Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Մո­լո­րա­կափր­կիչ» նոր ա­ռա­ջարկ Եվ­րո­պա­յում

«Մո­լո­րա­կափր­կիչ» նոր ա­ռա­ջարկ Եվ­րո­պա­յում
01.10.2019 | 00:20
Ռու­սաս­տա­նյան հա­սա­րա­կու­թյան ու հատ­կա­պես նրա ռու­սա­կան հատ­վա­ծի գլ­խա­վոր մտա­հո­գու­թյուն­նե­րից մե­կը, ան­շուշտ, երկ­րի ժո­ղովր­դագ­րա­կան ի­րա­վի­ճակն է: Բնակ­չու­թյան աճ չկա, ըն­դար­ձակ տա­րա­ծու­թյուն­ներ պար­զա­պես ան­մար­դաբ­նակ են, և լա­վա­տե­սու­թյուն չի նկատ­վում: Խն­դիրն ի­հար­կե այն­քան ա­ղե­տա­լի չէ, որ­քան Հա­յաս­տա­նում: Թեև հու­սադ­րող է, որ մեր երկ­րում խրո­նիկ ան­տար­բե­րու­թյու­նը տե­ղիք է տվել, և պա­տաս­խա­նա­տու մար­դիկ սկ­սել են մտա­ծել բնակ­չու­թյան քա­նա­կի ա­վե­լաց­ման մա­սին:
Մինչ­դեռ բնակ­չու­թյան ա­ճը մո­լո­րա­կի մասշ­տա­բով բնավ էլ չի դիտ­վում որ­պես դրա­կան երևույթ: Հա­կա­ռա­կը: Բազ­մա­թիվ հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ բե­րում են այն հետևու­թյան, որ այդ ա­ճը պո­տեն­ցիալ սպառ­նա­լիք է ողջ մարդ­կու­թյան հա­մար: Եր­կիր մո­լո­րա­կի բնակ­չու­թյունն այ­սօր 7,7 մի­լիարդ մարդ է։ 2100 թվա­կա­նին այդ թի­վը կհաս­նի 11 մի­լիար­դի: Մարդ­կանց թվա­քա­նա­կի նման մասշ­տա­բա­յին ա­վե­լա­ցու­մը կհան­գեց­նի շր­ջա­կա մի­ջա­վայ­րի ան­նա­խա­դեպ աղ­տոտ­ման, կպա­հան­ջի բազ­մա­պատ­կել սնն­դամ­թերք­նե­րի բար­դու­թյուն­ներ հա­րու­ցող ար­տադ­րու­թյու­նը, այդ թվում նաև փո­փոխ­վող բնակ­լի­մա­յա­կան պայ­ման­նե­րում, կա­վե­լա­նա կոնֆ­լիկտ­նե­րից ու սո­վից մա­հա­ցող­նե­րի քա­նա­կը և այլն:
Մեր նպա­տա­կը չէ խո­րու­թյամբ վեր­ծա­նել բնակ­չու­թյան ա­վե­լաց­ման հետ կապ­ված բազ­մա­բարդ հան­գույց­նե­րը: Սեպ­տեմ­բե­րի վեր­ջին հա­մաշ­խար­հա­յին ա­ռաջ­նորդ­նե­րը հա­վաք­վեցին Նյու Յոր­քում և ՄԱԿ-ի օ­րա­կարգն ընդ­գր­կած հար­ցե­րի թվում քն­նար­կվեցին նաև «բնակ­չու­թյան ա­ճի նվա­զեց­ման» խն­դի­րը:
ՈՒ­րիշ հարց է, և դրա վրա են ու­շադ­րու­թյուն հրա­վի­րում ռու­սաս­տա­նյան ԶԼՄ-նե­րը, որ քրիս­տո­նեա­կան ու մու­սուլ­մա­նա­կան հան­տինգ­տո­նյան քա­ղա­քակր­թա­կան բախ­ման ըն­թաց­քում քրիս­տո­նյա­նե­րը ար­դեն տա­նուլ են տվել հա­կադ­րու­թյու­նը քա­նա­կա­կան ա­ռու­մով, և բնակ­չու­թյան ա­ճի կանխ­ման նոր մի­տում­նե­րի պայ­ման­նե­րում այդ պայ­քա­րը կա­վարտ­վի Քրիս­տո­սի հետևորդ­նե­րի կա­տա­րյալ պար­տու­թյամբ: Այդ նույն Ռու­սաս­տա­նում ե­թե ո­չինչ չփոխ­վի, ա­պա դա­րա­մի­ջին տե­ղա­ցի մու­սուլ­ման­նե­րը կկազ­մեն բնակ­չու­թյան կե­սը:
Ցա­վոք, երկ­րագն­դի բնակ­չու­թյան քա­նա­կի կր­ճատ­ման մա­քա­ռում­նե­րի սկզբ­նա­վո­րողն ու ի­րա­կա­նաց­նո­ղը ե­ղել ու մնում են քրիս­տո­նեա­կան աշ­խար­հի եր­կր­նե­րը: Մու­սուլ­մա­նա­կան հայ­րիշ­խան բազ­ման­դամ ըն­տա­նի­քը մնում է ան­խո­ցե­լի: Իսկ թե ինչ է կա­տար­վում, ա­սենք, «քրիս­տո­նեա­կան» եվ­րո­պա­կան մայր­ցա­մա­քում, բո­լո­րի աչ­քի ա­ռաջ է: Մարդ­կանց թվա­քա­նա­կի նվա­զեց­ման, մո­լո­րա­կին սպառ­նա­ցող վտան­գի կանխ­ման դրո­շի ներ­քո ծա­վալ­վել է ըն­տա­նիք հաս­տա­տու­թյան ան­նա­խա­դեպ քայ­քա­յում բա­րո­յա­կան ու սե­ռա­կան ան­հա­վա­տա­լի այ­լա­սեր­վա­ծու­թյուն­նե­րի մի­ջո­ցով: Եվ ար­դյուն­քը բա­ցա­հայտ է՝ եվ­րո­պա­կան ոչ մի քրիս­տո­նեա­կան ազգ այ­սօր բնակ­չու­թյան աճ չու­նի: Ինչ­պես ա­սում են, եվ­րո­պա­կան աշ­խար­հա­մա­սը հա­նուն «երկ­րագն­դի բա­րե­կե­ցու­թյան» բռ­նել է ինք­նաոչն­չաց­ման ճա­նա­պար­հը:
Վերց­նենք ա­մե­րի­կյան ի­րա­կա­նու­թյու­նը: 1954 թվա­կա­նին ԱՄՆ-ում հրա­պա­րակ­վեց պամֆ­լետ «Բնակ­չու­թյան ռում­բը» վեր­տա­ռու­թյամբ, որ­տեղ ուռ­ճաց­ված էր բնակ­չու­թյան ա­ճի բարձր տեմ­պե­րի սպառ­նա­լի­քը, և հայ­տա­րար­վում էր այն վե­րահս­կե­լու հրա­մա­յա­կան անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նը: 1959 թվա­կա­նին ԱՄՆ-ի պետ­քար­տու­ղա­րու­թյու­նը նշյալ սրըն­թաց ա­ճը հա­մա­րեց ար­դեն սպառ­նա­լիք մի­ջազ­գա­յին կա­յու­նու­թյան հա­մար: Իսկ 1969 թվա­կա­նին Կոնգ­րե­սին հղած իր դի­մու­մի մեջ նա­խա­գահ Նիք­սո­նը այն հա­մա­րեց ա­մե­նա­լուրջ խն­դիր­նե­րից մե­կը մարդ­կու­թյան ճա­կա­տագ­րի հա­մար և կոչ ա­րեց ան­հա­պաղ մի­ջոց­ներ ձեռ­նար­կել դրա դեմ: Ծնե­լիու­թյան սահ­մա­նա­փակ­ման քրիս­տո­նյա ջա­տա­գով­նե­րը սկ­սե­ցին լայ­նո­րեն տա­րա­ծել սե­ռա­կան բար­քե­րի փո­փո­խու­թյան, դրանց ոչ բնա­կան ձևե­րի խրա­խուս­ման գա­ղա­փար­ներ և այլն:
Ո­րոշ մու­սուլ­մա­նա­կան եր­կր­նե­րում էլ է նկատ­վել բնակ­չու­թյան ա­ճի` ե­թե ոչ նվա­զեց­ման, ա­պա գո­նե կանգ­նեց­ման երկ­չոտ քա­րոզ­չու­թյուն: Միան­գա­մայն ա­պար­դյուն: Ընդ ո­րում, մու­սուլ­ման­նե­րին, ի տար­բե­րու­թյուն քրիս­տո­նյա­նե­րի, բնավ էլ չի մտա­հո­գում մո­լո­րա­կի բախ­տը: Ապ­րելն է դառ­նում անհ­նա­րին: Շարմ էլ Շեյ­խում հան­գս­տա­նա­լիս էքս­կուր­սա­վա­րը պատ­մում էր, որ երկ­րի ղե­կա­վո­րու­թյու­նը փոր­ձում է հաս­կաց­նել բնակ­չու­թյա­նը, որ Նե­ղո­սի ա­փե­րը չեն կա­րող բա­վա­րա­րել 100 մի­լիո­նը գե­րա­զան­ցած քա­նա­կու­թյա­նը, ա­նի­մաստ է հույ­սը դնել ա­նա­պա­տի վրա, սո­վա­մա­հու­թյու­նը կա­րող է ա­ռօ­րյա դառ­նալ: Բայց ո­չինչ չի օգ­նում՝ ծնել են ու պի­տի ծնեն: ՈՒ՞ր էր ու­նե­նա­յին քրիս­տո­նյա­նե­րի «ի­մաստ­նու­թյունն» ու մո­լո­րա­կա­սի­րու­թյու­նը:
Սա­կայն նո­րեն դառ­նանք մեր ան­զու­գա­կան Եվ­րո­պա­յին: Պարզ­վում է՝ քրիս­տո­նեու­թյու­նը մո­ռա­ցող եվ­րո­պա­ցի­նե­րը այն­քա՜ն են ան­հան­գս­տա­ցած մո­լո­րա­կի բնակ­լի­մա­յա­կան բա­ցա­սա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րով՝ որ­պես հետևանք մարդ­կանց նաև գյու­ղատն­տե­սա­կան-ա­նաս­նա­պա­հա­կան գոր­ծու­նեու­թյամբ, որ սկ­սել են ա­ռա­ջար­կել փր­կու­թյան ծայ­րա­հեղ «դե­ղա­տոմ­սեր»: Շվեդ գիտ­նա­կան Ման­գուս Սյո­դեր­լուն­դը օ­րերս շվե­դա­կան հե­ռուս­տաա­լիք­նե­րից մե­կում ոչ ա­վել, ոչ պա­կաս, ա­ռա­ջար­կեց ջեր­մո­ցա­յին գա­զե­րի ար­տա­նե­տում­նե­րը կր­ճա­տե­լու նպա­տա­կով սնն­դամ­թերք դարձ­նել... մար­դու մի­սը: Ա­յո՛, ա­յո՛, հենց մարդ­կա­յին մի­սը: Դե՛, ոչ ի­հար­կե կեն­դա­նի մար­դու, դա գե­րան­մարդ­կա­յին կլի­ներ, այլ ըն­դա­մե­նը դիա­կի: Սահ­մռ­կում ես այս «գիտ­նա­կա­նի» մտ­քե­րի ըն­թաց­քից: Ին­չու թա­ղել դիա­կը, երբ այն կա­րե­լի է մշա­կել և ու­տել: Ոչ մի ծախս չի պա­հանջ­վում, և բնու­թյունն էլ չի տու­ժում: Սյո­դեր­լուն­գը իր այս ե­լույ­թից հե­տո այն­քան է հան­րա­ճա­նաչ դար­ձել, որ ո­րո­շել է հա­տուկ սե­մի­նար­ներ անց­կաց­նել «գա­լիք սնն­դամ­թեր­քի» մա­սին: Կա­տա­րյալ կա­նի­բա­լիզմ՝ մար­դա­կե­րու­թյուն:
Ռու­սա­կան լրատ­վա­մի­ջոց­նե­րը ան­կա­սե­լի սար­կազ­մով բա­ռա­ցիո­րեն ջախ­ջա­խե­ցին եվ­րո­պա­ցի «ին­տե­լեկ­տուա­լի» այս «տե­սու­թյու­նը»: Հե­ռուս­տաէկ­րա­նին վեր հառ­նե­ցին աֆ­րի­կա­ցի մար­դա­կեր բռ­նա­պետ­նե­րը` Բո­կա­սա­յի և Ի­դի Ա­մի­նի կեն­դա­նի կեր­պար­նե­րը, երբ ա­ռա­ջի­նը դժ­գո­հու­թյուն էր հայտ­նում, թե մար­դու մի­սը մի քիչ... ա­ղի է:
Եվ կար­ծում եք` շվե­դը էկ­զո­տի­կա՞ է իր ան­մարդ­կա­յին նո­րա­րա­րու­թյամբ: Բնավ, քրիս­տո­նեա­կան Արևմուտ­քում վա­ղուց են «գի­տա­կան հե­տա­զո­տու­թյուն­ներ» անց­կաց­վում կա­նի­բա­լիզ­մի օգ­տա­կա­րու­թյան մա­սին: Հա­նուն բնա­պահ­պա­նու­թյան, բնակ­չու­թյան կր­ճատ­ման քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը հի­րա­վի դառ­նում է մար­դա­կե­րա­կան: Ա­սես մո­լո­րա­կի բախ­տով տա­ռա­պում են միայն քրիս­տո­նյա­նե­րը: Խն­դի­րը պար­բե­րա­բար քն­նու­թյան են առ­նում նաև գլո­բա­լիս­տա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րը, ո­րոնց մեջ ա­ռանձ­նա­նում է Հռո­մի ա­կում­բը: Ստաց­վում է, որ Թո­մաս Մալ­թու­սի հայտ­նի տե­սու­թյու­նը, ո­րի հա­մա­ձայն բնակ­չու­թյան ան­վե­րահս­կե­լի ա­ճը կհան­գեց­նի մո­լո­րա­կա­յին ցե­ղաս­պա­նու­թյան, շա­րու­նա­կում է ապ­րել, սա­կայն ի­րոք գե­րա­զան­ցա­պես քրիս­տո­նեա­կան աշ­խար­հում, մեր օ­րե­րում ար­դեն, ինչ­պես ռուս­ներն են ա­սում, որ­պես ժո­ղովր­դագ­րա­կան ֆա­շիզմ:
Մի բան ակն­հայտ է. ե­թե Հա­յաս­տա­նում ոչ թե լր­ջո­րեն զբաղ­վեն բնակ­չու­թյան ա­ճի խնդ­րով, այլ հրա­պուր­վեն զա­նա­զան «եվ­րո­պա­կան ար­ժեք­նե­րով», էլ չենք ա­սում, մե­ղա քեզ, Տեր Աստ­ված, տուրք տան մար­դա­կե­րու­թյան քա­րոզ­չու­թյա­նը, ա­պա 5 մի­լիո­նի սահ­մա­նա­գիծն էլ պատ­րանք կդառ­նա: Մենք էլ եվ­րո­պա­ցի­նե­րի պես կթևա­կո­խենք բնակ­չու­թյան ինք­նաոչն­չաց­ման ու­ղին:
Ռու­բեն ՀԱՅ­ՐԱ­ՊԵ­ՏՅԱՆ
Մոսկ­վա
Դիտվել է՝ 8888

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ