Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Առա­վել հի­շա­տա­կե­լիք­նե­րից չոր­սը

Առա­վել հի­շա­տա­կե­լիք­նե­րից չոր­սը
13.09.2019 | 01:36

Հան­րու­թյա­նը ներ­կա­յաց­նե­լու ա­ռու­մով Եվ­րո-2020-ի ո­րա­կա­վոր­ման փու­լի վեր­ջին եր­կու հան­դի­պում­նե­րը տար­բեր պատ­ճառ­նե­րով մեր տե­սա­դաշ­տից դուրս մնա­ցին, սա­կայն ե­կեք դրա­նից ող­բեր­գու­թյուն չսար­քենք, մա­նա­վանդ ե­թե ա­ռա­ջի­նում (Ի­տա­լիա­յի ընտ­րա­նու հետ դի­մա­կա­յու­թյուն) ծանր նո­տա­նե­րի պատ­ճա­ռով ա­ռանձ­նա­պես ա­սե­լու բան էլ չու­նեինք, ա­պա երկ­րոր­դում այն­քան շատ էր սա­զը ձեռք­նե­րիս լի­նե­լու (հա­նուն ճշ­մար­տու­թան ա­սենք, որ բոս­նիա­ցի­նե­րի հետ մր­ցակ­ցու­թյու­նում տղա­նե­րը գով­ված լի­նե­լու բո­լոր ար­ժա­նիք­ներն ու­նեին), որ ա­կա­մա­յից մտայ­նու­թյուն էինք ձևա­վո­րե­լու՝ տես­նես մեր հա­վա­քա­կա­նից ա­վե­լի զիլ ֆուտ­բոլ ո՞ր երկ­րի ընտ­րա­նին է խա­ղում։ Կարճ ա­սած՝ ժա­մա­նա­կին ար­ձա­կուրդ գնալ­ներս ա­վե­լի քան տե­ղին ե­ղավ գո­նե օ­բյեկ­տիվ լի­նե­լու թվա­ցյալ պատ­կե­րա­ցու­մը ըն­թեր­ցո­ղի մոտ չկորց­նե­լու ա­ռու­մով ու, սույ­նով պայ­մա­նա­վոր­ված, ա­վե­լի քան պա­հանջ­ված է դառ­նում այն մտ­քի հի­շա­տա­կու­մը, որ լի­նե­լիք բա­նը լի­նե­լու է, չլի­նե­լի­քը չի լի­նե­լու։ Այս նա­խա­խոս­քը, ինչ խոսք, մի փոքր եր­կար ստաց­վեց, բայց ոչ այն­քան, որ վար­սա­վի­րի մոտ ու­ղար­կենք, ուս­տի կարճ «ոս­տյուն­նե­րով» անց­նենք ա­ռա­վել հի­շա­տա­կե­լիք­նե­րին։

Բնա­կա­նա­բար ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­կա­նը պի­տի վե­րա­պա­հենք մեր ընտ­րա­նուն։ Սե­փա­կան հար­կի տակ ի­տա­լա­ցի­նե­րին 1։3 հաշ­վով զի­ջե­լը հար­կավ տհաճ էր, բայց և՝ ան­խու­սափ, ե­թե օ­բյեկ­տիվ լի­նենք ու նկա­տի ու­նե­նանք ու­ժե­րի հա­րա­բե­րակ­ցու­թյու­նը։ Այն­պես որ, ի­տա­լա­ցի­նե­րից կրած պար­տու­թյու­նը ող­բեր­գու­թյուն չէր, ու ոզ­նուն էլ պարզ էր, որ մեր գլ­խա­վոր խա­ղը բոս­նիա­ցի­նե­րի հետ էր լի­նե­լու։
Ընդ ո­րում՝ ո­գուց բա­ցի նաև մր­ցա­շա­րա­յին ա­ղյու­սա­կի ա­ռու­մով։
Գու­ցե հարկ ե­ղա­ծից ա­վե­լին է խմ­բա­յի­նից դուրս գա­լու մեր ե­րա­զանք-ցան­կու­թյու­նը, բայց թե որ պար­տու­թյու­նը այն կա­րող էր մա­րել այս գե­ղե­ցիկ ա­շու­նով, չեմ կար­ծում թե ման­րա­մաս­նե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն ու­նի։
Շատ բան է աս­վել այդ խա­ղի մա­սին, կրկ­նե­լու հարկ չկա, միայն հա­վե­լենք, որ դա մեր ազ­գա­յի­նի տղա­նե­րի կող­մից ֆուտ­բո­լա­սե­րին ար­ված մե­ծա­գույն նվեր էր, ու դրա­նում իր ահ­ռե­լի մաս­նա­բա­ժինն ու­ներ մեր ֆուտ­բո­լի ան­վի­ճե­լի ա­ռա­ջա­տար Հեն­րիխ Մխի­թա­րյա­նը, ով պար­զա­պես խեն­թաց­րեց իր վիր­տուոզ խա­ղով։ Ֆուտ­բո­լա­սե­րը, ե­թե երբևի­ցե մո­ռա­ցու­թյան էլ տա այդ հան­դիպ­ման 4։2 հա­շի­վը, միևնույն է, մնա­լու է այդ հաղ­թա­նա­կի բե­րած բերկ­րան­քի գե­րին՝ մտ­քի մեջ եր­կար ու եր­կար ա­ռաջ ու հետ տա­լով հան­դիպ­ման գրե­թե յու­րա­քան­չյուր դր­վագ ու այդ ա­մեն հե­տուա­ռա­ջի մեջ տես­նե­լով իր հա­մար նո­րա­նոր բա­ներ։
Ինչևէ։ Զիլ էր, և, ու­զե­նաս էլ, չես կա­րող չմ­տա­ծել, թե ֆուտ­բո­լում ինչ­պի­սի խո­շոր դեր է վե­րա­պահ­ված մարզ­չին ու ցա­վով չար­ձա­նագ­րել, թե տա­րի­ներ շա­րու­նակ մե­զա­նում ինչ ա­նաս­նա­կան «հե­ռա­տե­սու­թյուն» է դրսևոր­վել հատ­կա­պես այն­պի­սի մար­զիչ­նե­րի հար­ցում, ո­րոնք հլու կա­մա­կա­տա­րի պատ­րաս­տա­կա­մու­թյամբ ի­րենց ու­նե­ցած (իսկ գու­ցե թե՝ չու­նե­ցած) պրո­ֆե­սիո­նա­լիզ­մը ո­տա­շո­րի պես փռել էին ոմ­նի ա­ռաջ, ինչ է թե խա­նա­կան բար­քե­րի օ­րի­նա­կով այդ ոմ­նին էր վե­րա­պահ­ված գոր­ծու­նեու­թյան այդ ո­լոր­տը։ Թերևս այս­քա­նով էլ սահ­մա­նա­փակ­վենք սույն խնդ­րի հար­ցում, մա­նա­վանդ որ տար­բեր ա­ռիթ­նե­րով մենք հնա­րա­վո­րինս ման­րա­մասն ենք ե­ղել հիմ­նախն­դի­րը ներ­կա­յաց­նե­լու, այն հան­րու­թյան սե­փա­կա­նու­թյու­նը դարձ­նե­լու հար­ցում։
Ինչ­պես որ մեր հա­վա­քա­կա­նի պա­րա­գա­յում Մխի­թա­րյա­նը, այն­պես էլ Պոր­տու­գա­լիա­յի հա­վա­քա­կա­նի հաղ­թա­նա­կի գոր­ծում իր պատ­կա­ռե­լի ներդ­րումն ու­նե­ցավ Քրիշ­տիա­նու Ռո­նալ­դուն՝ հայ­րե­նա­կից­նե­րին օգ­նե­լով լիտ­վա­ցի­նե­րի նկատ­մամբ ա­ռա­վե­լու­թյան հաս­նե­լու 5։1 հաշ­վով ու չորս խա­ղից հե­տո ու­նե­ցած ութ միա­վո­րով (մնա­ցած­նե­րի հա­մե­մատ մեկ հան­դի­պում պա­կաս են անց­կաց­րել) դիր­քա­վոր­վե­լու մր­ցա­շա­րա­յին ա­ղյու­սա­կի երկ­րորդ հո­րի­զո­նա­կա­նում։ Դառ­նա­լով չորս գո­լի հե­ղի­նակ՝ նա ոչ միայն գա­հըն­կեց ա­րեց Եվ­րո­պա­յի ա­ռաջ­նու­թյուն­նե­րի ընտ­րա­կան փու­լի շր­ջա­նում իռ­լան­դա­ցի Ռո­բի Քի­նի ռե­կոր­դը՝ 23 գն­դակ, այլև եր­կու­սով թար­մաց­րեց այն՝ զու­գա­հե­ռա­բար հա­վա­քա­կա­նում խփած գո­լե­րի թի­վը հասց­նե­լով 93-ի։ Եվս 16 գոլ, և նա կկրկ­նի Ի­րա­նի հա­վա­քա­կա­նի հար­ձակ­վող Ա­լի Դաեիի հա­մաշ­խար­հա­յին ռե­կոր­դը՝ 109 գոլ։
Նկա­տենք, որ այս 16 թի­վը Ռո­նալ­դուի պա­րա­գա­յում մի ան­գամ էլ է ջրի ե­րես դուրս գա­լիս։ 34-ա­մյա Ռո­նալ­դուն Լիտ­վա­յի ընտ­րա­նու հետ խա­ղում 160-րդ ան­գամ ե­լավ խա­ղա­դաշտ, ու եվ­րո­պա­կան ռե­կոր­դը կրկ­նե­լու հա­մար նրա­նից պա­հանջ­վում է ևս 16 հան­դի­պում, իսկ հա­մաշ­խար­հա­յի­նի հե­ղի­նակ դառ­նա­լու հա­մար այդ 16-ին հարկ կլի­նի հա­վե­լել ևս ու­թը։ Մի­ջան­կյալ նկա­տենք, որ այս հան­ճա­րեղ ֆուտ­բո­լիս­տը կա­րո­ղա­ցել է գրա­վել աշ­խար­հի քա­ռա­սուն երկ­րի ընտ­րա­նու դար­պաս, ինչն ի­րա­պես ֆան­տաս­տիկ ար­դյունք է։
Անգ­լիա-Կո­սո­վո դի­մա­կա­յու­թյու­նում գրանց­վեց ֆուտ­բո­լում սա­կա­վա­դեպ հան­դի­պող հա­շիվ՝ 5։3։ Չորս խա­ղից հե­տո նույն­քան հաղ­թա­նակ, գն­դակ­նե­րի 19։4 հա­րա­բե­րակ­ցու­թյուն՝ անգ­լիա­ցի ֆուտ­բո­լա­սե­րին էլ ինչ է պետք եր­ջա­նիկ լի­նե­լու հա­մար։
Ֆրան­սիան 3։0 հաշ­վով հաղ­թել է Ան­դո­րա­յի ընտ­րա­նուն ու վեց խա­ղից հե­տո 15 միա­վո­րով երկ­րորդ հո­րի­զո­նա­կա­նում է՝ գն­դակ­նե­րի հա­րա­բե­րակ­ցու­թյան ցու­ցա­նի­շով զի­ջե­լով թուր­քե­րին։ Սա­կայն ֆրան­սիա­ցի­նե­րի այս հաղ­թա­նա­կը հան­գիստ կա­րե­լի էր և չհի­շա­տա­կել (մր­ցա­կիցն այն քա­շա­յին կա­տե­գո­րիա­յի չէ), ե­թե չլի­ներ հի­շա­տակ­ման ար­ժա­նի մեկ այլ վի­ճա­կագ­րու­թյուն։ Հա­վա­քա­կա­նի կազ­մում երկ­րորդ խաղն ա­նընդ­մեջ Ան­տուան Գրիզ­մա­նը չի ի­րաց­նում տասն­մեկ­մետ­րա­նո­ցը։
Մար­տին ՀՈՒ­ՐԻ­ԽԱՆ­ՅԱ­Ն

Դիտվել է՝ 2795

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ