Փաշինյանի կառավարությունը վերջնականապես կորցնում է կողմնորոշիչները

Սուպերվարչապետական լիազորություններով օժտված անձը իր ղեկավարած երկրում դատավարական համակարգի անհնազանդությունը կուլ չտալով՝ բնազդաբար օգնության է կանչում նրանց, ում միջոցով մեկ տարի առաջ փողոցներ էր փակում: Կառավարության ղեկավարը: Ինչպե՞ս սա կարելի է հասկանալ:

Եթե կային այն համակարգային խնդիրները, որոնց մասին վարչապետը խոսեց իր հայտարարության մեջ, ապա դրանց լուծմամբ պետք էր զբաղվել վաղուց օրինական ճանապարհներով: Այլապես ստացվում է` քանի դեռ դատավորները ղեկավարվում են, այսպես ասած, ուղեծրի զգացողությամբ և կայացնում են որոշումներ, որոնք տեղավորվում են իշխանությունների ծրագրերում, ապա նրանք անկախ են և որևէ ճնշումների չեն ենթարկվում, իսկ առաջին իսկ անբարենպաստ որոշման դեպքում նրանք դառնում են կոռումպացված և այլն, և այլն: Ի դեպ, խնդիրը բոլորովին էլ դատավորի կայացրած որոշման արդար կամ անարդար լինելը չէ:
Խնդիրն այդ դատավարական ներկայացումների իրական բովանդակության մեջ է: Որքա՞ն է արդարացված դրանք որպես գերնպատակ ներկայացնելն ու իշխանական բոլոր ուժերը դրանց վրա բևեռելը:
Այն ձևաչափով, որով մեզ մոտ ընթանում են այդ դատավարությունները, եթե անգամ դրանք ավարտվեն էլ, որոշվեն մեղավորներն ու սահմանվեն համապատասխան պատիժներ, արդյոք դա կնշանակի՞ տվյալ պրոցեսի ավարտը: «Վերականգնված արդարության» դրույթի գործողության ժամկետը կարող է ձգվել մինչև իշխանափոխություն: Իսկ դրան կարող են հաջորդել «իրական արդարության» նոր որոնումներ` նոր դատավարություններով ու ձերբակալություններով: Իսկ որ դրա «կարիքը» կլինի, և նորից ծայր առած գործընթացները կարելի է մեկնաբանել հակառակ ծայրից ու հակառակ նշանով, նույնպես հնարավոր է:
Եվ այդպես մենք կհայտնվենք պերմանենտ դատավարությունների մեջ: Եվ այդ ամենը մեր երեսնամյա անկախության միայն մի դրվագի պատճառով: Հենց միայն այդ դրվագն ընտրելու մասին այս իշխանության պատճառաբանությունները հիմնավոր չի կարելի համարել, ընդ որում որպես սահմանադրական կարգը տապալելու փորձ: Մարդկայնորեն շատ ավելի հասկանալի և ընդունելի է մարդկային զոհերի պատճառ դարձած հանգամանքների բացահայտման նպատակը:
Ինչու: Որովհետև եթե նպատակ կա՝ հասկանալ, մեկնաբանել և իրավական տեսնկյունից գնահատել մեր անկախ պետականության կենսագրության առավել կորստաբեր դրվագները, ապա դրանք բազմաթիվ են, բազմաբնույթ և սկսվում են հենց ՀՀ առաջին նախագահի պաշտոնավարման ժամանակաշրջանից:
Մի՞թե պակաս կորստաբեր էին մութ ու ցուրտ տարիները, երբ խորհրդային կեցությանը սովոր, ջեռուցման ու լուսավորության խնդիր չտեսած մարդիկ հացի փռերի առաջ օրերով խմորի հերթ էին կանգնում և մի տասը կիլոմետր էլ ոտքով հետադարձ ճանապարհ կտրում այն տուն հասցնելու համար: Մի՞թե պակաս կարևոր էր հասկանալ այն դրդապատճառներն ու շահագրգռությունները, որոնք մեր նորաթուխ իշխանություններին թույլ տվեցին մետաղի ջարդոնի վերածել հետխորհրդային ողջ արդյունաբերական հզորությունը: Մի՞թե կարիք չկա հասկանալ այն մարդկանց մոտիվացիան, որոնք կազմակերպեցին այդ խայտառակ թալանը: Ինչու՞ չպարզել, քանի դեռ ներկա են այդ գործի կազմակերպիչները:
Մի՞թե պակաս կարևոր են հոկտեմբերի 27-ի իրադարձությունների բացահայտումը, դրա հանգամանքների վերաբերյալ վարկածների շրջանառությանը վերջ տալու և երկրի ներսում, բարձրագույն իշխանության մեջ դավաճանություն գործածներին հայտնաբերելն ու անվանելը, ինչը մեր կարծիքով հենց երկրի սահմանադրական կարգի տապալման իրական փորձ էր:
Մի՞թե կարիք չկա քննելու և հասկանալու, թե որոնք էին այն պատճառները, որ ստիպեցին հարյուրհազարավոր մեր հայրենակիցներին լքելու իրենց հայրենիքը՝ աշխատանք և ապրուստ գտնելու հույսով:
Մենք արդեն հարյուր տարի չենք կարողանում հաղթահարել զոհի բարդույթը և երախտագիտության խոսքեր չենք խնայում այն երկրի իշխանության հասցեին, որը հերթական անգամ մեր թշնամուն եղեռնագործ է անվանում:
Մի՞թե այս սպիտակ եղեռնի հետևանքները մեր ազգի ու երկրի համար պակաս կորստաբեր են լինելու: Ինչու՞ չհասկանանք և իրավական գնահատական չտանք մեր երկրի ղեկավարների գործունեությանը, որոնց իշխանավարության տարիներին անշեղորեն իրականացվեց այդ արհավիրքը՝ առաջինից մինչև երրորդ նախագահները ներառյալ:
Մի՞թե իրավական գնահատականի կարիք չունի այն ապաշնորհ իշխանավարությունը, երբ այլասերված տնտեսական հարաբերությունների, մենաշնորհների, կոռուպցիայի, պետական ու մասնավոր շահերի ու դրանց հետապնդման ճանապարհների միախառնման հաշվին բնակչությունն ամբողջովին ունեզրկվեց, հասարակությունը ծայրահեղ բևեռացվեց, և մի ողջ երկիր, կարելի է ասել, վերածվեց մի մարդու «գրասենյակի»:
Վերջապես, մի՞թե Փաշինյանը կարծում է, թե ոչ բարենպաստ իշխանափոխությունից հետո հնարավոր չի դառնա «ոչ բռնի, թավշյա… հեղափոխությունը» այլ կերպ որակել, ասենք՝ որպես սահմանադրական կարգի տապալում: Ո՞վ կարող է բացառել:
Արդյունքում ի՞նչ կունենանք: Անընդհատ դատավարություններ, որոնք ոչ մի ստեղծարար արդյունք չեն տա, ընդհակառակը՝ կհյուծեն մեր պետականությունը, վերջնականորեն կջլատեն հասարակությունը:
Այսօր արդեն մենք հայտնվել ենք մի զուգահեռ, վիրտուալ աշխարհում, որտեղ չկան օրվա իրական խնդիրներ, որտեղ ամեն ինչ սկսվում և ավարտվում է այն քաշքշուկով ու ինքնաներկայացումներով, որ մեզ մատուցվում են հեռուստաեթերից, մամուլով և ցանցային մետաստազներով: Այդտեղ կարևոր մարդիկ, դերակատարություն ունեցողները՝ դատապաշտպանները, մեղադրյալները, մեղադրողներն են, գումարած տեղեկատվություն տարածողները, որոնք ամեն առիթով այնպիսի փոթորիկ են բարձրացնում մարդկանց ուղեղներում, որ մինչև իրենց հաջորդ ներկայացումը չհանդարտվի: Սա մի մեծ ձգված պաստառ է «օրվա իրադարձությունների» պատկերով, որ կարելի է անվանել «ֆեյք պաննո», ինչն իրենով սքողում է մեր իրական կյանքը, որտեղ շատ ավելի կարևոր հարցեր ու հիմնախնդիրներ կան, որոնցից յուրաքանչյուրը, ինչպես ժողովրդական խոսքն է ասում՝ մի փութ մեղրով չի ուտվի: Մի կարճ ժամանակ անց այդ պաստառը պատռվելու է ինչպես թարախի պալարը ծածկող մաշկը: Մենք չենք կարող շրջանցել դա, բայց և չենք կարող պատկերացնել, թե ինչ կերպ, ինչպիսի ընթացք ու բովանդակություն այն կարող է ստանալ մեզ համար:

Վահրամ ԲԱՅԱԴՅԱՆ

Մեկնաբանություններ