Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Նի­կո­լը կգ­նա՞ քա­ղա­քա­ցիա­կա­նի

Նի­կո­լը կգ­նա՞ քա­ղա­քա­ցիա­կա­նի
12.06.2020 | 00:47
Ե­թե քա­ղա­քա­կան, հատ­կա­պես ընդ­դի­մա­դիր կոնգ­լո­մե­րա­տը թույլ տա, ի­հար­կե: Բայց դա ա­ռա­ջին հա­յաց­քից: Ի­րա­կա­նում բո­լոր կար­գի, այդ թվում և քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազմ­նե­րը տե­ղի են ու­նե­նում մեն­թալ, հո­գու պլա­նում, հե­տո դրանք ա­ռար­կա­յա­նում են: Այն, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի մար­դա­բա­նու­թյու­նը (վսե՜մ է հն­չում) մեր­ժո­ղա­կա­նու­թյան գե­նո­մի ու կո­դի վրա է կա­ռուց­ված (հար­կա­վո­րը պետք է մա­տու­ցել նրան «հղա­ցած» օ­տար-գլո­բա­լիստ «մետ­րե­րին». ա­ռա­վել կա­տա­րյալ տի­պա­բա­նու­թյուն հա­յոց մեջ ուղ­ղա­կի անհ­նար էր պե­ղել), ան­ժխ­տե­լի է։ Եվ ու­րեմն` Նի­կո­լը քայ­լող մեր­ժում է, որ­պես «մար­դա­բա­նու­թյուն»:
Փոքր-ինչ խորք գնանք ար­ձա­նագ­րե­լու, որ դա ու­նի մեկ էա­կան-«գլո­բալ» պատ­ճառ. մարդն ինքն ի­րեն մեր­ժել է ի սկզ­բա­նե` իր իսկ խոր­քում ու ներ­սում, իր սերն­դի չհաղ­թա­հա­րում­նե­րի, վի­րա­վոր մնա­ցա­ծի են­թա­տեքս­տում, ո­րից էլ ար­տաբխ­վում են նրա բո­լոր քայ­լե­րը. կլի­նի նա խմ­բա­գիր, կու­սակ­ցա­պետ, ՀԱԿ-ի ան­դամ, «Ել­քի» պատ­գա­մա­վոր, «Իմ քայ­լի»` ե­սիմ ինչ: Նկա­տենք` իր բո­լոր դրսևո­րույթ­նե­րում դրանք միան­շա­նա­կո­րեն պա­ռակ­տում են բե­րել, քան­դում, հե­ռա­ցում, քայ­քա­յում:
ՈՒ մեր կող­մից ժա­մա­վա­ճա­ռու­թյուն կլի­նի նրա վար­չա­պետ (վսե՜մ է հն­չում) քայ­քայ­ման դիա­պա­զո­նի ըն­դար­ձակ մատ­նան­շու­մը, որ­պես­զի պա­տաս­խա­նենք հար­ցին` կգ­նա՞ նա քա­ղա­քա­ցիա­կա­նի: ՈՒ, ի սե՜ր Աստ­ծո, պետք չէ մեր աչ­քը մտց­նել կոնկ­րետ օ­րի­նա­կը` մար­տի մե­կը, ուր ա­մե­նա­կարևոր դե­րա­կա­տարը հենց ինքն էր. ե­թե ան­գամ Քո­չա­րյանն ան­ձամբ էր «դուրս ե­կել» իր նա­խա­գա­հա­կան ռե­զի­դեն­ցիա­յից, ե­կել կանգ­նել Մյաս­նի­կյա­նի ար­ձա­նի մոտ ու ան­ձամբ «կրա­կել» տա­սը զո­հե­րի վրա:
Կա ան­չափ նուրբ եզր. մտ­քով կա­մե­ցար` մարմ­նով կա­մե­ցար, այդ օ­րը (ինքս ան­ձամբ եմ հետևել), Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը հա­մա­պա­տաս­խան­նե­րի հետ Մյաս­նի­կյա­նի ար­ձա­նի մոտ հա­սու­նաց­նում էր, մեն­թալ-ո­գու պլան էր բե­րում բա­խու­մը, այդ տա­սը հո­գու սպա­նու­թյան (հի­շենք կր­կին` մտ­քով կա­մե­ցար` մարմ­նով կա­մե­ցար) մատ­րի­ցան.. է­ներ­գե­տիկ ա­ռու­մով այդ տա­սը ե­րի­տա­սարդ­ներն ար­դեն սպան­ված էին` ընդ­դի­մա­դիր­նե­րի քա­ղա­քա­կան «տես­լա­կան­նե­րում» (ու փա՜ռք Աստ­ծո, որ տես­լա­կանն ա­ռար­կա­յա­ցավ «տա­սը» սիմ­վո­լիկ թվով):
Հաշ­վար­կը` իր և հոգևոր հայր Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի, որն այդ գի­շեր քնել էր իր բո­լոր գի­շեր­նե­րի` սև-մութ տա­րի­նե­րի ա­մե­նա­հան­գիստ քու­նը, չենք քն­նար­կե­լու, բազ­միցս ենք անդ­րա­դար­ձել:
ՈՒ քա­նի որ ինքդ ար­դեն բազ­մա­պատկ­վել ու դար­ձել ես խմ­բա­գիր-պատ­գա­մա­վո­րից խմ­բա­գիր-վար­չա­պետ, ու «խմ­բագ­րում» ես եր­կի­րը` ար­դեն սոր­սո­սյան ա­ռա­վել բարձր աս­տի­ճա­նա­կար­գով, կրկ­նու­թյուն է հար­ցադ­րու­մը` կգ­նա՞ Փա­շի­նյա­նը քա­ղա­քա­ցիա­կա­նի, թե՞ ոչ:
Ընդ ո­րում, կա ա­վե­լի ծանր մեկ բաղ­կա­ցու­ցիչ. նրան մո­դե­րաց­նող­նե­րի բո­լոր այդ կար­գի` գու­նա­վոր, թավ­շյա, «սի­րո», ա­ռանց բռ­նու­թյան (գրո­ղը տա­նի` որ­քան վսե՜մ է հն­չում) հե­ղա­փո­խու­թյան ա­մե­նա­կոնկ­րետ ու ա­ռար­կա­յա­կան ար­դյուն­քը` հենց քա­ղա­քա­ցիա­կան բա­խում­ներն ու մարդ­կա­յին կո­րուստ­ներն են. (տես` ՈՒկ­րաի­նա, Ե­գիպ­տոս, Սի­րիա, Լի­բիա…)։
Եվս մեկ ծան­րա­ցու­ցիչ հան­գա­մանք. ա­յո՛, պն­դել ու պն­դում ենք, որ հա­յոց տան քան­դու­մը ե­կել է սույն բնա­կան քան­դա­րա­րի նույն­քան բնա­կան ար­տա­ծու­մից, ո­րի թիվ մեկ նպա­տա­կը ոչ միայն հա­յի նոր տե­սակ «կեր­տե­լու» լյու­ցի­ֆե­րյան «մեծ» ա­ռա­քե­լու­թյունն էր, այլև դրա կոնկ­րետ ֆի­զի­կա­կան ար­տա­ծում­նե­րը` Հա­յաս­տա­նը Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցու­թյան տա­կից հա­նե­լը, «սո­րո­սա­կան­նե­րի» ազ­դե­ցու­թյան դաշտ տե­ղա­փո­խե­լը, Ար­ցա­խյան հար­ցը «բա­րեշր­ջե­լը» նույն «սո­րո­սա­կան­նե­րի» պլան­նե­րի հան­գույն:
ՈՒ հա­յոց բջի­ջը լյու­ցի­ֆե­րյան դա­նակ­նե­րով քան­դե­լուն զու­գա­հեռ` վի­րա­հատ­վում է ա­մե­նայն կերպ` շա՜տ հե­տաքր­քիր սանդ­ղա­կով. երկ­գլ­խա­նի վի­շա­պի լե­զու­նե­րի ար­շա­վան­քով մի կող­մից քանդ­վում է հա­յոց կո­դը` վերջ­նա­կա­նա­պես ոչն­չաց­վե­լու գերն­պա­տա­կադ­րու­մով, մյուս կող­մից հա­յոց կոչ­ված գե­նը` ի անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մի պատ­րաս­տե­լու:
Ե­թե սո­րո­սա­կան գլո­բալ ծրագ­րե­րին «թավ­շյա» ըն­թաց­քը չհե­րի­քի` հա­յոց է­մո­ցիա­նե­րը կա­ռա­վա­րող Նի­կո­լին` իր դի­վա­յին-զգա­յա­կան, ան­գամ կո­րո­նա­վի­րու­սով հի­վան­դա­նա­լու խղ­ճա­հա­րու­թյան նո­պա­յին չեն­թար­կե­լու դեպ­քում. ա­յո, քա­ղա­քա­ցիա­կա­նը մնում է միակ ու­ղիղ ճա­նա­պար­հը` վերջ­նա­կան նպա­տա­կի հա­մար դր­ված այդ­քան ջան­քը չկորց­նե­լու հա­մար:
ՈՒ այս ամ­բողջ ա­տե­լու­թյու­նը, տագ­նա­պը, վա­խը` վաղ­վա օր­վա, ա­նե­լա­նե­լիու­թյան զգա­ցու­մը խիստ պա­րարտ հող են քա­ղա­քա­ցիա­կա­նի տա­նե­լու մի ժո­ղովր­դի, ո­րը գե­նե­տի­կո­րեն կոչ­ված չէ դրան:
Ե՞վ: Եվ այն որ, Նի­կո­լը, ի­րեն գգ­վող ու­ժե­րը` երկ­րի վրա ու երկ­նի տակ, ան­շեղ գնում են դեպ այդ նպա­տակ, սա­կայն… քնած չեն նաև երկ­րի վրա, երկ­նի ներ­քո և բուն եր­կն­քում գտն­վող ու­ժե­րը ևս` հաղ­թած ու պայ­քա­րող վկա­նե­րի բա­նակ­նե­րը` ի­րենց ի­րա­կան Ա­ռաջ­նոր­դի հրա­մա­նա­տա­րու­թյամբ:
ՈՒ սա այն պա­տե­րազմն է, ո­րի մա­սին աս­ված է` մա­քուրն էլ ա­վե­լի է մաքր­վե­լու, կեղ­տոտն էլ ա­վե­լի է կեղ­տոտ­վե­լու:
ՈՒր ժա­մա­նա­կա­վո­րա­պես հաղ­թել է վեր­ջի­նը, բայց մշ­տա­կան ու հա­րատև հաղ­թա­նա­կը Ա­ռա­ջի­նինն է. քա­ջա­ցե՛ք:
Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ
Դիտվել է՝ 7290

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ