Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։

Լույսի կածան

10.01.2020 | 00:05

«Գնաց, որ աղոթք դառնա երկնքում»

Ասում ենք՝ լույս դառնա հոգիդ:

Լույս իջնի հոգուդ՝ ասում ենք:

Լուսահոգի ենք ասում, ի վերջո:

Ասում ու խորապես չենք էլ ըմբռնում Հոգու և Լույսի այն վերերկրային խորհուրդը, որ գիտակցորեն հասու չէ երկրավորներիս: Իսկ եթե չնչին, շա՜տ չնչին չափով հասու է անգամ, ապա հաստատապես միայն եզակիներին, որոնց մարմնավոր կյանքում Հոգու լուսեղեն շողարձակումը մշտաներկա է: Բացառիկներն այդ ապրում են մեր կողքին շատ հաճախ աննկատ, ի ցույց չդնելով սեփական հոգու անպարագիծ մեծությունը և նույնքան աննկատ էլ լույսով պարուրում այն ամենը, ինչ շրջապատում է իրենց, ինչով ապրում ու ապրեցնում են միաժամանակ:

Սեդա Մելիքսեթյանն այդ եզակի ու բացառիկ էություններից էր: Առինքնող՝ իր հմայքով, պատկառանք ներշնչող՝ իր հոգու լուսավոր զորությամբ: Այդ կենսաբեր լույսն էր նրա ապրած տարիների անբաժան ուղեկիցը, որ առկայծում է նաև բանաստեղծական տողերում՝ կամրջելով երկրային անցողիկ կածանն ու անչափելի հավերժի ճամփաները.

Մոմի պես մարեց աղոթող մի սիրտ,

գուրգուրող ձեռքեր խաչվեցին ընդմիշտ,

սրտի մեջ պահած ցավ ու ջերմություն՝

լույսի մի կածան բարձրացավ երկինք:

Գնաց, որ աղոթք դառնա երկնքում,

որ վերից հսկի անսպառ լույսով,

որ անմահանա հավերժության մեջ

ու կարոտ դառնա լուսավոր սիրով:

Լիլի ՄԱՐՏՈՅԱՆ

—

Ցավի միջից ժպտացող Ծաղիկ

Դու արևի շողի նման էիր՝ ջերմ ու ցոլցլուն ժպիտով:

Բարությունը հոգուդ առաքինությունն էր, որ վերուստ էր տրված:

Չփոխվեցիր երբեք, չփոխվեցիր ո՛չ շքեղ կյանքի մեջ, ո՛չ էլ ցավի հոշոտող ճիրաններում, մնացիր նույն մարդը: Ազնվությունը չի գնվում երբեք ու չի վաճառվում, սա քեզ համար է ասված:

Պոետիկ խառնվածքով, նազելի շարժումներով, աղջնակի պես մաքուր, իմ փառահեղ Քույր:

Մենք ի՜նչ էինք այդքան շատ զրուցում, չգիտեմ, ոչինչ չեմ հիշում, մեր հոգիներն էին խոսում, մենք անգամ լսում էինք իրար անբառ:

Դա քիչ պատահող հոգու ներդաշնակ կապ էր, երբ բառեր չես ընտրում, երբ չես հսկում քեզ ոչ մի պահի, իսկ դիմացինդ հասկանում է անվերապահորեն ճիշտ նույն զգացողությամբ:

Բնությունը քեզ արարել էր՝ տալով այդ պահին ձեռքին եղած լավագույնը: Դու միաժամանակ փխրուն էիր և ուժեղ, խոցելի, բայց թևավոր Մայր ու Կին:

Ինձ համար այնքան դժվար է քո մասին խոսել անցյալ ժամանակով, որովհետև դու անցյալում չես:

Հիմա էլ ունկերիս մեջ քո ձայնն է, Երուսաղեմ գնալուց առաջ մեր վերջին զրույցի ու ցավի միջից զսպած քո անբաժան ծիծաղն է, հավատավորի քո ճամփորդության վերջին շշուկները..

Ցավի միջից ժպտացող Ծաղիկ...

Վեներա ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ

—

Հիմա լույսերի մեջ վայելում է երկնային իր փառքը ու բարեխոսում բոլորիս համար

Մտքերի հետ կռիվ տալով՝ մեծ Հերիք բաբոս խմոր էր հունցում ուղղանկյուն տաշտի մեջ, ու Աստծուն փառք տալիս տվածի ու արարվող հացի համար: Հետո մտովի հաշվում՝ թխած հացը քանի՞ օր կբավարարի: Տասն ինքն ուներ (հերոսուհի մայրիկ էր), 4-ն էլ` հարևան Մարուսը: «Մեր տան հացը թողած՝ գնում եք Հերիքի եփած ապուրն եք բրդում ու ուտում»,- երեխաներին նախատում էր տիկին Մարուսը, բայց հիշելով հարևանների հետ մի տան նման ապրելու հանգամանքը՝ իր պատրաստածը, տան եղած ամենահով ու նուբար պատառը տալիս մեծ տատիս, որ կերակրի թե՛ իր, թե՛ հարևանի զավակներին: «Հալալ լինի էն հացը, որ իմ ձեռից են կերել»,- միշտ երանությամբ էր հիշում հերոսուհի Հերիքնազ բաբոս ու երանի տալիս այն օրերին, երբ հարևան Մելիքսեթյանների հետ հաշտ ու անխռով ապրում էին ծափ ու ծիծաղով, միմյանց հոգսերով ու մի կտոր հացն իրար մեջ նշխար-նշխար բաժանելով: Նրանք ուսուցիչներ էին, մերոնք՝ գյուղի հասարակ աշխատավորներ, բայց երբեք, պատմում է տատս՝ Սեդան, մենք չենք զգացել տարբերությունը, թե նրանք ուսուցչի երեխաներ են, մենք՝ սովորական շինականի: Իր մանկական ընկերուհու ու անվանակցի՝ տիկին Սեդա Մելիքսեթյանի ու նրա ընտանիքի մասին տատս միշտ է հատուկ երանությամբ պատմել: Հետագայում, երբ արդեն ես շփվեցի բարության մարմնացում այդ կնոջ հետ, հասկացա՝ տատս որևէ բառ չէր չափազանցում: Որքան բարության ու սեր, նվիրում ու փաղաքշանք, հարգանք ու մի ափսեից կերած հացը չմոռանալու պատգամը կար նրա մեջ: Վստահ եմ՝ տիկին Սեդան հիմա լույսերի մեջ վայելում է երկնային իր փառքը ու բարեխոսում բոլորիս համար:

Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆ

—

Հավատ

Կանաչ խանձարուր

ՈՒ լուսե մանուկ`

Սկիզբ է նորի։

Ճանապարհ փշոտ,

Տառապանք ու հույս.

Հավատն է գալիս`

Անմահության դրոշակ պարզած։

Հոգու հաղթանակ,

Սեր ու բարություն,

Սկիզբ ու ...

․․․

Աստծո օրհնանքը, շաղախված սիրով,

Գարուններիդ տա եռանդ ու կորով։

Երջանիկ սերը տանդ թևածի,

Բարին միշտ հաղթի, չարը խափանվի։

․․․

Անհուն երկնքի աստղերից բազում`

Ոչինչ չեմ ուզում, ո՛չ լույս, ո՛չ արև։

Տիրոջ կանթեղից մի կայծ եմ ուզում,

Որ հոգիս վառվի ու անէանա,

ՈՒ այդպես ձուլվեմ երկնի անհունին,

Որ հավերժության մեջ ես հավերժանամ։

․․․

Մոմի պես մարեց աղոթող մի սիրտ,

Գուրգուրող ձեռքեր խաչվեցին ընդմիշտ։

Սրտի մեջ պահած ցավ ու ջերմություն`

Լույսի մի կածան բարձրացավ երկինք։

Գնաց, որ աղոթք դառնա երկնքում,

Որ վերից հսկի անսպառ լույսով,

Որ անմահանա հավերժության մեջ

ՈՒ կարոտ դառնա լուսավոր սիրով։

․․․

Բառը

Բառը լալիս է.

Աղոթք է,

Ճիչ է,

Թե` երկունքի ցավ։

Բառը շնչում է.

Հոգի է, սիրտ է,

Կարոտ է ու սեր։

Բառը ապրում է.

Հավատ է, լույս է

ՈՒ արարում է։

Բառը իմ հոգում

Անուշ ննջում է,

Դեռ սպասում է...

Աստղային երազ

Որտեղից է, ա՜խ, գալիս

Այդ հրաշքը իրական,

Լուսե շող է, մանանա,

Թե օրհնանք է անձրևում։

Տիեզերքն է իմ առաջ

Բացել դռներ մոգական

ՈՒ փայլում է վեհությամբ

Աստվածային հրաշքով։

․․․

Գարուններդ ծերանում են,

Հոգիդ ջահել թո՛ղ մնա,

Սերդ քեզնից միշտ անբաժան,

Սիրուս հրով բոցկլտա։

․․․

Աշնան գույներ

Աշնան գույներում աղոթք է, թախիծ,

Աշնան գույներում օրհնանք է անբիծ,

Հոգու կարոտ է ու ներշնչանք է,

Դեպի վեր ուղղված ապաշխարանք է.

Գույների խաղ է ու կախարդանք է,

Աշնան գույներում սեր է ու կյանք է։

․․․

Ես քնքուշ ծաղիկ, դու` ժայռ ամրակուռ.

Ես միշտ խոցելի, դու` վահան ես լուռ.

Զգացմունք ու խելք իրար պահապան,

Բռնել են հպարտ հավերժի ճամփան։

Ո՜վ մարդ...

Ո՜վ մարդ արարած,

Գալիս ես աշխարհ

ՈՒ քեզ թվում է,

Թե ժամանակի

Եվ ողջ աշխարհի

Տերն ես միակալ։

Բայց այնքան կարճ է քո ժամանակը,

ՈՒ այնքան մոտ է մահվան վտանգը,

Որ մինչ գտնում ես կյանքիդ նավակը,

Հնչում է արդեն ավարտիդ զանգը։

Էքսպրոմտ

Սիրում ենք տարբեր, բայց սերը մեկն է,

Ապրում ենք տարբեր, բայց կյանքը մեկն է,

Հոգին տարբեր է, Աստվածը մեկն է,

ՈՒ այս աշխարհում իմ սերը մեկն է։

Ների՛ր, սիրելի՛ս

Ների՛ր, սիրելի՛ս, որ դեռ սիրում եմ

ՈՒ այդ խենթ սիրուց դեռ խենթանում եմ։

Դառնում եմ նորից աղջնակ սիրահար,

Կամակոր, անզուսպ, անգամ հիշաչար։

Ների՛ր, սիրելի՛ս, որ ձանձրացնում եմ,

ՈՒ իմ պահվածքով քեզ բարկացնում եմ։

Այդ ես չեմ, հիշի՛ր, սերն է անհագուրդ,

Նա չի կշտանում. անկուշտ է, անկուշտ։

ՈՒ վախենում եմ ես ոչ թե մահից,

Այլ չհագեցած սիրուս կարոտից։

Բարսեղին

Հավատիդ ուժը այնքան զորանա,

Խոսքդ առ Աստված նոր աղոթք դառնա։

Կյանքի հրաշքը դռները բանա,

Ապաշխարանքով հոգիդ սրբանա։

Էջում զետեղված բանաստեղծությունները Սեդա Մելիքսեթյանի «Հոգու ոլորաններ» գրքից են

Էջի նկարները` ՆԻԿՕՅԻ

Լուսանկարներ

. .

Դիտվել է՝ 26906

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am

Լույսի կածան

Լուսանկարներ

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

Ասում են...

Տարածաշրջանային

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Սոցցանցային գրառումներ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ