Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » «Ան­մա՞հ է այն գոր­ծը, ո­րի հա­մար ես մե­ռա…»

«Ան­մա՞հ է այն գոր­ծը, ո­րի հա­մար ես մե­ռա…»

«Ան­մա՞հ է այն գոր­ծը, ո­րի հա­մար ես մե­ռա…»
07.04.2020 | 01:08
ՀԱՂ­ԹԱՐ­ՇԱՎ
1910 թ. հոկ­տեմ­բե­րի 24-ին նա տար­բեր քա­ղա­քա­կան, հա­սա­րա­կա­կան ու գրա­կան շր­ջա­նակ­ներ ներ­կա­յաց­նող պոլ­սա­հայ մտա­վո­րա­կա­նու­թյան առջև դա­սա­խո­սու­թյամբ հան­դես ե­կավ Բե­րա­յի ար­հես­տա­նո­ցի դահ­լի­ճում: Դա յու­րա­տե­սակ այ­ցե­քարտ էր, ո­րով տի­րեց բո­լո­րին ու դարձ­րեց ի­րեն դաշ­նա­կից:
Այդ առ­թիվ «Տա­ճար» շա­բա­թա­թեր­թը գրեց. «Ան­ցեալ կիր. օր Բե­րա­յի ար­հես­տա­նո­ցի մէկ բաժ­նին մէջ մե­ծա­նուն ե­րաժշ­տա­գէտ Տ. Կո­մի­տաս Վ., սա­կա­ւա­թիւ բայց իր կա­րո­ղու­թիւ­նը և ար­ժա­նի­քը գնա­հա­տող ընտ­րեալ բազ­մու­թեան մը ներ­կա­յու­թեա­նը կա­տա­րեց իր ա­ռա­ջին հրա­պա­րա­կա­խօ­սու­թիւ­նը հայ գեղջ­կա­կան ե­րաժշ­տու­թեան վրայ: Իր խղ­ճա­միտ ու­սում­նա­սի­րու­թեանց վրա հիմ­նուած՝ հաս­տա­տեց թէ այդ ե­րաժշ­տու­թիւ­նը հա­ւա­քա­կան ստեղ­ծա­գոր­ծումն է գեղջ­կա­կան հա­մայ­նք­նե­րու: Ա­տոր գլ­խա­ւոր ա­ռիթ­ներն են վան­քե­րու ուխ­տագ­նա­ցու­թիւն­նե­րը և այդ առ­թիւ կա­տա­րուած պա­րերն և ու­րա­խու­թիւն­նե­րը, ո­րու մի­ջո­ցին եր­գե­ցիկ ե­րի­տա­սարդ­ներ կը հա­ւա­քուին քաջ եր­գի­չի մը շուր­ջը, ո­րուն գրե­թէ մէկ պարզ խօս­քը՝ կրկ­նա­կի մը լծոր­դուած, զա­նա­զան ձայ­նաս­տի­ճան­նե­րով և ելևէջ­նե­րով ար­տա­բե­րուե­լով կը կազ­մուի ե­ղա­նակ մը ամ­բողջ:
…Խօ­սե­լէ ետ­քը այն օ­րէնք­նե­րուն վրայ, ո­րով կազ­մուած է գեղ­ջուկ ե­րաժշ­տու­թիւ­նը, հմուտ բա­նա­խօ­սը ի վեր հա­նեց, թէ բնա­կա­կից ազ­գեր ազ­դած են սո­վո­րա­բար ա­նոր վրայ, և շատ ան­գամ միևնոյն եր­գին ե­ղա­նակ­նե­րը պարս­կա­կան նա­հանգ­նե­րուն մէջ այդ տե­ղի դրոշ­մը կը կրեն ու քր­դա­կան և թր­քա­կան գա­ւառ­նե­րու մէջ ալ տե­ղա­կան ազ­դե­ցու­թեան են­թար­կուած են՝ գլ­խա­ւո­րա­պէս առ­նա­կան բե­րան­նե­րու մէջ, մինչ կի­նե­րու քով պահ­պա­նուած է ա­նոնց հա­յե­ցի դրոշ­մը: Բա­նա­խօսն եզ­րա­կա­ցուց թէ պէտք չէ ար­հա­մար­հել հայ գեղ­ջուկ ե­րաժշ­տու­թիւ­նը, ընդ­հա­կա­ռակն պէտք է օգ­տուիլ ան­կէ և ի բաց վա­նել մա­նա­ւանդ թոյլ և մեղկ ե­րաժշ­տու­թիւ­նը որ այն­քան յո­ռի ներ­գոր­ծու­թիւն մը կ՛ը­նէ:
Տ. Կո­մի­տաս իր խօս­քե­րուն իբր փաստ մէջ կը բե­րէր եր­գե­րու հա­տուած­ներ: Խո­րունկ տպա­ւո­րու­թիւն գոր­ծե­ցին իր խօս­քե­րը ուն­կն­դիր­նե­րու վրայ, հա­ւաս­տի­քը տա­լով իր խղ­ճա­միտ պրպ­տում­նե­րուն ու ու­սում­նա­սի­րու­թեանց և ան­վի­ճե­լի ար­ժա­նի­քին:
Փա­փա­քե­լի էր որ ա­ւե­լի ժո­ղովր­դա­կան և լայն շր­ջա­նա­կի մէջ խօ­սե­լու ա­ռի­թը ու­նե­նար, ա­րուես­տին սէ­րը և գնա­հա­տու­թիւ­նը մտց­նե­լու հա­մար ան­վարժ և սո­վո­րա­մոլ ու­ղեղ­նե­րու մէջ»:
Սկս­վեց ծանր ու տք­նա­ջան մի աշ­խա­տանք: Վար­դա­պե­տը ձեռ­նա­մուխ ե­ղավ երգ­չա­խումբ ստեղ­ծե­լուն, ո­րի ա­տաղ­ձը կազ­մե­ցին Ե­սա­յան վար­ժա­րա­նի ա­շա­կերտ­ներն ու ու­սու­ցիչ­նե­րը, բայց և շատ էին ա­պա­գա հա­մեր­գին մաս­նակ­ցե­լու ցան­կու­թյուն ու­նե­ցող­նե­րը, ո­րոնց մեկ առ մեկ ձայ­նաքն­նեց և ընտ­րեց: Ա­պա սկ­սեց փոր­ձե­րը, ո­րոնց կտ­րա­կա­նա­պես թույլ չէր տա­լիս ներ­կա գտն­վել կողմ­նա­կի ան­ձանց:
300-հո­գա­նոց «Գու­սան» երգ­չա­խում­բը՝ նրա ղե­կա­վա­րու­թյամբ, պետք է ե­լույթ ու­նե­նար դեկ­տեմ­բե­րի 4-ին «Պտի շան» դահ­լի­ճում, և հայ­տա­գի­րը պատ­րաստ էր: Բայց հա­մեր­գից մի քա­նի օր ա­ռաջ ստա­ցավ հար­վա­ծը՝ նրան հանձ­նե­ցին պատ­րիար­քա­կան փո­խա­նոր­դի ստո­րագ­րու­թյամբ հետևյալ գրու­թյու­նը.
«Գե­րաշ­նորհ Տ. Կո­մի­տաս ծ. վ. Սո­ղո­մո­նեան,
ի Կ. Պո­լիս
Կը ցա­ւինք ի տե­ղե­կու­թիւն հա­ղոր­դել Ձեր գե­րա­պա­տուու­թյան, որ Հա­յոց Ե­կե­ղեց­ւոյ սր­բա­զան օ­րի­նաց եւ կար­գաց բա­ցար­ձակ հա­կա­ռակ է Ե­կե­ղեց­ւոյ Ս. Պա­տա­րա­գի եր­գե­ցո­ղու­թիւ­նը աշ­խար­հիկ թա­տե­րա­բե­մին վրա­յէն, որ­պի­սին է Բը­թի Շա­նի բե­մէն եր­գե­լը: Հե­տե­ւա­բար կար­գի­լենք Ձեր յայ­տագ­րին Ա. մա­սը ի գործ դնել, ի բու­ժումն գաղ­թակ­ղեալ մտաց եւ կ՛ար­տո­նենք Երկ­րորդ մա­սը ի գո­հա­ցումն Ձեր ան­զու­գա­կան տա­ղան­դա­ւոր եր­գե­ցո­ղու­թեանց հե­տաքր­քիր­նե­րուն:
Մնամ Ձեզ անձ­նուէր
Պատր. Փո­խա­նորդ
Ղե­ւոնդ ծ. վ. Դու­րեան»:
Կո­մի­տա­սը, բնա­կա­նա­բար, չեն­թարկ­վեց այդ պա­հան­ջին, ո­րով­հետև վա­ղուց ձևա­վոր­ված հա­յացք ու­ներ. «Ես տա­րի­նե­րուս աշ­խա­տան­քով շի­ներ եմ իմ ու­ղե­գի­ծը, ուր­կէ ըն­թա­ցեր եմ մինչև ցարդ և պի­տի ըն­թա­նամ աս­կէ ետք ալ որ­քան ա­տեն ուժ զգամ ե­րակ­նե­րուս մէջ. ոչ մէկ խո­չըն­դոտ չի կր­նար կա­սեց­նել զիս իմ ա­ռա­քե­լու­թեանս մէջ, ո­րուն նուի­րա­կա­նու­թեա­նը հա­մո­զուած եմ ես բո­լոր սր­տովս»: Եվ հա­մեր­գը կա­յա­ցավ ըստ հայ­տագ­րի: Ե­րեք ժամ շա­րու­նակ հն­չե­ցին խմ­բեր­գեր, մե­ներգ­ներ, եր­կեր­գեր, ե­ռեր­գեր, կա­րո­տի եր­գեր, հով­վեր­գեր, իսկ վար­դա­պետն ին­քը կա­տա­րեց հին տա­ղեր:
Դա Կո­մի­տա­սի լիա­կա­տար հաղ­թա­նակն էր, ին­չը փաս­տե­ցին եր­կու ա­մե­նա­հե­ղի­նա­կա­վոր լրագ­րե­րը՝ դաշ­նակ­ցու­թյան օր­գան «Ա­զա­տա­մար­տը» և պահ­պա­նո­ղա­կան «Բիւ­զան­դիո­նը»:
Ար­ձա­գանքն այն­քան զրն­գուն էր, որ ան­մի­ջա­պես հրա­վեր ստա­ցավ Զմյուռ­նիա­յից ու մեկ­նեց: Կազ­մեց 135 հո­գուց բաղ­կա­ցած երկ­սեռ երգ­չա­խումբ, 1911 թ. հուն­վա­րի 30-ին հան­դես ե­կավ դա­սա­խո­սու­թյամբ ու հա­մերգ տվեց շքե­ղա­շուք Մար­զա­կում­բի (Sporting Club) դահ­լի­ճում: Կր­կին՝ շռն­դա­լից հա­ջո­ղու­թյուն: Ա­հա թե ինչ է գրում ա­կա­նա­տե­սը՝ գրող ու հրա­պա­րա­կա­խոս Սու­րեն Պարթևյա­նը. «Ամ­բողջ հայ հո­գին էր որ թրթ­ռաց Սբօր­թին­կի թա­տե­րաս­րա­հին մէջ, իր միս­թի­քա­կան վե­րաս­լա­ցում­նե­րէն մինչև իր հո­ղի կեան­քին խայ­տանք­նե­րը, խռովք­նե­րը, տար­փանք­ներն ու տուայ­տանք­նե­րը ար­տա­յայ­տե­լով:
Հայ­կա­կան գո­յու­թեան պատ­մու­թիւնն էր,-հրա­շա­լի ու սքան­չե­լի լե­գեն­տան, ե­թէ կ՛ու­զէք,-ո­րուն ես մտիկ ը­րի Կո­մի­տաս Վար­դա­պե­տի նուա­գա­հան­դէ­սին մէկ ծայ­րէն միւ­սը: Այդ պատ­մու­թիւ­նը, այդ ա­ւան­դա­վէ­պը կը յօ­րի­նուէր իմ յափշ­տա­կուած մտա­ծու­միս մէջ ե­կե­ղե­ցա­կան ե­րաժշ­տու­թեան շքեղ կտոր­նե­րո­վը, ո­րոնք Հա­յուն հա­ւատ­քի ու ի­տէա­լի ան­ցեա­լը կը խոր­հր­դան­շէին և ա­պա ա­նոր դա­րա­ւոր կեան­քին ե­ղե­րեր­գու­թեամ­բը և մինչև ա­նոր վեր­ջին գա­լա­րում­նե­րուն, հուսկ ա­զա­տախն­դիր խո­յանք­նե­րուն դիւ­ցազ­ներ­գու­թեամ­բը, որ կը խտա­նայ «Սի­փա­նի քա­ջեր» վսե­մա­շունչ քայ­լեր­գին մէջ…
Կո­մի­տաս Վար­դա­պետ մեր ան­հուն ե­րախ­տա­գի­տու­թեան ար­ժա­նի պի­տի մնայ մե­զի պարգևած ըլ­լա­լուն հա­մար հայ գե­ղա­րուես­տա­կան այս ան­զու­գա­կան ու ան­մո­ռա­նա­լի վա­յել­քը»:
Կո­մի­տա­սը վե­րա­դար­ձավ Պո­լիս և փետր­վա­րի 20-ին «Գու­սա­նի» հետ «Յու­նիոն Ֆրան­սե­զի» դահ­լի­ճում տվեց երկ­րորդ հա­մեր­գը:
Բայց նա չէր մո­ռա­նում իր ե­րա­զան­քի ի­րա­կա­նաց­ման մա­սին: Կազմ­վեց ար­վես­տա­սեր ազ­գա­յին գոր­ծիչ­նե­րից բաղ­կա­ցած մի հանձ­նա­ժո­ղով, ո­րը պի­տի ստանձ­ներ հա­մերգ­ներ կազ­մա­կեր­պե­լու գոր­ծը, իսկ ստաց­ված շա­հույ­թը տրա­մադ­րեր կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի հաս­տատ­մա­նը: Հանձ­նախմ­բի կազ­մի մեջ ընդգրկվե­ցին Աստ­վա­ծա­տուր Հա­րեն­ցը, բժիշկ Վահ­րամ Թոր­գո­մյա­նը, Ա­րամ Հա­լա­ճյա­նը, Ար­մե­նակ Մա­նու­կյա­նը, Ար­սեն Ար­սե­նյա­նը, Է­դուարդ Կա­րա­գյո­զյա­նը, Մար­տեն Հա­կո­բյա­նը, Մար­տիկ Էք­սեր­ճյա­նը և Սի­սակ Աշ­ճյա­նը:
Ան­գամ վեց սան ընտ­րեց՝ Վար­դան Սար­գի­սյա­նին, Միհ­րան Թու­մա­ճա­նին, Բար­սեղ Կա­նա­չյա­նին, Վա­ղար­շակ Սր­վանձ­տյա­նին, Հայկ Սե­մեր­ճյա­նին և Ար­տա­շես Ա­պա­ճյա­նին, ո­րոնք պի­տի ի­րեն օգ­նեին ե­րաժշ­տու­թյուն դա­սա­վան­դե­լու ու տա­րա­ծե­լու գոր­ծում:
Կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի նպա­տա­կը պի­տի լի­ներ. ա) մշա­կել հայ ե­րաժշ­տու­թյու­նը՝ հիմք ըն­դու­նե­լով արևմտյան ե­րաժշ­տու­թյան գի­տա­կան հի­մունք­նե­րը, արևե­լյա­նը հա­մա­րե­լով դրա ամ­բող­ջա­կա­նու­թյան մաս, բ) տա­րա­ծել հայ ե­րաժշ­տու­թյու­նը՝ հա­մերգ­ներ տա­լով, դա­սա­խո­սու­թյուն­ներ կար­դա­լով, թերթ ու ժո­ղո­վա­ծու, եր­կեր ու եր­գեր հրա­տա­րա­կե­լով, գ) հիմ­նել ե­րաժշ­տա­կան դպ­րոց, թատ­րոն՝ եր­գի, ե­րաժշ­տու­թյան ու ներ­կա­յա­ցում­նե­րի հա­մար, տպա­րան և ե­րաժշ­տա­կան ձեռ­նարկ­նե­րի, նո­տա­նե­րի ու գոր­ծիք­նե­րի վա­ճա­ռա­տուն, դ) պա­հել մեկ մշ­տա­կան ար­հես­տա­վարժ երգ­չա­խումբ ու եր­կու նվա­գա­խումբ:
Ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­նե­րը պի­տի գո­յա­նա­յին հիմ­նա­կան դրա­մագլ­խից, ան­դա­մավ­ճար­նե­րից, ներ­կա­յա­ցում­նե­րից ու հրա­տա­րա­կու­թյուն­նե­րի վա­ճառ­քից գո­յա­ցած հա­սույթ­նե­րից, նվի­րատ­վու­թյուն­նե­րից:
Զուր չէ, որ արևմտա­հայ ան­վա­նի բա­նաս­տեղծ Ար­տա­շես Հա­րու­թյու­նյա­նը, ո­րին վի­ճակ­ված էր չորս տա­րի անց նա­հա­տակ­վել ցե­ղաս­պան թուր­քի ձե­ռամբ, Նյու Յոր­քում լույս տես­նող «Ա­րա­գած» շա­բա­թա­թեր­թում գրեց. «Ե­թէ պոլ­սա­հայ մտ­քին մէջ ըն­դու­նա­կու­թիւն կայ Կո­մի­տաս Վար­դա­պե­տի գոր­ծին ան­սահ­ման կարևո­րու­թիւ­նը հասկ­նա­լու, անհ­րա­ժեշտ է ի գլուխ հա­նել Պոլ­սոյ մէջ հայ ե­րաժշ­տա­նո­ցի գա­ղա­փա­րին գոր­ծադ­րու­թիւ­նը: Հայ գեղ­ջուկ ե­րաժշ­տու­թեան ո­գին պէտք է տա­րա­ծուի ամ­բողջ հայ ժո­ղո­վուր­դի հո­գիին մէջ ու վե­րա­կեն­դա­նաց­նէ զայն հի­նա­ւուրց ե­րազ­նե­րուն ու յոյ­սե­րուն հա­մե­մատ, վասն­զի ին­ծի կը թուի թէ, այն­պի­սի ժա­մա­նա­կի մը մէջ, ուր ըլ­լա­լու կամ չըլ­լա­լու բախ­տեր կը վճ­ռուին, մեր ցե­ղը պէտք ու­նի ինք­զին­քը գտ­նե­լու, ինք­զին­քը զգա­լու, և ընդ­հան­րա­կան վե­րա­դարձ մը, օ­տա­րօ­տի սահ­ման­նե­րէ դէ­պի հա­րա­զատ ա­կուն­քը ցե­ղա­յին բնազդ­նե­րուն՝ պի­տի ըլ­լար մե­զի հա­մար բա­րե­գու­շակ ու սր­տապն­դող»:
Սա­կայն Կո­մի­տա­սի հա­մար պարզ էր, որ թե­պետ բազ­մա­թիվ պոլ­սա­հայ մե­ծա­հա­րուստ­նե­րի առ­կա­յու­թյա­նը, այ­նուա­մե­նայ­նիվ կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի հիմն­ման ամ­բողջ բե­ռը մնում էր իր ու­սե­րին: Անհ­րա­ժեշտ էին ֆի­նան­սա­կան զգա­լի մի­ջոց­ներ, ո­րոնց հայ­թայթ­մամբ ին­քը պի­տի զբաղ­վեր: Մի բան, որն ստեղ­ծա­րար գոր­ծու­նեու­թյու­նից ժա­մա­նակ էր խլե­լու, այ­նինչ նա ոչ միայն դրա­մից ու դրա հետ առ­նչ­վող գոր­ծարք­նե­րից հե­ռու էր, այլև բա­ցար­ձա­կա­պես ա­նար­ծաթ մարդ էր:
Այս ա­մենն էր պատ­ճա­ռը, որ ապ­րի­լի 1-ին, հօ­գուտ ա­պա­գա կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի, «Գու­սա­նի» հետ հա­մերգ տվեց:
Ըն­դա­մե­նը մեկ շա­բաթ անց՝ ապ­րի­լի 8-ին, ի նպաստ Սբ Փրկ­չյան ազ­գա­յին հի­վան­դա­նո­ցի, հա­մերգ տվեց «Պտի շա­նի» լեփ-լե­ցուն ձմե­ռա­յին քա­ռա­հարկ հա­մեր­գաս­րա­հում, որ­տեղ ներ­կա էին թուրք բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նյա­ներ և օ­տա­րերկ­րյա դի­վա­նա­գետ­ներ:
Այդ­տեղ էր գտն­վում նաև Թա­գու­հի Ե­ղիա­զա­րյա­նը՝ հե­տա­գա­յում Ռո­մա­նոս Մե­լի­քյա­նի և Սպի­րի­դոն Մե­լի­քյա­նի հետ Երևա­նի կոն­սեր­վա­տո­րիա­յի հիմ­նա­դիր­նե­րից մե­կը: Նա ստա­ցել էր եվ­րո­պա­կան բարձ­րա­գույն ե­րաժշ­տա­կան կր­թու­թյուն, դաշ­նա­մուր էր դա­սա­վան­դում Պոլ­սի ա­մե­րի­կյան «Ռո­բերտ» քո­լե­ջում, արևմտյան ե­րաժշ­տար­վես­տի թունդ եր­կր­պա­գու էր և իր խոս­քով՝ հայ­կա­կան կո­կոր­դա­յին ու ռն­գա­յին ձայ­ներ չէր ու­զում առ­հա­սա­րակ լսել: Ըն­կե­րու­հու հոր­դոր­նե­րին ան­սա­լով, ի վեր­ջո, գնում է «Պտի շան»… Եվ ա­ռա­ջին իսկ հն­չյուն­նե­րից քաշ­վում է օ­թյա­կի խոր­քը ու… լաց լի­նում: Գրում է. «Ա­նն­կար­ագ­րելի էր յու­զումս, կար­ծես տաք գի­նի մը խմ­ցու­ցին ին­ծի, աչ­քերս բա­ցի, տե­սա­րա­նին վրայ տե­սայ մեր հայ օ­րիորդ­նե­րու սպի­տակ շարք մը, ո­րոնց ետև կե­ցած էր տղա­մար­դոց սև զգեստ­նե­րու շար­քը. ին­քը՝ վար­դա­պե­տը, իր սև սքե­մին մէջ, նի­հար ի­րա­նով, սլա­ցիկ հա­սա­կով, ջղուտ, կանգ­նած էր. կը նմա­նէր հայ սար­կա­ւա­գի մը՝ մեր մա­գա­ղաթ­նե­րուն ման­րան­կար­նե­րէն պո­կուած: Աջ ձեռ­քին բռ­նած էր ճպո­տը ու ձախ ձեռ­քով կար­ծես կը շո­յէր աղ­ջիկ­նե­րուն ձայ­նը:
Կո­մի­տաս եր­գեց «Կռուն­կը»:
Այս բո­լո­րը նոր աշ­խար­հի մը յայտ­նու­թիւնն էր ին­ծի հա­մար: Իր պա­րի­դո­նի հո­վուա­կան ձայ­նի շեշ­տը թաւ­շա­յին էր, ինչ­պէս հայ աչ­քե­րը, բուղխ էր, ինչ­պէս մեր տա­քուկ հա­ցը, ջերմ էր, ինչ­պէս մեր զգա­յուն սիր­տը: Այդ ձայ­նը բարձ­րա­ցաւ, բարձ­րա­ցաւ և ինձ թուե­ցաւ, որ թատ­րո­նի պա­տե­րը ան­հե­տա­ցան, ու ես տե­սայ Սևա­նի մո­գա­կան լի­ճը, Ա­րա­րա­տը, Ա­լա­գեա­զը, հա­մայն հայ­րե­նիքս, որ ծի­րա­նա­փայլ տե­սիլ­քով մը դի­մացս լու­սա­ւո­րե­ցաւ. տե­սայ բո­լոր բարձր լեռ­նե­րը, դաշ­տե­րը, գիւ­ղա­ցի­նե­րը, ա­րօ­րը, ոչ­խար­նե­րը, հող­մա­ծա­ծան բար­դի­նե­րը. ի՜նչ կ՛ը­սեմ, վար­դա­պետն ինքն ալ ա­նյայ­տա­ցաւ, իր սև սքե­մը մեր Լո­ռիի կա­նանչ ան­տառ­նե­րուն գոյ­նը ա­ռաւ, աչ­քե­րը մէյ մէկ աստղ դար­ձան, թևե­րը ա­րե­գա­կի եր­կայն ճա­ռա­գայթ­ներ, որ մեր ազ­գա­յին լու­սա­ւո­րու­թիւ­նով լու­սա­ւո­րե­ցին ամ­բողջ տիե­զեր­քը:
Ով որ այս­պի­սի բան­դա­գու­շանք մը կու­տայ, հան­ճար մըն է»:
Կո­մի­տա­սի հաղ­թար­շա­վը սկս­վել էր: 1911 թ. մա­յի­սին հրա­վեր ստա­ցավ Ե­գիպ­տո­սից, ան­մի­ջա­պես մեկ­նեց ու ե­րեք ա­միս այն­տեղ մնաց: Ին­չո՞վ զբաղ­վեց: ՀԲԸՄ կազ­մա­կեր­պած դաշ­տա­հան­դե­սի ժա­մա­նակ եր­գեց «Կռուն­կը» և բո­լո­րին գե­րեց: Հուզ­մուն­քը, դյու­թան­քը, ջեր­մու­թյունն այն­քան ազ­դու էին, որ նրան մե­կեն վե­րա­ծե­ցին կուռ­քի: Նախ, եր­կու դա­սա­խո­սու­թյամբ հան­դես ե­կավ Կա­հի­րեում և Ա­լեք­սանդ­րիա­յում: Ա­պա մեկ ամս­վա ըն­թաց­քում ձայ­նաքն­նում կա­տա­րեց, 190 հո­գուց բաղ­կա­ցած երկ­սեռ երգ­չա­խումբ կազ­մեց, փոր­ձեր անց­կաց­րեց ու եր­կու հա­մերգ տվեց: Ա­ռա­ջի­նը՝ հու­նի­սի 16-ին Ա­լեք­սանդ­րիա­յի «Ալ­համբ­րա» շքեղ դահ­լի­ճում, ո­րին ներ­կա գտն­վեց Ե­գիպ­տո­սի վար­չա­պետ Մու­հա­մեդ Սաիդ փա­շան՝ իր բո­լոր նա­խա­րար­նե­րի հետ: Երկ­րորդ հա­մեր­գը՝ նույն երգ­չախմ­բի հետ, կա­յա­ցավ հու­լի­սի 23-ին Կա­հի­րեի «Աբ­բաս» թա­տե­րաս­րա­հում, ո­րին ներ­կա էին ոչ միայն Ե­գիպ­տո­սի հա­յոց հոգևոր ա­ռաջ­նորդ Մկր­տիչ ե­պիս­կո­պոս Ա­ղավ­նու­նին՝ քա­հա­նա­յաց դա­սի հետ, այլև պա­պա­կան պատ­վի­րա­կը, հայ կա­թո­լիկ ու ղպ­տի հոգևոր պե­տե­րը: Տե­ղի հայ, ա­րա­բա­կան, հու­նա­կան մա­մու­լը չզ­լա­ցավ հիաց­մուն­քի ու դր­վա­տան­քի խոս­քեր շռայ­լել:
Խա­չա­տուր ԴԱ­ԴԱ­ՅԱՆ

Լուսանկարներ

. .
  • Համերգ՝ ի նպաստ կոնսերվատորիայի
  • Զմյուռ­նիա­յի (Իզ­միր) Մար­զա­կում­բի շեն­քը
  • «Պտի շան» համերգասրահը
Դիտվել է՝ 8374

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.