Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ալիևը՝ Լավրովի շարունակություն

Ալիևը՝ Լավրովի շարունակություն
05.10.2019 | 13:19

Ոմանց գուցե զարմացրել էր ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգեյ Լավրովի խիստ միակողմանի մասնագիտական հիշողությունն ու խիստ միակողմանի մեկնաբանությունը Լեռնային Ղարաբաղի կոնֆլիկտի կարգավորման ու բանակցությունների վիճակի մասին Սոչիում՝ Վալդայ ակումբի նիստում: Բոլոր զարմացածները երեկ ստացան իրենց պատասխանը, երբ հանդիպեցին Ադրբեջանի ու ՌԴ նախագահները և Իլհամ Ալիևը ելույթ ունեցավ ակումբի նիստում: Նախ՝ Մոսկվան ու Բաքուն պայմանավորվեցին շարունակել ռազմատեխնիկական համագործակցությունը: Իլհամ Ալիևը Վլադիմիր Պուտինի հետ հանդիպումից հետո ասաց. «Ակտիվորեն զարգանում է ռազմատեխնիկական համագործակցությունը: Այսօր մենք պայմանավորվել են շարունակել աշխատանքները այդ ուղղությամբ»: Նա հիշեցրեց, որ Ադրբեջանի՝ Ռուսաստանից 5 միլիարդ դոլարի սպառազինություն ձեռք բերելու պայմանագրի շրջանակում արդեն իրացվել է 3 միլիարդը: Հետո՝ ինչպես վայել է արևելյան դիվանագիտությանը՝ փառաբանեց Պուտինին: «Ռուսաստանը կարողացավ հաղթահարել դարասկզբի ճգնաժամը «Պուտինի գործոնի» շնորհիվ՚ աևձանագրեց Իլհամ Ալիևը Վալդայի լիագումար նիստում: «Հիմնական գործոնը, որի շնորհիվ Ռուսաստանը պատվով դուրս եկավ ամենաբարդ փորձություններից, Վլադիմիր Պուտինի գործոնն է: Դա ճիշտ է, և դա պետք է իմանան բոլորը»,- ասաց Իլհամ Հեյդարովիչը: Այսքանից հետո նա արդեն իրավունք ուներ պատասխանել Հայաստանի վարչապետին: Շատերն են նկատել, որ նրա պատասխանը մեկ ամիս ուշացումով էր, բայց ոչ ոք չի արձանագրել, որ Ալիևի պատասխանը հնչեց Ռուսաստանից, ու հենց դա էր նրա մեկամսյա լռության պատճառը:


«Ես կցանկանայի անդրադառնալ ՀՀ վարչապետի՝ զարմանք առաջացնող «Ղարաբաղը Հայաստանն է և վերջ» հայտարարությանը։ Նախ, մեղմ ասած, սուտ է: Ղարաբաղն ամբողջ աշխարհի կողմից, հավասարապես լեռնայինը, ճանաչվում է որպես Ադրբեջանի անբաժանելի մաս», – ասել է Իլհամ Ալիևը։ Նա նորից հիշեցրել է, որ Հայաստանն էլ չի ճանաչում «այդ անօրինական միավորումը» և Ղարաբաղը ադրբեջանական երկիր է: «Այնպես որ, Ղարաբաղը Ադրբեջանն է և բացականչական նշան (!)», – հայտարարել է Ալիևը և մեծագույն հաճույքով հիշեցրել ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովի հայտարարությունները: «Հայաստանի վարչապետը հաճախ ասում է, որ հակամարտության կարգավորումը պետք է ընդունելի լինի Ադրբեջանի ժողովրդի, Հայաստանի ժողովրդի և Լեռնային Ղարաբաղի ժողովրդի համար: Այսպիսով, ես պետք է ասեմ, որ Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդ գաղափարը գոյություն չունի: Լեռնային Ղարաբաղի բնակչություն կա, որը մինչ հակամարտությունը բաղկացած էր ադրբեջանցի և հայ ժողովրդից, ովքեր ունեն հավասար իրավունքներ։


Իսկ ինչ վերաբերում է նրան, թե ինչպիսի լուծումն է ընդունելի Ադրբեջանի համար, այն կայանում է տարածքային ամբողջականության վերականգնման մեջ, որը ճանաչվում է ամբողջ աշխարհի կողմից, փախստականների և ներքին տեղահանվածների վերադարձն է իրենց բնօրրան՝ ներառյալ Լեռնային Ղարաբաղ: Դա համահունչ է ՄԱԿ-ի Անվտանգության խորհրդի բանաձևերին և Հելսինկյան եզրափակիչ ակտին», – հայտարարել է Ալիևը։ Այսինքն՝ ամեն ինչ պտտվեց ու վերադարձավ ելման դրություն՝ կիրթ ու պրագմատիկ Ալիևը գտավ ճիշտ պահն ու ճիշտ տեղը ոչինչ չասելու: Ինչու՞ ոչինչ: Որովհետև ոչ մի նորություն նրա ձևակերպումների մեջ չկա ու չի կարող լինել: Ալիևի կրեդոն է տարածքային ամբողջականությունը, ազգերի ինքնորոշման իրավունքը նա չի ճանաչում ու չի ճանաչելու, որովհետև իր պարագայում դա նշանակելու է հրաժարական:


Եվ անկախ նրանից, թե ինչ է ասում ՌԴ-ն ու երբ ինչ խոստումներ է տալիս, համաձայն է Ալիևի հետ: Եվ դա այն Լավրովը, որ սեպտեմբերի 27-ին ՄԱԿ-ի 74-րդ ասամբլեայի ամբիոնից Արևմուտքին կրկնակի ստանդարտների մեղադրանք էր ներկայացնում. «Երբ ձեռնտու է, ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը նշանակություն ունի, իսկ երբ պետք չէ՝ համարվում է անօրինական»՝ բառացիոերն ասել է ՌԴ ԱԳ նախարարը: «Երբ ձեռնտու է, ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը նշանակություն ունի, իսկ երբ պետք չէ՝ համարվում է անօրինական»՝ ասելիս նա նկատի ունի Ղրիմը: Ինչպե՞ս է վարվում Ռուսաստանը Արցախի հարցում՝ ճանաչու՞մ է ժողովուրդների ինքնորոշման իրավունքը, թե՞ կողմ է տարածքային ամբողջականությանը: Եթե ՌԴ ԱԳ նախարարը դեմ է կրկնակի ու բազմակի ստանդարտներին և մեղադրում է Արևմուտքին այդ վարքագծի համար, ինչու՞ է նույնն անում ՌԴ-ն: Ավելին՝ խորացնում է կոնֆլիկտը՝ սպառազինելով կոնֆլիկտի կողմերին ու կախվածության մեջ դնելով իրենից: Սա ո՞ր ստանդարտն է՝ բիզնեսի՞, թե՞ բիզնեսի վրա հիմնված արտաքին քաղաքականության, որտեղից վաղուց դուրս է վռնդված բարոյականությունը:


Անահիտ ԱԴԱՄՅԱՆ
Հ.Գ. ՀՀ ԱԳՆ մամուլի խոսնակ Աննա Նաղդալյանը՝ մեկնաբանելով Վալդայի համաժողովում Իլհամ Ալիևի հայտարարությունը՝ ասեկ է. «Ստիպված ենք արձանագրել, որ Ադրբեջանի նախագահի խոսքում որևէ նոր բան չկար: Ադրբեջանի որդեգրած առավելապաշտական դիրքորոշումը, որը մշտական և հիմնական վտանգ է խաղաղ գործընթացի համար, շարունակում է անփոփոխ մնալ՝ չնայած կողմերի միջև ձեռք բերված վերջին պայմանավորվածություններին, որոնք ենթադրում էին ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստում»: Նա նշել է, որ հենց ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու հանձնառությունն առավել գործնական հարթություն բերելու նպատակին էր ուղղված վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի առաջարկած բանաձևը, որ հանգուցալուծումը պետք է ընդունելի լինի Հայաստանի, Արցախի և Ադրբեջանի ժողովորդների համար: «Այս բանաձևն ուղղված է բոլոր կողմերի համար փոխզիջումների գաղափարն ընդունելի դարձնելուն, խաղաղությանը նպաստող միջավայրի ձևավորման գործում հասարակություններին ներգրավմանը, իրենց ժողովուրդների առջև ղեկավարների պատասխանատվության և հաշվետվողականության ամրագրմանը», - ասել է ԱԳՆ մամուլի խոսնակը: Նա ընդգծել է , որ պատասխանելով հայկական կողմի առաջարկությանը՝ Ադրբեջանի նախագահը որևէ հղում չի կատարել տարածաշրջանի ժողովուրդների համար խաղաղ կարգավորման անհրաժեշտությանը, այլև նույնիսկ կասկածի տակ դրեց սեփական պատմական հայրենիքում ապրող Արցախի ժողովրդի գոյության փաստը: ԼՂ հիմնահարցում իր առավելապաշտական մոտեցման հիմնավորման համար Ադրբեջանը մշտապես գործի է դրել Արցախի և ընդհանրապես հայ ժողովրդի ապամարդկայնացման հռետորաբանություն: Այդ ապամարդկայնացման դրսևորումներից են Ադրբեջանի նախագահի կողմից Ռամիլ Սաֆարովի ներումը և հերոսացումը, Արցախի դեմ Ադրբեջանի ապրիլյան ագրեսիայի ժամանակ խաղաղ բնակչության և զինծառայողների հանդեպ իրականացված վայրագությունները, Արցախի՝ Ադրբեջանի օկուպացիայի տակ գտնվող տարածքների հայաթափումը և Ադրբեջանի տարածքում հայկական պատմական ներկայության և հետքի վերացումը: «Ադրբեջանի առավելապաշտական մոտեցումները և Արցախի ժողովրդի ապամարդկայնեցումն անվտանգության գոյաբանական սպառնալիք են ստեղծում Արցախի ժողովրդի համար: Դրա արդյունավետ դիմակայումը համահայկական խնդիր է, ինչը լավագույնս ձևակերպված է Ստեփանակերտում օգոստոսի 5-ին Արցախի ժողովրդի առջև ՀՀ իշխանությունների ստանձնած հանձնառությամբ», - նշել է Աննա Նաղդալյանը: ԱԳՆ խոսնակն ասել է՝ Հայաստանը վստահ է, որ խնդրի խաղաղ կարգավորումը և տարածաշրջանում ժողովրդավարության հաղթանակն այլընտրանք չունեն և այդ տեսակետից կարևորում է ժողովուրդներին խաղաղության նախապատրաստելու հանձնառության իրականացումը:
Այսինքն՝ ոչինչ չի փոխվում, Հայաստանն էլ մնում է իր դիրքերում ու շարունակվելու է դիրքային պայքարը՝ սահմանային կրակոցներով: Ոչ միայն Արցախում, այլև՝ Հայաստանի ու Ադրբեջանի: ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի համանախագահները պատրաստվում են տարածաշրջան գալ, մի հայտարարություն էլ նրանք կանեն, ու հարցը կմնա նույն հարթության մեջ՝ կլինի՞ պատերազմ, թե՞ ոչ: Եվ՝ ե՞րբ:

Դիտվել է՝ 2425

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ