թյուն ա­ռա­ջաց­նող սո­վո­րու­թյուն է»: Հռո­մի պապ ՈՒր­բա­նոս VII-ը ծխող­նե­րին ան­ջա­տում էր ե­կե­ղե­ցուց: Կի­րառ­վում էին նաև այլ պատ­ժա­մի­ջոց­ներ: Սա­կայն ա­մեն ան­գամ հաղ­թող էին դուրս գա­լիս ծխող­նե­րը, ծխա­խոտ վա­ճա­ռող­ներն ու ար­տադ­րող­նե­րը` բո­լոր նրանք, ով­քեր ի­րենց մաս­նա­գի­տու­թյու­նը դարձ­րին այս կոր­ծա­նա­րար սո­վո­րու­թյան տա­րա­ծու­մը: Ծե­ծը, մա­հա­պա­տի­ժը և այլ մի­ջոց­ներ ան­զոր դար­ձան այդ հո­գե­կոր­ծան կր­քի դեմ, ո­րի ա­րագ տա­րա­ծու­մը շատ է հի­շեց­նում հա­մա­ճա­րա­կը, կամ ա­վե­լի ճիշտ` պան­դե­միան: Ինչ-որ մի ուժ` մարդ­կա­յի­նը գե­րա­զան­ցող, մարդ­կանց դարձ­նում է ստ­րուկ վնա­սա­կար սո­վո­րու­թյան, ո­րից շա­տե­րը ցկյանս չեն կա­րո­ղա­նում ա­զատ­վել:
Կա­րե­լի՞ է ար­դյոք ա­զատ­վել ծխա­մո­լու­թյու­նից: Կա­րե­լի է: Վեր­ջին 10-15 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում Անգ­լիա­յում մոտ 10 մի­լիոն մարդ թո­ղեց ծխե­լը: Աշ­խար­հում ա­մեն օր ծխե­լը թող­նում է մոտ 2000 հո­գի: Սուրբ հայ­րե­րի ընդ­հա­նուր ու­սուց­ման հա­մա­ձայն, Աստ­ծո օգ­նու­թյամբ մարդ կա­րող է հաղ­թա­հա­րել ցան­կա­ցած կիրք: Մար­դու հա­մար անհ­նա­րը Աստ­ծո օգ­նու­թյամբ հնա­րա­վոր է: Միայն պետք է հաս­տատ ո­րո­շել թող­նել մե­կընդ­միշտ` գի­տակ­ցե­լով դրա­նից ե­կող վնա­սը հո­գուն և մարմ­նին, քա­նի որ ծխախոտը հո­գին է տկա­րաց­նում, բազ­մա­պատ­կում կր­քե­րը, խա­վա­րեց­նում միտ­քը և դան­դաղ մա­հով քայ­քա­յում ա­ռող­ջու­թյու­նը: Բոր­բոք­վա­ծու­թյունն ու տրտ­մու­թյու­նը ծխե­լուց ա­ռա­ջա­ցած հո­գու հի­վան­դու­թյան հետևանք­ներն են:
Ին­չու՞ են սա­կավ այն մար­դիկ, ով­քեր հրա­ժար­վում են այդ «դի­վա­յին խա­ղա­լի­քից»: Ո­րով­հետև ծխող­նե­րի մեծ մա­սը չի ու­զում թող­նել այդ սո­վո­րու­թյու­նը: Իսկ նրանք, ով­քեր ու­զում և քայ­լեր են ձեռ­նար­կում այդ ուղ­ղու­թյամբ, ի­րա­կա­նում չու­նեն ներ­քին վճ­ռա­կա­նու­թյուն: Աստ­ված միշտ էլ պատ­րաստ է օգ­նե­լու մար­դուն փր­կու­թյան գոր­ծում, սա­կայն մար­դուց սպա­սում է սխ­րանք: «Երբ առ Աստ­ված սի­րուց դրդ­ված կա­մե­նում ես կա­տա­րել ինչ-որ գործ` մա­հը ու­նե­ցիր որ­պես սահ­ման քո ցան­կու­թյան, և այս­պի­սով կար­ժա­նա­նաս նա­հա­տա­կու­թյան աս­տի­ճա­նին բարձ­րա­նա­լու` պայ­քա­րե­լով յու­րա­քան­չյուր կր­քի դեմ, և ոչ մի վնաս չես կրի այդ ճա­նա­պար­հին քեզ հան­դի­պող դժ­վա­րու­թյուն­նե­րից, ե­թե համ­բե­րես մինչև վերջ և չթու­լա­նաս: Տկա­րա­ցած միտ­քը թու­լաց­նում է համ­բե­րու­թյան ու­ժը, իսկ հաս­տա­տուն միտ­քը, որ հետևում է նրան, հա­ղոր­դում է ան­գամ այն­պի­սի ուժ, ո­րը բնու­թյու­նից վեր է»:
Թարգ­մա­նու­թյու­նը` ռու­սե­րե­նից
Դար­բա­սի հոգևոր հո­վիվտեր Ըն­ծա քա­հա­նա ՄԻՐ­ԶՈ­ՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 2320

Մեկնաբանություններ