Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ե­թե նախ­կի­նում Նի­կո­լը չի նկա­տել իր հոգևոր հոր չա­րիք լի­նե­լը, ա­պա ա­նա­լի­տիկ և սթափ դա­տո­ղու­թ­յու­նից զուրկ է»

«Ե­թե նախ­կի­նում Նի­կո­լը չի նկա­տել իր հոգևոր հոր չա­րիք լի­նե­լը,  ա­պա ա­նա­լի­տիկ և սթափ դա­տո­ղու­թ­յու­նից զուրկ է»
29.11.2019 | 02:28

2018-ի քա­ղա­քա­կան ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րից հե­տո, ցա­վոք, նոր ո­րա­կի խոր­հր­դա­րան չու­նե­ցանք, ինչն ու­նի թե՛ օ­բյեկ­տիվ, թե՛ սու­բյեկ­տիվ պատ­ճառ­ներ: Հի­շում ենք՝ ինչ պայ­ման­նե­րում ան­ցավ նա­խընտ­րա­կան պայ­քա­րը, երբ մարդ­կանց պար­տադր­վեց ար­հես­տա­կան ընտ­րու­թյուն սև ու սպի­տա­կի միջև, իսկ սպի­տա­կի ան­վան տակ խոր­հր­դա­րա­նում հայ­տն­վե­ցին պե­տա­կան ու ազ­գա­յին շա­հե­րից հիմ­նա­կա­նում հե­ռու և ոչ ար­հես­տա­վարժ մար­դիկ,- «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում նման տե­սա­կետ հայտ­նեց հա­սա­րա­կա­կան, քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ ԼՈՒ­ՍԻ­ՆԵ ՀԱ­ՐՈ­ՅԱ­ՆԸ:

-Խոր­հր­դա­րա­նում նաև ընդ­դի­մու­թյուն չկա: Եր­կու ու­ժե­րը՝ «Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տան» և «Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյուն­նե­րը, ընդ­դի­մու­թյան ի­մի­տա­ցիա ստեղ­ծե­լու հա­մար են ԱԺ-ում հայ­տն­վել, իսկ խոր­հր­դա­րա­նա­կան մե­ծա­մաս­նու­թյունն ուղ­ղա­կի կո­ճակ սեղ­մող է: Մե­կու­կես տար­վա ըն­թաց­քում ար­մա­տա­կան որևէ բա­րե­փո­խում չի ար­վել, վս­տահ եմ, որ չի էլ ար­վե­լու: Փա­շի­նյանն իշ­խա­նու­թյան է ե­կել զուտ նրա հա­մար, որ նախ­կին վար­չա­կար­գի խիստ աղ­ճատ­ված դեմ­քը «տա­նե­լի» դարձ­նի: Ի­րա­կան հե­ղա­փո­խա­կան ուժն ա­ռա­ջին իսկ օր­վա­նից պետք է ի­րա­վա­կան, քա­ղա­քա­կան գնա­հա­տա­կան տար նախ­կին վար­չա­կար­գին: Եվ այդ գնա­հա­տա­կա­նը ուղ­ղա­կի օ­դում խո­սե­լով չպետք է լի­ներ, այլ կոնկ­րետ պա­տաս­խա­նատ­վու­թյամբ: Պետք է Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը փոխ­վեր, բա­լան­սա­վոր­վեին իշ­խա­նու­թյան ե­րեք ճյու­ղե­րը, ժո­ղովր­դին վե­րա­դարձ­վեր «Ան­կա­խու­թյան հռ­չա­կագ­րով» նրան պատ­կա­նող, բայց նրա­նից խլ­ված սե­փա­կա­նու­թյու­նը` հո­ղը, ըն­դեր­քը, ջու­րը, բնա­կան և մշա­կու­թա­յին ռե­սուրս­նե­րը: Բայց դա չի ար­վել կամ չի ար­վում, ի­րեն «հե­ղա­փո­խա­կան» հոր­ջոր­ջող ուժն էլ այն­պի­սի օ­րենք­ներ է ըն­դու­նում, որ ամ­րապն­դում է օ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գը, իսկ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը հաս­տա­տել է միա­հե­ծան իշ­խա­նու­թյուն,-փաս­տում է Լու­սի­նե Հա­րո­յա­նը:

-Ի՞նչ քայ­լեր են ա­րել, որ չպետք է ա­նեին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, ո­րոնք ան­դառ­նա­լի կամ կոպ­տա­գույն սխալ եք հա­մա­րում:

-Ա­մե­նա­մեծ ու ան­դառ­նա­լի սխա­լը ժո­ղովր­դի հաղ­թա­նա­կի և վս­տա­հու­թյան մս­խումն է: Օ­րե­ցօր ա­կա­նա­տես ենք լի­նում Փա­շի­նյա­նի վար­կա­նի­շի անկ­մա­նը, մարդ­կանց տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րի փոխ­վե­լուն: Ինչ­քան էլ կեղծ գրա­ռում­նե­րով ու նկա­րած տն­տե­սա­կան ա­ճով փոր­ձեն մարդ­կանց մո­լո­րեց­նել, միև­նույն է, փու­չի­կը պայ­թում է: Ինչ վե­րա­բե­րում է կոնկ­րետ դեպ­քե­րի, ա­պա օ­րի­նակ­նե­րը շատ են: Այս պա­հին հենց հա­մայ­նք­նե­րի խո­շո­րաց­ման գոր­ծըն­թացն է գնում, որ կոր­ծա­նա­րար է ոչ միայն գյու­ղե­րի, այլև ամ­բողջ Հա­յաս­տա­նի հա­մար: Խո­շո­րաց­ման պատ­ճա­ռով լիո­վին կազ­մա­լուծ­վում է տե­ղա­կան ինք­նա­կա­ռա­վար­ման մար­մին­նե­րի ինս­տի­տու­տը, երբ հա­մայն­քը փոր­ձում են զր­կել սե­փա­կա­նու­թյու­նից՝ այն դարձ­նե­լով վար­չա­կան կենտ­րո­նի սե­փա­կա­նու­թյուն, ո­րը կա­ռա­վար­վում է վերևից: Փաս­տո­րեն, իշ­խող ու­ժը փոր­ձում է վե­րահս­կո­ղու­թյուն հաս­տա­տել ա­մե­նա­փոքր հա­մայն­քում ան­գամ: Իշ­խող ու­ժը չի պատ­րաստ­վում փո­խե­լու Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը, իսկ այս Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ մենք երբևէ չենք կա­րող ա­ռաջ գնալ: Գնա­լով ա­վե­լի շատ ենք ճահ­ճի մեջ խր­վում: Չեմ ըն­դու­նում նաև սար­սա­փե­լի այն ար­շա­վը, որ սկս­վել է մայ­րե­նի լեզ­վի ու պատ­մու­թյան, ազ­գա­յին մշա­կույ­թի ու ար­ժեք­նե­րի դեմ: Հայտ­նի փաստ է՝ ե­թե ու­զում ես եր­կի­րը ներ­սից քան­դել, խարխ­լիր ազ­գա­յին ար­ժեք­նե­րը, լե­զուն, մշա­կույ­թը, պատ­մու­թյու­նը, ի­րա­կան հե­րոս­նե­րին փո­խա­րի­նիր նոր ու ան­սեռ «հե­րոս­նե­րով»: Իսկ նրանք, ով­քեր կհա­մար­ձակ­վեն չհա­մա­ձայ­նել քեզ հետ, պի­տա­կա­վո­րիր որ­պես խա­վա­րա­միտ­նե­րի ու հե­տամ­նաց­նե­րի: Ցա­վոք, այժմ մենք այս գոր­ծըն­թա­ցի ա­կա­նա­տեսն ենք, ու պար­զից էլ պարզ է՝ ինչ կոր­ծա­նա­րար հետևանք­ներ կա­րող է ու­նե­նալ այս ամ­բողջ գոր­ծըն­թա­ցը, ե­թե չկա­րո­ղա­նանք դի­մա­կա­յել սրան:

-Այ­սօր ակն­հայտ է, որ իշ­խա­նու­թյան ներ­սում կան թևեր, հա­կա­սու­թյուն­ներ ու ան­հա­մա­ձայ­նու­թյուն­ներ։ Ձեզ հա­մար սա սպա­սե­լի՞ էր, ին­չո՞ւ է թիմն այդ­քան ա­րագ ճա­քեր տա­լիս։

-Այն­քան էլ հա­մա­ձայն չեմ, որ իշ­խա­նու­թյան ներ­սում կան հա­կա­սու­թյուն­ներ ու ան­հա­մա­ձայ­նու­թյուն­ներ, ա­վե­լի շուտ գզվռ­տոց է, և դա միան­գա­մայն սպա­սե­լի էր, ո­րով­հետև թի­մում շատ են պա­տե­հա­պաշտ­նե­րը, ո­րոնք խոր­հր­դա­րա­նում են հայ­տն­վել զուտ անձ­նա­կան նպա­տակ­ներ ի­րա­գոր­ծե­լու հա­մար: Իսկ այդ ճա­նա­պար­հին բնա­կան է, որ մե­կի անձ­նա­կան շա­հե­րը կա­րող են հա­կա­սել մյու­սին: Փա­շի­նյանն էլ, կրկ­նում եմ, իր կլա­նով հան­դերձ, ե­կել է վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գի շա­հե­րը պաշտ­պա­նե­լու: Հա­յաս­տա­նում ի­րա­կա­նում երկ­րին տի­րող կլան­նե­րի բախ­ման և սե­փա­կա­նու­թյան վե­րա­բաշխ­ման գոր­ծըն­թաց է գնում: Ցա­վոք, սա է մեր քա­ղա­քա­կան դաշ­տը և ի­րա­կա­նու­թյու­նը:

-Հան­րա­յին տրա­մադ­րու­թյուն­ներն ուղղ­ված են ար­ժե­քա­յին հա­մա­կար­գին առ­նչ­վող մի շարք հար­ցե­րի, այդ թվում՝ հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րի հետ կապ­ված խն­դիր­նե­րին։ Այս իշ­խա­նու­թյունն ար­ժե­հա­մա­կար­գի հետ կապ­ված խն­դի՞ր ու­նի: Հի­շեց­նեմ, որ Փա­շի­նյանն ա­սում էր, որ՝ մենք «իզ­մեր» չու­նենք:

-Ինձ հա­մար դա ա­մե­նա­ցա­վոտ հար­ցե­րից է: Աշ­խա­տան­քիս բե­րու­մով օ­տար­նե­րին ծա­նո­թաց­նում եմ մեր մշա­կույ­թին, պատ­մու­թյա­նը, աշ­խար­հա­յաց­քին, ազ­գա­յին ար­ժե­հա­մա­կար­գին ու այժմ տես­նում եմ, թե ինչ­պես է մեզ մոտ այն խար­խլ­վում: Ինչ­պես ար­դեն նշե­ցի, գի­տակց­ված ար­շավ է գնում մեր ար­ժե­հա­մա­կար­գի դեմ, ո­րը խարխ­լում է մեր գո­յու­թյան հիմ­քը, մեր ինք­նա­գի­տակ­ցու­թյու­նը: Մենք փրկ­վել ենք Մաշ­տո­ցի շնոր­հիվ, մեզ ճա­նա­չել ու մեր դի­մա­գի­ծը կեր­տել ենք Նա­րե­կա­ցու, Թու­մա­նյա­նի, Կո­մի­տա­սի շնոր­հիվ: Հենց նրանք են ի­րա­կան հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րը, իսկ ի՞նչ է կա­տար­վում հի­մա. ի­րա­կան ար­ժեք­նե­րին գա­լիս են փո­խա­րի­նե­լու սե­ռե­րի հա­վա­սա­րու­թյու­նը, Ստամ­բու­լյան կոն­վեն­ցիան, «Հու­զանք ու Զանգ» և այլն: Ինչ վե­րա­բե­րում է Փա­շի­նյա­նի՝ «իզ­մեր» չու­նե­նա­լու մա­սին հայ­տա­րա­րու­թյա­նը, ա­պա դա պա­տա­հա­կան չէ, ո­րով­հետև ե­թե դու «իզ­մեր» չու­նես, ու­րեմն պատ­կե­րա­ցում չու­նես ար­ժեք­նե­րի, ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյան մա­սին: Այս հա­մա­տեքս­տում հաս­կա­նա­լի է, թե ին­չու է ար­շավ տար­վում հա­յա­գի­տա­կան ա­ռար­կա­նե­րի դեմ՝ որ­պես­զի ազ­գից խլեն ինք­նա­գի­տակ­ցու­թյու­նը, ար­ժե­հա­մա­կարգն ու տե­ղը լց­նեն կեղծ կա­տե­գո­րիա­նե­րով: Իսկ այն ազ­գը, ո­րը չգի­տի իր լե­զուն, պատ­մու­թյու­նը և մշա­կույ­թը, նման է հի­շո­ղու­թյու­նը կորց­րած մար­դու և դա­տա­պարտ­ված է կոր­ծան­ման:

-Այ­սօր, Ձեր տպա­վո­րու­թյամբ, մար­դիկ դեռ էյ­ֆո­րիա­յի մե՞ջ են: Հա­սա­րա­կու­թյան քա­նի՞ տո­կոսն է թմ­բի­րից արթ­նա­ցել։

-Մար­դիկ ոչ թե էյ­ֆո­րիա­յի մեջ են, այլ չեն ու­զում տես­նել ի­րա­կա­նու­թյու­նը: Ի­հար­կե, դժ­վար է ըն­դու­նել հեր­թա­կան ան­գամ խաբ­վե­լու հան­գա­ման­քը: Միան­գա­մայն հաս­կա­նա­լի մարդ­կա­յին թու­լու­թյուն է, երբ պատ­րաստ ես ան­գամ գլուխդ թա­ղե­լու ա­վա­զի մեջ, միայն թե չտես­նես տհաճ ի­րա­կա­նու­թյու­նը: Նախ­կի­նում, երբ քն­նա­դա­տա­կան գրա­ռում էի ա­նում Փա­շի­նյա­նի սոց­ցան­ցա­յին գրա­ռում­նե­րի տակ, օգ­տա­տե­րերն ան­մի­ջա­պես հար­ձակ­վում էին ու վի­րա­վո­րանք­ներ գրում իմ՝ «ծախ­ված» լի­նե­լու մա­սին: Բայց այժմ այդ մարդ­կանց թի­վը նվա­զել է, նրանք մեկ կամ եր­կուսն են հի­մա: Դա ու­րա­խաց­նող է ու ցու­ցիչն է այն բա­նի, որ մար­դիկ սկ­սել են սթափ դա­տել:

-Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը մի ու­շագ­րավ հայ­տա­րա­րու­թյուն ևս ա­րեց. «Ղե­կա­վա­րը, ո­րը չու­նի ժո­ղովր­դի վս­տա­հու­թյու­նը, չա­րիք է երկ­րի հա­մար, այն­պես, ինչ­պես չա­րիք են ե­ղել բո­լոր ղե­կա­վար­նե­րը՝ սկ­սած 1996 թվա­կա­նից, երբ որ ա­ռանց ժո­ղովր­դի վս­տա­հու­թյան տի­րա­ցել են իշ­խա­նու­թյան և փոր­ձել են պա­հել այդ իշ­խա­նու­թյու­նը»։ Ին­չո՞ւ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի եր­բեմ­նի դաշ­նա­կից Փա­շի­նյա­նը նրան էլ չա­րիք հա­մա­րեց:

-Ի­րա­կա­նում շատ լուրջ հայ­տա­րա­րու­թյուն է և մի քա­նի խոր­քա­յին աս­պեկտ­ներ ու­նի: Այն ի հայտ է բե­րում մեր երկ­րի ա­ռա­ջին դեմ­քի, մեղմ ա­սած, ոչ հա­ճե­լի անձ­նա­կան ո­րա­կա­կան հատ­կա­նիշ­նե­րը: Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը մինչև հի­մա էլ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի հո­գե­զա­վակն է, և դա ան­կաս­կած է: Նա, իր իսկ բնո­րոշ­մամբ, «չա­րի­քի տա­րի­նե­րին» ե­ղել է Տեր-Պետ­րո­սյա­նի աջ ձեռ­քը: Հի­մա ի՞նչ է ստաց­վում, նա ա­մեն ինչ ա­րել է, որ չա­րի­քը գա իշ­խա­նու­թյա՞ն, ե­թե այդ­պես է, ա­պա բա­րո­յա­կան ի՞նչ ի­րա­վուն­քով է հան­դես գա­լիս ժո­ղովր­դի ա­նու­նից: Չա­րիք նա­խա­գահ­ներն ու նրանց ա­ջակ­ցող­նե­րը պի­տի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան են­թարկ­վեն, իսկ նրանց գոր­ծու­նեու­թյա­նը քա­ղա­քա­կան գնա­հա­տա­կան պետք է տր­վի: Իսկ ե­թե նախ­կի­նում Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը չի նկա­տել իր հոգևոր հոր չա­րիք լի­նե­լը և միայն հի­մա է դա տե­սել (ինչն, ի­հար­կե, ան­հա­վա­նա­կան է), ու­րեմն Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը բա­ցար­ձա­կա­պես ան­հե­ռա­տես, ա­նող­նա­շար, ա­նա­լի­տիկ և սթափ դա­տո­ղու­թյու­նից լիո­վին զուրկ անձ­նա­վո­րու­թյուն է: Նման հատ­կա­նիշ­նե­րով մար­դուն երկ­րի ղեկ վս­տա­հելն ուղ­ղա­կի ինք­նաս­պա­նու­թյուն է: Իսկ թե ին­չու՞ Փա­շի­նյա­նը ո­րո­շեց «հանձ­նել» իր հոգևոր հո­րը, կար­ծում եմ՝ շատ պարզ բա­ցատ­րու­թյուն ու­նի և մե­ծա­պես կախ­ված է նրա մեկ այլ հատ­կա­նի­շից՝ Փա­շի­նյա­նը դե­մա­գոգ պո­պու­լիստ է և իր լսա­րա­նին հա­ճո­յա­նա­լու հա­մար հա­ճախ ցայն­տո­տի մեջ է ընկ­նում ու այն­պի­սի բա­ներ ա­սում, ո­րոնց հա­մար ոչ մի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն չի կրում: Դրա վառ օ­րի­նա­կը պա­տե­րին ծե­փե­լու, գո­ղա­ցա­ծը հետ բե­րե­լու խոս­տումն է, բայց, ինչ­պես տես­նում ենք, ոչ ոք դեռ չի ծեփ­վել, ու ո­չինչ հետ չի տվել, պո­տեն­ցիալ ծեփ­վող­նե­րը հան­գիստ լքում են Հա­յաս­տա­նը ու վա­յե­լում գո­ղա­ցա­ծը: Այդ նույն փան­ջու­նիա­կան շար­քից են «ան­նա­խա­դեպ տն­տե­սա­կան ա­ճը», «ներդ­րում­նե­րի տա­րա­փը», «աշ­խա­տա­տե­ղե­րի ստեղ­ծու­մը», Ար­ցա­խի հար­ցում «բա­նակ­ցա­յին լուրջ տե­ղա­շար­ժե­րը» և բո­լոր մյուս հե­քիաթ­նե­րը, ո­րոն­ցով լի են նրա ե­լույթ­նե­րը:

-Իշ­խա­նու­թյու­նը ՍԴ ան­դամ­նե­րին ա­ռա­ջար­կում է կլո­րիկ գու­մար՝ վա­ղա­ժամ թո­շա­կի անց­նե­լու դի­մաց։ Կար­ծում եք՝ այս ձևով հնա­րա­վոր կլի­նի՞ լու­ծել ՍԴ-ի շուրջ առ­կա խն­դի­րը։ Հար­ցը, ի դեպ, ար­դեն ԱԺ-ում է: Ինչ­պե՞ս եք վե­րա­բեր­վում կա­ռա­վա­րու­թյան ներ­կա­յաց­րած այդ նա­խագ­ծին:

-Ար­դա­րա­դա­տու­թյան հա­մա­կար­գը, ի­հար­կե, ու­նի լր­ջա­գույն խն­դիր­ներ, ար­մա­տա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներն անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն են, բայց այն, ինչ ար­վում է հի­մա, ուղղ­ված է ոչ թե այդ հա­մա­կար­գի ա­ռող­ջաց­մա­նը, այլ այն մեկ ան­ձի` Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի կամ­քին են­թար­կեց­նե­լուն: Դա­տա­վոր­նե­րին ցմահ աշ­խա­տա­վարձ տա­լու նա­խա­գի­ծը կա­շառ­քի ու կո­ռուպ­ցիա­յի քո­ղարկ­ված փորձ է: Դա­տա­վոր­նե­րին, կո­պիտ ա­սած, ա­սում են՝ դու նս­տիր տա­նը, մենք մեր ու­զա­ծին բե­րենք, նշա­նա­կենք, բայց դու նախ­կի­նի պես կշա­րու­նա­կես աշ­խա­տա­վարձ ստա­նալ: ՈՒ մեկ ան­ձի այս քմա­հա­ճույ­քի ի­րա­գոր­ծու­մը նո­րից ընկ­նում է բյու­ջեի ու հար­կա­տու­նե­րի ու­սե­րին: Օ­րեն­քի նա­խա­գի­ծը մեկ նպա­տա­կով է բեր­վել, որ­պես­զի Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը, գոր­ծա­դիր ու օ­րենս­դիր իշ­խա­նու­թյու­նից հե­տո, այժմ էլ դա­տա­կան հա­մա­կարգն իր գր­պա­նը դնի: Այս «բա­րե­փո­խում­նե­րը» է՛լ ա­վե­լի կխո­րաց­նեն ճգ­նա­ժա­մը, ո­րը կա դա­տա­կան հա­մա­կար­գում, և ե­թե նախ­կի­նում ու­նեինք մեկ քա­ղա­քա­կան կլա­նին են­թարկ­վող դա­տա­կան հա­մա­կարգ, ա­պա այժմ մեկ ան­ձին են­թարկ­վող հա­մա­կարգ կու­նե­նանք:

-Տե­սա­կետ կա, որ այ­սօր Հա­յաս­տա­նում ընդ­դի­մու­թյու­նը չի կա­րո­ղա­նում ձևա­վոր­վել, հա­կակշ­ռել իշ­խա­նու­թյա­նը, դրա հա­մար ա­վե­լի շատ լսե­լի է դառ­նում նախ­կին գոր­ծիչ­նե­րի ձայ­նը։ Հա­մա­մի՞տ եք այս տե­սա­կե­տին։

-Ո­րո­շա­կի ճշ­մար­տու­թյուն կա այն կար­ծի­քի մեջ, որ ընդ­դի­մու­թյու­նը չի կա­րո­ղա­նում միա­վոր­վել: Նախ­կին­նե­րին վե­րա­կեն­դա­նաց­րեց և նրանց գո­յու­թյան մա­սին շա­րու­նակ հի­շեց­նում է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը, որ օ­դի ու ջրի պես նախ­կին­նե­րի կա­րիքն է զգում, նրանց հի­շում է իր բո­լոր ե­լույթ­նե­րում: Նախ­կին­ներն էլ հետ չեն մնում, նույն փու­թա­ջա­նու­թյամբ հի­շում են Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին: Սա եր­կու նպա­տակ ու­նի: Ա­ռա­ջի­նը, որ մարդ­կանց մեջ ար­հես­տա­կան պատ­կե­րա­ցում ստեղծ­վի, որ ո­րո­շիչ դեր են խա­ղում միայն ներ­կա­ներն ու նախ­կին­նե­րը, երկ­րորդ՝ որ­պես­զի մարդ­կանց մեջ հա­մոզ­մունք ձևա­վոր­վի, որ ներ­կա­նե­րի այ­լընտ­րան­քը միայն նախ­կին­ներն են: Ի­րա­կա­նում չկա նախ­կին և ներ­կա, այս հա­կադ­րու­թյու­նը ար­հես­տա­կան է: Կա տար­բեր «կլան­նե­րի» կռիվ իշ­խա­նու­թյան գա­լու հա­մար, իսկ երկ­րի հարս­տու­թյուն­նե­րը տնօ­րի­նո­ղը վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կարգն է, Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը` նրանց կող­մից բեր­ված խա­մա­ճիկ: Ե­կեք նաև չմո­ռա­նանք, որ լրատ­վա­կան­նե­րի ճն­շող մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը նույն­պես պատ­կա­նում է վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գին, այդ պատ­ճա­ռով միան­գա­մայն հաս­կա­նա­լի է՝ ին­չու է լսե­լի միայն նախ­կին­նե­րի ու ներ­կա­նե­րի ձայ­նը: Բայց ի­րա­կան ընդ­դի­մու­թյուն կա և գոր­ծում է, ազ­գա­յին ու­ժերն իս­կա­պես միա­վոր­վում են և շու­տով հան­դես կգան:

-«Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին» օ­րեն­քը և Ընտ­րա­կան օ­րենս­գիր­քը բա­րե­փո­խե­լու նա­խագ­ծերն են այժմ քն­նարկ­վում: Ի՞նչ սպա­սե­լիք­ներ ու­նեք, դրա­կան տե­ղա­շար­ժեր կլի­նե՞ն:

-Ար­մա­տա­կան բա­րե­փո­խում­ներ չեմ սպա­սում Ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քի և «Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին» օ­րեն­քի փո­փո­խու­թյուն­նե­րից, ո­րով­հետև չեմ տես­նում ա­մե­նա­կարևո­րը՝ քա­ղա­քա­կան դաշ­տը կա­պի­տա­լի գե­րիշ­խա­նու­թյու­նից ա­զա­տե­լու կամ­քը: Ընտ­րու­թյուն­նե­րը նույ­նիսկ հի­մա լիո­վին կախ­ված են կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ֆի­նան­սա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րից: Իսկ ով­քե՞ր կա­րող են հս­կա­յա­կան մի­ջոց­ներ ծախ­սել ընտ­րու­թյուն­նե­րի վրա, նույն վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գը: Այ­սինքն՝ փակ շղ­թա­յի մեջ ենք, հա­մա­կար­գը շա­րու­նակ վե­րար­տադր­վում է նոր կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի ու նոր ան­ձե­րի կեր­պա­րով: Ե­թե երկ­րի հիմ­նա­կան հարս­տու­թյուն­նե­րը վար­չաօ­լի­գար­խիկ հա­մա­կար­գի ձեռ­քում են, ա­պա նույ­նիսկ ար­դար ու թա­փան­ցիկ ընտ­րու­թյուն­նե­րը ո­չինչ չեն փո­խի, և ժո­ղո­վուր­դը չի լի­նի իշ­խա­նու­թյան տե­րը, ո­րով­հետև իշ­խա­նու­թյու­նը երկ­րի հիմ­նա­կան հարս­տու­թյուն­նե­րի սե­փա­կա­նա­տեր լի­նելն է, ին­չից մար­դիկ զրկ­ված են: Պարզ օ­րի­նակ բե­րեմ. պատ­կե­րաց­նենք՝ դուք վար­ձով եք բնակ­վում, օգ­տա­գոր­ծում եք տա­րած­քը, քայ­լում եք, ու­տում եք, քնում եք, մու­ծում­ներ եք ա­նում, բայց դուք այդ­տեղ ո­չինչ չեք ո­րո­շում, ո­րով­հետև տան սե­փա­կա­նա­տե­րը չեք: Հի­մա մեր ժո­ղո­վուր­դը նման է վար­ձով ապ­րող տն­վո­րի, նա ո­չինչ չի ո­րո­շում, ո­րով­հետև երկ­րի հիմ­նա­կան հարս­տու­թյուն­նե­րի սե­փա­կա­նու­թյան ի­րա­վուն­քը նրա­նը չէ:

Զրույցը`

Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆԻ

Դիտվել է՝ 7345

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ