Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Հա­յաս­տա­նը Հա­յաս­տան է, ու՝ վերջ

Հա­յաս­տա­նը Հա­յաս­տան է, ու՝ վերջ
22.12.2020 | 00:28

-Ե­թե վա­ղը պա­տե­րազմ սկս­վի, ճա­կատ մեկ­նող­նե­րին ի՞նչ խոս­քեր կուղ­ղեք:
-Միայն հաղ­թա­նակ, ա­սե­լու եմ. պար­տու­թյու­նը պա­ռավ ջա­դու է դառ­նա­լու, կպ­չի թի­կուն­քիդ, ինչ կող­մի վրա ուր էլ գնաս՝ վրա­ցին, ռու­սը, չե­չե­նը, հույ­նը, պար­սի­կը, մինչև իսկ թուր­քը՝ ջա­հել մարդ ես՝ չե՞ս ա­մա­չում, էդ ինչ ես շա­լա­կել, ա­սե­լու են, կի՞նդ է, ե­կե­ղե­ցով հե­տը պսակ­վա՞ծ ես, չե՞ս կա­րո­ղա­նում բա­ժան­վել, թե՞ մայրդ է, ինքն է քեզ բե­րել՝ պար­տա­վոր ես. գցիր, ա­սե­լու եմ, շան լա­կոտ, խայ­տա­ռակ սկ­սել ես՝ խայ­տա­ռակ էլ փա­կո՞ւմ ես ցե­ղիդ պատ­մու­թյու­նը. միայն հաղ­թա­նակ, և կյանքդ նժույգ է դառ­նա­լու՝ քեզ իր թամ­բին առ­նի, և բո­լոր կող­մե­րիդ վրա հո­րի­զոն­ներ են բաց­վե­լու և քո ըն­թաց­քի ճա­նա­պար­հին քեզ հա­մա­կիր սի­րով են ող­ջու­նե­լու վրա­ցին, ռու­սը, չե­չե­նը, հույ­նը, պար­սի­կը, մինչև իսկ թշ­նա­միդ. միայն հաղ­թա­նակ, ա­սե­լու եմ. պար­տու­թյունն էլ, հաղ­թա­նակն էլ՝ եր­կուսն էլ մար­դուց են, ին­քը մարդն են, հաղ­թա­նա­կը ճա­ռա­գող մարդն է, պար­տու­թյու­նը՝ մթ­նած մար­դը, քո խա­վա­րում­նե­րը քո նախ­նին ար­դեն խա­վա­րել է, մթ­նե­լու տեղ դու այլևս չու­նես, քո սևերն ար­դեն քո նախ­նին հա­գել մա­շել է, մի ան­գամ քո կար­մի­րը հագ­նե­լու՞ ես. քեզ միայն հաղ­թա­նակ է տր­ված, մարդ ե­ղիր քո ա­ռաջ՝ և ձիա­վոր­վիր:

2020-ի դեկ­տեմ­բե­րի 18-ին լրա­ցավ Հրանտ Մաթևո­սյա­նի մահ­վան 18 տա­րին, ապ­րեր՝ ըն­դա­մե­նը 85 տա­րե­կան կլի­ներ: Գնաց՝ ինչ­պես գնում են նրանք, որ եր­բեք չեն հե­ռա­նում: Հոկ­տեմ­բե­րի 27-ից հե­տո:
Վեր կաց, ձիա­վոր­վիր…
Ես, որ եր­ջան­կու­թյուն ու պա­տիվ եմ ու­նե­ցել նրան բազ­միցս հար­ցեր տա­լու, հան­դի­պե­լու, եր­բեք չեմ հարց­րել՝ ին­չու՞ 1994-ին Ռու­սաս­տա­նը թույլ չտ­վեց Ադր­բե­ջա­նի կա­պի­տու­լյա­ցիան: Հի­մա ինքս եմ ստիպ­ված պա­տաս­խա­նել՝ ին­չու՞ 1994-ին Ռու­սաս­տա­նը թույլ չտ­վեց Ադր­բե­ջա­նի կա­պի­տու­լյա­ցիան, 2020-ին հա­ճույ­քով միջ­նորդ ու մաս­նա­տեր դար­ձավ Հա­յաս­տա­նի կա­պի­տու­լյա­ցիա­յի:


Ո­ՐՈՎ­ՀԵ­Տեվ ՌՈՒ­ՍԱՍ­ՏԱ­ՆԸ ՄՇ­ՏԱ­ՊԵՍ Ա­ՌԱՋ­ՆՈՐԴ­ՎՈՒՄ Է ԻՐ ՇԱ­ՀՈՎ: Ինչ­պես ցան­կա­ցած այլ եր­կիր: Ին­չու՞ Ռու­սաս­տա­նի ու Ադր­բե­ջա­նի շա­հե­րը հա­մընկ­նում են, Հա­յաս­տա­նի­նը ու Ռու­սաս­տա­նի­նը՝ ոչ: Մենք պարտ­վել ենք խայ­տա­ռակ պա­տե­րազ­մում, երբ մեր դեմ էր դուրս ե­կել ոչ միայն 10-մի­լիո­նա­նոց Ադր­բե­ջա­նը, այլև 80-մի­լիո­նա­նոց Թուր­քիան՝ իր՝ ԻՊ-ի դպ­րոցն ան­ցած վարձ­կան մո­ջա­հեդ­նե­րով, ՆԱ­ՏՕ-ի տեխ­նո­լո­գիա­նե­րով: 44 օր դի­մա­նա­լը ան­հա­վա­նա­կան էր, որ մեկ բա­ցատ­րու­թյուն ու­նի՝ ԶԻՆ­ՎՈ­ՐԸ չէր հան­ձն­վում: Պա­տե­րազ­մի ա­ռա­ջին օ­րից ես մտա­ծել եմ միայն Ե­ռաբ­լու­րի սահ­ման­նե­րի մա­սին: Գու­ցե՝ ո­րով­հետև զին­վոր չեմ: Պա­տե­րազ­մի ըն­թաց­քում ա­մա­չել եմ, որ տղա­մարդ չեմ ծն­վել, այն տա­րի­քում ու վի­ճա­կում չեմ, որ գնամ կռ­վե­լու: Հի­մա ա­մա­չում եմ խայ­տա­ռակ պար­տու­թյան հա­մար ու ինձ հա­մա­րում եմ մե­ղա­վոր:

Եվ չեմ հաս­կա­նում.
1. Ին­չու՞ չկա­րո­ղա­ցանք հաշ­վար­կել՝ հեր­թա­կան պա­տե­րազ­մում ով­քեր են լի­նե­լու մեր թշ­նա­մի­նե­րը, ին­չու՞ խա­ղա­ղու­թյան 26 տա­րի­նե­րին ա­պաշ­նորհ ու ան­խե­լա­միտ քա­ղա­քա­կա­նու­թյամբ չկա­րո­ղա­ցանք դաշ­նա­կից­ներ ստեղ­ծել մեզ հա­մար:
2. Ին­չու՞ հաղ­թա­նա­կը քա­մուն տվե­ցինք, ին­չու՞ ոչ հաղ­թա­նա­կից, ոչ պար­տու­թյու­նից չենք սո­վո­րում Ո­ՉԻՆՉ: Մեր գլու­խը մտց­րել ենք, որ «փոքր ա­ծու» ենք, բայց մո­ռա­ցել ենք, որ մեր երկ­րում էլ ար­ժա­նի գոր­ծեր են ար­վում: ՈՒ հա­սել ենք այն կե­տին, որ պի­տի ա­սենք. «Հա­յաս­տա­նը Հա­յաս­տան է»: Ցան­կա­ցած դեպ­քում աբ­սուրդ էր լի­նե­լու, հի­մա՝ կեն­սա­կան է: Ին­չու՞ 9 կե­տից ե­ռա­կողմ հայ­տա­րա­րու­թյան 1-ին կե­տը չի կա­տար­վում, ին­չու՞ ենք Ար­ցա­խում նո­րից տա­րածք­ներ հանձ­նում: Ին­չու՞ է հայ­տն­վել 9-րդ կե­տը:
3. Ին­չու՞ հրա­ժա­րա­կան չի տա­լիս Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը, ին­չու՞ չի հաս­կա­նում, որ ինքն այլևս պար­տու­թյան սիմ­վոլ է, և ուր էլ հայ­տն­վի, հի­շեց­նում է մեր ֆիաս­կոն:
4. Ին­չու՞ են աս­պա­րե­զում հայ­տն­ված ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը նրա դեմ պայ­քա­րում նրա մե­թոդ­նե­րով՝ մարդ­կանց բա­ժա­նե­լով սևե­րի ու սպի­տակ­նե­րի, պար­զա­պես հի­մա այդ սևն ու սպի­տա­կը այլ կերպ են կոչ­վում:
5. Ին­չու՞ հա­զա­րա­վոր­նե­րից տաս­նյակ­ներն են հաս­կա­նում, որ այս ի­րա­վի­ճա­կում մեզ ոչ թե ներ­քին պա­տե­րազմ, այլ օր ա­ռաջ հա­մախմ­բում ու միաս­նու­թյուն է պետք, ո­րով­հետև ի­րա­կա­նում պա­տե­րազ­մը չի ա­վարտ­վել: Ո­րով­հետև ինչ­քան զի­ջում ու նա­հան­ջում ենք, այն­քան Ադր­բե­ջա­նին թվում է, որ ին­քը հաղ­թել է ու կա­րող է պայ­ման­ներ թե­լադ­րել, իսկ ի­րեն փր­կիչ հա­մա­րող Մոսկ­վան տեր չէ իր ե­ռա­կողմ, ի­րա­կա­նում քա­ռա­կողմ՝ Թուր­քիա­յի ստ­վե­րը երևում է բո­լոր կե­տե­րից, հայ­տա­րա­րու­թյա­նը և կա­տա­րում է Բաք­վի պա­հանջ­նե­րը՝ հայ­տա­րա­րե­լով, որ կարևո­րը պա­տե­րազ­մը ա­վարտ­վել է, մար­դաս­պա­նու­թյու­նը՝ դա­դա­րել:
6. Ին­չու՞ է Բա­քուն պն­դում, որ հայ­կա­կան զի­նու­ժը պետք է դուրս բեր­վի Ար­ցա­խից ընդ­հան­րա­պես ու այն­տեղ մնան միայն խա­ղա­ղա­պահ­նե­րը, ե­թե ինքն ու Ան­կա­րան դուրս չեն գա­լիս Ար­ցա­խի օ­կու­պաց­ված տա­րածք­նե­րից:
7. Ին­չու՞ Ար­ցա­խի օ­կու­պա­ցիա­յի և կար­գա­վի­ճա­կի մա­սին խո­սում է միայն ԱԳ նա­խա­րա­րը:
Ի­րա­կա­նում այս բո­լոր հար­ցե­րի պա­տաս­խան­ներն ու­նեմ: Մի քա­նի տար­բե­րա­կով, բայց ու­զում եմ այս ու այլ հար­ցե­րի պա­տաս­խան­նե­րը լսել իշ­խա­նու­թյու­նից, ե­թե հա­մա­ռո­րեն հրա­ժա­րա­կան չի տա­լիս, և ընդ­դի­մու­թյու­նից, որ միայն հրա­ժա­րա­կան է պա­հան­ջում ու խոս­տում­ներ տա­լիս, բայց չի ա­սում՝ ինչ­պե՞ս է լու­ծե­լու այն հար­ցե­րը, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը չի լու­ծում: ՈՒ ես՝ մի­ջին վի­ճա­կագ­րա­կան հայս, ու­զում եմ ժամ ա­ռաջ ստա­նալ այդ հար­ցե­րի պա­տաս­խան­նե­րը, ո­րով­հետև սա իմ եր­կիրն է ու իմ եր­կի­րը պար­տա­վոր է ա­պա­հո­վել իմ անվ­տան­գու­թյու­նը, ապ­րե­լու, աշ­խա­տե­լու ի­րա­վուն­քը: ՈՒ քա­նի որ եր­կու­սից էլ հո­դա­բաշխ պա­տաս­խան­նե­րի փո­խա­րեն մի­ջին վի­ճա­կագ­րա­կան հա­յե­րը, որ ոչ մի կող­մից փո­ղոց դուրս չեն գա­լիս, ստա­նում են միայն փո­խա­դարձ լու­տանք­ներ ու շոու­ներ, ի­րա­վունք ու­նեն պա­հան­ջել, որ վեր­ջա­պես աս­պա­րեզ գա ինչ-որ մե­կը և հայ­տա­րա­րի՝ վերջ, ի­րար մի կե­րեք, եր­կիրն եք վա­րի տա­լիս, մար­դիկ ձեզ­նից գործ են ու­զում, հա­զար հարց ու­նենք լու­ծե­լու:


Վեր կաց, ու՝ ձիա­վոր­վիր:
Որ Հա­յաս­տա­նը սահ­մա­նա­մերձ հայ­րե­նիք է, գի­տենք բո­լորս, հի­մա այդ սահ­ման­նե­րը մտ­նում են մեր տնե­րը, հի­մա նոր սահ­ման­նե­րի հետ պետք է հաշտ­վենք ու նոր սահ­ման­նե­րը չեն լի­նե­լու անվ­տանգ ու խա­ղաղ: Չեն լի­նե­լու այն­քան ժա­մա­նակ, քա­նի դեռ մեր բա­նա­կը ոտ­քի չի կանգ­նել, քա­նի դեռ նոր սահ­ման­նե­րը չենք կա­ռու­ցել: Հե­րիք է աչք­ներս սրա-նրա ձեռ­քին գցենք, մենք ենք մեզ ոտ­քի հա­նե­լու, ու­րի­շը չկա: Մեր ու­րի­շը մենք ենք: Դեռ ե՞րբ է աս­վել: Ա­սո­ղին լսող է պետք, լսո­ղը հաս­կա­ցող պետք է լի­նի: Ոչ թե թաց աչ­քե­րով մեջ­բե­րում­ներ ա­նենք Վազ­գե­նից ու անց­նենք ա­ռաջ՝ մեր պարտ­քը կա­տա­րած:


Վեր կաց, ու՝ ձիա­վոր­վիր:
26 տա­րի Ադր­բե­ջա­նը պատ­րաստ­վեց իր այ­սօր­վա հաղ­թա­նա­կին, 26 տա­րի ա­տամ կրճ­տաց­րեց, զենք գնեց ու բա­րե­կամ­ներ հա­վա­քագ­րեց, նավթ վա­ճա­ռեց ու մի­ջազ­գա­յին ծրագ­րեր բե­րեց, ներդ­րում­ներ, ներդ­րում­նե­րի հետևից քա­ղա­քա­կան շա­հեր, ու­րեմն՝ մի­ջազ­գա­յին աս­պա­րե­զում ազ­դե­ցու­թյուն: Մենք 26 տա­րի մեզ կե­րակ­րե­ցինք հե­քիա­թով, որ Ռու­սաս­տա­նը նոր պա­տե­րազմ թույլ չի տա, դեռ եր­կու տա­րի ա­ռաջ էլ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը դա էր ա­սում, բայց չէր փոր­ձում մտա­ծել՝ իսկ ին­չու՞ պի­տի թույլ չտա, ե­թե միայն հա­յե­րի պար­տու­թյամբ է ի­րա­կա­նու­թյուն դառ­նա­լու Լավ­րո­վի պլա­նը, ե­թե միայն հա­յե­րի պար­տու­թյամբ են տա­րա­ծաշր­ջան մտ­նե­լու ռուս խա­ղա­ղա­պահ­նե­րը, իսկ որ­տեղ ռուս խա­ղա­ղա­պահ­նե­րը, այն­տեղ՝ ռու­սա­կան են­թա­կա­ռուց­վածք­ներն ու… ռու­սա­ցու­մը: Ին­չու՞ ոչ: Մենք 100 տա­րի ող­բա­ցինք Կար­սը, որ ա­նա­ռիկ բերդ էր ու հան­ձն­վեց մեն-միակ կրա­կո­ցով՝ ինք­նաս­պան ե­ղավ բեր­դա­պահ հայ գե­նե­րա­լը, երբ Կար­սի բա­նա­լի­նե­րը հան­ձն­վե­ցին թուր­քե­րին: Բայց չցան­կա­ցանք հաս­կա­նալ՝ ինչ­պե՞ս ու ին­չու՞ կորց­րինք Կար­սը: Նույն­քան ա­նա­ռիկ բերդ էր Շու­շին, որ դար­ձավ Շու­շա: Հի­մա ևս 100 տա­րի Շու­շիի կո­րու՞ստն ենք ող­բա­լու: ՈՒ ինչ­պես Ա­ռա­քե­լոց վան­քում, Ղա­զան­չե­ցոց ե­կե­ղե­ցում էլ նա­մա՞զ է հն­չե­լու:

Վեր կաց, ու՝ ձիա­վոր­վիր:

Ա­լիևն ու Էր­դո­ղա­նը գրա­վե­ցին Ար­ցա­խը, Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը՝ Ե­ռաբ­լու­րը: Ա­ռա­ջին ան­գամ: Ինչ­պես այն ա­մե­նը, ինչ նա ա­նում է եր­րորդ տա­րին՝ ան­վերջ հայ­տա­րա­րե­լով «Հա­յաս­տա­նում ա­ռա­ջին ան­գամ…»: Հա­յաս­տա­նում ա­ռա­ջին ան­գամ 21-րդ դա­րում ե­ռօ­րյա սուգ էր, նույ­նիսկ սու­գը ար­ժա­նա­պա­տիվ չկա­րո­ղա­ցանք… ՈՒ քա­նի դեռ ազ­գո­վին մնում ենք շոու­մեն, սգո օ­րեր է­լի են լի­նե­լու:
2000-2002-ի տղեր­քին հանձ­նե­ցինք հո­ղին, խո­նար­հու­մով ու ցա­վով, Ե­ռաբ­լու­րը 44 օ­րում կրկ­նա­պատ­կե­ցինք: Ե­թե 94-ին նրանք հաղ­թա­նակ էին տուն բե­րել, 2020-ին ու հե­տո ծն­վող­նե­րին ենք թող­նե­լու այդ հաղ­թա­նա­կը տուն բե­րե­լու գոր­ծը, ինչ­պես մեր պա­պե­րը մեզ են ժա­ռան­գել ի­րենց ա­նա­վարտ պա­տե­րազմ­նե­րը: Պե­տու­թյուն­նե­րը հաղ­թում ու պարտ­վում են մի­մյանց՝ աշ­խար­հի վեր­ջը չէ: Ի վեր­ջո՝ քա­ղա­քակր­թու­թյան պատ­մու­թյու­նը պա­տե­րազմ­նե­րի պատ­մու­թյուն է, մենք ոչ ա­ռա­ջինն ենք, ոչ վեր­ջի­նը: Որ­քան ա­րագ խել­քի գանք, այն­քան ա­րագ ենք «ո­խե­րիմ բա­րե­կամ» հարևան­նե­րին հի­շեց­նե­լու ի­րենց տեղն ու դե­րը աշ­խար­հում: Մենք չենք կա­րող եր­կար ծն­կած մնալ: Բայց մեզ պետք է ԼՌՈՒ­ԹՅԱՆ պահ՝ երբ բո­լո­րը խո­սում են, շուրջ­բո­լո­րը կա­կա­ֆո­նիա է, ո­րից ոչ միայն գլ­խա­ցավ, այլև սրտ­խառ­նոց է ա­ռա­ջա­նում: Եվ մեզ պետք է ազ­նիվ լի­նել ինք­ներս մեզ հետ, դա ման­կամ­տու­թյուն չէ, ի­րա­կա­նու­թյու­նը հա­մար­ժեք ըն­կա­լե­լու պայ­ման է: Իսկ որ բո­լորս նո­յեմ­բե­րի 10-ից կտր­վել ենք ի­րա­կա­նու­թյու­նից ու ապ­րում ենք մղ­ձա­վան­ջում, ո­րից ելք ենք ո­րո­նում, ա­պա­ցույ­ցի կա­րիք չու­նի:
Վեր կաց, ու՝ ձիա­վոր­վիր:

Ա­նա­հիտ Ա­ԴԱ­ՄՅԱՆ

Հ. Գ. Հա­յաս­տա­նը Հա­յաս­տան է, ու՝ վերջ: ՈՒ որ­պես­զի այդ վեր­ջը ՄԵՆՔ, ոչ թե ու­րիշ­նե­րը գրեն, պար­տա­վոր ենք այ­սօր ու այս­տեղ վերջ տալ պե­տու­թյան մահ­վան ար­ձա­նագ­րում­նե­րին: ՊԵ­ՏՈՒ­ԹՅՈՒ­ՆԸ կա ու լի­նե­լու է, իշ­խա­նու­թյու­նը պե­տու­թյուն չէ:


Մենք չենք մեռ­նե­լու ոչ վա­խից, ոչ սո­վից, ոչ հու­սա­հա­տու­թյու­նից: Մենք ապ­րե­լու ենք: Պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ հայ զին­վո­րը քա­րե­րին գրում էր ՎՍ՝ ա­վե­լի մեծ քա­րե­րին խա­զում էր՝ Սպա­րա­պետ, ու այդ քա­րերն են այ­սօր մեր հայ­րե­նի­քը պա­հե­լու մեզ հա­մար՝ մինչև վե­րա­դառ­նանք: Սյու­նի­քը սահ­ման է ճիշտ այն­պես, ինչ­պես սահ­ման է Երևա­նը, ե­թե մենք չենք պա­հում հայ­րե­նի­քի սիր­տը: Իսկ հայ­րե­նի­քի սիր­տը մարդն է: Մենք ենք, որ այ­սօր անց­նում ենք այն ճա­նա­պար­հը, ինչ ան­ցել են հա­րյու­րա­վոր եր­կր­ներ ու ոտ­քի են կանգ­նել: Պար­տու­թյան պա­ռավ ջա­դուն մեր բե­ռը չէ: Գա­լու են, ճա­կա­տագ­րա­կան պա­հե­րին միշտ ե­կել են մար­դիկ, ում հա­մար իշ­խա­նու­թյու­նը ոչ թե նպա­տակ, այլ մի­ջոց է՝ վի­ճակ փո­խե­լու, որ հաս­կա­ցել են՝ ի՞նչ է նշա­նա­կում՝ «Շան լա­կոտ, խայ­տա­ռակ սկ­սել ես՝ խայ­տա­ռակ էլ փա­կու՞մ ես ցե­ղիդ պատ­մու­թյու­նը»: Բայց պի­տի ո­րակ փոխ­վի, մտա­ծո­ղու­թյան ու զգա­ցո­ղու­թյան ո­րակ: Մեր քա­ղաք­նե­րի տնե­րը այլևս չպի­տի վա­ռենք ու բա­նա­լի­նե­րը ոչ թե մեր կրծ­քին պի­տի կա­խենք, այլ մեր գր­պա­նում պա­հենք: Իսկ դրա հա­մար ազ­գո­վին ոչ մե­կի թևի տակ չպի­տի պատ­կե­րաց­նենք մեր գո­յու­թյու­նը՝ օ­տա­րի ցան­կա­ցած ծածկ փուլ է գա­լիս մեր գլ­խին ար­դեն 1000 տա­րի ու ա­վե­լի: Ար­ցա­խի ինք­նիշ­խա­նու­թյան մի­ջազ­գա­յին ճա­նա­չու­մը մեր գեր­խն­դիրն է լի­նե­լու՝ այ­սօր դա է հա­յոց ցե­ղաս­պա­նու­թյան ճա­նա­չու­մը: Ար­ցա­խի տա­րածք­նե­րի վե­րա­կանգ­նու­մը դի­վա­նա­գի­տա­կան ճա­նա­պար­հով՝ սա է այ­սօր ամ­բողջ հա­յու­թյան նշա­նա­բա­նը: «Չս­տաց­վեց» բա­ռը մեզ հա­մար չէ: «Միայն հաղ­թա­նակ, և կյանքդ նժույգ է դառ­նա­լու՝ քեզ իր թամ­բին առ­նի, և բո­լոր կող­մե­րիդ վրա հո­րի­զոն­ներ են բաց­վե­լու»՝ նման բա­ռե­րը պա­տա­հա­կան չեն գր­վում: Եվ, ու­րեմն, վեր կաց, ձիա­վոր­վիր, մենք եր­կար քայ­լե­լու ենք մինչև Հար­դա­գո­ղի ճա­նա­պար­հը, դժոխքն ան­ցանք, մնում է քա­վա­րա­նը: Բայց այս ան­գամ ոչ թե «ան­ցյա­լի հս­կա տեն­չը բեռ ա­րած», այլ ա­ռաջ՝ ա­ռանց հո­գում հա­զա­րա­մյակ­նե­րի տա­ռա­պան­քը կու­տա­կած, ոչ մի մեջք այդ բե­ռին չի դի­մա­նա: Վազ­գե­նը ա­սում էր՝ «Թա­ղեք ձեր հո­գու մե­ռել­նե­րին»: Մեր պա­պե­րը ոչ մի հարց մինչև վերջ չլու­ծե­ցին ի­րենց ժա­ռանգ­նե­րի հա­մար, այդ ա­վան­դույ­թը մենք էլ պա­հե­ցինք: Թող լի­նի վեր­ջին ան­գամ՝ «քո սևերն ար­դեն քո նախ­նին հա­գել մա­շել է, մի ան­գամ քո կար­մի­րը հագ­նե­լու՞ ես. քեզ միայն հաղ­թա­նակ է տր­ված, մարդ ե­ղիր քո ա­ռաջ՝ և ձիա­վոր­վիր»: Ողջ լե­րուք:

Դիտվել է՝ 11509

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ