«Զո­րա­վար­ժու­թ­յուն­նե­րը վեր­ջին մեկ տա­րում ի­րա­կա­նաց­վող ադր­բե­ջա­նա­կան սադ­րան­քի մի մասն են»

Ադր­բե­ջա­նա­կան զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի‚ Ար­ցա­խյան բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի և հա­րա­կից հար­ցե­րի շուրջ զրու­ցում ենք տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին հար­ցե­րով փոր­ձա­գետ ԿԱՐԵՆ ՀՈՎՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱ­ՆԻ հետ։

-Պա­րոն Հով­հան­նի­սյան‚ Ադր­բե­ջա­նում լայ­նա­ծա­վալ զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ են՝ հար­ձա­կո­ղա­կան սցե­նա­րով։ Ինչ­պե՞ս կգ­նա­հա­տեք նման զո­րա­վար­ժու­թյան անց­կա­ցու­մը։
-Ադր­բե­ջա­նի լայ­նա­ծա­վալ հար­ձա­կո­ղա­կան բնույ­թի զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը ես հա­մա­րում եմ այն սադ­րան­քի մի մաս, որն ի­րա­կա­նաց­վում է վեր­ջին մեկ տա­րում։ Այս ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում, երբ ամ­բողջ աշ­խար­հի ու­շադ­րու­թյան կենտ­րո­նում հա­մա­վա­րակն է, Ադր­բե­ջանն անց­նում է նման զո­րա­վար­ժու­թյան՝ ան­տե­սե­լով մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­նե­րի՝ ռազ­մա­կան ի­րա­վի­ճակ­նե­րի սր­մա­նը նպաս­տող գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից զերծ մնա­լու կո­չե­րը։ Նաև տես­նում ենք, որ ադր­բե­ջա­նա­կան բա­նա­կը նույ­նիսկ չի պահ­պա­նում ԱՀԿ-ի նոր­մե­րը՝ սո­ցիա­լա­կան հե­ռա­վո­րու­թյուն, դի­մակ և այլն։ Ակն­հայտ է, որ Ադր­բե­ջանն այս փու­լում ու­նի նպա­տակ՝ հնա­րա­վո­րինս լար­վա­ծու­թյան մեջ պա­հել ինչ­պես սե­փա­կան հա­սա­րա­կու­թյա­նը, քա­նի որ այն­տեղ ար­դեն սկս­վել են սո­ցիա­լա­կան ըն­դվ­զում­ներ, այն­պես էլ հայ­կա­կան կող­մին ցույց տալ, թե կա­րող է հար­ցը լու­ծել ռազ­մա­կան ճա­նա­պար­հով։
-ՀՀ պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը հայ­տա­րա­րեց, որ զո­րա­վար­ժու­թյան ըն­թաց­քում Հա­յաս­տա­նի սահ­մա­նին կամ Ար­ցա­խի հետ շփ­ման գծում ռազ­մա­կան տեխ­նի­կա­յի կամ մար­դու­ժի կու­տակ­ման ցան­կա­ցած փորձ կդի­տար­կի որ­պես սադ­րանք։ Ին­չու՞ ՀՀ ՊՆ-ն այդ­պես կոշտ ար­ձա­գան­քեց զո­րա­վար­ժու­թյա­նը։
-Դա չեմ հա­մա­րում կոշտ ար­ձա­գանք, դա հա­մար­ժեք ար­ձա­գանք է, քա­նի որ Ադր­բե­ջա­նը հար­ձա­կո­ղա­կան բնույ­թի զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ է ի­րա­կա­նաց­նում սահ­մա­նից ոչ հե­ռու։ Իսկ զո­րա­վար­ժու­թյան ան­վան տակ զորք կու­տա­կել սահ­մա­նին, դա ար­դեն ի­րա­տե­սա­կան վտանգ է, և հայ­կա­կան կող­մը պար­զա­պես պար­տա­վոր է նա­խազ­գու­շաց­նել դրա մա­սին։ Պետք է փաս­տեմ, որ սա ևս սադ­րանք է, Ադր­բե­ջանն ա­մեն ինչ ա­նում է, որ ա­ռա­ջին հար­վա­ծը մենք հասց­նենք, որ­պես­զի մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը կա­րո­ղա­նա ա­պա­ցու­ցել, թե ի­րենք պաշտ­պան­վում են, այս­պես ա­սած, Հա­յաս­տա­նի ագ­րե­սիա­յից։ Նույ­նա­տիպ պլան էր մշակ­վել նաև ապ­րի­լյան քա­ռօ­րյա­յի ժա­մա­նակ, ո­րը չաշ­խա­տեց, քա­նի որ մեր մե­դիա դաշ­տը շատ ճիշտ աշ­խա­տեց ու մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյա­նը հասց­րեց փաս­տարկ­ված տվյալ­ներ, որ հենց ադր­բե­ջա­նա­կան կողմն է նա­խա­հար­ձակ ե­ղել։
-Զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի մա­սին Ադր­բե­ջա­նը պետք է որ նա­խա­պես տե­ղյակ պա­հեր, սա­կայն նման բան տե­ղի չի ու­նե­ցել։ Պատ­ճառ­նե­րը ո­րո՞նք են։
-Սա ոչ ա­ռա­ջին դեպքն է, ոչ էլ վեր­ջին։ Որ­պես կա­նոն‚ Ադր­բե­ջանն իր այն զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի մա­սին է տե­ղյակ պա­հում, ո­րոնք լի­նում են երկ­կողմ, ե­ռա­կողմ, այ­սինքն՝ մի քա­նի պե­տու­թյան զին­ված ու­ժե­րի ներգ­րավ­մամբ։ Այս դեպ­քում, չհայ­տա­րա­րե­լով նման լայ­նա­ծա­վալ զո­րա­վար­ժու­թյան մա­սին, Ադր­բե­ջա­նը ևս խա­ղար­կում է իր հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րը. այ­սինքն՝ հան­կար­ծա­կի հար­ձակ­ման դեպ­քում ինչ օ­պե­րա­տի­վու­թյամբ կգոր­ծի հայ­կա­կան կող­մը։ Փորձ է ար­վում ա­նակն­կա­լի բե­րե­լու հայ­կա­կան կող­մին։
-Այդ զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը Հա­յաս­տա­նի ու Ար­ցա­խի հա­մար ի՞նչ վտանգ են պա­րու­նա­կում։
-Դրանք վտան­գա­վոր են այն­քա­նով, որ տե­ղա­կայ­ված են սահ­մա­նից ոչ հե­ռու։ Զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի վտան­գա­վո­րու­թյան աս­տի­ճա­նը ո­րոշ­վում է անց­կաց­ման վայ­րից, ե­թե այն խոր թի­կուն­քում է, ոչ մի վտանգ չկա, իսկ ե­թե սահ­մա­նից ոչ հե­ռու է, չես կա­րող ա­սել, օ­րի­նակ, թե ռազ­մաօ­դա­յին ու­ժե­րը ինչ կա­րող են ա­նել։ Որ­քան էլ ա­սենք, որ Ադր­բե­ջա­նը չի գնա ար­կա­ծախ­նդ­րու­թյան և այլն, չմո­ռա­նանք, որ այդ երկ­րի բռ­նա­պե­տը շատ լուրջ խն­դիր­ներ ու­նի սե­փա­կան հա­սա­րա­կու­թյան հետ, և դր­վա­գա­յին լար­վա­ծու­թյու­նը սահ­մա­նին կա­րող է մեղ­մել ներ­քին լար­վա­ծու­թյու­նը։
-Ար­ցա­խում նա­խա­գահ և խոր­հր­դա­րան է փոխ­վել, ի՞նչ կար­ծիք ու­նեք Ար­ցա­խի նո­րըն­տիր իշ­խա­նու­թյան մա­սին։ Այն ի վի­ճա­կի՞ է լու­ծե­լու երկ­րի առջև ծա­ռա­ցած խն­դիր­նե­րը։
-Ա­յո, կար­ծում եմ, որ նո­րըն­տիր նա­խա­գա­հը և խոր­հր­դա­րա­նը կա­րող են Ար­ցա­խում լու­ծել խն­դիր­ներ, ի­հար­կե այդ խն­դիր­նե­րի մեծ մա­սի լուծ­ման բա­նա­լի­նե­րը Երևա­նում են։ Ես կարևո­րում եմ Ար­ցա­խի իշ­խա­նու­թյան և ՀՀ-ի իշ­խա­նու­թյան ներ­դաշ­նակ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը։
-Հա­յաս­տա­նյան հան­րու­թյու­նը միշտ շատ զգա­յուն է ե­ղել Ար­ցա­խի հար­ցում։ Ըստ Ձեզ՝ մեր հան­րու­թյան շր­ջա­նում շա­րու­նա­կու՞մ է պահ­պան­վել զգա­յու­նու­թյու­նը, զգո­նու­թյու­նը Ար­ցա­խի հար­ցում։
-Ցա­վով պետք է նշեմ, որ մեր հան­րու­թյու­նը ծայ­րաս­տի­ճան քա­ղա­քա­կա­նաց­ված է, այն­քան է քա­ղա­քա­կա­նաց­ված, որ մո­ռա­ցել է, թե ինչ ռազ­մա­կան վի­ճա­կում ենք գտն­վում՝ ոչ պա­տե­րազմ, ոչ խա­ղա­ղու­թյուն, իսկ սա ա­մե­նա­վատ վի­ճակն է։ Հենց այս վի­ճակն է, որ մարդ­կանց զգո­նու­թյու­նը թու­լաց­նում է, կարևոր և ա­ռա­ջա­նա­յին հար­ցե­րի վրա սևեռ­վե­լու, ու­շադ­րու­թյուն դարձ­նե­լու փո­խա­րեն բո­լո­րո­վին այլ, ոչ ի­րա­վի­ճա­կա­յին հար­ցե­րի վրա են կենտ­րո­նա­նում։
-Վեր­ջին շր­ջա­նում շատ է խոս­վում Ար­ցա­խյան հիմ­նախ­նդ­րի բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի մա­սին, ի մաս­նա­վո­րի, ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րար Լավ­րո­վը ո­րոշ փա­կագ­ծեր բա­ցեց։ Ըստ Ձեզ՝ բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թացն այժմ ի՞նչ փու­լում է։
-Բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րը, կու­զեք՝ հան­դի­պում­ներ, մտ­քե­րի փո­խա­նա­կում­ներ կամ այլ բան ա­սեք դրանց, տե­ղի են ու­նե­նում նույ­նիսկ հե­ռա­կա հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի տես­քով։ Այ­սինքն, Հա­յաս­տա­նից, Ադր­բե­ջա­նից կամ միջ­նորդ եր­կր­նե­րի կող­մից թե­մա­յին վե­րա­բե­րող ցան­կա­ցած հայ­տա­րա­րու­թյուն հա­մար­վում է բա­նակ­ցու­թյան մի մաս։ Լավ­րո­վի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը ևս ես դի­տար­կում եմ որ­պես բա­նակ­ցու­թյան մի մաս, սա­կայն պետք է նշեմ նաև, որ Լավ­րո­վը բա­ցա­հայտ սադ­րիչ հայ­տա­րա­րու­թյուն ա­րեց։ Նրա նման փոր­ձա­ռու դի­վա­նա­գե­տը խո­սում է ըն­դա­մե­նը մեկ դե­տա­լի մա­սին, ո­րը, երևի թե, ա­մե­նաչ­քն­նարկ­վողն է, սա­կայն ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ ա­ռաջ քաշ­վո­ղը։ Լավ­րո­վը կա­րող էր խո­սել բազ­մա­թիվ այլ տար­բե­րակ­նե­րի մա­սին, ո­րոնք ա­վե­լի շատ են քն­նարկ­վել ու քն­նարկ­վում, սա­կայն չխո­սեց, իսկ պատ­ճա­ռը‚ կար­ծում եմ‚ Հա­յաս­տա­նի ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան վեկ­տո­րի վրա ազ­դե­լու շեշտ­ված մի­տումն էր։ Այ­սինքն, փոր­ձել ներ­քին քա­ղա­քա­կան դաշ­տում ազ­դել հայ հա­սա­րա­կու­թյան վրա և ձևա­վո­րել ան­վս­տա­հու­թյուն ներ­կա իշ­խա­նու­թյան նկատ­մամբ Ար­ցա­խի բա­նակ­ցա­յին հար­ցում։

Զրու­ցեց
Լի­լիթ ԳԱԲ­ՐԻԵ­ԼՅԱ­ՆԸ