Երևանի պետական համալսարանում տեղի ունեցավ Գարեգին Նժդեհի «Գրական երկեր» գրքի շնորհանդեսը։ Ժողովածուն կազմել և ծանոթագրել է պատմական գիտությունների թեկնածու Ռաֆայել Համբարձումյանը։ Գրքում տեղ են գտել Նժդեհի հայրենասիրական, իմաստասիրական, քնարական ստեղծագործությունները, ասույթները։

Փետրվարի 20-ին լրացավ Արցախի ազգային ազատագրական պայքարի 25-ամյակը: Եվ, չգիտես ինչու, մեր ազգային ազատագրական պայքարը վերանվանվեց ինքնորոշման պայքար, կարծես թե երեկվա ազգն էինք:

Մեր գրականության բոլոր մեծերի նման, Հովհաննես Մելքոնյանը ևս ծնունդ առավ ու սկսվեց իր ծննդավայր-բնօրրանից:

Ասում են` պատմությունը կրկնվելու սովորություն ունի։ Սակայն ժամանակը, որ, ըստ էության, դեպքերի և իրադարձությունների հաջորդականություն է, առանց մարդու միջամտության պատմություն չի դառնում, առավել ևս «կրկնվելու սովորություն» չի ունենում։ Եթե 50-60 տարի առաջ կատարված մի իրադարձություն ընդհանուր գծերի նմանությամբ կրկնվում է, ապա դա կա՛մ բարեբախտություն է, որը հնարավորություն է տալիս մարդուն կամ ժողովրդին նախ այդ ժամանակաշրջանում տեղի ունեցած իրադարձության առնչությամբ թույլ տրված սխալը կա՛մ թերացումը վերացնել, կա՛մ դժբախտություն, քանի որ առաջինից հետո մարդը կամ ժողովուրդը համապատասխան դաս չեն քաղել այդ միջանկյալ ժամանակահատվածում և չեն իմաստնացել ու հետևաբար «պատմության կրկնությունը» ճակատագրական` քաղաքական ու բարոյական անդառնալի կորստի պատճառ է դարձել։

«Քար եք նետում համաշխարհային պատմական վեհությանը» («Իրատես de facto», թիվ 6, 2013) հոդվածի հեղինակը խիստ զայրացել է, որ իր պաշտելի Լենինին ճիզվիտ եմ անվանել, իսկ նույնքան պաշտելի Ստալինին` վիժվածք:

Երանելի են այն ազգերը, որոնք իրենց մեծերին գնահատում են նրանց կենդանության օրոք և նրանց կյանքն ու գործը հետագա սերունդների համար դարձնում են ուսանելի և հարգանքի ու ակնածանքի առարկա։

Հարգելի խմբագրություն: Հենց սկզբից ուզում եմ ասել, որ «Իրատես de facto»-ի թեթև ձեռքով հերթական անգամ քար է նետվում համաշխարհային-պատմական վեհությանը, որով խանդավառված ու ոգեշնչված են եղել Իսահակյանը, Չարենցը, Մահարին, Սևակը, Սարոյանը, հայոց շատ ու շատ մեծեր… Եվ վիժվածք, ճիզվիտ որակումներն էլ չեն շրջանցում նրանց, ովքեր իրենց հոգու ամբողջ վեհությամբ նվիրված են եղել Լենինին ու նրա գաղափարներին: Եվ դա միայն ու միայն այն բանի համար, որ լենինյան գաղափարների շնորհիվ ազատագրվել են բազում ազգեր ու ժողովուրդներ, այդ թվում, անկասկած ու առաջին հերթին, թուրքական յաթաղանից մազապուրծ հայ ժողովուրդը` հավաքելով նրա բզկտված ու բնաջնջման դատապարտված բեկորները պատմական Հայաստանի ընդամենը մի թիզ հողի վրա…

«Իրատես de facto»-ի հյուրն է Ծաղկաձորի Օրբելի եղբայրների թանգարանի հիմնադիր-տնօրեն, ներկայում նույն թանգարանի ավագ գիտաշխատող ԳԵՐԱՍԻՄ ՄԿՐՏՉՅԱՆԸ:

Այսօր էլ լենինյան կուսակցականները, սոցիալիստական «փառապանծ» անցյալի երազներով մոլորվածները փորձում են ոգեկոչել իրենց իդեալների հերոսներին` նրանց վերագրելով համամարդկային, աստվածաշնորհ հատկանիշներ. չէ՞ որ ժամանակին, առանց անցյալը վերագնահատելու, ներկան քննելու երգում էին` «Լենի՛ն, արևն ես դու աշխարհի, Լենի՛ն, բարևն ես դու աշխարհի», «դու պատմությունն ես մարդկային», «ամենամարդկային մարդը», իսկ Լենինի վիժվածքին փառաբանում` «դու ազգերի երջանկության ճարտարապետ ու դարբին»:

Խոսքն Անիի հայոց (Բագրատունյաց) թագավորության մասին է, որը 1045 թ. այլևս ու մեկընդմիշտ վայր է իջնում հայոց պատմության թատերաբեմից: Մի ողբերգական դրամա, որն սկսվել էր վաղուց և իր տրամաբանական ավարտին հասավ վերոնշյալ թվականին: Ընկավ Անին, ընկավ Անիի հզոր փառքը, հայոց պետականությունը ստացավ ողնաշարի ոչ թե հերթական վերքը, այլ անբուժելի ու մահացու հարված: