«Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ, որը միտումնավոր փլուզում է հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ։ Այժմ Հայաստան են ուղարկվում զինվորականներ Նորվեգիայից, Կանադայից և ԱՄՆ-ից՝ ԵՄ առաքելությունը վերածելով ՆԱՏՕ-ի առաքելության»,- «Известия»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։                
 

«ԳՈՎԱԲԱՆՈՒՄԸ ԿՈՒՐԱՑՆՈՒՄ Է ԽԵԼԱՑԻ ԱՉՔԵՐԸ, ԻՍԿ ՀՆԱԶԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՐԱՆՑ ՊԱՅԾԱՌԱՑՆՈՒՄ Է ՍԻՐՈՎ»

«ԳՈՎԱԲԱՆՈՒՄԸ ԿՈՒՐԱՑՆՈՒՄ Է ԽԵԼԱՑԻ ԱՉՔԵՐԸ, ԻՍԿ ՀՆԱԶԱՆԴՈՒԹՅՈՒՆԸ ՆՐԱՆՑ ՊԱՅԾԱՌԱՑՆՈՒՄ Է ՍԻՐՈՎ»
15.10.2010 | 00:00

Իվան ԻԼՅԻՆ

Երբեմն երկմտում ենք` կարելի՞ է իրականում հնազանդություն պահանջել բոլորից։ Որտեղի՞ց այն սովորական մարդուն, որը խրվել է գոյության պայքարի մեջ` իր հոգսերով, երկյուղներով և ինտրիգներով։ Մի՞թե հնազանդությունը կրոնական մաքրման ուղին անցած ընտրյալների առաքինությունը չէ։ Գուցե հենց այդ պատճառով էլ ուրախանում ենք, երբ որևէ մեկի մեջ նկատում ենք ոչ շինծու հնազանդության կայծը, և մեր ներսում անմիջապես համոզվածություն է առաջանում, թե ճակատագիրն ուղարկել է հանդիպում հրաշալի մարդու հետ։ Հնազանդությունն ունի մարդու հոգևոր արժեքը բարձրացնելու առանձնահատուկ հատկություն։ Երբ որևէ հռչակավոր գործչի ենք հանդիպում (գիտության, արվեստի կամ քաղաքականության մեջ) և նրա շարժուձևի մեջ նկատում ենք մեծամտություն, սնափառություն կամ հպարտություն, սկսում ենք սառչել նրա հանդեպ, մեր համակրանքը մարում է, և նրա արժեքը նվաստանում է մեր աչքերում։ Այդպես է ոչ այն պատճառով, որ նրա ինքնագովաբանումն ասես նվաստացնում է մեզ։ Դա հասկանալի կլիներ, քանզի կնշանակեր, որ հենց մեզ է պակասում հնազանդությունը, և հենց այդ պատճառով է տվյալ անձի ապլոմբը (ինքնապարծություն) մեզ «անտանելի» թվում։ Տվյալ պարագայում առավել կարևոր է այն հանգամանքը, որ այդ մարդու գոռոզամտությունը նվաստացնում է իր իսկ ոգին, ցածրացնում իր իսկ արժեքը։ Իրականում էլ հենց այդպես է։
Իսկական վեհությանը հատուկ են պարզությունը, բարությունը, մեղմությունը և համեստությունը։ Եվ որքան շատ են շնորհալի մարդու այդ հոյակապ և դյութիչ հատկությունները, այնքան ավելի անկեղծ են դիմում նրան մարդկանց սրտերը։ Եվ բնական է, որ բոլորիս հոգու խորքում էլ կա համոզմունք, թե կյանքի դժվարությունները և առարկաները «հաղթահարողը» պետք է նախ և առաջ հաղթեր ինքն իրեն... Իսկ համեստությունը հենց արտահայտում է այդ հաղթանակը։ Այդ պատճառով նա, ով իրեն համարում է «արարածների թագն ու պսակը», ով երևակայում է, թե իրականացրել է ինչ-որ «բարձրագույն» բան, և իր արվեստը «կատարյալ» է, նա ցույց է տալիս սեփական կարճատեսությունն ու սահմանափակությունը։ Եվ որքան գոռոզ է անձը պահում իրեն, որքան ավելի շատ են նրա հավակնությունները, որքան հիացած է ինքն իրենով և որքան քիչ է նայում վերև ու առաջ, այնքան ավելի մեծ է մեր հիասթափությունը. մենք կորցնում ենք հարգանքը նրա նկատմամբ, նա արդեն վստահություն չի ներշնչում մեզ։ Ի՜նչ ցավալի է։
Եվ հակառակը, իսկական համեստությունն ինչ-որ բուրմունք է արձակում. նրա մեջ կա ինչ-որ հուզիչ ու հմայիչ բան։ Գուցե և համեստ մարդն այնքան արագ չի հասնում «ընդհանուր ճանաչման» և «փառքի», ինչպես ինքնավստահ անձը, ում վրա մարդիկ ծիծաղում են, բայց և այնպես ընկնում նրա ազդեցության տակ, այդ «պերճախոսության շատրվանն» ակամա համարում «կարկառուն» անձնավորություն։ Սակայն վաղանցիկ «հրավառությունից» հետո մնում է միայն մուր ու մոխիր, և այդ պահին մենք ուշադրություն ենք դարձնում համեստ մարդու շողերին` մեղմ, բայց անեղծ լույսով։ Կարելի է ասել` երևելի, բայց մեծամիտ մարդը երևան է հանում սեփական սահմաններն ու նվազեցնում է սեփական զարգացումը. սովորական մարդն իսկական հնազանդությամբ հաղորդակից է հոգևոր վեհությանը։ Ամբարտավանությունը հիասթափեցնում է և արժեզրկում։ Հնազանդությունը սեր է արթնացնում, մեծացնում է մարդու գինը և վեր է բարձրացնում նրա հոգին։ Եղի՛ր ոչ պահանջկոտ ու համբերատար. հաշտվի՛ր այն մտքի հետ, որ կանցնես այս կյանքը աննկատելի, ու հնարավորություն տուր ուրիշներին փայլելու և պարծենալու։ Քո ժամանակը կգա այն ժամանակ, երբ կսկսվի իսկականը` ոչ անձնականը։ Գուցե դա կլինի քո երկրային մահից հետո, երբ կգա «հնձելու» ժամանակը, երբ ամեն սերմնահատիկ հոգատարությամբ կհավաքվի, և քո հատիկը սիրով կընդունվի։ Գուցե... Այդ իրողության հետ պետք է հաշտվել։ Հարկավոր է կրել իր ներսում պահանջն ու կամքը` լինելու, ոչ թե թվալու, և վստահություն, որ «գոյության հատիկն» ավելի մեծ է, քան երևակայական վեհությունը, և դարձյալ մտահոգվել, որպեսզի կարողանա իսկապես մտնել չկեղծված գոյության ոլորտ։ Իսկ մնացածն էական չէ...
Սնափառությունը միշտ չարաշահում է մարդկային շփման տարածությունն այն բանի համար, որ «հաջողություն», «ազդեցություն» և «փառք» ձեռք բերի ինքնասիրությունը շոյող այդ երևութական բաներից, և չի մտածում, որ «հաջողությունը» գրեթե միշտ հաջողություն է ամբոխի աչքում, իսկ ամբոխը համարյա թե զուրկ է ոգուց և ավելի շատ` ճաշակից։ Իսկ «ազդեցությունը»... Ինչքան հաճախ է այն կայանում նրանում, որ «ազդեցություն ունեցողը» շողոքորթում է մարդկանց, ճկվում է չորս կողմը, որպեսզի սիրաշահի նրանց, ում համար «ազդեցիկ» է, և ավարտվում է նրանով, որ հենց ինքն է դառնում ուրիշների շահերի դիմազուրկ գործիքը։ Իսկ «փառքը» հրապուրում է միայն նրանց, ովքեր երբեք կուլիսների հետևը չեն նայել ու դեռ գլխի չեն ընկել, որ այն հաճախ պրոֆեսիոնալ «փառք սարքողների» մենաշնորհն է։ Ահա թե ինչու մարդը, որը հաղորդակից է իսկական հնազանդությանը, յուրաքանչյուր հաջողություն դիմավորում է ստուգելու ցանկությամբ` չի՞ կեղծել արդյոք ինչ-որ տեղ` ամբոխին սիրաշահելու համար։ Եվ սեփական «ազդեցության» դեպքում հենց հայտնաբերվում է, նա պատասխանում է պատասխանատվության և հումորի զգացողության բարձրացումով` հումորի, որպեսզի չընկնի սնափառության մեջ ու չհավատա շողոքորթությանը, և պատասխանատվության զգացումի` քանզի նրան հարկավոր է վստահ լինել, որ գործին է տվել իր լավագույնը։ Իսկ սեփական «փառքը» նա դիմավորում է տագնապով, քանզի չվաստակած փառքը սուտ է, իսկ վաստակածը պետք է դեռ ստուգվի հռչակվածի մահով... Քանզի մարդկանց գնահատականը սին է, իսկ Աստծո դատավճիռը հայտարարվում է միայն մահից հետո։
Այսպես ուրեմն, փառամոլությունը պայքարում է խաբուսիկի համար, իսկ հնազանդությունը ներս է տանում դեպի իրականության արքայություն։ Սնափառ մարդը կատարում է երեք սխալ. առաջին` այս կյանքում ինքն իրեն ընկալում է որպես շատ «կարևոր» մի գործոն։
Երկրորդ` նրան թվում է, թե ինքը չտեսնված «շատ բաների» է հասել ու շատ մեծ բաներ է կատարել։
Երրորդ` ցանկանում է, որ այդ մեծ «նվաճումներն» ու «կատարումներն» ամենուրեք ընդունվեն ու մեծարվեն։
Սնափառության հաղթահարումը պետք է սկսվի երրորդ սխալի ըմբռնումից։ Հարկավոր է հաշվի առնել, որ դատողության ուժն ու իրավասությունը, որոնք անհրաժեշտ են իսկական «ճանաչման» համար, բնորոշ են միայն շատ քիչ մարդկանց, որ աշխարհում կա կույր և անիմաստ «ճանաչում», թեթևամիտ և անպատասխանատու գովաբանում, կեղծ ու շահամոլ հիացում, կաշառվող քննադատություն ու վճարված հաջողություն։ Հարկավոր է հասկանալ, որ ժամանակակից հասարակությունում կան բազմաթիվ գաղտնի միություններ` կրոնական և ազգային, քաղաքական կուսակցություններ, կիսաքաղաքական ակումբներ և նույնիսկ էրոտիկ միություններ, որոնց անդամները յուրաքանչյուր պարագայում աջակցում են մեկմեկու, գովաբանում և առաջ քաշում «յուրայիններին» ու լռության մատնում կամ անարգում «օտարին»։ Պետք է հաշվի առնել, որ ամբոխը հետևում է մոդային ու գովազդին, կուսակցական ներշնչմանը և շատ հաճախ հավատում է վարձկաններին, որոնց Իտալիայում կոչում են «դեղին ձեռնոցներով սրիկաներ» («Ladri in guanti gialli»)։
Ինչքա՜ն շատ են այն մարդիկ, ովքեր ներբողում են մոդայիկը` շահադիտությամբ, վախենալով հասարակական կարծիքից կամ էլ սնափառությունից ու պճնամոլությունից դրդված։
Եվ ինչքա՜ն տագնապալից է, երբ գովեստ ես լսում որևէ անճաշակ տափակամտի, նիհիլիստի, կամ ակնհայտ սուտասանի և չարագործի շուրթերից` և՛ ամոթ է, և՛ տագնապալի, և՛ տխուր։
Գիտակցելը, որ իմ աշխատանքն արժանացել է սրբապիղծ մարդու հավանությանը, որ ես գոհացրել եմ հոգևոր կույրին կամ հիմարին, որ հայտնի խաբեբաները հիանում են իմ ստեղծագործությամբ, հոգուս մեջ կարող է առաջացնել իսկական ընկճվածություն։ ՈՒ նա, ով գլխի կընկնի ու կխորհրդածի այդ ամենի մասին, շուտով կհասկանա, որ միայն հասուն դատավորի, իմաստուն հայեցողի և անկեղծ քննադատի գնահատությունը կարող է լինել ցանկալի և ուրախալի։ Իսկ այդպիսի մարդիկ կգովեն ինձ միայն այն դեպքում, երբ ես ինքս զգամ, որ ինձ արդարացնում է սեփական խիղճս, ու ինձ զորացնում է Աստծո ճառագայթը։ Ահա թե ինչու Պուշկինն իրավացի էր, երբ խորհուրդ էր տալիս պոետին նշանակություն չտալ ամբոխի կարծիքին ու ինքն իրեն դատել բարձրագույն և խստապահանջ դատաստանով։ Հարկավոր է պարզ տեսնել «մարդկային փառքը», հասկանալ նրա խախուտ ու կեղծ բնությունը և դադարել այն սիրելուց։ Դա նշանակում է հաղթահարել արտաքին «ժողովրդականության սնափառությունը»։ Իսկ դրա համար պետք է հաստատել ինքն իր մեջ խղճի բարձրագույն ու խիստ չափանիշը և պատասխանատվության կրոնական զգացումը, որպեսզի հետո ասես ինքդ քեզ. «Իմ ինչի՞ն են պետք մարդկային գովեստն ու մարդկային անարգանքը, երբ ինձ լույս է տալիս Աստծո շողը»։ Այդ ժամանակ կարելի է մոտենալ սնափառության երկրորդ սխալի հաղթահարմանը։ Այսինքն, մարդը պետք է սովորի բարձր չգնահատել այն, ինչին հասել է և ինչն իրագործել է։ Եթե նա ուժեղ է, թող չհամարի իրեն ուժեղ. եթե խելացի է, թող չհամարի իրեն «ամենա-ամենախելացին», եթե կարգին մարդ է, ապա թող չգերագնահատի սեփական առաքինությունը, եթե շնորհալի է, ապա թող ըմբռնի սեփական տաղանդի չափն ու չերևակայի, իբր «մեծ» է և «հանճարեղ»։ Ինչո՞ւ։ Նա, ով «հասել» է և «իրագործել», «հանդարտվում» է, խորասուզվում ինքնագոհության մեջ ու դադարեցնում է որոնումներն ու պայքարը։ Ով «բավականաչափ» գիտի, նա դադարեցնում է ուսումնասիրումն ու հետազոտումը, չի խորացնում սեփական ոգին, կանգ է առնում սեփական զարգացման մեջ, սկսում է կրկնվել և կորցնում սեփական հարստությունները։ Ամենաիմաց «գիտակը» հասնում է սեփական սահմանին և սկսում է հետ ընկնել։ Նա մոռանում է ամենակարևորը` Աստծո Առարկան, որն անսահման է բոլոր կողմերով և իմաստներով, և որ մարդն այդ Առարկայի միայն համեստ աշակերտն է։ Ով հասել է «կատարելության», նրա համար արդեն չեն կարող լինել կանոններ և արգելքներ, ու վաղը նա թույլ կտա իրեն ամեն ինչ։ «Անսխալականը» չի տեսնի ո՛չ սեփական թուլությունները, ո՛չ էլ սխալները։ «Մեծ խելքի» տեր մարդը չի՛ էլ ենթադրում, որ վաղն ավելի խելամիտ մեկը կհայտնվի ու իրեն հիմար վիճակի մեջ կդնի, կգցի շփոթմունքի ու շվարածության մեջ։ Իսկ տաղանդավոր նկարիչը, ով կերևակայի իրեն հանճարեղ վարպետ, շատ արագ կդադարեցնի իր ներքին աշխատանքը, կնվազեցնի իր խստապահանջությունը, կկորցնի թանկագին ու դաստիարակող դժգոհությունն ինքն իրենից և չի էլ նկատի, որ վաղը լույս աշխարհ կբերի խղճուկ մի ստեղծագործություն, որի վրա բոլորը քթի տակ կծիծաղեն։ Ահա թե ինչու ամեն մեկը, ով ստեղծել է ինչ-որ բան, չպետք է երկար տրվի հաջողության հասնելու ուրախություններին, այլ ավելի շուտ պետք է կենտրոնանա իր ստեղծագործության թերությունների վրա` պետք է սեփական պահանջները բարձրացնի, փնտրի-գտնի իր վրիպումները, անկարողությունը և անկատարելությունը, դատապարտի սեփական ստեղծագործությունը լիակատար չափով և մտադրվի ստեղծել ավելի լավը։ Հարկավոր է միշտ նայել հեռուն` ինչպես աշտարակի վրայից, հարկավոր է միշտ մտածել, թե դեռ ինչ չի հերիքում հոգևոր տեսակետից, հարկավոր է անընդհատ նորոգել և ամրացնել սեփական պատերը, ինչպես կաներ պաշարված զորապետը։ Պետք է ապրել ոչ թե հպարտանալով կատարվածով ու ձեռք բերածով, այլ հնազանդությամբ խորհրդածելով չստացվածի մասին։ Ով գիտի սեփական գիտելիքների սահմանները, նա կմնա հավերժ ուսանող և կդառնա իսկական հետազոտող։ Ով կսովորի տեսնել սեփական հոգևոր սահմաններն ու ցավ կզգա դրանից, նա կաճի ամբողջ կյանքի ընթացքում։ Ով կըմբռնի սեփական թուլություններն ու թերությունները, նա կպայքարի դրանց դեմ, կհաղթահարի դրանք ու կկատարելագործվի։ Բուժման համար անհրաժեշտ է ստույգ ախտորոշում, մինչդեռ չնկատված հիվանդությունները ծանրանում են ու դառնում քրոնիկ։ Մի խոսքով, իսկական մարդը ստեղծում է սեփական անկատարությունների հատուկ մշակույթ` ջանալով չնվազեցնել դրանք, ոչ էլ խիստ մեծացնել։ Դա էլ հենց իսկական համեստության աղբյուրն է, ինքնակատարելության սկիզբը, հոգևոր աճի և զարգացման գաղտնիքը։ Ով նայում է հեռուն ու վեր, նա կտեսնի Աստվածայինը, որից զրկված է։ ՈՒ երբ դարձյալ դառնում է կատարվածին և ձեռք բերածին, ապա ամոթահար կրկնում է. «Տե՜ր, ի՛նչ անզոր եմ ես ու տկար»։ Նման անձը միշտ էլ զգում է, որ իրեն չի հերիքում Գլխավորը, որ իսկական բարձրությունից նա այնքան հեռու է, ինչքան հեռու է երկնային աստղից, որ իր ունեցած ամբողջ սեփականությունը միայն սկիզբ է, միայն կանչ ու խոստում, որ հպարտանալու ոչինչ չունի, և ամեն ինչ դեռ առջևում է։
Ինքն իրեն հարկավոր է վարժեցնել «հոգով աղքատ» լինելուն, ինչի մասին գրված է Ավետարանում, և պետք է կարողանաս ինքդ քո մեջ գտնել աղքատի քաջությունը, հարցնողի համեստությունը և աշակերտի կայտառությունը։ Այդ ժամանակ մնում է դեռ երրորդ քայլը` պետք է սեփական կյանքի և պայքարի ծանրության կենտրոնը սեփական անձից տեղափոխես գոյության առարկայական տարերքի վրա, այն բանի վրա, ինչը կարելի կլիներ անվանել «Աստծո հյուսվածքն աշխարհում»։
Քանի դեռ մարդը չունի կյանքի նպատակ ու ծառայում է միայն ինքն իրեն ու իր «հաջողությանը» կյանքում, համեստությունը նրան կթվա ինչ-որ սարսափելի և ոչ պետքական բան, նույնիսկ վնասակար, իսկ մինչև հնազանդություն նա երբեք չի հասնի, ցանկանալով առաջ քաշվել` նա կտրվի պարծենկոտությանը, մեծամտությանն ու սնափառությանը, և ինքն իր մեջ կխորհի, թե համեստությունը սազական է աղքատներին, իսկ հնազանդ լինելը` կեղծավորներին։ Մինչդեռ համեստությունը սկսվում է հենց այն կետից, երբ մարդ իր վերևում զգում է բարձրագույնի գոյությունը, իսկ հնազանդությունն առաջանում է այն պահին, երբ մարդը գլուխ է խոնարհում այդ բարձրագույնի առջև։ Մարդուն կյանքում անհրաժեշտ է ունենալ մի բան, ինչը գնահատում է և սիրում, ինչին նա ծառայում է որպես իր գլխավոր նպատակի, որին պետք է նվիրի աշխատանքը, հանուն որի նա կենտրոնացնում է իր ուժերը, որի համար նա պայքարում է, նրան է զոհաբերում ինքն իրեն ու մնացյալը։ Եվ նա, ում տրված է ծառայելու և այրվելու այդ երջանկությամբ, շուտով սկսում է նկատել, որ իրեն ամեն ինչ ավելի հեշտ ու ավելի լավ է հաջողվում, երբ քիչ է մտածում իր մասին և ավելի ամբողջական է տրվում իր ծառայության, առարկայական տարերքին։
Սեփական անձն ու հաջողությունը չի կարելի համարել կյանքի կարևորագույն գործը։ Պետք է սովորել դուրս գալ սեփական ինքնագոհության կարծրացած պատյանից դեպի Աստվածային լայնարձակություն, հարկավոր է սրտով և կամքով հաղթահարել սեփական մենակությունը, սեփական պարզամիտ եսակենտրոնությունը։ Աղքատ ու հեղձուցիչ է այն մարդու կյանքը, ով ոչինչ չգիտի Աստծու ստեղծած աշխարհի գերանձնական հարստությունների մասին։ ՈՒ միայն նա, ով կճանաչի առարկայական կյանքի երջանկությունը և կներդրվի աշխարհի Աստվածային հյուսվածքի մեջ, միայն նա իր ներսում կզգա Իլյա Մուրոմեցի զորությունը, որը շնորհվել էր իրեն բարձրաստիճան եկվորների (նժդեհների) կողմից. Աստծո գործը կդառնա նրա անձնական գործը, անհնարինը կդառնա հնարավոր, և նա կտարածի իսկական ոգևորության թևերը։
Աստծո գործը մեզնից պահանջում է ամբողջական և անձնվեր ծառայություն, իսկ մենք մնում ենք անձնական գործերի ունայնության մեջ և դրանց վրա ենք վատնում սերը, ուժն ու ժամանակը և ամբողջ կյանքը, Չեխովի վաճառականի պես հաշվում ենք մեր երևակայական «վնասները» և կարծեցյալ անհաջողությունները։ Մեզ շարունակ թվում է, թե կյանքն ինչ-որ բանից մեզ զրկել է, որ մեզ ինչ-որ մի բան էլ է «հասնում», որ մեր «արդարացի պահանջները» բավարարված չեն ու բոլորը մեզ պարտք են։ Մարդը, որը տրվում է այդպիսի տրամադրություններին, ամբողջ կյանքում, վիրավոր կենդանու պես, լպստում է չամոքվող վերքը: Բայց իրականում վերքն այդ երևակայական է, և բավական է չմտածել դրա մասին, որպեսզի այն սկսի լավանալ։ Այդպիսի հոգևոր վերքերն ապաքինվում են միայն մոռացությամբ, կենդանի սիրով մարդկանց նկատմամբ ու Աստծուն ծառայելով։ Մարդը, որն ընդունակ չէ նորոգելու սեփական կյանքի ուղղությունն ու կենտրոնը, մնում է սեփական գռեհկության գերության մեջ, արցունքներ թափելով իր անուղղելի անցյալի և իր դառը ներկայի վրա։ Աստծո գործին ծառայելը մեզնից պահանջում է նվիրվածություն ու տոկունություն, ինչին հարկավոր է տրվել։ Պետք է նույնացնել սեփական անձնական հաջողությունը նրա հաջողության հետ և ենթարկել սեփական ճակատագիրը` նրա զարգացմանը և աճին։ Սերն ու կամքը պետք է ստանան իրենց բովանդակությունը և իրենց նպատակը մարդկության պատմության այդ վսեմ «լեռնաշղթայից» և այդպիսով առարկայորեն նորոգվեն։ Կարող է թվալ, որ այդ անձնազոհ ծառայության մեջ մարդն իրոք հրաժարվում է ինքն իրենից ու կորցնում ինքն իրեն. սակայն իրականում նա առաջին անգամ ինքն իրեն գտնում է մեծագույն և սրբազան Աստվածային հյուսվածքի մեջ։ Նա կորցնում է իր մարդկային, «չափազանց մարդկային», մեղավոր-կրքոտ բնությունը. սակայն հետո գտնում է ինքն իրեն որպես հոգևոր-իսկական, «առարկայական-բովանդակալից», երկրի վրա Աստծո գործի հնազանդ ու արժանավոր ծառա։ Հենց այդ հնազանդության մեջ նա առաջին անգամ գտնում է ու հաստատում սեփական ճշմարիտ հոգևոր արժանապատվությունը. ոչ թե այլ մարդկանց հարգանքը, ոչ թե «մեծարանքն» ու «փառքը», ոչ թե ինքնագոհությունը, այլ գլխավոր ու հիմնական, մարդկային-հոգևոր արժանապատվությունը, որը տրվում է նրան, ով կհաստատվի ու կարմատավորվի Աստվածայինով։ Այնտեղ, որտեղ բնակություն է հաստատում այդ արժանապատվությունը, չի լինում հպարտություն։ Քանզի հպարտությունն Աստծուց չէ, իսկ արժանապատվությունն Աստծուց է ու տանում է առ Աստված։ Հպարտությունը չի ճանաչում հնազանդությունը, և հենց այդ պատճառով առաջիկայում նրա դիմաց կծառանան բազմաթիվ ու դաժան անարգանքներ... Իսկ իսկական արժանապատվությունը ծնվում է հնազանդությունից և չի կարող անարգվել, ու եթե որևէ մեկը փորձում է ստորացնել այն, ապա դա միայն փառավորում է նրան և բարձրացնում վեր։ Հնազանդությունը տանում է դեպ Աստված։ Արժանապատվությունն ապրում է Աստծո մեջ։ Այդ պատճառով Մարկոս ճգնավորն իրավացի էր, խորհուրդ տալով «չհամարել ինքն իրեն ինչ-որ մի մեծ բան», այլ փայփայել «ոգու աղքատությունը», և Եփրեմ Ասորին իմաստուն էր, երբ ասում էր. «Գովաբանումը կուրացնում է խելացի աչքերը, իսկ հնազանդությունը նրանց պայծառացնում է սիրով...»: Եվ ահա պարզվում է, որ հնազանդությունը վայել է մեզնից յուրաքանչյուրին` և՛ քաղաքացուն, և՛ գիտնականին, և՛ նկարչին, և՛ զինվորին, և՛ քահանային։ Ամեն մեկը կարող է և պարտավոր է հաղորդակից դառնալ դրան` գտնել սեփական հոգևոր արժանապատվությունը, նվիրվել Աստծու գործին ծառայելուն, սիրել վսեմն ու տենչալ անանցողիկ բաներ։ ՈՒ եթե որևէ մեկը հարցնի, թե ինչպես կարելի է արագ ու հեշտ բորբոքել ինքն իր մեջ հնազանդության զգացումը, ապա պատասխանը կլիներ այսպիսին` չհամեմատել սեփական «գերազանցությունը» ուրիշ մարդկանց «ոչնչության» հետ, այլ հաճախ, ինչքան կարելի է հաճախ, բերել սեփական «չնչինությունը» Աստծո վեհության առաջ, ասես «հանում կատարելով» իրեն Նրա կատարելությունից և զննելով բացահայտված «մնացորդը»... Այդ բանից սրտի մեջ մտնում է, ասես ակամա, իրական հնազանդությունը, և պարզվում է, որ իմ «պարտքերն» այնքան շատ են, որ ես չեմ էլ հասցնում զբաղվել ուրիշների «պարտքերով». սկսվում է ուրիշների շռայլ «ներումը» և ինքն իրեն խստագույն տույժի ենթարկելը։ Այդ ժամանակ սնափառությունը շփոթվում է ու ձայնը կտրում, և մարդը հասկանում է, որ կարևորն այն չէ, թե ինչ «դիրք» է նա զբաղեցնում կյանքում, այլ այն, թե ինչ և ինչպես է նա գործում այդ «դիրքում»։ Քանզի կյանքում և աշխարհում հարկավոր է ոչ թե հիշատակվել և մեծարվել, այլ աշխատել Աստծո Արքայության ընդհանրական ու հավիտենական հյուսվածքը ստեղծելու վրա, իսկ այդ ծառայության մեջ լինում են անաղմուկ և աննկատ մեծագործություններ, բայց չեն լինում «չնչին» գործեր և «ստորացնող» առաջադրանքներ... Եթե միայն մարդիկ հասկանային դա և ցանկանային բռնել այդ ուղին։
Տպագրության պատրաստեց
Պավել ԱՆԱՆՅԱՆԸ

Դիտվել է՝ 1413

Մեկնաբանություններ