Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Խորհր­դա­րա­նա­կան երկ­րում ընդ­դի­մու­թ­յու­նը «ո­չինչ չա­նե­լու» դիր­քո­րո­շում է որ­դեգ­րել

Խորհր­դա­րա­նա­կան երկ­րում ընդ­դի­մու­թ­յու­նը «ո­չինչ չա­նե­լու» դիր­քո­րո­շում է որ­դեգ­րել
18.02.2020 | 11:54
Ար­դեն փաս­տել էինք, որ խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյու­նը, մաս­նակ­ցե­լով ՍԴ-ի գոր­ծող կազ­մը լու­ծա­րե­լու վե­րա­բե­րյալ հար­ցի քն­նարկ­մա­նը, ըստ էու­թյան, լե­գի­տի­մաց­րել էր այդ գոր­ծըն­թա­ցը՝ իշ­խա­նու­թյան ջրա­ղա­ցին ջուր լց­նե­լով։ Սա­կայն դրա­նից հե­տո խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյա­նը ոչ պա­կաս կարևոր փոր­ձու­թյուն էր սպա­սում՝ ցույց տա­լու, թե որ­քան «ի­րա­կան» ընդ­դի­մու­թյուն են ԼՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն գոր­ծող իշ­խա­նու­թյան հա­մար։ Պարզ­վեց, որ այս հար­ցում էլ նրանք հա­վա­տա­րիմ մնա­ցին ի­րենց ա­նող­նա­շար կեց­ված­քին։ Ի՞նչ դիր­քո­րո­շում են այ­սօր այդ ու­ժե­րը հան­րաք­վեի վե­րա­բե­րյալ որ­դեգ­րել։ Հս­տակ «ա­յո» կամ «ոչ» չեն ա­սել հան­րաք­վեի անց­կաց­մա­նը, ա­վե­լին, չեն էլ հայ­տա­րա­րել բոյ­կո­տի մա­սին, ո­րը ևս քա­ղա­քա­կան դիր­քո­րո­շում է։ Քա­ղա­քա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րը են­թադ­րում են մաս­նակ­ցու­թյան այս ե­րեք ձևը (հա­մե­նայն դեպ, մինչ այս ե­ղած քա­ղա­քա­կան ի­րա­կան գոր­ծըն­թաց­նե­րում դեռ այլ բան չի հո­րին­վել), սա­կայն Հա­յաս­տա­նում քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը վա­ղուց իր «ու­ղեծ­րից» դուրս է ե­կել ու դժ­վար է ա­սել՝ երբևէ կվե­րա­դառ­նա՞, թե՞ ոչ։
ԲՀԿ-ն ու ԼՀԿ-ն հայ­տա­րա­րել են, որ չեն մաս­նակ­ցի այս գոր­ծըն­թա­ցին։ Ի՞նչ ա­սել է՝ չմաս­նակ­ցել, դա ո՞րն է։ Ե­թե բոյ­կոտն է, պի­տի ու­ղիղ ա­սել, ե­թե «ոչն» է՝ ա­ռա­վել ևս։ Այ­սինքն, այդ ու­ժերն ի­րենց ընտ­րա­զանգ­վա­ծին ի՞նչ են ա­սում, ինչ­պե՞ս են ուղ­ղոր­դում։ Ի­մա՝ հան­րաք­վեի օ­րը տնից դուրս չգա՞ք, ա­կանջ­ներդ փա­կե՞ք, լե­զու­ներդ էլ ա­տամ­նե­րի հետևու՞մ պա­հեք։ Ինչ­պե՞ս պի­տի նրանք ի­րենց դիր­քո­րո­շու­մը բա­ցատ­րեն, հիմ­նա­վո­րեն։ Ի վեր­ջո, քա­ղա­քա­կան տրա­մա­բա­նու­թյու­նը նաև հս­տա­կու­թյուն է պա­հան­ջում. չմաս­նակ­ցե­լը դեռ չի նշա­նա­կում բոյ­կո­տել։ Այս ան­հո­դա­բաշխ, լղոզ­ված հիմ­նա­վո­րու­մից գո­նե ի­րենք մի բան հաս­կա­նու՞մ են ու ար­դյոք դա իր են­թա­տեքս­տում այլ բան չի՞ նշա­նա­կում։ Ար­տա­քի­նից իբր փր­կել դեմ­քը, բայց, ինչ­պես ա­սում են, «տա­կից» աշ­խա­տել իշ­խա­նու­թյան օգ­տին։ Ա­հա սա՞ է մեր խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյան հաս­կա­ցած «չմաս­նակ­ցու­թյու­նը»։
Մինչ­դեռ ե­թե ԼՀԿ-ն ու ԲՀԿ-ն հայ­տա­րա­րեին բոյ­կո­տի մա­սին, պետք է «հան­րաք­վեի բոյ­կո­տի» միաս­նա­կան շտաբ ձևա­վո­րեին, դի­մեին ի­րենց հա­մա­խոհ ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ու­ժե­րին ու միաս­նա­բար հան­րաք­վեն բո­յոկ­տե­լու կոչ ա­նեին ժո­ղովր­դին։ Այ­սինքն, այդ ուղ­ղու­թյամբ քա­րոզ­չու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նեին։ Իսկ այս պա­րա­գա­յում այդ ու­ժերն այն նույն ծա­ռա­յու­թյունն են մա­տու­ցում իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին, ինչ­պես 2015-ի սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի ժա­մա­նակ այ­սօր­վա վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը։ Հի­շեց­նենք՝ այդ ժա­մա­նակ Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ ոչ թե բոյ­կո­տում է, այլ պար­զա­պես չի մաս­նակ­ցում այդ գոր­ծըն­թա­ցին։ Դրա­նից շատ չան­ցած՝ 2017-ին, «Ել­քը»՝ Էդ­մոն Մա­րու­քյա­նի գլ­խա­վո­րու­թյամբ, հայ­տն­վեց խոր­հր­դա­րա­նում։
Ի դեպ, սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի առն­չու­թյամբ պատ­մա­կան փոքր էքս­կուրս ա­նենք, հի­շենք 2003-ին և 2005-ին ընդ­դի­մու­թյան գոր­ծե­լաո­ճը։ Խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մա­դիր «Ար­դա­րու­թյուն» դա­շինքն ա­ռաջ­նոր­դում էր սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի 2003-ի «ոչի» և 2005-ի «բոյ­կո­տի» շտաբ­ները, որոնց ղե­կա­վա­րը դաշ­ին­քի քար­տու­ղար Վիկ­տոր Դալ­լաք­յանն էր։ 2003-ի փո­փո­խու­թյուն­նե­րը չըն­դուն­վե­ցին, իսկ 2005-ի հան­րաք­վեն ժո­ղովր­դի շր­ջա­նում ստա­ցավ «ուր­վա­կան­նե­րի» հան­րաք­վե ա­նու­նը, ո­րով­հետև բնակ­չու­թյան մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը, ըստ ընդ­դի­մու­թյան, բոյ­կո­տել էր այն, իսկ իշ­խա­նու­թյու­նը կեղ­ծիք­նե­րով էր հան­րաք­վեն անց­կաց­րել։
Հա­վարտ նշենք, որ Հա­յաս­տա­նի ԱԺ-ի պատ­մու­թյան մեջ ա­ռա­ջին ան­գամ խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյու­նը ոչ մի դիր­քո­րո­շում չու­նի երկ­րում կա­տար­վող այն­պի­սի էա­կան գոր­ծըն­թա­ցի վե­րա­բե­րյալ, ինչ­պի­սին է հան­րաք­վեն։ Այլ կերպ ա­սած, ընդ­դի­մու­թյու­նը «ո­չինչ չա­նե­լու» դիր­քո­րո­շում է որ­դեգ­րել։ ՈՒ սա այն դեպ­քում, որ Հա­յաս­տա­նը հա­մար­վում է խոր­հր­դա­րա­նա­կան եր­կիր։
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ
Դիտվել է՝ 6430

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ