Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Արագ խել­քի գա­լը գերհ­րա­տապ է դար­ձել Հա­յաս­տա­նի ու հա­յե­րի հա­մար

Արագ խել­քի գա­լը գերհ­րա­տապ է դար­ձել Հա­յաս­տա­նի ու հա­յե­րի հա­մար
10.07.2020 | 00:54
Շատ ստոր ժա­մա­նակ են ապ­րում այժմ Հա­յաս­տանն ու մեր երկ­րի հա­յե­րը։ Եվ ներ­կա ժա­մա­նա­կի այդ ստո­րու­թյունն այն բա­նի հետևանքն է, որ մեր երկ­րում իշ­խում է հա­կա­հայ­կա­կան ՀՀՇ վար­չա­կար­գի ու Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի ուղ­ղա­կի «Ժա­ռան­գորդ», 2008 թ. մար­տի 1-ի ող­բեր­գա­կան ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ան­մի­ջա­կան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րից մե­կը՝ այս­պես կոչ­ված, «ժո­ղովր­դա­կան վար­չա­պետ» Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը։ 
Տե­սեք, Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­ներ, մեր հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նում ար­դեն «տեղ է ստա­նում» Ռու­սաս­տա­նի ստո­րա­գույն, ա­մե­նա­ծա­խու քա­ղա­քա­ցի­նե­րից մե­կը՝ ոմն Ա­լեք­սեյ Նա­վալ­նի, ո­րը մեզ՝ հա­յե­րիս, «խա­չի» էր ան­վա­նում։ Կարճ ա­սած՝ նույն­պի­սի խառ­նա­կիչ է, ինչ Փա­շի­նյա­նը։ Բազ­միցս է մեր­կաց­վել որ­պես Ռու­սաս­տա­նի ներ­սում ազ­գա­մի­ջյան ու մի­ջե­կե­ղե­ցա­կան բա­խում­ներ հրահ­րող։ Եվ ա­հա այդ սրի­կա դա­վա­ճա­նը հայ­տն­վել է հայ­կա­կան հե­ռուս­տա­տե­սու­թյու­նում... Հարց է ծա­գում՝ ին­չի՞ հա­մար։ Գու­ցե Փա­շի­նյա­նի մտ­քով ան­ցել է շան­տա­ժի են­թար­կել Ռու­սաս­տա­նի ղե­կա­վա­րու­թյա՞­նը։ Իբր, տե­սեք. ես «ճամ­փա եմ տա­լիս» սադ­րիչ սրի­կա­յին, զգու­շա­ցեք։ Ես՝ Փա­շի­նյանս, Ռու­սաս­տա­նում «հե­ղա­փո­խու­թյուն եմ պատ­րաս­տում» Նա­վալ­նու մի­ջո­ցով։ Պատ­կե­րաց­նու՞մ եք, այն Նա­վալ­նու, ո­րին Ռու­սաս­տա­նում նույ­նիսկ ընդ­դի­մա­դիր­ներն ա­մե­նաան­պար­կեշտ մա­կա­նուն­ներն են կպց­նում։
Ա­վե­լի լավ է պատ­մենք, թե ինչ է կա­տար­վում Հա­յաս­տա­նի շուր­ջը. այդ ժա­մա­նակ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­ներն ա­վե­լի լավ կհաս­կա­նան, որ Նի­կոլն ա­մե­նա­լավ ժա­մա­նա­կը չի ընտ­րել հայ ժո­ղովր­դի բախ­տի, ա­ռա­վել ևս՝ հայ-ռու­սա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի բախ­տի հետ «փոր­ձեր ա­նե­լու» հա­մար։ Օ­րի­նակ, Ի­րա­քում քր­դե­րի դեմ Թուր­քիա­յի ծա­վա­լած նոր պա­տե­րազ­մի ֆո­նին, Թուր­քիա­յի ներ­սում սր­վում է քա­ղա­քա­կան ի­րադ­րու­թյու­նը։ Հա­վա­նա­բար դա կապ­ված է տն­տե­սու­թյան մեջ և սո­ցիա­լա­կան ո­լոր­տում գոր­ծե­րի սպաս­վող կտ­րուկ վատ­թա­րաց­ման հետ։ Ինչ­պես հա­ղոր­դում է տն­տե­սա­կան վեր­լու­ծա­բան Ա­լա­հա­թին Աք­թա­շը, երկ­րորդ ե­ռամ­սյա­կում Թուր­քիա­յի տն­տե­սա­կան ցու­ցա­նիշ­նե­րը կա­րող են նվա­զել 20-25 %-ով։ «Ապ­րի­լին ար­դյու­նա­բե­րու­թյան մեջ 31 %-ով նվա­զու­մից հե­տո մա­յի­սին սպաս­վում է, որ այդ ցու­ցա­նիշ­նե­րը կհաս­նեն 30-35 %-ի, իսկ հու­նի­սին ի­րադ­րու­թյու­նը կլա­վա­նա։ Այս­պի­սով, խոս­քը երկ­րորդ ե­ռամ­սյա­կում ար­տադ­րու­թյան 20-25 %-ով նվազ­ման մա­սին է։ Միա­ժա­մա­նակ նկատ­վում են նույ­նա­տե­սակ փո­փո­խու­թյուն­ներ ար­դյու­նա­բե­րու­թյան մեջ և ՀՆԱ-ում։ Այս­պես, ա­ռա­ջին ե­ռամ­սյա­կի 4,5 % ա­ճից հե­տո երկ­րոր­դում սպաս­վում է 20-25 %-ով նվա­զում։ Դա նշա­նա­կում է, որ մինչև ա­շուն Թուր­քիա­յի հիմ­նախն­դիր­նե­րը կա­վե­լա­նան»,- կար­ծում է Աք­թա­շը։
Ինչ­պես հայտ­նում է «Հու­րիեթ» թեր­թի լրագ­րո­ղու­հի Նու­րայ Բա­բա­ջա­նը, դա կապ­ված է նաև այն բա­նի հետ, որ Թուր­քիա­յում ա­ճում է ան­հան­գս­տու­թյունն այն առ­թիվ, որ երկ­րում կո­րո­նա­վի­րու­սով նոր վա­րակ­ված­նե­րի քա­նա­կի ա­ճը գե­րա­զան­ցում է կան­խա­տե­սում­նե­րը։ Են­թադ­րու­թյուն­ներ կան, որ ե­թե մեկ օ­րում վա­րակ­ված­նե­րի թիվն անց­նի եր­կու հա­զա­րը, ա­պա կա­րան­տի­նա­յին սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րը կա­րող են վե­րա­դառ­նալ։ Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը դի­տար­կում է Թուր­քիա­յի Գի­տա­կան խոր­հր­դի հանձ­նա­րա­րա­կան­նե­րի հի­ման վրա «տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին նոր ար­գելք­նե­րի» ներ­դր­ման հա­վա­նա­կա­նու­թյու­նը, ե­թե վա­րակ­ման դեպ­քե­րի քա­նակն ա­վե­լա­նա։ Այդ «կո­րո­նա­վի­րու­սա­յին սահ­մա­նա­փա­կում­նե­րից» ար­դեն լուրջ կո­րուստ­ներ է ու­նե­ցել զբո­սաշր­ջու­թյու­նը՝ Թուր­քիա­յի ե­կա­մուտ­նե­րի հիմ­նա­կան ճյու­ղե­րից մե­կը։ ՈՒս­տի զար­մա­նա­լի չէ, որ հու­նի­սի 15-ից քր­դա­մետ «Ժո­ղո­վուրդ­նե­րի ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան կու­սակ­ցու­թյու­նը (ԺԺԿ) իր կողմ­նա­կից­նե­րին փո­ղոց է հա­նել ու հայ­տա­րա­րել եր­կու քա­ղա­քից (Ադ­րիա­նու­պո­լիս և Հա­քյա­րի) դե­պի Ան­կա­րա «Կա­մա­յա­կա­նու­թյան դեմ պայ­քա­րի ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան եր­թի» սկզ­բի մա­սին։ Վեր­ջին կա­թիլ­նե­րը ե­ղան Հա­քյա­րի ընտ­րա­տա­րած­քի պատ­գա­մա­վոր և «Ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան հա­սա­րա­կու­թյան կոնգ­րե­սի» հա­մա­նա­խա­գահ Լեյ­լա Գյու­վե­նի և Դիար­բե­քիր ընտ­րա­տա­րած­քի պատ­գա­մա­վոր Մու­սա Ֆա­րի­սօ­ղուլ­լա­րի պատ­գա­մա­վո­րա­կան ման­դատ­նե­րի հետ վերց­նե­լը և ձեր­բա­կա­լու­թյուն­նե­րը։ Բայց, հա­վա­նա­բար, Ի­րա­քում քր­դե­րի դեմ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը ևս ԺԺԿ-ին դր­դե­ցին կտ­րուկ ակ­տի­վաց­ման։
Բայց դա դեռ ա­մեն ին­չը չէ։ Նա­խա­գահ Էր­դո­ղա­նի հետ պայ­քա­րի հե­ռան­կա­րը նախ­կին վար­չա­պետ Ահ­մեթ Դա­վու­թօղ­լուին մղել է ո­րոշ ման­րա­մաս­ներ «գաղտ­նա­զեր­ծե­լու» 2015 թ. նո­յեմ­բե­րին Սի­րիա­յում խփ­ված ռու­սա­կան Cy-24 M ռմ­բա­կոծ­չի վե­րա­բե­րյալ։  «Duvar English» ամ­սագ­րի գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր Ջանս Չամ­լի­բե­լի հետ հար­ցազ­րույ­ցում նա պա­տաս­խա­նել է իր մա­սին քն­նա­դա­տու­թյու­նը և հայ­տա­րա­րել. «Երբ գլ­խա­վոր շտա­բի պետն ինձ հայտ­նեց այդ մի­ջա­դե­պի մա­սին, ես ցու­ցում տվե­ցի, որ կապ­վեն ռու­սա­կան կող­մի լիա­զոր­ված ան­ձանց հետ։ Հնա­րա­վո­րինս ա­րագ պետք էր կապ­վել Ռու­սաս­տա­նի նա­խա­գահ Պու­տի­նի հետ, ո­րով­հետև գի­տեի, թե նման ի­րա­վի­ճակ­նե­րում որ­քան կարևոր է դի­վա­նա­գի­տու­թյու­նը։ Ցա­վոք, չնա­յած իմ ցու­ցում­նե­րին, հինգ րո­պե հե­տո Թուր­քիա­յի նա­խա­գա­հի վար­չա­կազ­մը հայ­տա­րա­րեց, որ թուր­քա­կան ՌՕՈՒ-ի կող­մից ռու­սա­կան ռմ­բա­կո­ծիչ է խփ­վել։ Այդ հայ­տա­րա­րու­թյու­նը սխալ էր. ե­թե լայն հա­սա­րա­կու­թյա­նը տե­ղե­կու­թյու­նը նման ձևով չներ­կա­յաց­վեր, ա­պա հար­ցը կա­րե­լի կլի­ներ լու­ծել ան­դր­կու­լի­սյան դի­վա­նա­գի­տու­թյան մի­ջո­ցով»։ Ինչ­պես նկա­տում ենք, Դա­վու­թօղ­լուն փաս­տո­րեն մեր­կաց­րել է Էր­դո­ղա­նին, ո­րը, ինչ­պես շա­տերն են հի­շում, 2016 թ. հա­մո­զում էր Ռու­սաս­տա­նին, որ ին­քը Cy-24-ի ող­բեր­գու­թյու­նում «մեղք չու­նի», որ ի­րեն հար­վա­ծի տակ են դրել «այն շր­ջա­նակ­նե­րը, ո­րոնց ձեռն­տու չէին Ռու­սաս­տա­նի և Թուր­քիա­յի լավ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը»։ Բայց ե­թե հա­վա­տանք Դա­վու­թօղ­լուին, ա­պա դուրս է գա­լիս, որ, Մոսկ­վա չզան­գե­լով, հենց Էր­դո­ղանն ինքն էր ձգ­տում առ­ճա­կատ­ման ու նույ­նիսկ բախ­ման։ Ինչ­պես հայտ­նի է, ռու­սա­կան ռմ­բա­կոծ­չի հետ մի­ջա­դե­պից հե­տո հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը հա­մա­րյա մի տա­րի խզ­ված էին։ Իսկ ռուս-ի­րա­նա­կան հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հա­մա­տեղ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը Սի­րիա­յում բա­ցար­ձա­կա­պես «չէին խղ­ճում» թուր­քե­րին ու թր­քա­մետ ա­հա­բե­կիչ­նե­րին մինչև 2016 թ. հու­լի­սի 16-ին «ինչ-որ բա­նի» տե­ղի ու­նե­նա­լը։ Ի դեպ, Հա­յաս­տա­նում մենք էլ ենք հի­շում այդ չա­րա­գու­շակ օ­րը. ա­հա­բե­կիչ­ներն այդ ժա­մա­նակ սպա­նում էին նաև Երևա­նում... Թուր­քիա­յի հա­մար ին­չով կվեր­ջա­նա ա­մեն ինչ 2020 թ., ա­ռայժմ պարզ չէ։ Սա­կայն բա­ցառ­ված չէ, որ Դա­վու­թօղ­լուի ա­սա­ծը կվե­րա­կանգ­նի Էր­դո­ղա­նի նկատ­մամբ ան­վս­տա­հու­թյու­նը մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում, ընդ ո­րում՝ ոչ միայն Ռու­սաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կող­մից։
Թուր­քիա­յի հետ կապ­ված այլ խն­դիր­ներ էլ կան։ Իսկ այս­տեղ՝ Հա­յաս­տա­նում, պատ­րաստ­վում են «սի­րո և բա­րե­կա­մու­թյան» կա­մուրջ բա­ցե­լու Ա­խու­րյան գե­տի վրա­յով։ ՈՒ­զում ես ան­պայ­ման հարց­նել. «Հա­յաս­տա­նի ներ­քին թուր­քեր, այդ ին­չի՞ վրա եք հույս դրել։ Որ ոչ մե­կը ո­չինչ չի տես­նում ու չի՞ նկա­տում»։ Սխալ­վում եք, բո­լորն ա­մեն ինչ տես­նում են, նկա­տում ու նշում՝ ը­հը, Հա­յաս­տա­նի ներ­քին թուր­քե­րի ևս մեկ քայլ։
Հի­մա տես­նենք, թե էլ ին­չեր կան Թուր­քիա­յի հետ կապ­ված։ ՆԱ­ՏՕ-ում խու­ճապ է և ան­վս­տա­հու­թյուն, այն էլ այն­քան ու­ժեղ, որ նույ­նիսկ Լե­հաս­տա­նում՝ ՆԱ­ՏՕ-ի նո­րա­հայտ «ցա­մա­քա­յին ա­վիա­նա­վում», սկ­սել են խո­սել, որ Հյու­սի­սատ­լան­տյան դա­շին­քը մոտ է պա­ռակտ­ման։ ՆԱ­ՏՕ-ն ստիպ­ված է ե­ղել գաղտ­նի հե­տաքն­նու­թյուն սկ­սե­լու վեր­ջին մի­ջա­դե­պի կա­պակ­ցու­թյամբ, ընդ ո­րում՝ դա­շին­քի եր­կու ան­դամ­նե­րի միջև։ Այդ մա­սին ա­ռա­ջին ան­գամ հրա­պա­րա­կայ­նո­րեն հա­ղորդ­վել է հու­նի­սի 17-ին։ Թուր­քա­կան ֆրե­գա­տը ռա­դա­րով հայտ­նա­բե­րում է ֆրան­սիա­կան մի ռազ­մա­նավ, երբ այն փոր­ձում էր մո­տե­նալ թուր­քա­կան «Cirkin» բեռ­նա­նա­վին, ո­րը զենք էր տա­նում Լի­բիա­յի թր­քա­մետ ազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյան կա­ռա­վա­րու­թյան (ԱՀԿ) հա­մար։ Նշ­վում է, որ մի­ջա­դե­պին խառն­վել էր նաև Թուր­քիա­յի ՌԾՈՒ-ի երկ­րորդ ֆրե­գա­տը։ Թե հենց երբ է տե­ղի ու­նե­ցել տվյալ դր­վա­գը, չի ճշտ­վում, թեև տվյալ­ներ կան, որ ֆրան­սիա­ցի­ներն ու թուր­քե­րը բախ­վել են դեռևս հու­նի­սի 10-ին։ Ընդ ո­րում, Ան­կա­րա­յի այդ­պի­սի գոր­ծո­ղու­թյուն­ներն ար­դեն դա­տա­պար­տել են Փա­րի­զում՝ դրանք հա­մա­րե­լով սադ­րիչ և ա­նըն­դու­նե­լի։ Ֆրան­սիա­կան կող­մը բո­ղո­քել է, որ թուր­քա­կան նա­վե­րը ֆրան­սիա­կան ռազ­մա­նա­վը հե­տապն­դել են ՆԱ­ՏՕ-ի եր­կր­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րար­նե­րի հան­դի­պու­մից ա­ռաջ։
Հու­նի­սի 18-ին ՆԱ­ՏՕ-ի գլ­խա­վոր քար­տու­ղար Ենս Ստոլ­տեն­բեր­գը հաս­տա­տել է և՛ մի­ջա­դե­պի փաս­տը, և՛ Ֆրան­սիա­յի դի­մու­մը ՆԱ­ՏՕ-ի ղե­կա­վա­րու­թյա­նը։ Ֆրան­սիա­կան կող­մի վար­կա­ծով, թուր­քա­կան նա­վերն ի­րենց հար­վա­ծա­յին հա­մա­կար­գե­րի նշա­նա­ռու­թյան տակ են ա­ռել Ֆրան­սիա­յի ՌԾՈՒ-ի «Cour­bet» ֆրե­գա­տը, որն այդ ժա­մա­նակ ՆԱ­ՏՕ-ի «Ծո­վա­յին պա­հա­պան» ա­ռա­քե­լու­թյան շր­ջա­նա­կում հեր­թա­պա­հում էր Լի­բիա­յի ա­փե­րին։ Սա­կայն Ան­կա­րան հեր­քել է Փա­րի­զի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը թուր­քա­կան նա­վի կող­մից ֆրան­սիա­կան ֆրե­գա­տին հե­տապն­դե­լու մա­սին։ «ՆԱՏՕ-ն չպետք է գլուխն ա­վա­զում թաքց­նի իր դաշ­նա­կից­նե­րի նկատ­մամբ Թուր­քիա­յի վար­քագ­ծի կա­պակ­ցու­թյամբ,- հու­նի­սի 17-ին հայ­տա­րա­րել է Ֆրան­սիա­յի ՊՆ-ի ներ­կա­յա­ցու­ցի­չը ՆԱ­ՏՕ-ի պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րար­նե­րի գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վից ա­ռաջ։- Մենք բարդ պա­հեր ենք ու­նե­ցել Հյու­սի­սատ­լան­տյան դա­շին­քում, բայց չենք կա­րող ջայ­լամ լի­նել ու ձևաց­նել, թե ՆԱ­ՏՕ-ում չկա Թուր­քիա­յի խն­դի­րը։ Մենք պետք է դա տես­նենք, ա­սենք ու լու­ծենք այդ խն­դի­րը»։ Ա­վե­լին, Փա­րի­զը վր­դով­ված է «Թուր­քիա­յի էլ ա­վե­լի ագ­րե­սիվ ու հա­մառ դիր­քո­րո­շու­մից»։ Ֆրան­սիան թուր­քե­րին մե­ղադ­րում է, որ թուր­քա­կան յոթ նավ բա­ցա­զատ­վել է Լի­բիա­յի ա­փե­րի մոտ այն բա­նից հե­տո, երբ Թուր­քիան փոր­ձել է ռազ­մա­կան տեխ­նի­կա մա­տա­կա­րա­րել՝ խախ­տե­լով Լի­բիա­յի նկատ­մամբ ՄԱԿ-ի ԱԽ-ի զեն­քի ար­գել­քի ո­րո­շու­մը։ «Ֆրան­սիան մի կողմ չի կանգ­նե­լու, ո­րով­հետև թուր­քե­րը շա­րու­նա­կում են ի­րենց ա­նըն­դու­նե­լի պահ­ված­քը և շա­հա­գոր­ծում ՆԱ­ՏՕ-ն»,- սպառ­նա­ցել է պաշ­տո­նա­կան Փա­րի­զը։
Ինչ­պես հու­նի­սի 21-ին հա­ղոր­դել է «Deutsche Welle» ռա­դիո­կա­յա­նի թուր­քա­կան խմ­բագ­րու­թյու­նը, ոչ միայն Գեր­մա­նիա­յից իր զոր­քե­րը հա­նե­լու ԱՄՆ-ի ո­րո­շու­մը, այլև «Թուր­քիա­յի, Հու­նաս­տա­նի և Ֆրան­սիա­յի միջև ու­ժե­ղա­ցող լար­վա­ծու­թյու­նը ՆԱ­ՏՕ-ի ան­դամ­նե­րի միջև կր­քե­րի շի­կաց­ման պատ­ճառ են դար­ձել»։ Իսկ ըստ «Euronews» հե­ռուս­տաա­լի­քի թուր­քա­կան խմ­բագ­րու­թյան, Ֆրան­սիա­յի նա­խա­գա­հի աշ­խա­տա­կազ­մը հայ­տա­րա­րել է, որ Թուր­քիա­յի մի­ջամ­տու­թյու­նը Լի­բիա­յում, որ­պես թուր­քա­կան ագ­րե­սիվ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան շա­րու­նա­կու­թյուն, ա­նըն­դու­նե­լի է։ Իսկ ինչ վե­րա­բե­րում է Հու­նաս­տա­նին և ֆրանս-թուր­քա­կան մի­ջա­դե­պին նրա մաս­նակ­ցու­թյա­նը, ա­պա պարզ­վում է, որ մինչ թուր­քե­րը «վա­խեց­նում» էին ֆրան­սիա­ցի­նե­րին, հու­նա­կան ռազ­մա­նա­վը կանգ­նեց­րել է թուր­քա­կան հենց այն նա­վը, ո­րով թուր­քե­րը փոր­ձում էին զենք ու զի­նամ­թերք հասց­նել Լի­բիա­յում ի­րենց խա­մա­ճիկ­նե­րին։ Հնա­րա­վոր է, որ ֆրան­սիա­ցի­ներն էին դա խնդ­րել հույ­նե­րից, բայց հնա­րա­վոր է նաև, որ հույ­ներն ի­րենք են դա նա­խա­ձեռ­նել։ Ա­մեն դեպ­քում, Ֆրան­սիան ու Հու­նաս­տա­նը ցույց են տվել, որ Լի­բիա­յում պատ­րաստ են դաշ­նակ­ցու­թյան ընդ­դեմ թուր­քե­րի։ Իսկ թուր­քե­րի հա­մար ա­մե­նատ­հա­ճը Հու­նաս­տա­նի ԶՈՒ գլ­խա­վոր շտա­բի պետ, գե­նե­րալ Կոնս­տան­տի­նոս Ֆլո­րո­սի ե­լույթն էր, ո­րում նա հայ­տա­րա­րել էր. «Նրան, ով ոտք կդ­նի հու­նա­կան հո­ղին, մենք նախ կվա­ռենք, իսկ հե­տո կհարց­նենք, թե ով էր նա»։ Հա­մոզ­ված չենք, թե նման ի­րա­վի­ճա­կում ՆԱ­ՏՕ-ն հե­ռան­կա­րա­յին ա­պա­գա ու­նի։ Իսկ դա նշա­նա­կում է, որ Թուր­քիան էլ չու­նի ա­պա­գա­յի հե­ռան­կար­ներ։ Թե­կուզ այն պատ­ճա­ռով, որ նախ­կին վար­չա­պետ Դա­վու­թօղ­լուն ա­նուղ­ղա­կիո­րեն ա­պա­ցու­ցեց, որ Էր­դո­ղանն ինքն է «պա­տե­պատ ըն­կել» որևէ ձևով Ռու­սաս­տա­նին տհա­ճու­թյուն պատ­ճա­ռե­լու հա­մար։ Ընդ ո­րում, նաև Ի­րա­նին. 2015-2016-ին թուր­քե­րը փոր­ձում էին հա­մո­զել Ի­րա­նին, որ «ձեռք քա­շի» Սի­րիա­յից ու Ռու­սաս­տա­նից, Սի­րիա­յից հա­նի իր (այ­սինքն՝ ի­րա­նա­կան) ռազ­մա­կան խոր­հր­դա­կան­նե­րին։ Իսկ դա հենց ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի քա­ղա­քա­կա­նու­թյան նպա­տակն է և՛ Սի­րիա­յի, և՛ Ի­րա­քի նկատ­մամբ։ Պա­հանջ­վեց միայն Ի­րա­նի նա­խա­գահ Հա­սան Ռո­հա­նիի զրն­գուն, դի­վա­նա­գի­տա­կան կո­պիտ «ապ­տա­կը», որ 2016 թ. դեկ­տեմ­բե­րի վեր­ջին Էր­դո­ղա­նը «հան­դարտ­վի» ու ձայ­նը կտ­րի, և միայն այն բա­նից հե­տո, երբ Էր­դո­ղա­նը դա­դա­րեց­րեց ՌԴ-ի և Ի­րա­նի դեմ սադ­րանք­նե­րը Սի­րիա­յում, վեր­ջին­ներս հա­մա­ձայ­նե­ցին, որ Թուր­քիան մաս­նակ­ցի Սի­րիա­յում կար­գա­վոր­ման գծով «Աս­տա­նա­յի գոր­ծըն­թա­ցին»։ Մի՞­թե Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րը դրա­նից ո­չինչ չեն հի­շում, մի՞­թե նրանք բո­լո­րը «իմ­քայ­լա­կան» վայ-գոր­ծիչ­նե­րից վա­րակ­վել են հի­շո­ղու­թյան կորս­տով։ Այդ դեպ­քում հա­յե­րի ու Հա­յաս­տա­նի և՛ ա­ռող­ջու­թյան, և՛ ա­ռողջ դա­տո­ղու­թյան, և՛ ա­պա­գա­յի գլ­խա­վոր սպառ­նա­լի­քը ՀՀՇ-ա­կա­նու­թյան ու տեր­պետ­րո­սյա­նա­կա­նու­թյան «հետ­քերն» են։ Այ­սինքն՝ ներ­կա­յիս կա­ռա­վա­րու­թյու­նը։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 12522

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ