Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ինչպես Ստեփան Շահումյանի տուն-թանգարանը վերածվեց մշակույթի և ժամանցի կենտրոնի

Ինչպես Ստեփան Շահումյանի տուն-թանգարանը վերածվեց մշակույթի և ժամանցի կենտրոնի
06.09.2019 | 01:45
Տուն՝ տան մեջ, թան­գա­րան՝ թան­գա­րա­նում: Այս­պի­սի ձևա­չափ ու­նի Ստե­փա­նա­վա­նի մշա­կույ­թի և ժա­ման­ցի կենտ­րո­նը, ո­րի ներ­սում՝ Ստե­փան Շա­հու­մյա­նի տուն-թան­գա­րանն է: Իբրև տուն-թան­գա­րան գոր­ծել է 1934-ից: Ամ­բող­ջա­կան հա­մա­լի­րը կա­ռուց­վել է 1978-ին՝ Ստե­փան Շա­հու­մյա­նի ծնն­դյան 100-ա­մյա­կի կա­պակ­ցու­թյամբ: Ճար­տա­րա­պե­տը Սեր­վետ Պո­ղո­սյանն է:
90-ա­կան­նե­րին, երբ պատ­վան­դա­նից, ուղ­ղա­կի և ա­նուղ­ղա­կի ի­մաս­տով, ցած էին բեր­վում սո­վե­տա­կան հե­րոս­նե­րը, Շա­հու­մյա­նի տուն-թան­գա­րա­նը պահ­պա­նե­լու հա­մար այն «վե­րաձևե­ցին» մշա­կույ­թի և ժա­ման­ցի կենտ­րո­նի: Թան­գա­րա­նի աշ­խա­տա­կից­նե­րի ջան­քե­րով այս­տեղ ստեղծ­վեց նաև քա­ղա­քի պատ­մու­թյան թան­գա­րա­նը: Ստե­փա­նա­վա­նի մշա­կույ­թի և ժա­ման­ցի կենտ­րո­նի տնօ­րեն ՀԱՍ­ՄԻԿ ՄՈՎ­ՍԻ­ՍՅԱ­ՆԸ մեզ հետ զրույ­ցում ա­սաց, որ երկ­րա­շար­ժից հե­տո տա­րա­ծաշր­ջա­նի գրե­թե բո­լոր մշա­կու­թա­յին կա­ռույց­նե­րը փլ­վել էին, միակ կան­գուն շենքն այս հա­մա­լիրն էր, նաև այդ պատ­ճա­ռով նպա­տա­կա­հար­մար էր տուն-թան­գա­րա­նը դարձ­նել մշա­կույ­թի և ժա­ման­ցի կենտ­րոն. «Հո­րին­ված­քով և ճար­տա­րա­պե­տա­կան ո­ճով սա ե­զա­կի կա­ռույց է: Գոր­ծու­նեու­թյամբ նույն­պես ա­ռանձ­նա­նում է: Կենտ­րոնն ու­նի 3 բա­ժին` թան­գա­րա­նա­յին, ժա­ման­ցի և տեխ­նի­կա­կան: Թան­գա­րա­նա­յին բա­ժինն իր գոր­ծու­նեու­թյու­նը կազ­մա­կեր­պում է թան­գա­րա­նա­յին կա­նո­նադ­րու­թյա­նը հա­մա­պա­տաս­խան: Ժա­ման­ցի բաժ­նում գոր­ծում են գու­սա­նա­կան հա­մույ­թը, տիկ­նի­կա­յին թատ­րո­նը, վո­կա­լի, քա­նո­նի, դե­կո­րա­տիվ-կի­րա­ռա­կան ար­վես­տի, կեր­պար­վես­տի, շախ­մա­տի, պա­րի խմ­բակ­ներ: Կազ­մա­կերպ­վում են ցու­ցա­հան­դես­ներ, ի­րա­գործ­վում են կր­թա­կան, մշա­կու­թա­յին տա­րա­տե­սակ ծրագ­րեր՝ ներգ­րա­վե­լով տա­րա­ծաշր­ջա­նի ե­րե­խա­նե­րին»:
Կենտ­րո­նում կա­րե­լի է տես­նել Ստե­փա­նա­վա­նի պատ­մու­թյա­նը, մշա­կույ­թին, ան­ցյա­լին ու ներ­կա­յին վե­րա­բե­րող բազ­մա­պի­սի ցու­ցան­մուշ­ներ: Թան­գա­րանն ու­նի ֆոն­դա­յին պա­հուստ, որն ակ­տի­վո­րեն գոր­ծում է, հա­մալր­վում, հա­ճա­խա­կի թար­մաց­վում, նյու­թեր են դուրս բեր­վում և կենտ­րո­նում, և ար­տագ­նա ցու­ցադ­րու­թյուն­նե­րի հա­մար: Վեր­ջին ցու­ցա­հան­դե­սը, օ­րի­նակ, անց­կաց­վել է Մա­յո­րի ձո­րում, որ­տեղ Շա­հու­մյա­նը ժա­մա­նա­կին գաղտ­նի ժո­ղով­ներն էր անց­կաց­նում:
Կենտ­րո­նի ա­ռանց­քը ե­ղել և շա­րու­նա­կում է մնալ Ստե­փան Շա­հու­մյա­նի տուն-թան­գա­րա­նը: Այս­տեղ կա­րե­լի է տես­նել Շա­հու­մյա­նի կյան­քին ու գոր­ծու­նեու­թյա­նը վե­րա­բե­րող բազ­մա­պի­սի ցու­ցան­մուշ­ներ, այդ թվում՝ Շա­հու­մյա­նի մահ­ճա­կա­լը, գրա­սե­ղա­նը, սե­ղա­նի գիր­քը, Շա­հու­մյա­նի գրա­ֆի­կա­կան աշ­խա­տանք­նե­րը, հա­ցից պատ­րաս­տած կո­շի­կը և այլն:
Անդ­րա­դառ­նա­լով «Շա­հու­մյա­նը հե­րո՞ս է, թե՞ հա­կա­հե­րոս, այ­ցե­լու­նե­րի մո­տե­ցում­ներն ինչ­պի­սի՞ն են, կամ ինք­ներդ ինչ­պե՞ս եք ներ­կա­յաց­նում մարք­սիզ­մի հայ տե­սա­բա­նին» հար­ցե­րին՝ Հաս­միկ Մով­սի­սյանն ա­սաց, որ փոր­ձում են շեշ­տը դնել Ստե­փան Շա­հու­մյա­նի ծա­վա­լած գոր­ծու­նեու­թյան, ա­ռա­ջա­դի­մա­կան գա­ղա­փար­նե­րի վրա. «Կա­րե­լի է ա­սել՝ իր ժա­մա­նա­կի մար­դու ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պանն էր, փոր­ձում էր ա­մեն ինչ ա­նել հայ ժո­ղովր­դի բա­րօ­րու­թյան հա­մար: Կյան­քի ըն­թաց­քում հս­կա­յա­ծա­վալ ազ­գան­վեր աշ­խա­տանք կա­տա­րեց»:
Անդ­րա­դար­ձանք նաև թան­գա­րա­նի խն­դիր­նե­րին: «ՈՒ­նի՞ Շա­հու­մյա­նի տուն-թան­գա­րա­նը վե­րա­նո­րոգ­ման կա­րիք» հար­ցին ի պա­տաս­խան տնօ­րենն ա­սաց, որ թե՛ տնա­կը, թե՛ ընդ­հա­նուր շեն­քը հիմ­նա­նո­րոգ­ման կա­րիք ու­նեն: ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյան են­թա­կա­յու­թյամբ գոր­ծող կենտ­րո­նը պե­տա­կան ա­ջակ­ցու­թյամբ կա­րո­ղա­նում է միայն մաս­նա­կի վե­րա­նո­րո­գում­ներ ա­նել: Գեր­խն­դիր են հա­մա­րում ա­պա­կի­նե­րի հար­ցը (ա­ռա­ջին հարկն ա­պա­կե­պատ է). դրանք փո­խե­լու են­թա­կա են, ար­դեն քայ­քայ­ված են, կա­րող են փշր­վել- թափ­վել, վնա­սել ան­ցորդ­նե­րին, ե­րե­խա­նե­րին: Կա նաև ցու­ցան­մուշ­նե­րը թար­մաց­նե­լու անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն: Մեր զրու­ցա­կի­ցը հա­մոզ­ված է, որ այս բա­րե­փո­խում­նե­րը կա­րող են զգա­լիո­րեն ա­վե­լաց­նել այ­ցե­լու­նե­րի թի­վը: Փոր­ձե­ցինք ճշ­տել՝ ինչ­պե՞ս է փակ տա­րած­քում գտն­վող կա­ռույ­ցը օ­դա­փոխ­վում: Պարզ­վեց՝ ու­նե­ցել են օ­դա­փո­խու­թյան հա­մա­կարգ, որն ան­սարք է, վա­ղուց չի գոր­ծում, վերևի հար­կում թթ­ված­նի պա­կաս կա, ներքևում, հս­կիչ­նե­րի հս­կո­ղու­թյամբ, եր­բեմն դռ­նե­րը բա­ցում են, փոր­ձում հնա­րա­վո­րինս օ­դա­փո­խել տա­րած­քը: Կա նաև ջե­ռուց­ման խն­դիր: Այս­տեղ ամ­ռա­նը շատ շոգ է, ձմ­ռան ա­միս­նե­րին՝ ցուրտ, ին­չը, սա­կայն, չի խո­չըն­դո­տում ար­դյու­նա­վետ աշ­խա­տան­քին:
Ի դեպ, յու­րա­տե­սակ այս կենտ­րոնն ընդգրկված չէ զբո­սաշր­ջա­յին ծրագ­րե­րում, թեև աշ­խա­տա­կից­նե­րը գոր­ծուղ­վել են Երևան, թան­գա­րա­նի մա­սին պատ­մող բուկ­լետ­ներ են տրա­մադ­րել զբո­սաշր­ջա­յին ըն­կե­րու­թյուն­նե­րին: Տուն-թան­գա­րա­նի տոմսն ար­ժե 400 դրամ: Ընտ­րել են նվա­զա­գույն գու­մա­րա­յին շե­մը: Ֆի­նան­սա­կան բա­ցը փոր­ձում են լրաց­նել նաև հա­մեր­գա­յին ծրագ­րե­րով, տիկ­նի­կա­յին ներ­կա­յա­ցում­նե­րով և այլ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րով: Թան­գա­րա­նա­յին բաժ­նի վա­րիչ ՄԱՐ­ԳԱ­ՐԻ­ՏԱ ՍԱ­ՔՈՒ­ԼՅԱ­ՆԸ պատ­մեց վեր­ջին և սպաս­վող նո­րու­թյուն­նե­րի մա­սին: Վեր­ջերս Ստե­փա­նա­վա­նի մշա­կույ­թի և ժա­ման­ցի կենտ­րո­նը, Ա­րամ Խա­չատ­րյա­նի տուն-թան­գա­րա­նի հետ հա­մա­տեղ, նա­խա­դե­պը չու­նե­ցող մշա­կու­թա­յին-կր­թա­կան հե­ծան­վար­շավ է ի­րա­կա­նաց­րել՝ զու­գակց­ված խա­չատ­րյա­նա­կան ե­րաժշ­տու­թյամբ: «Ծրագ­րի ա­ռա­ջին փու­լը մեկ­նար­կեց մեր կենտ­րո­նում, ներ­կա­յաց­րինք թան­գա­րա­նը, ո­րից հե­տո մի­ջո­ցառ­ման մաս­նա­կից­նե­րը, Հա­յաս­տա­նի հե­ծան­վորդ­նե­րի ֆե­դե­րա­ցիա­յի ան­դամ­նե­րի հետ, ուղևոր­վե­ցին Լո­ռե բերդ, ծա­նո­թա­ցան բեր­դի պատ­մու­թյա­նը: Ար­շավն ա­վարտ­վեց քա­ղա­քա­յին այ­գում՝ Սոս Սարգ­սյա­նի հու­շար­ձա­նի մոտ: Ար­շա­վի ծրագ­րով ներ­կա­յաց­վեց եր­կու թան­գա­րան: Ակ­տի­վա­ցավ թան­գա­րան-հա­մայնք կա­պը: Ծրա­գի­րը շա­րու­նա­կա­կան է լի­նե­լու»: Թան­գա­րա­նա­յին բաժ­նի վա­րի­չը տե­ղե­կաց­րեց նաև, որ հոկ­տեմ­բե­րի 20-ին եր­կօ­րյա «հե­ղա­փո­խա­կան» կի­նո­փա­ռա­տոն են նա­խա­տե­սում՝ Ժա­մա­նա­կա­կից ար­վես­տի ինս­տի­տուտ-հիմ­նադ­րա­մի հետ հա­մա­տեղ, ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րու­թյան հատ­կաց­րած դրա­մաշ­նոր­հով:
Ար­մի­նե ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ

Լուսանկարներ

. .
  • Ստեփան Շահումյանի տուն-թանգարան
  • Տուն-թանգարանը՝ մինչ համալիրի ստեղծումը
  • Ստեփանավանի մշակույթի և ժամանցի կենտրոնի տնօրեն Հասմիկ Մովսիսյան
  • Մարգարիտա Սաքուլյան
Դիտվել է՝ 5486

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ