Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Հաղ­թա­նա­կած երկ­րի ղե­կա­վա­րը խա­ղա­ղու­թ­յուն է մու­րում Ադր­բե­ջա­նի ժո­ղովր­դից»

«Հաղ­թա­նա­կած երկ­րի ղե­կա­վա­րը խա­ղա­ղու­թ­յուն է մու­րում Ադր­բե­ջա­նի ժո­ղովր­դից»
19.06.2020 | 00:44

Որ­քան շատ է Ա­լիևն իր ռազ­մա­տենչ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի չա­փա­բա­ժի­նը մե­ծաց­նում, այն­քան ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հետ բաց ու ան­կեղծ խո­սե­լու Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տի ոգևո­րու­թյու­նը ա­վե­լա­նում է։ Բայց մեծ հարց է, թե հա­յաս­տան­ցի­նե­րի ու ար­ցախ­ցի­նե­րի հետ ղա­րա­բա­ղյան հիմ­նախ­նդ­րի շուրջ բաց ու ան­կեղծ խո­սե՞լ է Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը, որ հի­մա էլ հեր­թը հա­սել է ադր­բե­ջան­ցի­նե­րին։ Ո՞վ է ա­սել, որ ադր­բե­ջան­ցի սպա Ռա­միլ Սա­ֆա­րո­վի կող­մից հայ սպա Գուր­գեն Մար­գա­րյա­նի սպա­նու­թյան գոր­ծով ՄԻԵԴ ո­րոշ­մա­նը զրո ար­ձա­գանք ու վե­րա­բեր­մունք ցու­ցա­բե­րող վար­չա­պե­տին հայ ժո­ղո­վուր­դը կլիա­զո­րի իր ա­նու­նից ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հետ բա­նակ­ցե­լու գոր­ծը։ Ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հետ խո­սե­լու, ներ­քին ու ար­տա­քին խն­դիր­նե­րի շուրջ զրու­ցել ենք ա­զա­տա­մար­տիկ, հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ ԳԵ­ՎՈՐԳ ԳԵ­ՎՈՐ­ԳՅԱ­ՆԻ հետ։

-Ի՞նչ դիր­քո­րո­շում ու­նեք Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նի շուրջ տե­ղի ու­նե­ցող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի վե­րա­բե­րյալ։ Սա ի­րա­վա­կա՞ն գոր­ծըն­թաց է, թե՞ քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում։
-Սա ընդ­դի­մա­դիր ու­ժե­րին ճն­շե­լու իշ­խա­նու­թյան հեր­թա­կան քայլն է, միան­շա­նակ դա քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում է։ Այ­սօր ան­նա­խա­դեպ բան է տե­ղի ու­նե­նում, երբ խոր­հր­դա­րա­նա­կան և ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ու­ժե­րը միաս­նա­բար պա­հան­ջում են իշ­խա­նու­թյան հրա­ժա­րա­կա­նը։ Ի­րեն օ­րի­նա­կան հա­մա­րող իշ­խա­նու­թյունն ըն­դա­մե­նը 2 տար­վա ըն­թաց­քում հա­սավ այն բա­նին, որ մեկ օ­րա­կար­գի շուրջ հա­վա­քեց գրե­թե ընդ­դի­մա­դիր բո­լոր ու­ժե­րին։ Սա իշ­խա­նու­թյան «շնորհքն» է, որ բո­լո­րը հա­մախ­մբ­վե­ցին ու կա­ռա­վա­րու­թյան, նրա ղե­կա­վա­րի հրա­ժա­րա­կա­նը պա­հան­ջե­ցին։
-Նոր­մա՞լ է, որ հա­մա­վա­րա­կի այս շր­ջա­նում, երբ Հա­յաս­տա­նի ցու­ցա­նիշ­նե­րը ռե­կոր­դա­յին են, իշ­խա­նու­թյան հոգ­սը քա­ղա­քա­կան հա­կա­ռա­կորդ­նե­րին լռեց­նե­լը, իր ճա­նա­պար­հից հե­ռաց­նելն է։
-Հաշ­վի առ­նե­լով մեր իշ­խա­նու­թյան կեն­սագ­րու­թյու­նը, ա­նընդ­հատ մե­ղա­վոր­ներ գտ­նելն ու թի­րա­խա­վո­րե­լը, ձա­խո­ղում­նե­րի ողջ մե­ղա­վո­րու­թյու­նը ժո­ղովր­դի վրա բար­դե­լը, պետք չէ այլ բան սպա­սել նման ու­ժից։ Ե­թե մարդն ու­նի ծրա­գիր, կա­ռա­վար­ման տես­լա­կան և հա­յե­ցա­կարգ, նոր­մալ է մո­տե­նում ա­ռողջ քն­նա­դա­տու­թյա­նը, փոր­ձում է եր­կի­րը զար­գաց­նել, անվ­տան­գա­յին խն­դիր­նե­րը լու­ծել, ար­տա­քին հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը բա­րե­լա­վել, իսկ այս­պի­սի վի­ճակ­նե­րում, բնա­կա­նա­բար, միակ հոգ­սը լի­նե­լու էր հա­մա­վա­րա­կի դեմ պայ­քա­րը։ Բայց քա­նի որ այս իշ­խա­նու­թյունն ի սկզ­բա­նե տա­պա­լել է ո­լորտ­նե­րի աշ­խա­տան­քը, ան­լուրջ մո­տե­ցում է ցու­ցա­բե­րել ա­մեն հար­ցում, չի կա­րող պայ­քա­րել հա­մա­վա­րա­կի դեմ։ Ա­վե­լին, ան­լուրջ իշ­խա­նու­թյու­նը հի­մա պա­հան­ջում է լուրջ վե­րա­բեր­վել իր ո­րո­շում­նե­րին, ին­չը պար­զա­պես ան­հե­թե­թու­թյուն է։ Ժո­ղո­վուրդն ա­վե­լի պա­տաս­խա­նա­տու է վե­րա­բեր­վում ի­րա­վի­ճա­կին, քան իշ­խա­նու­թյու­նը։ Չնա­յած այս հան­գա­ման­քին, իշ­խա­նու­թյունն այն­պի­սի տպա­վո­րու­թյուն է ստեղ­ծում, թե այս վի­ճա­կի մե­ղա­վո­րը ժո­ղո­վուրդն է, իբր մար­դիկ չեն հետևում կա­նոն­նե­րին, հա­կա­ռակ­վում են ո­րո­շում­նե­րին։ Ե­թե ան­գամ ո­րոշ քա­ղա­քա­ցի­ներ ընդ­դի­մա­նում են այդ ո­րո­շում­նե­րին, դրա միակ պատ­ճա­ռը իշ­խա­նու­թյան ի սկզ­բա­նե ստեղ­ծած ան­լր­ջու­թյան, ան­պա­տաս­խա­նատ­վու­թյան մթ­նո­լորտն է։ Եր­կու տա­րի շա­րու­նակ այս իշ­խա­նու­թյու­նը զբաղ­ված է ներ­քա­ղա­քա­կան բզկ­տոց­նե­րով, ոչ մի ա­ռա­ջըն­թաց չկա որևէ ո­լոր­տում։
-Հա­մա­վա­րա­կի դեմ պայ­քա­րի աշ­խա­տանք­նե­րը տա­պա­լե­լու և տա­րա­ծաշր­ջա­նում վատ ցու­ցա­նիշ­նե­րով ա­ռա­ջին հո­րի­զո­նա­կանն զբա­ղեց­նե­լու հա­մար այս իշ­խա­նու­թյու­նը չպե՞տք է առն­վազն հա­մա­պա­տաս­խան ո­լոր­տի ղե­կա­վա­րին վա­ղուց աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­ներ։ Ի վեր­ջո, այս ա­մե­նի հա­մար պա­տաս­խա­նա­տու­ներ կան, ո­րոնք ձա­խո­ղել են ի­րենց աշ­խա­տան­քը։
-Ժա­մա­նա­կին տար­բեր ան­հատ­ներ բարձ­րա­ձայ­նում էին, որ պետք է ան­հա­պաղ ար­տա­կարգ դրու­թյուն հայ­տա­րա­րել, կա­րան­տին մտց­նել, փո­ղոց­ներ ախ­տա­հա­նել ու ճիշտ կազ­մա­կեր­պել կան­խար­գել­ման աշ­խա­տանք­նե­րը, սա­կայն իշ­խա­նու­թյու­նը զբաղ­ված էր հան­րաք­վեի քա­րո­զար­շա­վով։ 3 մի­լիո­նից էլ քիչ բնակ­չու­թյուն ու­նե­ցող մեր երկ­րին տեր կանգ­նե­լու, ա­ռող­ջա­պա­հա­կան ա­ղե­տից հետ պա­հե­լու հա­մար պետք չէր լի­նել աշ­խար­հի գի­գանտ­նե­րից մե­կը։ Ե­թե մի բուռ ժո­ղովր­դին չես կա­րող տեր կանգ­նել, դու ի՞նչ գործ ու­նես իշ­խա­նու­թյան գլ­խին։ Հար­կա­վոր էր նա­խօ­րոք բո­լոր մաս­նա­գետ­նե­րին հա­մախմ­բել, ճիշտ քայ­լեր ի­րա­կա­նաց­նել ու եր­կի­րը չհասց­նել այս օ­րին։ Մենք մեծ հա­ջո­ղու­թյամբ շատ վա­ղուց կա­րող էինք այս խն­դի­րը լու­ծել, ոչ թե ի­րա­վի­ճա­կը հասց­նել հու­մա­նի­տար ա­ղե­տի։ Այս խայ­տա­ռակ ցու­ցա­նիշ­նե­րը չէինք ու­նե­նա, ե­թե մտա­հոգ ու պրո­ֆե­սիո­նալ իշ­խա­նու­թյուն ու­նե­նա­յինք, այ­նինչ այ­սօր մեր պե­տա­կա­նու­թյան թիվ մեկ մար­տահ­րա­վերն այս իշ­խա­նու­թյունն է։
-Նշե­ցիք, որ ընդ­դի­մու­թյու­նը հա­մախ­մբ­վել է մեկ հար­ցի շուրջ՝ իշ­խա­նու­թյու­նից օր ա­ռաջ հե­ռաց­նել Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին։ Ի՞նչ օ­րա­կար­գով, ի՞նչ ժամ­կե­տում է հնա­րա­վոր դա ի­րա­գոր­ծել։
-Այ­սօր այս իշ­խա­նու­թյան ա­մեն օրն ա­վե­լի է վտան­գում մեր պե­տա­կա­նու­թյու­նը։ Շատ կա­րևոր է, որ գի­տակ­ցենք, թե ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը որ­քան է ձա­խող­ված։ Իսկ ե­թե դու ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն չու­նես, նշա­նա­կում է քո ներ­քին անվ­տան­գու­թյու­նը ևս խա­թար­ված է։ Այ­սօր Էր­դո­ղա­նը նիստ է ա­նում և հայ­տա­րա­րում է, թե ցե­ղաս­պա­նու­թյու­նը կեղ­ծիք է, սուտ, պատ­մու­թյունն ամ­բող­ջո­վին խե­ղա­թյու­րում է և ներ­կա­յաց­նում ի­րեն հար­մար տար­բե­րա­կով։ Այս ըն­թաց­քում Ա­լիևը շա­րու­նա­կում է ռազ­մա­տենչ հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րը՝ Երևանն ի­րեն­ցը հա­մա­րե­լով։ ՈՒ այս ա­մե­նի հա­մա­տեքս­տում մի­ջազ­գա­յին հար­թակ­նե­րում հայ­կա­կան ճշ­մա­րիտ խոս­քը չկա, հայ­կա­կան լոբ­բին­գը թու­լա­ցել է, մինչ­դեռ տե­ղե­կատ­վա­կան, դի­վա­նա­գի­տա­կան մեծ ար­շավ է սկ­սել թուրք-ադր­բե­ջա­նա­կան քա­րոզ­չա­մե­քե­նան։ Այս ըն­թաց­քում մեր իշ­խա­նու­թյու­նը զբաղ­ված է ընդ­դի­մա­խոս­նե­րով, մե­ղադ­րում է ԲՀԿ-ին, ՀՀԿ-ին, բո­լո­րին։
-Բայց Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ջան­քերն էլ պետք է գնա­հա­տել, նա ցան­կա­նում է ար­դեն ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հետ բաց ու ան­կեղծ խո­սել։
-Փա­շի­նյա­նը կար­ծում է, որ ե­թե Ա­լիևի հետ չի ստաց­վում երկ­խո­սու­թյու­նը, ու­րեմն ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի հետ պի­տի խո­սել։ Իր իսկ սի­րած ո­ճով ա­սեմ, օ­դում կախ­ված լու­րե­րի հա­մա­ձայն, նա ո­րո­շել է ադր­բե­ջա­նե­րեն ու­ղերձ հղել ադր­բե­ջան­ցի­նե­րին։ Այ­սինքն, հաղ­թա­նա­կած երկ­րի ղե­կա­վա­րը խա­ղա­ղու­թյուն է մու­րում Ադր­բե­ջա­նի ժո­ղովր­դից։ Այ­սօր­վա ներ­քա­ղա­քա­կան բո­լոր խա­ղե­րի նպա­տա­կը մեր երկ­րի անվ­տան­գու­թյա­նը սպառ­նա­ցող խն­դիր­նե­րից, Ար­ցա­խի հար­ցից շե­ղելն է։
-Կա­րե­լի՞ է Ձեր խոս­քից են­թադ­րել, որ ար­ցա­խյան բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում վտան­գա­վոր զար­գա­ցում­ներ կան, և հի­մա այս ա­մենն ար­վում է, որ­պես­զի հան­րա­յին ու­շադ­րու­թյու­նը դրա­նից շե­ղեն։
-Ա­յո, չի բա­ցառ­վում։ Այ­սօր իշ­խա­նու­թյու­նը տա­պա­լել է բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը և ըն­դ­հան­րա­պես երկ­րի կա­ռա­վա­րումն ամ­բող­ջու­թյամբ։ Նրանց գնա­լը ժա­մա­նա­կի խն­դիր է։ Ան­գամ կո­րո­նա­վի­րու­սի փաստն են նրանք օգ­տա­գոր­ծում և մարդ­կանց վա­խի մեջ պա­հում։ Պատ­կե­րաց­նու՞մ եք, որ երկ­րի ղե­կա­վարն ան­ձամբ հայ­տա­րա­րի, թե մենք դժոխ­քի մի­ջով ենք անց­նում։ Միա­ժա­մա­նակ ներ­քին բա­խում­ներ են ստեղ­ծում, ան­հան­դուր­ժո­ղա­կա­նու­թյան մթ­նո­լոր­տը թե­ժաց­նում։ ՈՒ ա­մենևին չեմ բա­ցա­ռում, որ այս ըն­թաց­քում Ադր­բե­ջանն ու Թուր­քիան ի­րենց ծրագ­րերն են ակ­տիվ ի­րա­գոր­ծում։ Այս իշ­խա­նու­թյան մեկ րո­պե ան­գամ ա­ռաջ հե­ռա­ցու­մը յու­րա­քան­չյուր քա­ղա­քա­ցու անվ­տան­գու­թյու­նից է բխում։ Այս գոր­ծում կապ չու­նի, թե այս կամ այն քա­ղա­քա­կան գործ­չին ըն­դու­նում ենք, թե ոչ, նժա­րին դր­ված է յու­րա­քան­չու­րիս անվ­տան­գու­թյան հար­ցը։
-Վեր­ջին օ­րե­րին այս հար­թա­կում Հա­յաս­տա­նը ի­րար հա­ջոր­դող կո­րուստ­ներ է ար­ձա­նագ­րում։ Նախ ԵԽ պատ­գա­մա­վո­րի ոչ հա­յան­պաստ ձևա­կեր­պում­նե­րով հայ­տա­րա­րու­թյու­նը, հե­տո մեր երկ­րի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի տվյալ­նե­րը հայ­տն­վե­ցին ադր­բե­ջան­ցի­նե­րի ձեռ­քում։ Այս ա­մենն ին­չի՞ ա­պա­ցույց է։
-Այս ա­մենն ա­պա­ցու­ցում է, որ հայ­կա­կան լոբ­բին­գը քնած է, իսկ հա­կա­ռա­կոր­դինն էլ շատ ակ­տիվ է, խոր­հր­դա­րա­նա­կան դի­վա­նա­գի­տու­թյու­նը ԵԽԽՎ-ում ընդ­հան­րա­պես գործ չի ա­նում։ Այդ ա­մե­նը նաև ա­պա­ցու­ցում է այն, ինչ վերևում նշե­ցի՝ ու­նենք անվ­տան­գու­թյան լուրջ խն­դիր, որն առ­նչ­վում է յու­րա­քան­չյու­րիս, ու ար­դեն վտան­գը մեր դուռն է թա­կում։ Այ­սօր ի պաշ­տո­նե երկ­րի անվ­տան­գու­թյան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րը բա­ցար­ձակ ի­րենց գոր­ծա­ռույթ­նե­րը չեն ի­րա­կա­նաց­նում։ Ե­թե ԵԽ պատ­գա­մա­վոր­նե­րի հայ­տա­րա­րու­թյու­նում աս­վում է, թե մենք իբր «օ­կու­պաց­րել ենք» մեր ա­զա­տագ­րած հո­ղե­րը, ու դա չի ստա­նում քա­ղա­քա­կան հա­մար­ժեք պա­տաս­խան, նշա­նա­կում է հայ­կա­կան դի­վա­նա­գի­տու­թյունն ամ­բող­ջո­վին տա­նուլ է տր­ված։
-Ո՞րն է ստեղծ­ված ի­րա­վի­ճա­կից ան­ցն­ցում ել­քը։
-Միան­շա­նակ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը պետք է հրա­ժա­րա­կան տա, ժո­ղո­վուր­դը պի­տի գտ­նի այս ի­րա­վի­ճա­կում տար­բե­րակ ու ան­հա­պաղ պա­հան­ջի իշ­խա­նու­թյան հրա­ժա­րա­կա­նը։ Այ­սօր Հա­յաս­տա­նը մե­կու­սա­ցած վի­ճա­կում է, բո­լոր հարևան­նե­րի, գոր­ծըն­կեր պե­տու­թյուն­նե­րի հետ ու­նի խն­դիր­ներ՝ սկ­սած Չի­նաս­տա­նից մինչև Ի­րան, Ռու­սաս­տան։ Ինչ­պես է ստաց­վում, որ Փա­շի­նյա­նը բո­լո­րի հետ ու­նի խն­դիր, բա­ցի Ադր­բե­ջա­նից ու Թուր­քիա­յից։ Ե­թե մի փոքր ան­գամ անվ­տան­գու­թյան խն­դիր­նե­րը գի­տակ­ցում ենք, պետք է հաս­կա­նանք ի­րա­վի­ճա­կի լր­ջու­թյու­նը և հաս­նենք այս իշ­խա­նու­թյան հե­ռաց­մա­նը։ Հի­մա այլևս խն­դի­րը ան­ձի մա­սին չէ, այլ եր­կի­րը փր­կե­լու։ Պետք է լի­նի ան­ցու­մա­յին, ժա­մա­նա­կա­վոր իշ­խա­նու­թյուն, ո­րից հե­տո ար­տա­հերթ խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­ներ, որ կա­րո­ղա­նանք ա­ռա­վե­լա­գույնս քիչ վնաս­նե­րով փր­կել մեր պե­տու­թյունն ու պե­տա­կա­նու­թյու­նը։


Զրույ­ցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 13368

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ