Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը

Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը

Թե ինչ­պես ես անզ­գու­շա­բար կոր­ծա­նե­ցի ԽՍՀՄ-ը
13.03.2020 | 01:16
Իմ հա­ջորդ պատ­մու­թյու­նը անձ­նա­կան փոր­ձից է գա­լիս, կոնկ­րետ օ­րի­նա­կով կփոր­ձեմ բա­ցատ­րել մեր կյան­քում տեղ գտած կո­ռուպ­ցիոն դրսևո­րում­նե­րի ո­րոշ ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը՝ բո­լոր նր­բու­թյուն­նե­րով: Հա­մա­կար­գա­յին կո­ռուպ­ցիան խոր­հր­դա­յին ժա­մա­նակ­նե­րից մեզ ժա­ռան­գու­թյուն հա­սած բա­ցա­սա­կան երևույթ է, ո­րը զար­գա­նա­լու պա­րարտ հող գտավ ան­կա­խու­թյան պայ­ման­նե­րում և պատ­ճառ դար­ձավ, որ մեր եր­կի­րը հայ­տն­վի տն­տե­սա­կան խոր ճգ­նա­ժա­մի մեջ, ու շա­րու­նա­կում է խան­գա­րել՝ թույլ չտա­լով դուրս գալ այդ վի­ճա­կից: Հա­յաս­տա­նի Ա­ռա­ջին Հան­րա­պե­տու­թյունն էլ կոր­ծան­վեց, բայց պատ­մա­կան հայ­րե­նի­քը կորց­րած ու որբ դար­ձած մարդ­կանց հայ­րե­նան­վեր աշ­խա­տան­քի շնոր­հիվ հնա­րա­վոր դար­ձավ հե­տա­գա­յում, ար­դեն խոր­հր­դա­յին տա­րի­նե­րին, եր­կի­րը դուրս բե­րել ա­նե­լա­նե­լի դրու­թյու­նից ու վս­տահ քայ­լե­րով այն տա­նել դե­պի կա­յուն զար­գա­ցում: Ըն­դա­մե­նը 20 տար­վա ըն­թաց­քում Հա­յաս­տա­նը կա­րո­ղա­ցավ հաղ­թա­հա­րել սովն ու հա­մա­ճա­րակ­նե­րը, կա­յա­ցավ՝ որ­պես եր­կիր, 50 տա­րի անց դար­ձավ ար­դյու­նա­բե­րա­կան հզոր եր­կիր, հա­սավ իր տն­տե­սա­կան ծաղկ­ման պատ­մա­կան գա­գաթ­նա­կե­տին, և գի­տե՞ք ին­չու, ո­րով­հետև Ստա­լի­նին հա­ջող­վեց կա­շա­ռա­կե­րու­թյան ու հա­մա­կար­գա­յին կո­ռուպ­ցիա­յի քո­քը կտ­րել բո­լոր հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րում, նաև Հա­յաս­տա­նում, դա­ժա­նո­րեն ոչն­չաց­նե­լով այդ երևույ­թը ծնող­նե­րին ու կրող­նե­րին:
Ի­հար­կե, Ստա­լի­նին կա­րե­լի է քն­նա­դա­տել, հա­մա­ձայն եմ, որ քն­նա­դա­տե­լու բա­ներ կգտն­վեն, բայց պետք չէ մո­ռա­նալ, որ նրան հա­ջող­վեց խոր­հր­դա­յին եր­կի­րը դնել բնա­կա­նոն տն­տե­սա­կան զար­գաց­ման ռել­սե­րի վրա՝ չե­զո­քաց­նե­լով ու ան­կեն­սու­նակ դարձ­նե­լով բո­լոր կա­շա­ռա­կեր­նե­րին՝ ի­րենց ժա­ռանգ­նե­րով հան­դերձ: Ստա­լի­նի դա­ժա­նու­թյուն­նե­րը թանկ նս­տե­ցին խոր­հր­դա­յին բո­լոր ժո­ղով­րդ­նե­րի, այդ թվում հա­յե­րիս վրա, բազ­մա­թիվ ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, տմար­դի, խա­բող, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ստա­հակ, ծույլ, կեղ­ծա­վոր, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ­նե­րի հետ գն­դա­կա­հար­վե­ցին կամ աք­սոր­վե­ցին բազ­մա­թիվ ազ­նիվ ու ան­մեղ մար­դիկ, բայց, ի՜նչ ա­րած, գու­ցե դա էր ճիշ­տը, մի­գու­ցե միայն այդ­պես էր հնա­րա­վոր վե­րաց­նել երկ­րի բնա­կա­նոն զար­գաց­մա­նը խո­չըն­դո­տող կո­ռուպ­ցիա­յի ու կա­շա­ռա­կե­րու­թյան ար­հես­տա­ծին խո­չըն­դոտ­նե­րը:
Հա­վա­նա­բար աշ­խա­տող, ի­րեն պաշտ­պա­նե­լու ու­նակ պե­տու­թյուն կա­ռու­ցելն այն­քան էլ դյու­րին գործ չէ, ստա­լի­նյան դա­ժա­նու­թյուն­նե­րը կա­րող են դի­տարկ­վել որ­պես ժա­մա­նա­կի պա­հանջ­նե­րով թե­լադր­ված, ժա­մա­նա­կի պա­հանջ­նե­րին հա­մա­հունչ կազ­մա­կեր­պա­կան պրո­ցես, ո­րի նպա­տա­կը խոր­հր­դա­յին հա­սա­րա­կու­թյան ա­ռող­ջա­ցումն ու երկ­րի տնտ­սու­թյան զար­գա­ցումն է ե­ղել: Ստա­լի­նյան հա­կա­կո­ռուպ­ցիոն պայ­քա­րի ար­դյունք­ներն ի­րենց եր­կար սպա­սել չտ­վե­ցին. պատ­մա­կան կարճ ժա­մա­նա­կա­հատ­վա­ծում ա­վե­րակ­նե­րի վե­րած­ված Խոր­հր­դա­յին Միու­թյու­նը դար­ձավ աշ­խար­հի գերհ­զոր տե­րու­թյուն­նե­րից մե­կը, ո­րին հա­ջող­վեց կոտ­րել Գեր­մա­նիա­յի նման տեխ­նո­լո­գիա­պես զար­գա­ցած ու հզոր տն­տե­սու­թյուն ու­նե­ցող երկ­րի մեջ­քը, կոտ­րեց ա­վե­լի ար­դար հա­սա­րա­կու­թյուն կա­ռու­ցող ժո­ղովր­դի կամ­քով ու, ա­ռա­ջին հեր­թին, ա­րա­րած ար­դյու­նա­բե­րու­թյամբ:
Շու­տով կլ­րա­նա Հայ­րե­նա­կան մեծ պա­տե­րազ­մում տա­րած հաղ­թա­նա­կի 75-ա­մյա­կը, ո­րը, ա­ռա­ջին հեր­թին, մեր ժո­ղովր­դի հաղ­թա­նակն էր: Խոր­հր­դա­յին եր­կի­րը հաղ­թեց ոչ միայն զար­գա­ցած ար­դյու­նա­բե­րու­թյուն ու խիստ կազ­մա­կերպ­ված հա­սա­րա­կու­թյուն ու­նե­ցող Գեր­մա­նիա­յին, այլև նրա օգ­տին աշ­խա­տող եվ­րո­պա­կան ողջ հան­րու­թյա­նը։ Ֆրան­սիա­յի, Իս­պա­նիա­յի, Ի­տա­լիա­յի, մյուս­նե­րի տն­տե­սա­կան ա­ճը պա­տե­րազ­մի տա­րի­նե­րին նվա­զել էր ըն­դա­մե­նը 3 տո­կո­սով: Ստա­լի­նի դա­ժա­նու­թյուն­նե­րը թույլ տվե­ցին երկ­րում ձևա­վո­րել հա­մա­տա­րած վա­խի մթ­նո­լորտ, ո­րի պայ­ման­նե­րում օ­րեն­քը դար­ձավ օ­րենք, օ­րենք՝ բո­լո­րի հա­մար՝ ան­կախ մարդ­կանց սո­ցիա­լա­կան կար­գա­վի­ճա­կից ու գրա­ված պաշ­տոն­նե­րից: Միամ­տու­թյուն կլի­ներ կար­ծել, թե Ստա­լի­նին հա­ջող­վեց իս­պառ վե­րաց­նել կա­շա­ռա­կե­րու­թյու­նը։ Ի­հար­կե ոչ։ Բայց այն գոր­ծում էր վա­խի ու կաս­կա­ծամ­տու­թյան այն­պի­սի մթ­նո­լոր­տում, որ մաս­սա­յա­կան տա­րա­ծում ստա­նալ և երկ­րի տն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման վրա էա­կան ազ­դե­ցու­թյուն գոր­ծել չէր կա­րող, չկար կա­շա­ռա­կե­րու­թյան փոր­ձի փո­խա­նակ­ման ու տա­րած­ման այն մի­ջա­վայ­րը, ո­րը ձևա­վոր­վեց Խրուշ­չո­վի տա­րի­նե­րին, բուռն զար­գա­ցում ստա­ցավ Բրեժնևի ժա­մա­նակ ու, թո­կից փա­խած մո­զի­նե­րի նվիր­վա­ծու­թյամբ, մաս­սա­յա­կան դար­ձավ ար­դեն Գոր­բա­չո­վի «տպՐպրՑՐՏռՍՈ»-ի տա­րի­նե­րին և ա­հագ­նա­ցող թափ հա­վա­քեց ան­կա­խու­թյան մեր 30 տա­րի­նե­րին։ Դա­տե­լով Փա­շի­նյա­նի շուր­ջը հա­վաք­ված կա­շա­ռա­կեր­նե­րի ա­խոր­ժա­կից, մեր օ­րե­րում այդ դրսևո­րում­նե­րը տեմ­պա­յին զար­գաց­ման մի­տում ու­նեն: Հի­մա ոչ մե­կի վե­ջը չէ, որ կա­շառ­քը, նե­րա­ռյալ մեր օ­րե­րում կյան­քի ու­ղե­գիր ստա­ցած պարգևավ­ճար­նե­րը, դար­ձել են աշ­խա­տա­վար­ձից դուրս տր­վող վար­ձատ­րու­թյան ձև: Ի­հար­կե, մեծ խելք պետք չէ հաս­կա­նա­լու հա­մար, որ կո­ռուպ­ցիա­յի ու կա­շա­ռա­կե­րու­թյան պատ­ճա­ռով է, որ մեր տն­տե­սու­թյու­նը շա­րու­նա­կում է ան­կում ապ­րել, բայց ի՞նչ ա­նես, ե­թե դա է ի­րո­ղու­թյու­նը, ո­րը հաս­տատ­վել ու ա­ռաջ է շարժ­վում մեր ան­կախ երկ­րի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի գի­տու­թյամբ ու ջան­քե­րով: Նման դեպ­քե­րում է, որ մար­դիկ, ժա­մա­նակ առ ժա­մա­նակ, հի­շում են Ստա­լի­նին, թե նման ի­րա­վի­ճակ­նե­րում նա ինչ ելք կգտ­ներ, ինչ կա­ներ:
Ստա­լի­նի մա­սին խո­սե­լիս մենք ոչ թե նրա գովքն ենք ա­նում կամ մտա­ծում նրա մարդ­կա­յին կեր­պա­րի, թե­րու­թյուն­նե­րի, թու­լու­թյուն­նե­րի կամ ար­ժա­նիք­նե­րի, այլ, ա­ռա­ջին հեր­թին, նրա կի­րա­ռած դա­ժան ու աշ­խա­տող մե­թոդ­նե­րի մա­սին: Գի­տեմ, որ այս­տեղ էլ քն­նա­դա­տող­նե­րի պա­կաս չեմ ու­նե­նա, բայց ի՞նչ ա­նես, երբ մեր ե­րե­խա­նե­րի ա­պա­գան են քո աչ­քի ա­ռաջ կոր­ծա­նում, իսկ դու ո­չինչ ա­նել չես կա­րող, դրա դեմն առ­նե­լու մի­ջոց­ներ չես գտ­նում: Բայց պայ­քա­րե­լը կեն­սա­կան անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն է:
ԽՍՀՄ վեր­ջին տա­րի­նե­րին գոր­ծող կո­ռուպ­ցիոն հա­մա­կար­գը, զար­մա­նա­լի նմա­նու­թյամբ ու հետևո­ղա­կա­նու­թյամբ, աշ­խա­տում է նաև մեր օ­րե­րում, ան­գամ փա­շի­նյա­նա­կան «հե­ղա­փո­խու­թյու­նը» չօգ­նեց, որ մենք ա­զատ­վենք այդ վնա­սա­կար սո­վո­րու­թյու­նից ու սկ­սենք աշ­խա­տել մար­դա­վա­րի, այն­պես, որ կա­րո­ղա­նանք կազ­մա­կեր­պել մեր տն­տե­սու­թյու­նը և ստեղ­ծենք մի­ջազ­գա­յին շու­կա­յի հա­մար ըն­դու­նե­լի ար­տադ­րանք տվող գոր­ծա­րան­ներ ու ֆաբ­րի­կա­ներ:
Միայն կո­ռուպ­ցիա­յից ու կա­շա­ռա­կե­րու­թյու­նից զերծ երկ­րում էր հնա­րա­վոր, որ աշ­խա­տեր սո­ցիա­լիզ­մի հիմ­նա­կան տն­տե­սա­կան սկզ­բուն­քը` յու­րա­քան­չյուրն՝ ըստ իր ըն­դու­նա­կու­թյուն­նե­րի, յու­րա­քան­չյու­րին՝ ըստ իր տված ար­դյուն­քի (տված ար­դյուն­քի քա­նա­կին ու ո­րա­կին հա­մա­պա­տաս­խան): Ստա­լի­նի ժա­մա­նակ բո­լո­րը պար­տա­վոր էին աշ­խա­տե­լու ի նպաստ երկ­րի, պար­տա­վոր էին երկ­րին օ­գուտ տա­լու, այդ օ­գուտ­նե­րը գու­մար­վում-գու­մար­վում ու, մի գե­ղե­ցիկ օր էլ բյու­ջե էին դառ­նում, որն օգ­տա­գործ­վում էր ԽՍՀՄ-ի տն­տե­սա­կան, ռազ­մա­կան, գի­տա­կան, սո­ցիա­լա­կան զար­գաց­ման հա­մար: Մարդ­կու­թյու­նը այլ ճա­նա­պարհ չի հո­րի­նել. բար­գա­վաճ կյան­քով ապ­րե­լու հա­մար պետք է աշ­խա­տել՝ ա­նընդ­հատ բարձ­րաց­նե­լով աշ­խա­տան­քի ար­տադ­րո­ղա­կա­նու­թյու­նը, մարդ­կա­յին հան­րու­թյան օգ­տա­կար գոր­ծո­ղու­թյան գոր­ծա­կի­ցը, որն էլ կան­խո­րո­շում է եր­կր­նե­րի ընդ­հա­նուր տն­տե­սու­թյան զար­գա­ցումն ու սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րի լուծ­ման հա­ջո­ղու­թյու­նը:
Ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, տմար­դի, խա­բող, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ստա­հակ, ծույլ, կեղ­ծա­վոր, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ իշ­խա­նա­վոր­ներն այս­տեղ ա­նե­լիք չու­նեն ու վտան­գա­վոր են տար­բեր պատ­ճառ­նե­րով.
ա) նման մար­դիկ միայն սպա­ռող­ներ ու երկ­րին նյու­թա­կան վնաս պատ­ճա­ռող­ներ են լի­նում,
բ) ի­րենց ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, տմար­դի, խա­բող, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ստա­հակ, ծույլ, կեղ­ծա­վոր, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ հատ­կա­նիշ­նե­րը ակ­տի­վո­րեն տա­րա­ծում են ա­ռողջ հա­սա­րա­կու­թյան մեջ՝ վատ օ­րի­նակ ծա­ռա­յե­լով մյուս­նե­րի ու, հատ­կա­պես, ա­ճող սերն­դի հա­մար,
գ) ձգ­տե­լով ու տի­րա­նա­լով իշ­խա­նա­կան լծակ­նե­րին` մշ­տա­պես ար­գե­լա­փա­կում են հա­սա­րա­կու­թյան ա­ռողջ, ստեղ­ծա­գործ ու­ժե­րի ակ­տիվ, երկ­րաս­տեղծ գոր­ծու­նեու­թյու­նը, ո­րով­հետև դա հա­մա­հունչ է մեր երկ­րի թշ­նա­մի­նե­րի ցան­կու­թյուն­նե­րին, դա պատ­վեր է դր­սի ու­ժե­րի կող­մից:
Օ­տար եր­կր­նե­րի շա­հե­րին ծա­ռա­յող հայ գոր­ծա­կալ­նե­րի մեջ այս­պի­սի հա­մոզ­մունք է ձևա­վոր­վել, թե մարդ պետք է հի­մար լի­նի, որ հա­մա­ձայ­նի միայն մեկ երկ­րի գոր­ծա­կա­լը դառ­նա­լու: Սա էլ է սկզ­բունք, սկզ­բունք է ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, տմար­դի, խա­բող, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ստա­հակ, ծույլ, կեղ­ծա­վոր, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ հա­յե­րի հա­մար, ո­րոն­ցից պետք է ա­զատ­վել նաև ստա­լի­նյան հայտ­նի մե­թոդ­նե­րը կի­րա­ռե­լով։ ՈՒ որ­քան շուտ, այն­քան լավ, դա կլի­նի ար­դա­րա­ցի ու ար­դա­րաց­ված, այ­լա­պես ուշ կլի­նի, մեր երկ­րում ո­չինչ չի ստաց­վի:
Ցա­վով եմ նշում` կո­ռուպ­ցիա­յի պատ­ճա­ռով բախ­վել ենք պա­տա­յին մի ի­րա­վի­ճա­կի... Պա­տե­րազ­մող, Սպի­տա­կի երկ­րա­շար­ժի վեր­քե­րը դեռևս չա­մո­քած եր­կի­րը կանգ­նել է լի­նել-չլի­նե­լու խնդ­րի ա­ռաջ: Ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կը ստի­պում է, որ Հա­յաս­տա­նը պայ­քա­րի տն­տե­սա­կան ճգ­նա­ժա­մը հաղ­թա­հա­րե­լու, եր­կի­րը հզո­րաց­նե­լու, բա­նակն ա­ռա­վել մար­տու­նակ դարձ­նե­լու, բնակ­չու­թյան աճն ա­պա­հո­վե­լու հա­մար։ 30 տա­րի ո­չինչ չի ար­վել, մա­տը մա­տին չի խփում նաև Փա­շի­նյա­նի իշ­խա­նու­թյու­նը, հի­մա էլ հան­րաք­վե-վար­չա­պետ կամ վար­չա­պետ-հան­րաք­վե խա­ղերն են խա­ղում, ո­րով­հետև եր­կի­րը դար­ձյալ մնա­ցել է ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ իշ­խա­նա­վոր­նե­րի տրա­մադ­րու­թյան տակ, շարժ­վում է նրանց քթի ջրով: Խրուշ­չո­վի հալհ­լո­ցը, Բրեժնևի ան­չար ու ա­նա­տամ կուր­սը ու, հատ­կա­պես, Գոր­բա­չո­վի «տպՐպ­րՑՐՏռ­ՍՈե-ն, ,չսՈրՑ­վՏրՑՖե-ը կամ ,ցր­ՍՏ­­ՐպվՌպե-ն նպաս­տե­ցին, որ կա­շա­ռա­կե­րու­թյունն ու հա­մա­տա­րած կո­ռուպ­ցիան խոր ար­մատ­ներ ձգեն ու զար­գա­նան ԽՍՀՄ-ի ողջ տա­րած­քով մեկ ու, հե­տա­գա­յում, նոր շունչ ա­ռած ծաղ­կեն ու բար­գա­վա­ճեն հետ­խոր­հր­դա­յին բո­լոր եր­կր­նե­րում: ՈՒկ­րաի­նա-Ռու­սաս­տան, Ադր­բե­ջան-Հա­յաս­տան հա­կա­մար­տու­թյուն­նե­րի, նաև Բե­լա­ռուս-Ադր­բե­ջան սի­րա­խա­ղի հիմ­քում դր­ված է հետս­տա­լի­նյան տա­րի­նե­րին զար­գա­ցած կո­ռուպ­ցիան, ո­րի դեմ պայ­քա­րող­նե­րը չկան, ո­րով­հետև այդ պե­տու­թյուն­նե­րի գլ­խին կանգ­նած են նույն ա­գահ, կա­շա­ռա­կեր, ի­րա­վուն­քը չպաշտ­պա­նող, ցու­ցա­մոլ, սնա­փառ իշ­խա­նա­վոր­նե­րը:
Ճա­կա­տագ­րի բե­րու­մով, իմ կամ­քից ան­կախ, դար­ձա կա­շա­ռա­կե­րու­թյան ու կո­ռուպ­ցիա­յի դեմ պայ­քա­րող ժո­ղովր­դա­կան վրի­ժա­ռու՝ հաս­կա­նա­լով, որ միայն ներքևից, մեր սե­փա­կան ջան­քե­րով ու նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ է հնա­րա­վոր հաղ­թա­հա­րել հա­սա­րա­կու­թյան մեջ մե­տաս­տազ­ներ տված ու մեր զար­գա­ցումն ար­գե­լա­կող կո­ռուպ­ցիան: Տա­նը նս­տածս տե­ղը կա­րո­ղա­ցա բա­ցա­հայ­տել Հա­յաս­տա­նի դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գում գոր­ծող կո­ռուպ­ցիոն սխե­մա­նե­րից մե­կը, ո­րի չե­զո­քաց­ման վրա ես կշա­րու­նա­կեմ աշ­խա­տել: Ե­թե մե­զա­նից յու­րա­քան­չյուրն իր վրա վերց­նի հա­սա­րա­կու­թյան ա­ռող­ջաց­ման, կա­շա­ռա­կե­րու­թյան դեմ պայ­քա­րի ի­րեն հա­սա­նե­լի բա­ժի­նը, ա­պա մենք հա­ջո­ղու­թյուն կու­նե­նանք նաև հա­կա­կո­ռուպ­ցիոն պայ­քա­րի ճա­կա­տում:
2015 թվին իմ ըն­տա­նի­քի դեմ սկս­վեց դա­տա­կան պրո­ցես­նե­րի 4-րդ փու­լը: Հարևա­նի հայ­ցով բաց­վեց ԵԿԴ/3442/02/15 քա­ղա­քա­ցիա­կան գոր­ծը (դա­տա­վոր` Ռու­բեն Ներ­սի­սյան): Ո­մանց թվում է, թե կա­շառ­քը մութ տե­ղը լույս է տա­լիս, կա­րե­լի է այդ­պի­սով լու­ծել ի­րենց բնա­կա­րա­նա­յին խն­դիր­նե­րը՝ հարևան­նե­րի օ­րի­նա­կան շա­հե­րի հաշ­վին: Նշեմ, որ Ներ­սի­սյա­նը մեր փորձ­ված դա­տա­վոր­նե­րից է, ում վրա դր­ված է «Սա­նի­տե­կի» աղմ­կա­հա­րույց գոր­ծը՝ ընդ­դեմ Երևա­նի քա­ղա­քա­պե­տա­րա­նի, և հի­շեց­նեմ այն պարզ ճշ­մար­տու­թյու­նը, որ փորձ­ված գայ­լե­րը միշտ եր­կու ոտ­քով են թա­կարդն ընկ­նում: Մեր դեպ­քում էլ բա­ցա­ռու­թյուն չե­ղավ, դա­տա­վոր Ռու­բեն Ներ­սի­սյա­նի «օգ­նու­թյամբ» ինձ հա­ջող­վեց բա­ցա­հայ­տել մեր դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գում գոր­ծող դա­տա­վոր-փաս­տա­բան-փոր­ձա­գետ-ոս­տի­կա­նու­թյուն-դա­տա­խա­զու­թյուն կո­ռուպ­ցիոն սխե­մա­նե­րից մե­կը, ո­րի չե­զո­քա­ցու­մը դար­ձավ հա­կա­կո­ռուպ­ցիոն իմ պայ­քա­րի նպա­տա­կը, ակն­կա­լում եմ հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րի հաս­նել նաև այս գոր­ծում, բայց ա­մեն ինչ հեր­թով: Այդ գոր­ծը կա­րող էր նաև վա­րույթ չըն­դուն­վել՝ հա­մա­ձայն ՀՀ քա­ղա­քա­ցիա­կան դա­տա­վա­րու­թյան օ­րենս­գր­քի 109-րդ հոդ­վա­ծի 2-րդ կե­տի, ե­թե նույն ան­ձանց միջև, նույն ա­ռար­կա­յի մա­սին միևնույն հիմ­քե­րով վե­ճի վե­րա­բե­րյալ առ­կա են ՀՀ վար­չա­կան դա­տա­րա­նի 03.12.02014 թ. թիվ ՎԴ/0555/05/14 վար­չա­կան գոր­ծով վա­րույ­թը կար­ճե­լու մա­սին ո­րո­շու­մը և օ­րի­նա­կան ու­ժի մեջ մտած վճի­ռը: ԵԿԴ/3442/02/15 գոր­ծը կա­րող էր վա­րույթ չըն­դուն­վել նաև մեկ այլ պատ­ճա­ռով, ո­րով­հետև իմ ըն­տա­նի­քի նկատ­մամբ հայց­վոր­նե­րի պա­հան­ջը ա­ռար­կա­յա­զուրկ է: Հայ­ցը այս­պի­սի բո­վան­դա­կու­թյուն ու­նի. «մաս­նա­կի ան­վա­վեր ճա­նա­չել թիվ 9 բնա­կա­րա­նի պատշ­գամ­բի սե­փա­կա­նաշ­նորհ­ման ի­րա­վուն­քը»: Դա­տա­րա­նի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան տակ է դր­վում «մաս­նա­կիու­թյան» չա­փի ո­րո­շու­մը, ին­չը հա­կա­սում է օ­րենք­նե­րին ու ա­ռողջ բա­նա­կա­նու­թյա­նը: Դա­տա­կան ա­տյան­նե­րի ա­ռաջ պետք է դր­վեն հս­տակ պա­հանջ­ներ, կոնկ­րետ տվյալ­ներ, ո­րոնք, տվյալ դեպ­քում, չեն հա­կա­սում գոր­ծող շի­նա­րա­րա­կան նոր­մե­րին կամ բխում են շեն­քի ճար­տա­րա­պե­տա­կան նա­խագ­ծից, ո­րոնք ար­դեն խախտ­ված են հենց հայց­վոր­նե­րի կող­մից՝ ի վնաս պա­տաս­խա­նող կող­մի: Դա­տա­վոր­նե­րի կող­մից օ­րենք­նե­րի խախ­տում­նե­րը կա­րող ենք ըն­կա­լել որ­պես անգ­րա­գի­տու­թյան և օ­րեն­քի չի­մա­ցու­թյան ար­դյունք կամ կո­ռուպ­ցիոն գոր­ծարք­նե­րի հետևանք, եր­կուսն էլ դա­տա­պար­տե­լի են։ Սա աք­սիո­մա­տիկ ճշ­մար­տու­թյուն է:
Դա­տա­կան պրո­ցե­սին մենք ի­րա­վունք ու­նեինք ներ­կա­յա­նա­լու մեր ար­դա­րա­ցի պա­հանջ­նե­րով՝ հա­կընդ­դեմ հայց տա­լու մի­ջո­ցով: Հա­կընդ­դեմ հայ­ցով ներ­կա­յա­նա­լը ճիշտ էր, ո­րով­հետև մեր բնա­կա­րա­նի նկատ­մամբ չա­րա­շա­հում­ներ են կա­տար­վել քա­ղա­քա­յին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ու կոնկ­րետ ան­ձանց կող­մից, բազ­մա­թիվ կե­տե­րով խախտ­ված են մեր ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րի սահ­մա­նադ­րա­կան ի­րա­վունք­նե­րը, և հա­կընդ­դեմ հայ­ցը բո­լոր կե­տե­րով հա­մա­պա­տաս­խա­նում է ՀՀ քա­ղա­քա­ցիա­կան դա­տա­վա­րու­թյան օ­րենս­գր­քի 96-րդ 1-ին հոդ­վա­ծի՝ հա­կընդ­դեմ հայ­ցեր հա­րու­ցե­լու հա­մար պա­տաս­խա­նող կող­մե­րի ի­րա­վունք­նե­րին (ՀՀ քա­ղա­քա­ցիա­կան դա­տա­վա­րու­թյան օ­րենս­գր­քի հոդ­ված 96-ի 1-ին, 2-րդ, 3-րդի 1) 2) և 3) մա­սե­րով), պա­տաս­խա­նողն ի­րա­վունք ու­նի մինչև գոր­ծով վճիռ կա­յաց­նե­լը հա­կընդ­դեմ հայց հա­րու­ցե­լու ընդ­դեմ հայց­վո­րի՝ սկզբ­նա­կան հայ­ցի հետ հա­մա­տեղ քն­նե­լու հա­մար: Հա­կընդ­դեմ հայցն ըն­դուն­վում է, ե­թե 1) հա­կընդ­դեմ պա­հանջն ուղղ­ված է սկզբ­նա­կան պա­հան­ջի հաշ­վանց­մա­նը, 2) հա­կընդ­դեմ հայ­ցի բա­վա­րա­րու­մը լրիվ կամ մա­սամբ բա­ցա­ռում է սկզբ­նա­կան հայ­ցի բա­վա­րա­րու­մը, 3) հա­կընդ­դեմ և սկզբ­նա­կան հայ­ցե­րի միջև առ­կա է փո­խա­դարձ կապ ու դրանց հա­մա­տեղ քն­նու­թյու­նը կա­րող է ա­պա­հո­վել վե­ճի ա­ռա­վել ա­րագ և ճիշտ լու­ծու­մը: Բայց դա­տա­վոր Ռու­բեն Ներ­սի­սյա­նը մեր հա­կընդ­դեմ հայ­ցը չըն­դու­նեց: Հարց­րի` ին­չու՞:
-Դուք դա­տա­կան նիս­տը խան­գա­րում եք, ես հի­մա Ձեզ մի­նի­մալ աշ­խա­տա­վար­ձի հինգ­հա­րյու­րա­պա­տի­կի չա­փով կտու­գանք կսահ­մա­նեմ:
-Չգի­տեի:
-Դար­ձյալ խան­գա­րե­ցիք:
-Նե­րո­ղու­թյուն:
-Է­լի խան­գա­րե­ցիք:
Ինձ հա­մար պարզ դար­ձավ, որ դա­տա­վորն իր տա­րեր­քի մեջ է, գոր­ծը լավ է հաս­կա­նում ու տա­նում է ճիշտ ուղ­ղու­թյամբ, երևում էր, որ մտել է կո­ռուպ­ցիոն ռիս­կե­րի դաշ­տը, ցան­կա­լի ար­դյուն­քին հաս­նե­լու հա­մար բա­րո­յա­կան ճն­շում է գոր­ծադ­րում պա­տաս­խա­նող կող­մի վրա, որ ա­վե­լի «պա­տաս­խա­նող» դառ­նա ու վա­ղօ­րոք, մինչև ՀՀ ա­նու­նից կա­յա­նա­լիք վճի­ռը, հաշտ­վի պար­տու­թյան մտ­քի հետ: Դա պար­զո­րոշ երևաց նաև մեր բնա­կա­րա­նի վրա կա­լանք դնե­լու նրա ո­րո­շու­մից, դա դա­տա­կան պրակ­տի­կա­յում հազ­վա­դեպ օգ­տա­գործ­վող այն զս­պա­շա­պիկն է, ո­րի կի­րա­ռու­մը ան­հաս­կա­նա­լի ու ան­բա­ցատ­րե­լի մնաց նույ­նիսկ ճա­նաչ­ված փաս­տա­բան­նե­րի կող­մից:
Դա­տա­վո­րը մեր­ժեց նաև իմ ըն­տա­նի­քի շա­հե­րը դա­տա­րա­նում ներ­կա­յաց­նե­լու փաս­տա­բան ըն­կե­րոջս լիա­զո­րու­թյուն­նե­րը՝ փաս­տա­բան­նե­րի պա­լա­տի ան­դամ չլի­նե­լու պատ­ճա­ռա­բա­նու­թյամբ, սա հա­զիվ­հազ օ­րեն­քի պա­հանջ է հա­մար­վում, ո­րի նպա­տա­կա­հար­մա­րու­թյու­նը այ­սօր վի­ճարկ­վում է ՀՀ ԱԺ-ում. դա­տա­րան­նե­րում անվ­ճար փաս­տա­բա­նա­կան օգ­նու­թյուն կա­րող է ցու­ցադ­րել ցան­կա­ցած ոք՝ չլի­նե­լով փաս­տա­բան­նե­րի պա­լա­տի ան­դամ (փաս­տա­բան­նե­րի պա­լա­տի ան­դամ դառ­նա­լը կարևոր է ի­րա­վա­բան­նե­րի հա­մար և ու­նի բա­վա­կան վառ ար­տա­հայտ­ված կո­ռուպ­ցիոն ռիս­կեր):
Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի կող­մից ար­ված պաշ­տո­նա­կան պար­զա­բա­նում­նե­րից ու պաշ­տո­նա­կան գրու­թյու­նից հե­տո էլ մեր փաս­տա­բա­նի խն­դի­րը չլու­ծե­ցին, և ես, իմ չու­նե­ցած ի­րա­վա­բա­նա­կան գի­տե­լիք­նե­րով, մե­նակ մնա­ցի փոր­ձա­ռու դա­տա­վոր Ռու­բեն Ներ­սի­սյա­նի դեմ հան­դի­ման: ՈՒթ տար­վա դա­տա­կան քաշք­շուկ­նե­րի պրակ­տի­կան ա­ռիթ դար­ձավ, որ ես դառ­նամ ինք­նուս փաս­տա­բան ու ար­դեն հեռ­վից հե­ռու, յոթ վերս­տից տես­նում ու գնա­հա­տում եմ մեր դա­տա­վոր­նե­րի ա­նա­չա­ռու­թյան չա­փը, նրանց մե­քե­նա­յու­թյուն­նե­րը: Ար­դար դա­տա­վոր­ներ, ան­շուշտ ու­նենք, բայց դա, ան­շուշտ, Ռու­բեն Ներ­սի­սյա­նը չէ, ով որ­քան խո­րա­մանկ, նույն­քան էլ զգույշ է և մի քա­նի տա­րի անց ստիպ­ված ե­ղավ կար­ճե­լու մեր դա­տա­կան գոր­ծը՝ օ­դում կախ­ված թող­նե­լով հարևան­նե­րի հետ ու­նե­ցած վի­ճա­հա­րույց խն­դիր­նե­րի լու­ծու­մը:
Վահան ՀԱՄԱԶԱՍՊՅԱՆ
Տեխնիկական գիտությունների դոկտոր, երկրների հելիոֆիկացիայի ծրագրի հեղինակ
Դիտվել է՝ 35969

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Չլինի՞ մեր օրերում էլ ծառի հետևից մեկն ու մեկը մի անօրինական բան է արել
Չլինի՞ մեր օրերում էլ ծառի հետևից մեկն ու մեկը մի անօրինական բան է արել

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.