«Յոթ ամիս է, ինչ աշխատանք ասես անում են, այս շենքն ասում է՝ չեմ քանդվելու»

Մինչ փորձ է արվում վերստեղծելու «Հին Երևան» նախագիծը, Երևանի հին կառույցները, հասկանալի ու անհասկանալի պատճառներով, ոչնչացվում են: Արամի 23-ը երևանյան «վերջին մոհիկաններից» է, վթարի է ենթարկվել վերոնշյալ նախագծի իրականացման արդյունքում: Այստեղ էին վերջին ավելի քան 20 տարիներին փորձեր ու տարատեսակ միջոցառումներ իրականացնում «Հայ փոքրիկ երգիչները»:

Եթե նախկինում ամենաթող քաղաքականությանն ու բիզնես ծրագրերին զոհ դարձած հուշարձանների համար պայքարում էին ակտիվիստները, ապա պատմամշակութային այս հուշարձանին տեր են կանգնում «փոքրիկ երգիչները»` ի դեմս «Հայ փոքրիկ երգիչներ» միջազգային ասոցիացիայի նախագահ Տիգրան Հեքեքյանի: Շինարարներից պահանջվում էր վտանգված շենքը փրկել, պատերն ամրակայել, հողային ապարները ամրացնել: Բազմաթիվ դիմում-նամակներն ու ակցիաները արդյունք չտվեցին: Սայլը տեղից չէր շարժվում: Օրեր առաջ Արամի 23 հասցեի մշակութային հուշարձանի վթարված պատը փլուզվեց: Արամի 23-ի թնջուկը նոր իշխանություններին փոխանցվել է հներից, գուցե դա է պատճառը, որ պատմամշակութային այս հուշարձանը ոչ հիմնովին քանդվում է, ոչ էլ վերականգնվում:
ՏԻԳՐԱՆ ՀԵՔԵՔՅԱՆԻ բնորոշմամբ՝ բիզնես-նախագիծն իրականացվում է պատմամշակութային հուշարձանի ոչնչացման, ազգային մշակութային արժեք ներկայացնող «Հայաստանի փոքրիկ երգիչներ» միջազգային կազմակերպության և երգչախմբերի հաշվին. «Երեխեքը մնացել են դուրսը, իրենք հյուրանոց են սարքել: Սա ներկայիս իշխանությունների համար փորձաքար է, լակմուսի թուղթ»: Տիգրան Հեքեքյանը նշեց նաև, որ մշակույթի նախարարությունը միակն է, որ պայքարում է շենքի համար, բայց իրենց էլ փորձում են անտեսել:
Համաձայն օրենսդրության՝ մշակույթի նախարարությունը հուշարձանի պահպանության կազմակերպողն է, փաստացի պահպանությունն իրականացնողները դրանց սեփականատերերն ու օգտագործողներն են: Այս մասին լրագրողներին տեղեկացրեց մշակույթի նախարարության պատմության և մշակույթի հուշարձանների պահպանության գործակալության պետ ԱՐՄԵՆ ԱԲՐՈՅԱՆԸ: Նրա խոսքով` տվյալ դեպքում խնդիրը Արամի 23-ի սեփականատիրոջը չէ, այլ հարակից կառուցապատում իրականացնողինը. «Կառուցապատումն իրականացվել է քաղաքապետարանի թույլտվությամբ` առանց մշակույթի նախարարության համաձայնության: Քաղաքաշինական նորմերի խախտման արդյունքում վթարվել է հուշարձանի հատկապես հարակից պատը: Բազմաթիվ գրություններով տեղեկացրել ենք պատկան մարմիններին՝ քաղաքաշինության նախարարությանը, որ կառավարության որոշմամբ իրենք են պարտավոր նախագծա-նախահաշվային փաստաթղթերը կազմակերպել-կազմել, քաղաքապետարանին, որ անօրինական թույլտվություն են տվել տվյալ շինարարությունը կատարելու համար»: Քանի որ բանակցություններն արդյունք չեն տվել, ստիպված են եղել ամիսներ առաջ դիմել դատախազություն, քննությունն ընթացքի մեջ է:

Արմեն Աբրոյանն անդրադարձավ նաև Երևանի գլխավոր ճարտարապետ Արթուր Մեսչյանի այն հայտարարությանը, որ մշակույթի նախարարությունը չի համաձայնեցրել նախագծեր. «Պաշտոնապես ասում եմ՝ սուտ է, եղել է մեկ ամրացման նախագիծ, դեռ աշնանը, որը քաղաքաշինության կոմիտեում մեր մասնակցությամբ մերժվել է, վտանգ կար, որ տվյալ նախագծով ավելի շուտ կփլվի շենքը, երկրորդ, երրորդ, չորրորդ նախագիծ չի եղել»:
Նախարարության աշխատակցի կարծիքով` խմբային աշխատանք է տարվում, որ «հեղինակը» շարունակի ծրագիրը, ինչը ենթադրում է՝ հուշարձաններ քանդելով բիզնես ծրագիր իրականացնել: «Իրատեսը» հետաքրքրվեց՝ կա՞ մասնագիտական եզրակացության առ այն, որ շենքը հնարավոր է վերականգնել, հնարավո՞ր է շենքը քանդել- վերակառուցելու պահանջ դրվի: «Ես, լինելով մասնագետ, ասում եմ՝ հնարավոր է, և հենց Արթուր Մեսչյանն ասում էր՝ ճարտարապետության մեջ անհնար բանը միայն մահանալն է»,- ասաց նախարարության ներկայացուցիչը: «Ո՞րն է ելքը» հարցին կարճ պատասխանեց` պետք է փոխել հեղինակին:

Տիգրան Հեքեքյանն իր հերթին նշեց, որ պատի փլուզման ահազանգին օպերատիվ կերպով արձագանքած ԱԻՄ-ի աշխատակիցները վստահեցրել են` չլուծվող հարց չկա, գնի հարցն է՝ ո՞վ է վճարելու և կուզե՞ն վճարել, թե՞ ոչ. «Եթե պատմամշակութային հուշարձանը քանդում են, նորից հավաքում, այն դադարում է լինելուց պատմամշակութային հուշարձան,- ասաց Տիգրան Հեքեքյանը:- Եվ ինչի՞ համար քանդել, եթե ինքը կանգուն է: Յոթ ամիս է, ինչ տեխնիկա ասես այստեղով գնում-գալիս է, ինչ աշխատանք ասես անում են, այս շենքը ասում է՝ չեմ քանդվելու, բայց իրենք ասում են՝ պիտի քանդվի: Արամի 23-ը քանդելը Ճարտարապետ Լևոն Վարդանյանի երազանքն է, ում ձեռամբ քանդվեց նաև Աֆրիկյանների շենքը, որի տեղում հիմա տեսնում ենք 20-հարկանի հյուրանոց»:

Արմեն Աբրոյանից հետաքրքվեցի նաև` ի՞նչ լուծում կտրվի այս և այլ հարցերին, եթե իրականանա մշակույթի նախարարության օպտիմալացման ծրագիրը: «Դա անհեթեթություն է, մշակութային ժառանգության պահպանությունը չի նախատեսում քաղաքաշինական գործունեություն, չունի քաղաքաշինական գործունեության հետ որևէ աղերս, հուշարձանների պահպանությունը քաղաքաշինական գործունեությունից պաշտպանելու համար տվյալ բնագավառը օրենսդրորեն նախագծում է պահպանական գոտիներ»,- ասաց նա:

Արմինե ՍԱՐԳՍՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Պատմության վկաները
• Վերացող ծաղիկներ
• Ձեռք մեկնելու գաղափարը առաքելության վերածվեց
• «Մի նայեք, որ փոքր է մեր երկիրը, եթե արդուկով այս սարերը հարթեցնեք, Չինաստանից մեծ կլինի»
• «Բանկ օտոման» գործողությունը ժամանակին ցնցել էր ամբողջ Եվրոպան
• «Դրսից մեզ վրա կա­րող են ազ­դել միայն ներ­սի գոր­ծիք­նե­րով»
• «Ե­րե­սուն տա­րի ձգ­վեց մեր ան­կա­խու­թ­յան պատ­մու­թ­յու­նը, մենք շա­հե­ցի՞նք»
• Մշա­կույ­թը հեռ­վից հե­ռու պահ­պա­նե­լու հույ­սով
• Անի­մա­ցիան, աշ­խարհն ու մենք
• «Մեր տա­րածք­նե­րը փոք­րա­ցան, ո­րով­հետև այդ­պես էլ չհաս­կա­ցանք, որ պետք է խմենք մեր բա­ժա­կով»
• Արվեստի ուժը
• Նոր մա­տե­նա­շա­րը ներ­կայաց­նում է արևմտա­հայ և ս­փ­յուռք­յան գրող­նե­րի
• Բե­մը կեն­դա­նու­թ­յուն է ստա­նում ա­ռայժմ միայն մա­նուկ­նե­րի հա­մար
• «Գիրք սիրողների համար սա իսկական մկնդեղ է` հյութեղ ու անտանելի»
• Հա­մաշ­խար­հա­յին դա­սա­կան­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րը՝ դու­դու­կով
• «Բնակ­չու­թ­յու­նը պատ­րաստ չէ, բայց տար­վում են աշ­խա­տանք­ներ»
• Ամա­նո­րի գի­շե­րը դի­մա­վո­րե­լու են ե­կե­ղե­ցում
• «Ջա­զի մեջ զգաց­վում է ապ­րածդ ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նը»
• «Ե­թե չլի­ներ Փե­լե­շ­յա­նը, կար­ծում եմ, դեռևս գտած չէի լի­նի կի­նո­յում իմ ու­ղին»
• «Հու­շար­ձան­ներն այդ տա­րածք­նե­րի պատ­կա­նե­լու­թ­յան անձ­նագ­րերն են»

Մեկնաբանություններ