Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Նոր աշ­խարհ, նոր Հա­յաս­տան, նոր Ար­ցախ

Նոր աշ­խարհ, նոր Հա­յաս­տան, նոր Ար­ցախ
07.04.2020 | 00:08
Դու մի ա­սա` սրանց «նոր Հա­յաս­տան» նշա­նա­յին հա­մա­կար­գը ա­հա­վոր գլո­բա­լիս­տա­կան էր: Չնա­յած սկզ­բում թվում էր, թե այն վե­րա­բե­րում է բա­ցա­ռա­պես հա­յաս­տա­նյան ի­րո­ղու­թյուն­նե­րին: Հի­մա, երբ կո­րո­նա­վի­րու­սով գծագր­վում է նոր «Մար­շալ պլա­նը» աշ­խար­հի «մե­ծե­րի» կող­մից` ոչևսաց­նե­լու երկ­րորդ հա­մաշ­խար­հա­յի­նից հե­տո գծագր­ված հա­մաշ­խար­հա­յին քար­տե­զը, ռե­սուրս­նե­րը, ազ­դե­ցու­թյան գո­տի­նե­րը, հաս­կա­նա­լի է դառ­նում, որ խն­դի­րը միայն Հա­յաս­տա­նը «գու­նա­վո­րաց­նե­լը», Ար­ցա­խը ցն­ցե­լը չէր, այլ մի­լի­մետր-մի­լի­մետր աշ­խար­հը նշագ­րելն էր` սկ­սած ԵՄ-ից ու բրի­տա­նա­կան բրեք­զի­տից, մինչև Սի­րիա-Ի­րաք` Մեր­ձա­վոր Ա­րևելք (չմո­ռա­նանք` մար­շալ պլան­նե­րից մյուսն էլ կոչ­վում էր` նոր «Մեծ Մեր­ձա­վոր Արևելք»):
Ա­սել է` անգ­լո­սաք­սո­նա­կան հա­մայն­քը նոր պա­հանջ­ներ է դնում ԵՄ-ի առջև` նոր կախ­վա­ծու­թյամբ: «Չմո­ռա­նա­լով» կո­րո­նա­վի­րու­սը «սկ­սել» Չի­նաս­տա­նից` ոչ միայն քան­դե­լով այդ եր­կի­րը, որ­պես ա­ռա­ջին տն­տե­սու­թյուն, այլև փոր­ձում է պա­հան­ջա­գիր ներ­կա­յաց­նել նույն Չի­նաս­տա­նին, քան­զի կո­րո­նա­վի­րու­սի վա­րա­կը սկս­վել է այն­տե­ղից (ա­յո, դի­վա­յին գու­րու­նե­րը ան­չափ հե­ռու կա­րող են գնալ)` գու­մա­րային մեծ պա­հան­ջով, ինչն ար­դեն ա­րել է Իս­րա­յե­լը:
ՈՒ­րույն մանևրի մեջ է նաև Ռու­սաս­տա­նը. մի կող­մից փոր­ձում է ի­րե­նով ա­նել ԱՄՆ-ից կախ­վա­ծու­թյան հար­վա­ծի տակ հայ­տն­ված ԵՄ եր­կր­նե­րին (Ի­տա­լիա, Իս­պա­նիա) մյուս կող­մից`«ընդ­դեմ կո­րո­նա­վի­րուս մի ինք­նա­թիռ» էլ ԱՄՆ է ու­ղար­կում` զու­գա­հե­ռա­բար նավ­թի գնի հա­մե­մա­տա­կան բարձ­րա­ցում «ստա­նա­լով», փոր­ձում աշ­խար­հի վե­րա­բաշխ­ման թրեն­դում հետ չմ­նալ, իր լո­տե­րը բարձ­րաց­նել։ Այ­նու­հան­դերձ, եր­կու կե­տով Ռու­սաս­տա­նը չհա­սավ իր սակ­րալ նպա­տակ­նե­րին` իր ա­ռա­ջար­կած նյու-Պոտս­դա­մին, ո­րը պետք է տե­ղի ու­նե­նար ամ­ռա­նը։ Ցայս այդ մա­սին որևէ խոսք չկա: ՈՒ սա դեռ բո­լո­րը չէ։ Պու­տի­նը կո­րո­նա­վի­րու­սի պատ­ճա­ռով (անգ­լո-սաք­սե­րը կո­րո­նա­վի­րու­սով լու­ծում են աշ­խար­հում «հա­սու­նա­ցած» բո­լոր խն­դիր­նե­րը). Պու­տի­նը չհասց­րեց սահ­մա­նադ­րա­կան հան­րաք­վեն ի­րա­կա­նաց­նել, իր պաշ­տո­նա­վար­ման ժամ­կե­տը եր­կա­րաց­նել: Մեկ այլ հուժ­կու հար­ված էր Մեծ հայ­րե­նա­կա­նի 75-ա­մյա­կի «ճա­կա­տա­գի­րը»: Տե­ղյակ ենք, թե ինչ է դա նշա­նա­կում Ռու­սաս­տա­նի և ան­ձամբ Պու­տի­նի հա­մար, գի­տենք, թե ինչ «ման­րակր­կիտ» էր նա­խա­պատ­րաստ­վում դրան Ռու­սաս­տա­նը` ցու­ցա­նե­լու աշ­խար­հին ու անգ­լո-սաք­սե­րին` ով ով է, ցու­ցա­նե­լով իր ռազ­մա­տեխ­նի­կա­յի իս­կա­պես ա­ռա­ջի­նը լի­նե­լու հզո­րու­թյու­նը, հաս­կաց­նե­լու, թե ով­քեր են հաղ­թում հա­մաշ­խար­հա­յին պա­տե­րազմ­նե­րում:
Ա­ռան­ձին թե­մա է Ի­րա­նը, ո­րի նկատ­մամբ անգ­լո-սաք­սե­րը պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը ոչ միայն չչե­ղար­կե­ցին, այլև կո­րո­նա­վի­րու­սոտ ձեռ­նե­րով այն­քան մո­տե­ցան Խա­մե­նեիին ու ի­րա­նա­կան քա­ղա­քա­կան է­լի­տա­յին, որ կո­րո­նա­վի­րու­սով հի­վանդ է Ի­րա­նի խոր­հր­դա­րա­նի ղե­կա­վար Լա­րի­ջա­նին (Բո­րիս Ջոն­սոնն էլ հի­վա՞նդ... թույլ տվեք այդ և պրինց Չառլ­զի շուրջ խա­ղարկ­վող սույն թատ­րոն­նե­րին խոր վե­րա­պա­հում­նե­րով մո­տե­նալ. այ­լա­պես ինչ­պես պետք է բա­ցատ­րեն Չի­նաս­տա­նի նկատ­մամբ կո­րո­նա­վի­րու­սի մե­ղա­վո­րու­թյան «մա­սով» պատ­րաստ­վող ի­րենց հայ­ցե­րի «հա­մա­չա­փու­թյու­նը»):
Դառ­նանք մեզ։ Թե ինչ­պես երկ­րի ղե­կա­վա­րը հան­րաք­վեի քա­րո­զար­շա­վի դուրս գա­լով նպաս­տեց կո­րո­նա­վի­րու­սի հա­մա­վա­րա­կի խթան­մա­նը, ինչ­պես Ի­տա­լիա­յից, այլ եր­կր­նե­րից ե­կած­նե­րին կա­րան­տի­նի չեն­թար­կե­ցին, ինչ­պես Մի­լա­նի է­ժան թռիչ­քը չսա­հա­մա­նա­փա­կե­ցին, ինչ­պես փա­խած ղե­կա­վա­րով հայ­կա­կան ա­վիա­ցիա­յի լի­ցեն­զիան հայ­տն­վեց գի­լիո­տի­նի սե­ղա­նին, չանդ­րա­դառ­նանք. ա­նի­մաստ է, ո­րով­հետև մահ­վան դեպ­քե­րը թաքց­նող, թես­տեր չու­նե­ցող, «բար­դա­կի» վե­րած­վող երկ­րում ուր աջ ձեռ­քը բա­ցար­ձա­կա­պես չգի­տի, թե ինչ է ա­նում ձա­խը, ո­րի ղե­կա­վա­րը իր շա­բաթ-կի­րա­կին ան­պայ­ման անց­կաց­նում է հա­վուր պատ­շա­ճի հան­գս­տա­նա­լով, ա­նի­մաստ է խո­սել որևէ բա­նի մա­սին: Ա-նի-մա՛ստ:
Մեր մր­մուռն ու ցավն Ար­ցախն է: Ա­սել ենք, պն­դում ենք. այն­տեղ Փա­շի­նյա­նը (ի­րա­կա­նում` ինչ Փա­շի­նյան, իր դր­սի «պա­պա­նե­րը») փոր­ձում է հա­յաս­տա­նյան թավ­շյա «հա­մա­հու՞նչ» զար­գա­ցում­ներ ի­րա­կա­նաց­նել, սո­րո­սա­կան-գլո­բա­լիս­նե­րին հանձ­նել նաև ար­ցա­խյան իշ­խա­նու­թյու­նը։ Ա­սել է` հանձ­նել Ադր­բե­ջա­նին (սկզ­բում` ադր­բե­ջա­նա­կան հա­մայն­քի տես­քով), հե­տո` կերևա:
ՈՒ դրա հա­մար պետք են ցն­ցում­ներ, ինչն էլ նա­խորդ օրն սկս­վել է Ար­ցա­խում: Ար­ցա­խի ոս­տի­կա­նու­թյու­նը մի կես­բե­րան հայ­տա­րա­րու­թյուն է ա­րել: Հի­մա. ե­թե ար­ցա­խյան ու­ժա­յին­նե­րը կարճ-կոն­րետ` այս դա­ժան պա­հին չկան­խեն պրո­վո­կա­տոր­նե­րի, Ար­ցա­խը ցն­ցում­նե­րի տա­նող­նե­րի ճա­նա­պար­հը, նշա­նա­կում է Հա­յաս­տա­նը, ի դեմս շա­բաթ-կի­րա­կի օ­րե­րը պար­տա­ճա­նաչ հան­գս­տա­ցո­ղի, ար­գե­լել է նրանց` Ար­ցա­խը մաք­րել ցն­ցում­նե­րի տա­նող­նե­րից:
Նշա­նա­կում է Ար­ցա­խի ու­ժա­յին­նե­րը են­թարկ­վում են դրան, ինչն ա­մե­նատ­խուր պահն է այս ողջ պատ­մու­թյան մեջ: Աստ­ված մի՛ ա­րաս­ցե:
Աստ­ված պա­հի Հա­յաս­տանն ու Սր­ցա­խը:
Կար­մեն ԴԱՎ­ԹՅԱՆ
Դիտվել է՝ 8422

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ