Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Կո­րո­նա­վի­րու­սից հե­տո նրա ստեղ­ծող­ներն ինչ աշ­խարհ կպատ­րաս­տեն մեզ հա­մար

Կո­րո­նա­վի­րու­սից հե­տո նրա ստեղ­ծող­ներն ինչ աշ­խարհ կպատ­րաս­տեն մեզ հա­մար
10.04.2020 | 13:04
Աշ­խար­հում ա­ճում են աղ­մուկն ու խու­ճա­պը։ Կար­ծում ենք` ի­րա­վի­ճա­կը հեշ­տաց­րել են բազ­մա­թիվ խնդ­րա­հա­րույց հար­ցեր, ո­րոնք ան­խախ­տե­լիո­րեն ծա­ռա­ցած էին ինչ­պես աշ­խար­հի գեր­տե­րու­թյուն­նե­րի կա­ռա­վա­րու­թյուն­նե­րի, այն­պես էլ զա­նա­զան «հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րի» և «Է­մի­րու­թյուն­նե­րի» մանր իշ­խա­նիկ­նե­րի աչ­քե­րի առջև։ Հա­մայ­նա­ճա­րա­կը դեռ չի վեր­ջա­ցել` դա­տե­լով ըստ Իս­պա­նիա­յից, Ֆրան­սիա­յից, Ի­տա­լիա­յից, ԱՄՆ-ից ե­կող հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րի։ Իսկ աշ­խար­հին, այն էլ` Անգ­լիա­յից, նոր «թե­մա» են նե­տել. մար­դիկ, «կո­րո­նա­վի­րու­սի նկատ­մամբ հաղ­թա­նա­կի հաս­նե­լու հա­մար» ձեզ հա­մաշ­խար­հա­յին կա­ռա­վա­րու­թյուն է պետք։ Զու­գա­հե­ռա­բար ևս մեկ թե­մա է նետ­վում` ինչ­պի­սին է լի­նե­լու մեր աշ­խար­հը «կո­րո­նա­­վի­րու­սից հե­տո»։ Տար­բեր եր­կր­նե­րից ե­կող նո­րու­թյուն­նե­րի վեր­լու­ծու­թյու­նը վկա­յում է, որ մարդ­կանց մտա­ծո­ղու­թյան վրա այդ սադ­րիչ քա­րոզ­չա­կան հար­ձա­կու­մը կա­տար­վում է տար­բեր պե­տու­թյուն­նե­րի և նույ­նիսկ այս կամ այն երկ­րի ո­րո­շա­կի շր­ջա­նակ­նե­րի կող­մից։ Եր­բեմն էլ հա­սա­րա­կու­թյանն են ուղ­ղում իբր հա­սա­րակ, բայց սադ­րիչ հար­ցեր. իսկ ե՞րբ այն (կո­րո­նա­վի­րու­սը) կհե­ռա­նա։ Բա որ հան­կարծ հե՞տ գա։
Չենք թաքց­նում, որ մենք էլ ենք փոր­ձում հա­մա­տե­ղել ու վեր­լու­ծել կո­րո­նա­­վի­րու­սի վե­րա­բե­րյալ տար­բեր եր­կր­նե­րից ե­կող ա­մե­նա­տար­բեր տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը։ Նույ­նիսկ հի­շեց­րել ենք ըն­թեր­ցող­նե­րին, որ կո­րո­նա­վի­րու­սի տա­րած­ման պատ­կե­րը զար­մա­նա­լիո­րեն հա­մընկ­նում է ա­մե­րի­կա-գեր­մա­նա­կան «V-ն նշա­նա­կում է վեն­դե­տա» կի­նոն­կա­րի (2006 թ.) սյու­ժեի կարևոր մա­սին։ Ճիշտ է, այն եր­ջա­նիկ ա­վարտ ու­նի. հա­սա­րա­կու­թյու­նը ոչն­չաց­նում է այն, ինչն ըն­դուն­ված է ան­վա­նել «հա­մաշ­խար­հա­յին կա­ռա­վա­րու­թյուն»։ Իսկ 2020 թ. այդ հան­ցա­վոր գա­ղա­փարն ու­զում են պար­տադ­րել մո­լո­րա­կին։ Ա­վե­լին, մար­տի 28-ին Հա­յաս­տա­նի հան­րու­թյա­նը բա­ցա­հայտ­վեց, որ կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մայ­նա­ճա­րա­կը, չգի­տես ին­չու, ժամ­կետ­նե­րով հա­մընկ­նում է Ի­րա­նի և Ռու­սա­ս­տա­նի դեմ ԱՄՆ-ի սկ­սած «նավ­թա­յին պա­տե­րազ­մին», ընդ ո­րում` կր­կին Սաու­դյան Ա­րա­բիա­յի ձեռ­քով։ Ըստ ո­րում, թեր­թա­քա­րա­յին նավ­թի կողմ­նա­կից­ներն ԱՄՆ-ում պար­տու­թյուն են կրում։ Ի­հար­կե, թվարկ­ված բա­նե­րը պա­տա­հա­կան հա­մընկ­նում­ներ չեն։ Ինչ­պես և պա­տա­հա­կան չեն Ա­սիա­յի ու Եվ­րո­պա­յի տար­բեր եր­կր­նե­րից ե­կող այն հի­շե­ցում­նե­րը, թե կո­րո­նա­­վի­րուսն ար­հես­տա­կա­նո­րեն է ստեղծ­վել... ան­հայտ է, թե որ թվա­կա­նին, բայց ԱՄՆ-ի ԿՀՎ-ն 2009 թ. նա­խազ­գու­շաց­րել է «ծանր վա­րա­կի» հա­մա­ճա­րա­կի «հա­վա­նա­կա­նու­թյան» մա­սին, իսկ ա­մե­րի­կա­ցի մի­լիար­դա­տեր Բիլ Գեյթսն այդ մա­սին «մար­գա­րեացել է» 2017-ին։ ՈՒ հան­կարծ 2020-ի փետր­վա­րին սկ­սեց կո­րո­նա­­վի­րու­սի դեմ ինչ-որ պատ­վաս­տա­նյութ ա­ռա­ջար­կել։ Մենք մի եր­կու ա­միս ա­ռաջ, երբ հա­մա­ճա­րա­կը դեռ Չի­նաս­տա­նում էր տա­րած­վում, բա­ցա­հայտ հարց­րինք. ի՞նչ է, Գեյթ­սի ձեռ­քին ե­ղե՞լ է վի­րու­սը, որ հի­մա նա ու­նի հա­կա­վի­րու­սը։
Փոր­ձենք հաս­կա­նալ։ Կո­րու­նա­վի­րու­սի շուրջ հե­տաքր­քիր բա­նա­վոր «պա­տե­րազմ» է ըն­թա­նում Ի­րա­նի և ԱՄՆ-ի միջև։ Ի­րա­նա­կան նոր տար­վա` Նով­րու­զի տո­նի նա­խօ­րյա­կին Ի­րա­նի արտ­գործ­նա­խա­րար Ջա­վադ Զա­րի­ֆը մի քա­նի ան­գամ հայ­տա­րա­րել է, որ հա­մայ­նա­ճա­րա­կի ժա­մա­նակ Վա­շինգ­տոնն իր մի­ջոց­նե­րով սպա­նում է ի­րան­ցի­նե­րին։ Իս­կա­պես, Ի­րա­նում կո­րո­նա­վի­րու­սի տա­րած­ման ֆո­նին ԱՄՆ-ը մի քա­նի ան­գամ պատ­ժա­մի­ջոց­ներ է մտց­րել` հայ­տա­րա­րե­լով, թե դրա­նով ու­զում է ա­ռա­վե­լա­գույնս սահ­մա­նա­փա­կել Ի­րա­նի նավ­թա­յին առևտուրն ու ե­կա­մուտ­նե­րը, քա­նի որ Թեհ­րա­նը պաշտ­պա­նում է ա­հա­բեկ­չու­թյու­նը։ Ի­րանն իր հեր­թին ԱՄՆ-ին մե­ղադ­րում է Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի դեմ «տն­տե­սա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան» մեջ, նաև` որ Վա­շինգ­տո­նը խան­գա­րում է կո­րո­նա­վի­րու­սի դեմ պայ­քարին անհրաժեշտ բուժ­սար­քե­րի ու դե­ղո­րայ­քի ձեռք­բեր­մա­նը։ Իսկ ինչ վե­րա­բե­րում է Մեր­ձա­վոր Արևել­քում իս­կա­կան ա­հա­բե­կիչ­նե­րի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին, հի­շեց­նենք, որ 2014 թ. ա­մառ­վա­նից Ի­րանն ա­պա­ցույց­նե­րով ԱՄՆ-ին և Իս­րա­յե­լին մե­ղադ­րում է «Իս­լա­մա­կան պե­տու­թյուն» (ԻՊ) ա­հա­բեկ­չա­կան խումբն ստեղ­ծե­լու և Ի­րա­քի, Սի­րիա­յի և Ի­րա­նի դեմ ա­հա­բե­կչա­կան պա­տե­րազմ մղե­լու մեջ։ Գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ Ղա­սեմ Սո­լեյ­մա­նիի ստոր սպա­նու­թյու­նից հե­տո Ի­րա­նը քրեա­կան գործ բա­ցեց ԱՄՆ-ի դեմ ու փաս­տաթղ­թե­րը ներ­կա­յաց­րեց Մի­ջազ­գա­յին դա­տա­րան։ Որևէ մե­կը կար­ծում է, որ դա կո­րո­նա­վի­րու­սի հետ կապ չու­նե­ցող թե­մա՞ է։ Ի­զուր, ե­թե այդ­պես է...
Եվ ա­հա պետ­քար­տու­ղար Մայք Փոմ­փեոն, հաս­կա­նա­լով, որ Ի­րա­նի մե­ղադ­րանք­նե­րը չա­փա­զանց վտան­գա­վոր են Վա­շինգ­տո­նի հա­մար, մար­տի 20-ին հայ­տա­րա­րեց, որ կո­րո­նա­վի­րու­սի պատ­ճա­ռով Ի­րա­նի հա­մար մար­դա­սի­րա­կան օգ­նու­թյու­նը պատ­ժա­մի­ջո­ցի օ­բյեկտ չէ, և ԱՄՆ-ը պատ­րաստ է այն ցույց տա­լու։ Հա­վա­նա­բար Թեհ­րա­նում այդ ա­ռի­թով շատ են զար­մա­ցել։ Չէ՞ որ Ի­րա­նում վա­րա­կի տա­րած­ման մա­սին հա­ղոր­դում­նե­րը ե­ղել են դեռ փետր­վա­րին, և Ի­րա­նը բազ­միցս է հաս­կա­ցրել, որ պատ­րաստ է ըն­դու­նե­լու ցան­կա­ցած երկ­րի օգ­նու­թյու­նը, բա­ցի ԱՄՆ-ից և Իս­րա­յե­լից։ ՈՒ­զում եմ ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին ներ­կա­յաց­նել Ի­րա­նի հոգևոր ա­ռաջ­նորդ Խա­մե­նեիի պա­տաս­խա­նը, ո­րը տր­վել է ԱՄՆ-ին մար­տի 22-ին. «ԱՄՆ-ի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը հայ­տա­րա­րել է, որ պատ­րաստ է մեզ բժշ­կա­կան օգ­նու­թյուն ցույց տա­լու և դե­ղո­րայ­քով օգ­նե­լու։ Դա շատ տա­րօ­րի­նակ է։ Նախ, ձեզ մոտ պա­կա­սուրդ է, ին­չը հետևում է ԱՄՆ-ից ե­կող հա­ղոր­դագ­րու­թյուն­նե­րից,- հայ­տա­րա­րել է Խա­մե­նեին ի­րա­նա­կան հե­ռուս­տա­տե­սու­թյամբ իր ե­լույ­թում։- Երկ­րորդ, ձեզ մե­ղադ­րում են վի­րուսն ստեղ­ծե­լու մեջ։ Ես չգի­տեմ, թե այդ մե­ղադ­րանք­նե­րը որ­քան են ճիշտ, բայց երբ այդ­պի­սի մե­ղադ­րանք­ներ կան, ո՞ր խե­լա­ցի մար­դը ձեզ­նից դե­ղո­րայք կըն­դու­նի։ Գու­ցե ձեր պատ­րաս­տուկ­նե­րը հի­վան­դու­թյունն ա­վե­լի շատ տա­րա­ծե­լու գոր­ծի՞ք են։ Ձեզ չի կա­րե­լի վս­տա­հել»։
Ի­րա­նի ա­ռաջ­նորդն ԱՄՆ-ն ան­վա­նել է Իս­լա­մա­կան Հան­րա­պե­տու­թյան գլ­խա­վոր թշ­նա­մի և խա­բե­բա։ «Մեր ա­մե­նա­վատ թշ­նա­մին ԱՄՆ-ն է։ Ի­հար­կե, շատ թշ­նա­մի­ներ ու­նենք, բայց ա­մե­նա­նող­կա­լին ԱՄՆ-ն է։ Ա­մե­րի­կա­ցի պաշ­տո­նյա­նե­րը ստա­խոս­ներ են, նա­յեք նրանց գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին, լսեք նրանց ա­սած­նե­րը. խա­բե­բա­ներ են»,- ա­սել է նա հե­ռուս­տաե­լույ­թում։ Մենք պետք է հաս­կա­նանք, որ Ի­րա­նից ա­վե­լի կոշտ գնա­հա­տա­կան­ներ չեն հն­չի, ո­րով­հետև երկ­րի Գե­րա­գույն գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տա­րի ա­սա­ծը հրա­ման է Ի­րա­նի բո­լոր քա­ղա­քա­ցի­նե­րի հա­մար։ Ա­վե­լին, դա նաև ազ­դան­շան է այլ պե­տու­թյուն­նե­րի, այդ թվում` Հա­յաս­տա­նի ղե­կա­վար­նե­րին։ Որևէ «ի­րա­նա-ա­մե­րի­կյան բա­րե­լա­վում» չի նա­խա­տես­վում, մինչև ԱՄՆ-ը չըն­դու­նի իր պար­տու­թյու­նը։ Եվ նույ­նիսկ Թրամ­փի ապ­րի­լի 4-ի խնդ­րան­քը, թե` թող ինձ զան­գի նա­խա­գահ Հա­սան Ռո­հա­նին, և «մենք կպայ­մա­նա­վոր­վենք», նույն­պես ա­պար­դյուն կանց­նի։ Գե­րա­գույն հրա­մա­նա­տա­րի հրա­մանն է` ոչ մի բա­նակ­ցու­թյուն Ա­մե­րի­կա­յի հետ, իսկ Ռո­հա­նին ըն­դա­մե­նը կա­ռա­վա­րու­թյան ղե­կա­վարն է, ոչ թե պե­տու­թյան։ Թրամփն իր նա­խա­գա­հու­թյան տա­րի­նե­րին այդ բա­նը չի հաս­կա­ցել և հե­ռա­խո­սա­զանգ է սպա­սում ոչ այն մար­դուց...
Իսկ հե­տո Իս­րա­յե­լը և հա­մաշ­խար­հա­յին սիո­նիզ­մը վեր­ջա­պես ա­նուղ­ղա­կիո­րեն խոս­տո­վա­նե­ցին, որ ուղ­ղա­կի առն­չու­թյուն ու­նեն Ի­րա­նի վրա վի­րու­սա­յին հար­ձակ­մա­նը, ին­չը և սպաս­վում էր։ ՄԱԿ-ում Իս­րա­յե­լի դես­պան Դեն­նի Դա­նո­նը հայ­տա­րա­րել է. «Ի­րա­նը պետք է հաս­կա­նա` կո­րո­նա­վի­րու­սի զո­հե­րին պատ­շաճ կեր­պով բու­ժե­լու նրա ըն­դու­նա­կու­թյու­նը վտան­գի տակ է պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի պատ­ճա­ռով, ո­րոնք խեղ­դում են նրա տն­տե­սու­թյու­նը»։ Մար­տի 26-ին այդ սիո­նիս­տն Ի­րա­նին մի­ջու­կա­յին ծրա­գի­րը դա­դա­րեց­նե­լու կոչ ա­րեց, որ­պես­զի նա «ստա­նա Արևմուտ­քի օգ­նու­թյու­նը` կապ­ված կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մայ­նա­ճա­րա­կի հետ»։ Ար­ժե հի­շեց­նել պա­րոն Դա­նո­նին, ԱՄՆ-ին և Իս­րա­յե­լի ղե­կա­վա­րու­թյա­նը, որ Ի­րանն իր բո­լոր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը գնա­հա­տում է որ­պես ա­մե­նա­սո­վո­րա­կան ինք­նա­պաշտ­պա­նու­թյուն ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի և սիո­նիստ­նե­րի ար­տա­քին մի­ջամ­տու­թյու­նից։ Եվ որ հենց Ի­րանն է տաս­նա­մյակ­ներ շա­րու­նակ են­թարկ­վում ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի հո­վա­նա­վո­րու­թյու­նը վա­յե­լող զա­նա­զան ա­հա­բե­կիչ­նե­րի հար­ձա­կում­նե­րին։
Բանն այն է, որ Դա­նո­նի հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րից տա­ռա­ցիո­րեն մի քա­նի օր ա­ռաջ Վա­շինգ­տո­նը հայ­տա­րա­րեց հա­կաի­րա­նա­կան նոր պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րի մա­սին։ Դրան ի պա­տաս­խան Ի­րա­նի ԱԳ նա­խա­րար Զա­րի­ֆը մար­տի 25-ին քն­նա­դա­տեց ԱՄՆ-ի պետ­քար­տու­ղար Փոմ­փեո­յին նրա եր­րորդ կար­գի քա­րոզ­չու­թյան հա­մար և հե­տաքր­քր­վեց, թե նա պետ­քար­տու­ղա՞ր է, թե՞ ա­տե­լու­թյան քար­տու­ղար. «Նույ­նիսկ հա­մայ­նա­ճա­րա­կը չի կանգ­նե­ցնի Փոմ­փեո­յի եր­րոր­դա­կան կար­գի քա­րոզ­չու­թյու­նը։ Նա պետ­քար­տու­ղա՞ր է, թե՞ ա­տե­լու­թյան նա­խա­րար։ Ոչ մի շա­տա­խո­սու­թյուն չի զար­դա­րի նրա տխ­րահռ­չակ սադ­րանքն ու տն­տե­սա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյու­նը, ան­մեղ մարդ­կանց սպա­նու­թյունն ու կո­րո­նա­վի­րու­սի դեմ հա­մաշ­խար­հա­յին պայ­քա­րին խո­չըն­դո­տե­լը»։ Հենց Զա­րի­ֆի խոս­քե­րից հե­տո աշ­խար­հով մեկ կո­չեր հն­չե­ցին «պատ­ժա­մի­ջո­ցա­յին գոր­ծե­լա­կեր­պին» ընդ­հան­րա­պես վերջ տա­լու մա­սին, բայց ԱՄՆ-ն ար­դեն կանգ չի առ­նում։ Եվ ԱՄՆ-ի փո­խա­րեն պա­տաս­խա­նեց ՄԱԿ-ում Իս­րա­յե­լի դես­պան Դա­նո­նը։ Նույ­նիսկ ԱՄՆ-ի ա­մե­նա­հա­վա­տա­րիմ դաշ­նա­կից Անգ­լիան դի­մեց Վա­շինգ­տո­նին` ա­ռա­ջար­կե­լով ե­թե չվե­րաց­նել, ա­պա գո­նե թու­լաց­նել հա­կաի­րա­նա­կան պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը։ Ար­դեն ԱՄՆ-ի ներ­սում էլ է ու­ժե­ղա­նում բո­ղո­քը Սպի­տակ տան սիո­նիս­տա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան դեմ։ Ա­մե­րի­կյան եր­կու հիմ­նա­կան թեր­թե­րը` «Նյու Յորք թայմ­սը» և «Վա­շինգ­տոն փոս­տը», ա­ռան­ձին խմ­բագ­րա­կան հոդ­ված­նե­րում, մար­տի 26-ին, Թրամ­փի վար­չա­կազ­մին «պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը թու­լաց­նե­լու» և «մար­դա­սի­րա­կան զի­նա­դա­դա­րի» կոչ են ա­րել։ Եվ պա­տաս­խա­նի փո­խա­րեն Թրամփն աշ­խար­հին է ներ­կա­յաց­նում իս­րա­յել­ցի Դա­նո­նին` ա­սես հաս­կաց­նե­լով` ինչ եք ու­զում ինձ­նից, այդ ա­մենն Իս­րա­յելն է ա­նում...
Ի ցավ նրա, Դա­նոնն ու ողջ Իս­րա­յե­լը վատ են պատ­կե­րաց­նում, թե ին­չի է ըն­դու­նակ Ի­րա­նը կեն­սա­բա­նա­կան ագ­րե­սիա­յի դեմ պայ­քա­րում։ Մար­տի 15-ին ի­րա­նա­կան բա­նա­կը հա­մազ­գա­յին ծա­վա­լուն զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ է անց­կաց­րել կեն­սա­բա­նա­կան վտան­գի դեմ երկ­րի պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը բարձ­րաց­նե­լու նպա­տա­կով։ Իսկ մար­տի 24-ին Ի­րա­նի ԻՀՊԿ-ի ցա­մա­քա­յին ու­ժե­րը կեն­սա­բա­նա­կան պաշտ­պա­նու­թյան գծով ան­նա­խա­դեպ զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ են սկ­սել ողջ երկ­րով մեկ կո­րո­նա­վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րի ազ­գա­յին կենտ­րո­նի հետ հա­մա­տեղ, ըստ Ի­րա­նի ԶՈՒ ԳՇ-ի քա­ղա­քա­կա­նու­թյան։ Զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը կանց­կաց­վեն երկ­րի 3000 վայ­րե­րում և Թեհ­րան 100 կե­տում ԻՊՀԿ ցա­մա­քա­յին զոր­քե­րի և «Բա­սիջ» աշ­խար­հա­զո­րի ստո­րա­բա­ժա­նում­նե­րի հետ։ Կազ­մա­վոր­ված է ԻՀՊԿ-ի 100 ստո­րա­բա­ժա­նում ողջ երկ­րում վա­րա­կա­զեր­ծում ի­րա­կա­նաց­նե­լու հա­մար, լրա­ցու­ցիչ կազ­մա­կերպ­ված է ԻՀՊԿ-ի 6 դաշ­տա­յին հոս­պի­տալ։ Կեն­սա­բա­նա­կան պաշտ­պա­նու­թյան գծով զո­րա­վար­ժու­թյան պլա­նը հրա­տա­րա­կել է բա­նա­կի գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տար, գե­նե­րալ-մա­յոր Աբ­դոլ­ռա­հիմ Մու­սա­վին։ Զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րը հա­մա­պա­տաս­խա­նում են ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի հրա­մա­նագ­րին, ո­րում նա նա­խազ­գու­շաց­րել է, որ վա­րա­կի բռն­կու­մը կա­րող է լի­նել Ի­րա­նի դեմ «կեն­սա­բա­նա­կան հար­ձակ­ման հետևանք։
ԻՀՊԿ-ն, իր հեր­թին, Ի­րա­նի հյու­սի­սա­յին ու հա­րա­վա­յին նա­հանգ­նե­րում ե­րեք դաշ­տա­յին հի­վան­դա­նոց է բա­ցել. եր­կու­սը Բո­րազ­ջան քա­ղա­քում` 30-40-մահ­ճա­կա­լա­նոց, և մե­կը Բան­դար Աբ­բաս նա­վա­հան­գս­տում` 54-մահ­ճա­կա­լա­նոց։ Հյու­սի­սա­յին Ռաշտ քա­ղա­քում բաց­վել է ևս մեկ շար­ժա­կան հի­վան­դա­նոց 74 մահ­ճա­կա­լով, ո­րոնց քա­նա­կը կա­րող է ա­վե­լաց­վել մինչև 120 մահ­ճա­կալ` ա­վե­լի մեծ թվով կո­րո­նա­վի­րու­սա­կիր­նե­րի սպա­սար­կե­լու հա­մար։
ՈՒ­զում ենք Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին ներ­կա­յաց­նել ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի ա­սած ևս մեկ ար­տա­հայ­տու­թյուն. «Ա­սում են, որ այդ վի­րու­սի մի մասն ստեղծ­վել է Ի­րա­նի հա­մար` օգ­տա­գոր­ծե­լով այն գե­նե­տիկ նյու­թը, որ նրանք վերց­րել են ի­րան­ցի­նե­րից, և դա նրանց թշ­նա­մու­թյան մի մասն է։ Մեր 40-ա­մյա փոր­ձը ցույց է տա­լիս, որ Ի­րանն ըն­դու­նակ է դի­մա­կա­յե­լու ցան­կա­ցած մա­կար­դա­կի ցան­կա­ցած մար­տահ­րա­վե­րի ու խնդ­րի»։ Այս­պի­սով ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեին շատ դան­դաղ և զգու­շո­րեն, բայց մո­տե­ցավ մի թե­մա­յի, ո­րի մա­սին շա­տե­րը մո­ռա­ցել են, բայց որն ու­ղիղ տա­նում է ԱՄՆ-ի ա­պօ­րի­նի գոր­ծո­ղու­թյա­նը մի ամ­բողջ շարք եր­կր­նե­րի տա­րածք­նե­րում, ե­թե չա­սենք` ողջ մո­լո­րա­կում։ Հի­շեց­նենք, թե դեռ 2015-16 թթ. ՌԴ նա­խա­գահ Պու­տինն ինչ­պես էր բա­ցատ­րում ա­մե­րի­կա­ցի «գիտ­նա­կան­նե­րի» մի քա­նի խմ­բի ար­տաքս­ման և այս­պես կոչ­ված «ոչ­կա­ռա­վա­րա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րում» (ՈԿԿ) նրանց ռու­սաս­տան­ցի «օգ­նա­կան­նե­րի» գոր­ծու­նեու­թյան և ի­րա­վուն­քի սահ­մա­նա­փակ­ման մա­սին ո­րո­շու­մը։ Պու­տի­նի մե­ղադ­րանք­նե­րից հե­տո ՈԿԿ-ի զգա­լի մասն ստիպ­ված ե­ղավ ի­րեն «օ­տա­րերկ­րյա գոր­ծա­կալ» ճա­նա­չե­լու։ Պու­տի­նի մե­ղադ­րանք­նե­րի էու­թյու­նը հետևյալն է. շր­ջա­գա­յում են երկ­րով մեկ, մարդ­կա­յին` գե­նե­տիկ նյութ են հա­վա­քում... «Ին­չի՞ հա­մար, ո՞րն է ձեր նպա­տա­կը» - ԱՄՆ-ին ամ­բողջ 2 տա­րի հարց­նում էր ՌԴ նա­խա­գա­հը։ Ինչ­պես գի­տենք, ա­մե­րի­կա­ցի­ներն այդ­պես էլ ճշ­մար­տան­ման պա­տաս­խան չտ­վե­ցին, թեև ար­դեն 2020 թիվն է։ Փո­խա­րե­նը կա կո­րո­նա­վի­րու­սը, իսկ Ի­րա­նը խո­սում է ի­րան­ցի­նե­րից վերց­րած «գե­նե­տիկ նյու­թի օգ­տա­գործ­ման» մա­սին։ Տեղն ըն­կա՞վ ա­մեն ինչ։ Ի դեպ, ա­յա­թո­լա Խա­մե­նեիի մե­ղադ­րանք­նե­րը հաս­տա­տեց Կա­լի­ֆոռ­նիա­յի հա­մալ­սա­րա­նի պրո­ֆե­սոր Դևիդ Յա­ղու­բյա­նը` ի­րա­նա­կան IRNA գոր­ծա­կա­լու­թյան թղ­թակ­ցի հետ հար­ցազ­րույ­ցում հայ­տա­րա­րե­լով, որ ԱՄՆ-ի նա­խա­գահ Թրամ­փը բժշ­կա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյուն է վա­րում Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի դեմ. «Թրամ­փի հա­կաի­րա­նա­կան քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն ար­դեն հա­սել է բժշ­կա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան փու­լին, ո­րը խո­չըն­դո­տում է կո­րո­նա­վի­րու­սի դեմ պայ­քա­րում երկ­րի ջան­քե­րին»։ Ըստ նրա, Սպի­տակ տունն ու­ժե­ղաց­րել է Ի­րա­նի նկատ­մամբ կո­լեկ­տիվ պա­տիժ­նե­րի իր քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը կո­րո­նա­վի­րու­սի վա­րա­կի տա­րած­ման ժա­մա­նակ։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 10154

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ