Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում

Քսան տա­րի նույն դեմ­քին են նա­յում
17.01.2020 | 00:11
Ան­ցյալ տա­րե­վեր­ջին լրա­ցավ Վլա­դի­միր Պու­տի­նի գա­հա­կա­լու­թյան 20-ա­մյա­կը. 4 ան­գամ նա­խա­գահ, 1 ան­գամ՝ վար­չա­պետ: Երևի պետք էր ապ­րել Ել­ցի­նի կա­ռա­վար­ման տա­րի­նե­րին պատ­կե­րաց­նե­լու հա­մար, թե ինչ ժա­ռան­գու­թյուն ստա­ցավ նա իր նա­խոր­դից և ինչ չա­փով վե­րա­փո­խեց եր­կի­րը: Խմիչ­քա­հակ, ին­տե­լեկ­տա­զուրկ Բո­րիս Նի­կո­լաևի­չը «հետևո­ղա­կա­նո­րեն» քայ­քա­յեց պե­տա­կան կյան­քի բո­լոր ո­լորտ­նե­րը՝ է­կո­նո­մի­կա, ա­ռող­ջա­պա­հու­թյուն, կր­թու­թյուն, գի­տու­թյուն, սո­ցիա­լա­կան ա­պա­հո­վու­թյուն, բա­նակ: Ստեղծ­ված կո­ռուպ­ցիոն-օ­լի­գար­խիա­կան հա­մա­կար­գը կե­ղե­քում, հու­սալ­քում, դեգ­րա­դա­ցիա­յի էր են­թար­կում հա­սա­րա­կու­թյու­նը: Հյու­սի­սա­յին Կով­կա­սում մո­լեգ­նում էր քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մը, ա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը` մարդ­կա­յին մեծ զո­հե­րով, հա­ջոր­դում էին մի­մյանց: Մար­դիկ ա­տե­լու­թյամբ ու զզ­վան­քով էին լց­ված պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րի նկատ­մամբ:
Եվ այս պայ­ման­նե­րում սկզ­բում վար­չա­պետ նշա­նակ­վեց, այ­նու­հետ նա­խա­գահ ըն­տր­վեց մե­կը, ո­րին լայն հա­սա­րա­կու­թյու­նը, ըստ էու­թյան, չէր էլ ճա­նա­չում: Պրո­ֆե­սիո­նալ հե­տա­խույզ, ո­րի գոր­ծու­նեու­թյու­նը, անձ­նա­կան հատ­կա­նիշ­նե­րը, բնա­կա­նա­բար, հա­սու չէին հան­րու­թյա­նը. ոչ հրա­պա­րա­կա­յին աս­պա­րեզ: Սա­կայն, մյուս կող­մից, Պու­տի­նի ա­նու­նը որևէ չա­փով շաղ­կապ­ված չէր ել­ցի­նյան «ըն­տա­նի­քի», նրա մեր­ձա­վոր շր­ջա­պա­տի սկան­դա­լա­յին ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րին: Ա­սում են՝ նրա թեկ­նա­ծու­թյան օգ­տին գլ­խա­վոր դե­րա­կա­տա­րու­թյունն ու­նե­ցել են նախ­կին պի­տե­րա­կան­ներ Ա­լեք­սեյ Կուդ­րի­նը և Ա­նա­տո­լի Չու­բայ­սը:
Ին­չից սկ­սեց Պու­տի­նը, ստանձ­նե­լով պե­տու­թյան ղե­կա­վա­րի դե­րը: Ա­ռա­ջին հեր­թին հե­տա­խույ­զի փոր­ձա­ռու­թյամբ ջախ­ջա­խեց հրեա­կան օ­լի­գար­խիան՝ «սե­մի­բո­յարշ­չի­նան»՝ բան­կիր­նե­րի ու ար­դյու­նա­բե­րող­նե­րի գե­րազ­դե­ցիկ հան­ցա­խում­բը, ո­րը փաս­տո­րեն ղե­կա­վա­րում էր եր­կի­րը Ել­ցի­նի քթի տակ՝ բա­ցա­ռա­պես ի վնաս Ռու­սաս­տա­նի, հօ­գուտ Արևմուտ­քի և ի­րենց անձ­նա­կան շա­հե­րի: Այ­նու­հետև հնա­րա­վո­րինս ա­րագ կար­գի բե­րե­լով բա­նա­կը («հի­վանդ մար­դուն»), իր իսկ բնում խեղ­դեց չե­չե­նա­կան սե­պա­րա­տիզ­մը: Օ­րեն­սդ­րա­կան նուրբ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով իր վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ ա­ռավ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը (ու­ժա­յին մար­մին­նե­րը), խոր­հր­դա­րա­նը, նա­հան­գա­պե­տա­կան կոր­պու­սը:
Բայց ի­հար­կե ա­մե­նադժ­վա­րի­նը ա­վե­րիչ ճգ­նա­ժա­մի մեջ հայ­տն­ված տն­տե­սու­թյան վե­րա­կանգ­նումն էր: Պու­տի­նի բախ­տը բե­րեց (ինչ­պես ինքն է ա­սում՝ հա­ջո­ղա­կի բախտն է բե­րում), նավ­թի մի­ջազ­գա­յին գներն ան­նա­խա­դեպ բարձ­րա­ցան ու մա­րե­լով բո­լոր պե­տա­կան պարտ­քե­րը, պե­տու­թյու­նը սկ­սեց խո­շոր ներդ­րում­ներ կա­տա­րել է­կո­նո­մի­կա­յի զար­գաց­ման մեջ: Ա­սել, թե 20 տա­րում տն­տե­սու­թյու­նը բարձ­րա­ցավ մի­ջազ­գա­յին մա­կար­դա­կի, տե­ղին չի լի­նի: Սա­կայն ակն­բախ են հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րը եր­կիրն ինք­նա­բավ դարձ­նե­լու աս­պա­րե­զում, հատ­կա­պես արևմտյան պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի կի­րա­ռու­մից հե­տո: Իր տա­րե­վեր­ջյան հրա­պա­րա­կա­յին մամ­լո ա­սու­լի­սի ժա­մա­նակ Պու­տի­նը թվար­կեց ար­դյու­նա­բե­րու­թյան մի ամ­բողջ շարք ար­դիա­կան ճյու­ղեր, ո­րոնք ստեղծ­վել են հենց պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի ազ­դե­ցու­թյու­նը չե­զո­քաց­նե­լու նպա­տա­կով:
Իր կա­ռա­վար­ման վեր­ջին փու­լում Պու­տի­նը հս­կա­յա­կան ու­շադ­րու­թյուն է դարձ­նում ռազ­մար­դյու­նա­բե­րա­կան հա­մա­լի­րի ու բա­նա­կի զար­գաց­մա­նը: Ա­ռաջ­նա­յին խն­դիրն է հզո­րաց­նել ռազ­մա­կան ար­դյու­նա­բե­րու­թյու­նը և այդ աս­պա­րե­զի նո­րա­գույն տեխ­նո­լո­գիա­նե­րը ար­մա­տա­վո­րել քա­ղա­քա­ցիա­կան ար­տադ­րու­թյուն­նե­րում: Ինչ վե­րա­բե­րում է բա­նա­կին, ար­դեն այժմ կա­րե­լի է Ռու­սաս­տա­նը հա­մա­րել հզո­րա­գույն ռազ­մա­կան գեր­տե­րու­թյուն, ո­րի հետ հար­կադ­րա­բար հաշ­վի է նս­տում ան­գամ ԱՄՆ-ը, հրա­ժար­վե­լով Ռու­սաս­տանն ըն­դա­մե­նը եվ­րա­սիա­կան նա­հանգ դարձ­նե­լու իր եր­բեմ­նի ծրագ­րե­րից:
Ներ­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ Պու­տի­նը հենց սկզ­բից շեշ­տադ­րեց պե­տու­թյան ու նրա ինս­տի­տուտ­նե­րի նկատ­մամբ մարդ­կանց հա­վա­տի, վեր­նա­խա­վի ու հա­սա­րա­կու­թյան հա­մե­րաշ­խու­թյան վե­րա­կանգ­նու­մը, պայ­քա­րը բնակ­չու­թյան ըն­չա­քաղ­ցու­թյան վե­րաց­ման հա­մար և այլն:
Ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մեջ Պու­տի­նը նախ փոր­ձեց եր­կի­րը դարձ­նել ա­մե­րի­կա­կենտ­րոն եվ­րաատ­լան­տյան հա­մա­կար­գի ինք­նիշ­խան սու­բյեկտ, սա­կայն բախ­վե­լով բա­ցա­հայտ հա­կազ­դե­ցու­թյան, հրա­ժար­վեց այդ գա­ղա­փա­րից և բռ­նեց ինք­նու­րույն խո­շոր տե­րու­թյան վե­րած­վե­լու ու­ղին: Պու­տի­նը բազ­միցս է հայ­տա­րա­րել, որ Ռու­սաս­տանն ինչ էլ ա­նի, միևնույն է, մերժ­վե­լու է Արևմուտ­քի կող­մից, քան­զի վեր­ջի­նիս աչ­քը Ռու­սաս­տա­նի ան­ծայ­րա­ծիր տա­րած­քի ու ան­բավ բնա­կան հարս­տու­թյուն­նե­րի վրա է, և նրան պետք չէ հզոր մր­ցա­կից: Իր ա­մեն մի քայ­լով (ընդ­հուպ մեր­ձե­ցու­մը Չի­նաս­տա­նի հետ) պու­տի­նյան Ռու­սաս­տա­նը վե­րա­դառ­նում է ինքն ի­րեն՝ կայս­րա­պե­տու­թյան, հա­վա­սա­րակշ­ռու­թյուն փնտ­րե­լով ա­րագ փո­փոխ­վող գլո­բալ մի­ջա­վայ­րում: Կայս­րու­թյան վե­րա­կան­գն­ման տե­սա­նե­լի քայ­լեր էին Վրաս­տա­նի մաս­նա­տու­մը, Ղրի­մի վե­րա­դար­ձը, Դոն­բա­սի փաս­տա­ցի տա­րան­ջա­տու­մը, սի­րիա­կան հաղ­թար­շա­վը և այլն:
Ռու­սաս­տա­նում ազ­գա­յին ինք­նու­թյան հաս­տատ­ման ճա­նա­պար­հին միշտ էլ հառ­նել են «ազ­գա­յին գա­ղա­փա­րի» ո­րո­նում­նե­րը: Պու­տի­նին այ­սօր էլ շատ փոր­ձա­գետ­ներ հա­մա­րում են լի­բե­րալ գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ: Սա­կայն հա­զիվ թե դա այդ­պես է: Մե­զա­նում չկա և չի կա­րող լի­նել ոչ մի այլ միա­վո­րիչ գա­ղա­փար՝ հայ­րե­նա­սի­րու­թյու­նից բա­ցի: Դա էլ հենց մեր ազ­գա­յին գա­ղա­փարն է՝ հայ­տա­րա­րում է Պու­տի­նը: Գե­ղե­ցիկ է հն­չում, սա­կայն ինչ­քա­նով է ի­րա­կան երկ­րի զար­գա­ցումն ու հզո­րա­ցու­մը հե­նել հայ­րե­նա­սի­րու­թյան վրա: Թերևս ի­րա­վա­ցի են այն քա­ղա­քա­կան մեկ­նա­բան­նե­րը, ո­րոնց կար­ծի­քով, ել­նե­լով հա­խուռն ժա­մա­նակ­նե­րից, Պու­տի­նը խու­սա­փում է գա­ղա­փա­րա­կան կոնկ­րե­տու­թյու­նից, գե­րա­դա­սե­լով ա­պա­քա­ղա­քա­կան պրագ­մա­տիզ­մը: Նրան պետք չէ գա­ղա­փա­րա­կան հար­ցե­րով ուռ­ճա­ցած բազ­մա­շերտ հա­սա­րա­կու­թյուն: Պա­տա­հա­կան չէ, որ Պու­տի­նը ան­սեթևեթ մեր­ժում է դե­մոկ­րա­տիա­յի, մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի, խոս­քի ա­զա­տու­թյան և նմա­նա­տիպ այլ սկզ­բունք­նե­րի ներ­քո հրամց­վող բազ­մա­թիվ այ­լա­սե­րիչ «եվ­րո­պա­կան ար­ժեք­նե­րը», ու ա­ռա­ջին հեր­թին «ըն­տա­նիք» հաս­կա­ցու­թյան վե­րա­ցու­մը, ո­րոնք ար­դեն Եվ­րո­պան դարձ­րել են ան­դեմ ու կա­մա­զուրկ (օ­րերս ռու­սա­կան մա­մու­լը ի­րա­զե­կեց, որ ման­կա­պիղծ­ներն ի­րենց հայ­րե­նի­քում՝ Հո­լան­դիա­յում, ձգ­տում են իշ­խա­նու­թյան):
Ինչ­քան էլ Ռու­սաս­տա­նի ժո­ղո­վուր­դը հոգ­նած լի­նի 20 տա­րի նույն ան­ձի դեմ­քին նա­յե­լուց, այ­դու­հան­դերձ նա ար­ժան­վույնս է գնա­հա­տում Վլա­դի­միր Պու­տի­նի գոր­ծու­նեու­թյու­նը երկ­րի ա­ռաջ­նոր­դի պաշ­տո­նում: Կայս­րա­պե­տա­կան ո­գին ա­մուր է նս­տած ռուս մար­դու մեջ, և եր­բեմ­նի հզո­րա­գույն պե­տու­թյան վե­րա­կան­գն­ման հա­վակ­նու­թյուն­ներն ու ի­րա­կան հա­ջո­ղու­թյուն­նե­րը դրա­կան ար­ձա­գանք են գտ­նում նրա մոտ, նե­րո­ղա­միտ դարձ­նե­լով սխալ­նե­րի հան­դեպ: Իսկ սխալ­ներ ան­շուշտ կան: Միայն այն հան­գա­ման­քը, որ հարս­տա­գույն երկ­րում տա­կա­վին կա 20 մի­լիոն չքա­վոր մարդ, բնավ էլ Պու­տի­նի օգ­տին չի խո­սում: Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, այն ա­տե­լու­թյունն ու զզ­վան­քը, որ ռուս մար­դու մեջ կա­յին ու կան Գոր­բա­չո­վի ու Ել­ցի­նի նկատ­մամբ, չկան Պու­տի­նի հան­դեպ:
Թե ինչ կլի­նի Ռու­սաս­տա­նի հետ 3 տա­րի հե­տո, ա­ռայժմ ոչ ոք չի կան­խա­տե­սում:
Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա
Դիտվել է՝ 44918

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ