Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » Սի­րուն Հրաչ. երկ­րի նա­հա­տա­կը, ժա­մա­նա­կի այ­լա­խո­հը

Սի­րուն Հրաչ. երկ­րի նա­հա­տա­կը, ժա­մա­նա­կի այ­լա­խո­հը

Սի­րուն Հրաչ. երկ­րի նա­հա­տա­կը, ժա­մա­նա­կի այ­լա­խո­հը
29.11.2019 | 03:30
«Նրա կեր­տած պատ­կեր­նե­րը հա­մակ­ված են ե­րաժշ­տա­կա­նու­թյամբ, պլաս­տի­կա­յով, ռիթ­մի զգա­ցո­ղու­թյամբ ու ար­տիս­տիզ­մով և վկա­յում են հե­ղի­նա­կի ճա­շա­կի ու մո­նու­մեն­տալ մտա­ծո­ղու­թյան մա­սին»
ՍԱՐ­ԳԻՍ ՄՈՒ­ՐԱ­ԴՅԱՆ,
ժո­ղովր­դա­կան նկա­րիչ
1984-Ի ՇՔԵՐԹՆ ՈՒ ԼՌՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆԸ
Նկար­չի տա­նը, Ա­բո­վյան-16 հան­րա­հայտ շեն­քում վա­ղա­մե­ռիկ եր­կու նկար­չի հետ­մա­հու ցու­ցա­հան­դես­ներն էին բաց­վել. 1-ին հար­կի ցու­ցաս­րա­հում` Մի­նաս Ա­վե­տի­սյա­նի (1928-1975), երկ­րորդ հար­կի դահ­լի­ճում` Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նի (1935-1982)։ Եր­կուսն էլ վախ­ճան­վե­ցին 47 տա­րե­կա­նում, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան նոր մտահ­ղա­ցում­նե­րի կեն­սա­գործ­ման շե­մին, Մի­նա­սը` դա­վա­դիր վրաեր­թից, Հրա­չը` սր­տի կաթ­վա­ծից։
Ա­ռա­ջին հար­կը լե­ցուն էր ար­վես­տա­սեր­նե­րով, նկա­րիչ­նե­րով և, պար­զա­պես, Մի­նա­սի դղր­դուն ան­վան հմայ­քով տար­ված հան­րու­թյամբ։ Այս­տեղ վե­րարժևոր­վում էր Մի­նա­սի գերգ­նա­հատ­ված ար­վես­տը, հիա­ցա­կան շշուկ­նե­րից կա­րե­լի էր ան­գամ ժա­նյակ­ներ հյու­սել ու դրան­ցով զար­դա­րել Ա­բո­վյան փո­ղո­ցը վե­րից վար։ Տա­ղան­դա­վոր նկար­չի ա­նըմ­բռ­նե­լի մահ­վան ցա­վը վե­րարթ­նա­ցել ու շա­րա­կան­ներ էր եր­գում երկ­րի գլ­խա­վոր գե­ղար­վես­տա­կան ցու­ցաս­րա­հում։ Մի­նա­սի մա­հից ան­ցել էր ըն­դա­մե­նը 9 տա­րի։
Երկ­րորդ հար­կում ա­մա­յու­թյուն էր։ Նկար­չի կինն էր գլ­խա­հակ նս­տած ան­կյու­նում, և ե­րեք այ­րեր էին շր­ջում դահ­լի­ճում։ Այս­տեղ ցու­ցադր­ված էին Երևա­նի օ­պե­րա­յի և բա­լե­տի թատ­րո­նի նա­խաս­րա­հի որմ­նան­կար­նե­րի էս­քիզ­նե­րը, ո­րոնք գե­րիչ էին շունչ կտ­րե­լու չափ։ Հրա­չյա Հա­կո­բյան-Սի­րուն Հրա­չի վախ­ճա­նից ան­ցել էր «շա՜տ եր­կար ժա­մա­նակ», ըն­դա­մե­նը եր­կու տա­րի։ Սա­կայն նրա ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի ան­հա­տա­կան 1-ին ցու­ցա­հան­դե­սը մատն­վեց դա­վա­դիր ան­տար­բե­րու­թյան։ Նրան ձո­ներ­գեր չէին նվի­րա­բե­րել, նա շր­ջա­պա­տի կող­մից չէր պատ­վել խոր­հր­դա­վո­րու­թյան կա­խար­դիչ քո­ղով։ Սի­րուն Հրաչ մա­կա­նու­նը գոր­ծըն­կեր­նե­րի գնա­հա­տա­կանն էր, նրան սի­րում էին ազն­վա­կան իր էու­թյան և ա­նափ բա­րյա­ցա­կա­մու­թյան հա­մար։
Ե­րեք այ­րե­րը մո­տե­ցան տպա­վո­րու­թյուն­նե­րի գր­քին, գրա­ռում­ներ կա­տա­րե­լու նպա­տա­կով։ Նրան­ցից մե­կը հան­կարծ շրջ­վեց դե­պի ըն­կեր­ներն ու ա­սաց. «Տղեք, Հրա­չը ծած­կեց Մի­նա­սին»։ Սա­րո Սա­րու­խա­նյանն էր...
ԽԱ­ՉԵ­ԼՈՒ­ԹՅՈՒՆ. ԱՐԾ­ՎԻ ԿԱ­ՐԱ­ՊԻ ԵՐ­ԳԸ
«Հրաչ, դու հան­ճար ես... Մենք սի­րում ենք խոր­հել հան­ճա­րե­ղու­թյան մա­սին։ Հրա­չը նկա­րիչ­նե­րի շր­ջա­նում հա­ճախ էր վի­ճա­բա­նում իր այդ սի­րե­լի թե­մա­յի շուրջ։ Նա 35 տա­րե­կան էր։ Հան­կարծ սր­տի ցավ զգաց, ոչ միայն սր­տի, այլև ողջ կրծ­քա­վան­դա­կի շր­ջա­նում։ Դա սր­տի ա­ռա­ջին կաթ­վածն էր։ 12 տա­րի անց երկ­րորդ հար­վա­ծի ժա­մա­նակ կյան­քը կանգ ա­ռավ»։
Ա­լեք­սանդր ՏՈ­ԿԱ­ՐԵՎ,
գե­ղան­կա­րիչ
Նրա վեր­ջին գոր­ծը «Խա­չե­լու­թյունն» էր, կա­տար­ված Փա­րի­զի Հով­հան­նես Մկր­տիչ հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցու հա­մար։ Վա­նա­հոր և նկար­չի միջև երկ­խո­սու­թյամբ է ճշտ­ված ստեղծ­վե­լիք նկա­րի էու­թյու­նը.
«-Կա­րո՞ղ ես ինչ-որ բան նկա­րել խո­րա­նի հա­մար։
-Ի­հար­կե։ Իսկ ինչ­պե՞ս։ Ժա­մա­նա­կա­կի՞ց, թե՞ ա­վան­դա­կան։
-Դե, կա­րե­լի է նաև ժա­մա­նա­կա­կից,- ան­վս­տահ ա­սում է վա­նա­հայ­րը։
-Շատ լավ, այդ դեպ­քում ես կն­կա­րեմ մի մեծ հար­ցա­կան նշան,- ու­րա­խու­թյամբ ար­ձա­գան­քեց նկա­րի­չը։
-Վա­խե­նամ` շատ ժա­մա­նա­կա­կից կլի­նի,- ծի­ծա­ղեց վա­նա­հայ­րը»։
«Խա­չե­լու­թյու­նը» ե­րեք տար­բե­րակ ու­նի։ Ա­ռա­ջի­նում Տե­րը մա­նու­շա­կա­գույն խա­չա­փայ­տի վրա է, գլու­խը հա­կած, աչ­քե­րը փակ։ Բռ­նա­տան­ջան­քի հետ­քեր չկան։ Ոտ­քե­րից վար խա­չա­փայ­տը շր­ջա­պատ­ված է խառ­նի­խուռն քա­րա­բե­կոր­նե­րով, ո­րոնք տա­պա­նա­քար են հի­շեց­նում։ Խաչ­վա­ծի աջ թևից ներքև քա­րա­բե­կոր­նե­րը բր­գա­ցել, վեր են բարձ­րա­ցել։ Հիմ­նա­պատ­կե­րում իշ­խում է դե­ղի­նը, տեղ-տեղ կա­նաչ և ծի­րա­նի ամ­պիկ­նե­րով լրաց­ված։ Կտա­վը կյան­քի հաղ­թա­նակն է մահ­վան հան­դեպ, Տե­րը, աչ­քե­րը գոց, զն­նում է բե­կան­ված աշ­խար­հը, որն իր մա­հով պետք է հառ­նի փլա­տակ­նե­րից։ Երկ­րորդ տար­բե­րա­կը ցն­ցում է ող­բեր­գա­կա­նու­թյամբ։ Տի­րոջ մար­մինն ար­նա­գույն է, ար­նա­գույն է նաև խա­չա­փայ­տը։ Հետևում թիկ­նոց է կախ­ված, գլ­խի շուրջ թիկ­նո­ցը լու­սա­վոր­ված է, այս­պես է հե­ղի­նա­կը պատ­կե­րել խաչ­ված Հի­սու­սի լու­սապ­սա­կը։ Տի­րոջ աչ­քե­րը դար­ձյալ փակ են, սա­կայն փակ են խոր քուն մտած մար­դու աչ­քե­րի նման։ Դեմ­քի ար­տա­հայ­տու­թյունն աշ­խար­հի ա­նար­դա­րու­թյանն առ­նչ­ված մար­դու խո­րը վշ­տի մա­սին է պատ­մում։ Դարչ­նա­գույ­նով հա­գե­ցած հիմ­նա­պատ­կե­րը են­թադ­րել է տա­լիս,, որ Տե­րը խա­չով հան­դերձ շի­րի­մում է։
Եր­րորդ տար­բե­րակն ա­մե­նա­զար­մա­նա­լին է։ Տի­րոջ աչ­քե­րը բաց են, նա խաչ­ված է, սա­կայն ակն­դետ նա­յում է դեմ հան­դիպ­ման կանգ­նած դի­տո­ղին և հա­մայն մարդ­կու­թյա­նը։ Ա­սում են, որ սա ա­ռա­ջին դեպքն է, երբ խաչ­ված Հի­սու­սը պատ­կեր­ված է բաց աչ­քե­րով։ Այս ե­ռա­պատ­կե­րը նրա կա­րա­պի երգն էր, նկարն ա­վարտ­վեց, մնա­լով նկա­րա­կա­լի վրա։ «Խա­չե­լու­թյան» պատ­վի­րա­տուն Սե­րով­բե ե­պի­սո­կո­պոս Մա­նու­կյանն էր։
«ԿԵՐ­ՊԱՐ­ՎԵՍ­ՏԻ Ե­ՐՈՒ­ՍԱ­ՂԵՄ» ԵՐԿ­ՐԻ ՍԱՀ­ՄԱ­ՆԱ­ՅԻՆ ԲՆԱ­ԿԻ­ՉԸ
ՀՀ-ն և, առ­հա­սա­րակ, Հայ­կա­կան աշ­խար­հը նվաս­տիս խեն­թա­վուն ե­րա­զանք-հա­վակ­նու­թյուն­նե­րով հռ­չակ­վել է «Կեր­պար­վես­տի Ե­րու­սա­ղեմ եր­կիր»։ (Եր­կի­րը հռ­չակ­վել է, սա­կայն սո­րո­սյան հավ­կու­րու­թյունն ա­ռայժմ դրու­թյան տերն է, իշ­խա­նու­թյու­նը ազ­գա­յին կեր­պար­վես­տը, ե­րեկ և այ­սօր, դի­տար­կում է որ­պես մնա­ցոր­դա­յին ար­ժեք, մի ծանր բեռ, ո­րից ան­կա­րող է ձեր­բա­զատ­վե­լու, բայց ան­տե­սե­լու խիստ ու­նակ է)։
Այս երկ­րի հնա­գույն բնա­կիչ­ներն են ժայ­ռա­պատ­կեր­նե­րը, կեր­պար­վես­տի քա­րա­ձույլ մշա­կույ­թը, ան­հա­մար ար­ձան­նե­րը, որմ­նա­քան­դակ­նե­րը, ցայ­տա­քան­դակ­նե­րը, ման­րան­կա­րիչ վար­պետ­նե­րը, և այլն, և այլն։ Յու­րա­քան­չյուրն ապ­րում է իր դռն­բաց դղյակ-թան­գա­րա­նում։ Դղյակ­ներն ան­հա­մար են «Կեր­պար­վես­տի Ե­րու­սա­ղեմ երկ­րում»։ Նոր ժա­մա­նակ­նե­րում նոր վար­պետ­ներն են այս­տեղ բնա­կու­թյուն հաս­տա­տել։ Իշ­խող դիրք ու­նեն Սա­րյա­նի և Քո­չա­րի, Սու­րե­նյան­ցի և Յա­կու­լո­վի, Շա­հե­նի և Գյուր­ջյա­նի, Բաժ­բեուկ-Մե­լի­քյա­նի և Անդ­րեաս Տեր-Մա­րու­քյա­նի, Արծ­րու­նյա­նի և այ­լոց դղյակ-թան­գա­րան­նե­րը։ Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նի դղյակ-թան­գա­րա­նը երկ­րի սահ­մա­նա­յին ու­ղե­կա­լում է։ Ո­րով­հետև Սի­րուն Հրա­չը կենտ­րո­նա­նիստ ստեղ­ծա­գոր­ծող էր, եր­կիրն ու նրա բնա­կիչ­նե­րին տես­նում էր իր գե­ղար­վես­տա­կան կեն­սաշ­խար­հի հո­րին­ված­քա­յին դր­վագ­նե­րում։ Նրան, ինչ խոսք, գնա­հա­տել են գնա­հա­տա­կան­նե­րի մեջ բա­վա­կա­նին դժ­վա­րա­հաճ կեր­պար­վես­տա­գետ­նե­րը. «Գե­ղան­կա­րիչ Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նի ար­վես­տը շր­ջա­պա­տող աշ­խար­հի գե­ղար­վես­տա­կան ար­տա­հայ­տու­թյունն է` դրոշմ­ված ինք­նա­տիպ ան­հա­տա­կա­նու­թյան կնի­քով։ Նա ոչ միայն տա­ղան­դա­վոր նկա­րիչ էր, իր ար­վես­տում նա նաև բա­նաս­տեղծ էր ու փի­լի­սո­փա, միշտ հա­վա­տա­րիմ ինքն ի­րեն։ Նրա ստեղ­ծած ար­վես­տի աշ­խար­հը եր­բեք չկրկ­նեց ոչ մե­կին։ Նա իր նկար­չա­կան աշ­խար­հը կեր­տում էր լայն ընդ­հան­րա­ցում­նե­րով։ 70-ա­կան թվա­կան­նե­րին ար­դեն Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նի ար­վես­տում վառ ար­տա­հայ­տու­թյուն են գտ­նում աշ­խար­հըն­կալ­ման բո­լո­րո­վին նոր ձևեր ու ար­տա­հայտ­չա­մի­ջոց­նե­րը։ Այդ տա­րի­նե­րին նա շատ ճկուն է օգ­տա­գոր­ծում տա­րա­ծու­թյու­նը. սեղմ, նույն հար­թու­թյան վրա պատ­կեր­ված մար­դիկ կտա­վի վրա ստեղ­ծում են դրա­մա­տիկ հն­չե­ղու­թյուն` զուսպ գու­նա­յին հա­մադ­րու­թյամբ։ Այդ նկար­նե­րի կող­քին հատ­կա­պես աչ­քի է ընկ­նում «Բալ­լադ զոհ­ված­նե­րի մա­սին» (1968 թ.) կտա­վը, որն իր ձևի մեջ ժա­մա­նա­կա­կից հայ կեր­պար­վես­տի լա­վա­գույն ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րից է։
Այդ կտավ-լու­սան­կա­րը ստեղծ­վել է նա­խա­պա­տե­րազ­մյան շր­ջա­նի խու­նա­ցած լու­սան­կար­նե­րի տպա­վո­րու­թյան տակ։ Այն մի ե­ղե­րերգ է` նվիր­ված կա­մա­վոր ռազ­մա­ճա­կատ մեկ­նած դե­ռա­հաս պա­տա­նի­նե­րին»։
Վա­րու­ժան Վար­դա­նյանն է այս սեղմ, սա­կայն ար­տա­հայ­տիչ և խոր­քա­յին գնա­հա­տա­կա­նի հե­ղի­նա­կը։
Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նը մերժ­ված չէր խոր­հր­դա­յին գե­ղար­վես­տա­կան իշ­խա­նա­դա­սի կող­մից։ Ե­ղել է Ֆրան­սիա­յում, մաս­նակ­ցել է Լոս Ան­ջե­լե­սում կազ­մա­կերպ­ված, խոր­հր­դա­յին ար­վես­տին նվիր­ված կեր­պար­վես­տի ցու­ցա­հան­դե­սին, ստեղ­ծա­գոր­ծա­կան գոր­ծուղ­ման է մեկ­նել Լե­հաս­տան, օ­լիմ­պիա­կան խա­ղե­րի քա­ղաք Սպա­լեում մաս­նակ­ցել է նկա­րիչ­նե­րի գի­տա­ժո­ղո­վին։ Ե­ղել է Բուլ­ղա­րիա­յում, Կու­բա­յում և Ճա­պո­նիա­յում։
Սի­րուն Հրա­չը, բնա­կա­նա­բար, չէր կա­րող շր­ջան­ցել յու­րա­քան­չյուր նկար­չի սր­տի և վրձ­նի սփո­փանք մերկ կնո­ջը։ Նրա մերկ կա­նայք բնավ չեն ըն­կե­րակ­ցում, դի­ցուք, Ա­լեք­սանդր Բաժ­բեուկ-Մե­լի­քյա­նի կամ Փա­րա­վոն Միր­զո­յա­նի կա­մոք մեր­կա­ցած կամ կի­սա­մերկ կա­նանց։ Սի­րուն Հրա­չի կա­նայք, մերկ կամ կի­սա­մերկ, լո­ղա­փին և այ­լուր երկ­րա­չա­փա­կան նա­զանք ու­նեն, ա­սես ա­վարտ­վել է նրանց կյան­քի բարդ ու լար­ված փու­լը և նրանք տագ­նա­պա­լից սպաս­ման մեջ են։ Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նը, ինչ­պես և Կա­րո Մկրտ­չյա­նը, կան­խա­գու­շա­կող նկա­րիչ էր։ 1974-ին վրձ­նած «Լռու­թյուն» կտա­վում եր­կու պա­տա­նի զին­վոր­ներ են, ո­րոն­ցից մե­կը վի­րա­կա­պում է մյու­սի ձեռ­քը։ Լռել է հե­ռա­վոր լու­սի­նը։ Լուռ է եր­կի­րը, բայց ձայ­ներ են հն­չում դեռևս մթին եր­կն­քում, ար­շա­լույսն է ազ­դա­րա­րել իր ի­րա­վունք­նե­րը։ Զոր­քից լք­ված են զին­վոր­նե­րը, սա­կայն վի­րա­վո­րի ձեռ­քի հրա­ցա­նը գամ­ված է երկ­րի հո­ղին, սվի­նը ուղղ­ված է դե­պի մթին եր­կին­քը։ Այս տղա­նե­րը մար­տն­չել են Սար­դա­րա­պա­տում, Ե­րաս­խա­վա­նում և ապ­րի­լյան պա­տե­րազ­մում։ Նրանք, ա­սես, վտանգ­ված հայ­րե­նի­քի պա­հա­պան հրեշ­տակ­ներն են։
Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նը, ան­կաս­կած, ճա­կա­տագ­րի ընտ­րյալն էր, բայց ժա­մա­նա­կը եր­բեմն բր­տո­րեն շր­ջան­ցում էր նրան, տա­ղան­դա­վոր մի քա­նի նկա­րիչ­նե­րի նման նա էլ վե­րապ­րեց մերժ­ման իր բա­ժին տա­րի­նե­րը։ Այս ըն­թաց­քում նա քնա­րա­կան գոր­ծեր էր ստեղ­ծում, ո­րոն­ցում նրա ար­վես­տի տո­ղա­տա­կյան պր­կու­թյու­նը զգաց­վում է երկ­րորդ դիտ­ման ժա­մա­նակ։ Նման գոր­ծե­րից են «Կոշ­կա­կա­րը», «Հան­գս­տա­ցող կի­նը», «Ջու­թա­կա­հա­րը», «Ինք­նա­դի­ման­կար­նե­րը» (ստեղծ­ված 1971-ին և 72-ին), «Մա­նու­նա», «Թա­գու­հին» և այլք։ Իսկ 1969-ին վրձ­նած «Կո­մի­տա­սը» ան­վե­րա­պա­հո­րեն նո­րո­վի է մեկ­նա­բա­նում հան­ճա­րեղ եր­գա­հա­նին։ Նո­րո­վի, այ­սինքն ըստ Հրա­չյա­յի։
Սա­կայն կար­ծես հայ­տն­վում եմ ար­վես­տա­բա­նա­կան վեր­լու­ծու­թյան տի­րույ­թում։ Հե­ռա­նամ, քա­նի դեռ ուշ չէ, և չեմ ար­ժա­նա­ցել վեր­լու­ծա­բան­նե­րի և տե­սա­բան­նե­րի դա­տա­փետ­մա­նը։ Ի վեր­ջո, այս խո­րագ­րի գերն­պա­տա­կը հրա­պա­րա­կագ­րու­թյամբ այն խն­դիր­նե­րի ար­ծար­ծումն է, ո­րոնց լու­ծու­մը տե­սա­նե­լի և հա­սա­նե­լի է, և երկ­րի վե­րած­նն­դի ան­կյու­նա­քա­րե­րից է։
Ե­ղե­րա­կան վախ­ճա­նից մեկ շա­բաթ ա­ռաջ նա ա­սաց կնո­ջը, ար­վես­տա­բան Վի­լե­նա Մկրտ­չյա­նին. «Ե­թե Աստ­ված ինձ մի քիչ էլ կյանք տար, ա­մեն բան այլ կերպ կա­նեի, հսատ­կա­պես օ­պե­րան։ Շատ բան եմ հաս­կա­ցել, շատ ա­նե­լիք ու­նեմ»։
ՀԵՏԳ­ՐՈՑ
Ա­նուա­մե­նայ­նիվ, 1984-ին ին­չու՞ էր դա­տարկ նկար­չի տան 2-րդ հար­կի ցու­ցաս­րա­հը։ Եվ ար­դյո՞ք հի­մա Հրա­չյա Հա­կո­բյա­նը բա­վա­րար չա­փով գնա­հատ­ված և ըստ ար­ժան­վույն հան­րահռ­չակ­ված է։
Կաս­կա­ծում եմ, բայց ո՞վ կամ ով­քե՞ր են փա­րա­տե­լու մե­լա­մաղ­ձոտ տվայ­տանք­ներս։
Վրեժ Ա­ՌԱ­ՔԵ­ԼՅԱՆ
Դիտվել է՝ 5041

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.