Ականջներիս մեջ պատերազմի ձայնն է, մաշկիս վրա՝ հրանոթի բեկորից մնացած սպին: Տեսածը, լսածն ու զգացածը նկարագրելը բարդ է, հեշտ չէ նաև հիշել այդ մասին: Իհարկե, հաղթանակը մերն է լինելու, բայց արկերի տրաքոցների ձայները երևի թե ամբողջ կյանքում չեն լքի ինձ: Դա միայն որոտ չէր, որ փոքր-ինչ վնասել է նաև լսողությունս, դա խաղաղ երկնքին նայող մանուկների ճիչն է, մինուճարին ճակատ ուղարկած մոր աղոթքն ու սահմանին «Այնպես պիտ ծեծենք, որ հիշեն հոր հարսանիք» երգով կռվող իմ հայրենակիցների խրոխտ երգը: «Իրատեսի» հերթական հրապարակումն էի պատրաստում Մարտունի քաղաքի համայնքապետարանում, երբ արյունռուշտ թուրքը թիրախավորեց մասնագիտական գործունեություն իրականացնող լրագրողներիս: Մինուճար որդուն ճակատ ճանապարհած տիկնոջ մասին էի գրում: «Մի մինուճար տղա ունեմ, սահմանին է, երրորդ պատերազմն է կռվում, դե հիմա ինձ ասեք՝ ես ու՞ր գնամ, ինչպե՞ս գնամ: Քույր ու եղբայրներ ունեմ թե՛ Երևանում, թե՛ Ռոստովում ու Սոչիում, բայց ուզում եմ տղայիս հնարավորինս մոտ գտնվել: Ինձ մի հարցրեք՝ ինչու չեմ գնում այստեղից, ձեր հարցի պատասխանը սահմանին կռվող իմ տղան է»,- պատմում էր մարտունեցի կինն ու պատգամում արար աշխարհին՝ խաղաղությունն անպակաս արեք Երկիր մոլորակից:
Հրետակոծության պահին համայնքային շենքում միայն տղամարդիկ էին ու ֆրանսիացի մեր գործընկերներին ուղեկցող թարգմանչուհի-լրագրողը: Իմ զրուցակից տիկինն ու նրա հարևանները տուն էին գնացել: «Քանի դադար է, գնանք հաց ուտենք, նորից հետ գանք»,- ասացին կանայք ու հեռացան: Գուցե բարին էլ դա էր, քանզի այդ օրը թշնամին միայն քաղաքացիական օբյեկտներն էր թիրախավորել:
Առաջին ու երկրորդ պայթյունից հետո շենքի ապաստարանի տեղը չգտնելով, ես ու գործընկերներս անմիջապես միացրինք տեսախցիկներն ու գործի անցանք: Չէինք գիտակցում երևի, որ պայթող հաջորդ արկը կարող է շատ մոտ լինել, մենք էլ՝ նրա զոհը: Սկսեցինք վավերագրել պատերազմը: Պայթյունները շարունակվում էին, բայց մենք չէինք ընկրկում, նկարում էինք: Շենքից դուրս գալուց հետո միայն զգացի՝ վիրավորում եմ ստացել: Թեև արդեն հասկացել էի՝ բեկորային վնասվածք ունեմ, բայց նաև գիտակցեցի՝ ինձնից առավել ծանր վիճակում մարդիկ կան, ու վիրավոր լինելով, շտապեցինք բուժօգնություն ցույց տալ, վիրավորներին հասցնել մոտակա բուժկետ: Այն, ինչ այս օրերին անում են մեր բուժաշխատողները, հերոսություն անվանելը քիչ է: Վայրկյանների ընթացքում ախտորոշում են, վիրահատություն նշանակում ու անում անհնարինը: Տեղի ունեցածը երկար կարելի է պատմել, բայց աժմ ապրելու ու արարելու, գործելու ու կիսատը շարունակելու ժամանակն է: Վստահ եմ՝ Աստված մեզ՝ փորձության միջով անցնողներիս, փառապանծ հաղթանակի ճանապարհով է ուղղորդում:
Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ