Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Պաշ­տո­ն­յա­նե­րի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րին գե­ղեց­կաց­նում է հա­մես­տու­թ­յու­նը, ոչ թե ֆեյս­բուք­յան գրա­ռու­մը»

«Պաշ­տո­ն­յա­նե­րի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րին գե­ղեց­կաց­նում է հա­մես­տու­թ­յու­նը, ոչ թե ֆեյս­բուք­յան գրա­ռու­մը»
14.01.2020 | 03:37

«Ի­րա­տե­սի» զրու­ցա­կիցն է բժիշկ, ա­ռող­ջա­պա­հու­թ­յան կազ­մա­կեր­պիչ, հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ ԳԵ­ՎՈՐԳ ԳՐԻ­ԳՈՐ­ՅԱ­ՆԸ:

-Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը որ­դեգ­րել է տա­րե­կան 150-ից պա­կաս ծնունդ գրան­ցող ծնն­դատ­նե­րը փա­կե­լու քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն: Մա­րա­լիկ քա­ղա­քի ծնն­դա­տան աշ­խա­տա­կից­ներն ան­հաշտ են այս ո­րոշ­ման հետ: Նրանք օ­րերս բո­ղո­քի ակ­ցիա էին կազ­մա­կեր­պել, ու ե­թե հար­ցը չլուծ­վի, խոս­տա­նում են վեր­սկ­սել ցույ­ցե­րը: Ո­րոշ­մա­նը դեմ են նաև Ա­չա­ջուր գյու­ղի և այլ հա­մայ­նք­նե­րի ծնն­դա­տան աշ­խա­տա­կից­ներն ու, առ­հա­սա­րակ, քա­ղա­քա­ցի­նե­րը: Ին­չու՞ են իշ­խա­նու­թյուն­ներն այս ճա­նա­պար­հով գնում: Ծնն­դա­տուն փա­կե­լու հաշ­վին թույ­լատ­րե­լի՞ է գու­մար խնա­յե­լը:
-Ար­դյու­նա­վետ կա­ռա­վա­րու­մը են­թադ­րում է օպ­տի­մալա­ցում, սա­կայն այդ օպ­տի­մա­լա­ցու­մը պետք է գրա­գետ ե­ղա­նա­կով ի­րա­կա­նաց­վի, լի­նի ճիշտ հաշ­վարկ­ված և պահ­պա­նի մաս­նա­գի­տա­կան է­թի­կա­յի կա­նոն­նե­րը: Տվյալ դեպ­քում ծնն­դատ­նե­րի փակ­ման ո­րոշ­ման հիմ­քում չեմ տես­նում ո՛չ կա­տար­ված հաշ­վարկ, ո՛չ մաս­նա­գի­տա­կան է­թի­կա­յի կա­նոն­նե­րի պահ­պա­նում, ո՛չ էլ գրա­գի­տու­թյուն: Փաս­տա­ցի, այդ ո­րոշ­ման մա­սին բո­լո­րը տե­ղե­կա­նում են «պոստ ֆակ­տում», երբ ո­րո­շումն ար­դեն ըն­դուն­ված է: Ես, որ­պես ա­ռող­ջա­պա­հա­կան ո­լոր­տի քաղ­հա­սա­րա­կու­թյան ակ­տիվ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ, տե­ղյակ չեմ ե­ղել նման ո­րոշ­ման նա­խագ­ծի մա­սին և չեմ մաս­նակ­ցել որևէ քն­նարկ­ման, որ­տեղ ներ­կա­յաց­վեն այդ ո­րոշ­ման հիմ­նա­վո­րում­նե­րը, հաշ­վարկ­նե­րը և ակն­կալ­վող ձեռք­բե­րում­նե­րը:
Կար­ծում եմ, որ բա­րո­յա­կան նոր­մե­րի մեջ չի տե­ղա­վոր­վում ծնն­դատ­նե­րում աշ­խա­տող բու­ժանձ­նա­կազ­մին ան­գործ թող­նել և պա­հան­ջել հնա­զան­դու­թյուն: Ար­դյո՞ք սա է մար­զա­յին ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան զար­գաց­ման ու­ղին: Չկա­րո­ղա­նա­լով ո­րա­կյալ կադ­րե­րով ա­պա­հո­վել մար­զե­րի բուժ­կենտ­րոն­նե­րը՝ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը ո­րո­շում է կա­սեց­նել այն­տեղ մա­տուց­վող բժշ­կա­կան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի ֆի­նան­սա­վո­րու­մը: Այս­քա­նից հե­տո էլ ո՞վ կցան­կա­նա մար­զում աշ­խա­տել: Ո­րոշ­ման հիմ­քում չկա որևէ հաշ­վարկ՝ ին­չու՞ հենց 150 ծնուն­դից պա­կաս, այլ ոչ 160 կամ 140: Ին­չո՞վ է պայ­մա­նա­վոր­ված այդ թի­վը: Ինչ­պե՞ս են հաշ­վար­կել: Պա­տաս­խան չկա, ուս­տի չկա նաև հիմ­նա­վո­րում, ո­րը կփաս­տի ո­րոշ­ման ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը: Հա­յաս­տա­նում չկան ար­դի բժշ­կա-տն­տե­սա­գի­տա­կան չա­փո­րո­շիչ­ներ, ըստ ո­րոնց կա­տար­վում են հաշ­վարկ­ներ: Ո­րո­շու­մը ար­դա­րաց­ված չէ, հետևա­բար կո­լե­գա­նե­րիս կող­մից ի­րա­կա­նաց­վող բո­ղո­քի ակ­ցիա­նե­րը ար­դա­րա­ցի են, և ես պատ­րաստ եմ սա­տա­րե­լու նրանց:
-Ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րի՝ վեր­ջերս օ­րա­կարգ նետ­ված նա­խագ­ծե­րից մե­կը, կապ­ված ա­ռող­ջա­պա­հա­կան հար­կի հետ, բուռն քն­նա­դա­տու­թյուն­նե­րի տե­ղիք տվեց: Այժմ կա­րծես այս մա­սին խո­սակ­ցու­թյուն­ներ չկան: Ի՞նչ է դա, ըստ Ձեզ, ի­րա­պես խթա­նե­լու՞ է անվ­ճար բու­ժօգ­նու­թյան կա­յա­ցու­մը, թե՞ քա­ղա­քա­ցի­նե­րից նոր հարկ «կոր­զե­լու» ձև է:
-Այս հար­ցը պար­զա­բա­նե­լու հա­մար ևս մեկ ան­գամ նշեմ. մեր երկ­րում չկան բժշ­կա-տն­տե­սա­գի­տա­կան ար­դի չա­փո­րո­շիչ­ներ, ըստ ո­րոնց հնա­րա­վոր է ճշգ­րիտ հաշ­վարկ ա­նել, ուս­տի, մեղմ ա­սած, տա­րա­կու­սե­լի է, թե որ­տե­ղից ա­ռա­ջա­ցավ այդ 6 %-ը, ին­չու՞ հենց 6: Ա­ռող­ջու­թյան ա­պա­հո­վագ­րու­թյու­նը մեր երկ­րի ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան զար­գաց­ման հիմ­նա­քա­րե­րից է, սա­կայն հա­մա­կար­գի ներ­դր­ման ուղ­ղու­թյու­նը և մե­թո­դա­բա­նու­թյու­նը սխալ են ըն­տր­ված ու ժա­մա­նա­կավ­րեպ են: Ա­ռող­ջու­թյան ա­պա­հո­վագ­րու­թյան հա­մա­կարգ ու­նե­նա­լու հա­մար ա­ռա­ջին հեր­թին անհ­րա­ժեշտ է հաս­տա­տել և ներդ­նել հի­վան­դու­թյուն­նե­րի բուժ­ման ու­ղե­ցույց­ներ՝ հիմն­ված ա­պա­ցու­ցո­ղա­կան բժ­շու­թյան վրա: Այդ ու­ղե­ցույց­նե­րում նշ­ված հե­տա­զոտ­ման և բուժ­ման մե­թոդ­նե­րով միայն հնա­րա­վոր կլի­նի հաշ­վար­կել, թե որ­քան գու­մար է անհ­րա­ժեշտ ա­պա­հո­վագ­րու­թյան ներ­դր­ման հա­մար: Այս տա­րի ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան բյու­ջեն ան­նա­խա­դեպ աճ ու­նի, այդ ֆի­նանս­նե­րի ար­դյու­նա­վետ կա­ռա­վար­մամբ հնա­րա­վոր է ի­րա­կա­նաց­նել պի­լո­տա­յին ծրա­գիր ու պե­տա­կան ա­պա­հո­վագ­րու­թյուն տրա­մադ­րել մոտ 100000 բնակ­չի՝ հաս­կա­նա­լու հա­մար պե­տա­կան ա­պա­հո­վագ­րա­կան հա­մա­կար­գի ա­ռա­վե­լու­թյուն­ներն ու թե­րու­թյուն­նե­րը: Դա նաև հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա, որ­պես­զի թե՛ բնակ­չու­թյու­նը, թե՛ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն մշա­կող մար­մի­նը հաս­կա­նան, որ ա­ռանց ու­ղե­ցույց­նե­րի և ա­ռանց բժշ­կա-տն­տե­սա­գի­տա­կան չա­փո­րո­շիչ­նե­րի ա­պա­հո­վագ­րա­կան հա­մա­կար­գի ներդ­րում հնա­րա­վոր չէ:
Տվյալ պա­րա­գա­յում ես տես­նում եմ, որ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը ձգ­տում է ոչ թե ա­ռող­ջա­պա­հա­կան հա­մա­կար­գի զար­գաց­ման և բնա­կիչ­նե­րի ֆի­նան­սա­կան բե­ռի թեթևաց­ման ճա­նա­պար­հով գնալ, այլ ֆի­նան­սա­կան հոս­քե­րի միանձ­նյա կա­ռա­վար­ման:
-Ե­թե ամ­փո­փե­լու լի­նենք քա­ղա­քա­կան վեր­ադա­սա­վո­րում­նե­րից հե­տո ա­ռող­ջա­պա­հա­կան ո­լոր­տում տե­ղի ու­նե­ցած բա­րե­փո­խում­նե­րը կամ թե­րա­ցում­նե­րը, ի՞նչ կա­րող ենք ա­ռանձ­նաց­նել:
-Ա­ռող­ջա­պա­հա­կան հա­մա­կար­գը տա­պալ­վում է երկ­րա­չա­փա­կան պրոգ­րե­սիա­յով, ու ե­թե ան­գամ ո­լոր­տի քա­ղա­քա­կա­նու­թյունն այ­սօր փոխ­վի, մեզ եր­կու տա­րի անհ­րա­ժեշտ կլի­նի, որ­պես­զի հետ վե­րա­դառ­նանք սկզբ­նա­կան վի­ճա­կին: Քա­ղա­քա­կան վե­րա­դա­սա­վո­րում­նե­րից հե­տո տե­ղի ու­նե­ցած «բա­րե­փո­խում­նե­րից» որևէ մե­կը ա­նաղ­մուկ չի ան­ցել և չի վա­յե­լել հան­րու­թյան լայն զանգ­ված­նե­րի վս­տա­հու­թյու­նը՝ սկ­սած ՄՊՎ դեմ պատ­վաս­տա­նյու­թի լայն կի­րա­ռու­մից, վեր­ջաց­րած վեր­ջին ո­րո­շում­նե­րով:
Ինձ հա­մար այս ըն­թաց­քում միակ ձեռք­բե­րու­մը բու­ժաշ­խա­տող­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձե­րի չն­չին բարձ­րա­ցումն է:
-Գա­լով քա­ղա­քա­կան հար­ցե­րի՝ ձեր գնա­հատ­մամբ՝ ինչ­պի­սի՞ն է մե­կա­մյա 7-րդ գու­մար­ման խոր­հր­դա­րա­նը: Ե­րի­տա­սարդ պատ­գա­մա­վոր­նե­րը կա­րո­ղա­ցե՞լ են ար­դա­րաց­նել հա­սա­րա­կու­թյան սպա­սում­նե­րը: Ի­րենց գոր­ծի գի­տա՞կն են, ինչ­պես սպա­սում էր հան­րու­թյու­նը:
-Խոր­հր­դա­րա­նում այ­սօր կան գրա­գետ պատ­գա­մա­վոր­ներ, ով­քեր ի­րենց տե­ղում են և կա­րո­ղա­նում են ճիշտ կողմ­նո­րոշ­վել, սա­կայն կան նաև «կո­ճակ սեղ­մող­ներ», ով­քեր ո՛չ գի­տե­լի­քով, ո՛չ մաս­նա­գի­տա­կան փոր­ձով, ո՛չ էլ կյան­քի փոր­ձով չեն կա­րող հա­վակ­նել պատ­գա­մա­վո­րի կար­գա­վի­ճակ ու­նե­նա­լուն:
Հա­սա­րա­կու­թյան հիաս­թա­փու­թյան աճն օ­րի­նա­չափ է, և դա բնա­կան է, քա­նի որ ի­րենց ընտ­րու­թյու­նը հիմն­ված էր էյ­ֆո­րիա­յի, ոչ թե օ­րեն­սդ­րա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի ա­ռա­ջարկ­վող ծրագ­րի վրա:
-Օ­րեր ա­ռաջ մա­մու­լը գրեց, որ ՍԴ ան­դամ­նե­րի «հար­ցը լու­ծե­լու» հա­մար իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ո­րո­շել են նրանց ար­տաա­մուս­նա­կան կա­պե­րի մա­սին «դո­սիե» հա­վա­քել: Ինչ­պե՞ս եք վե­րա­բեր­վում այս հան­գա­ման­քին:
-Քա­ղա­քա­կան հար­ցե­րի հան­գու­ցա­լու­ծու­մը չի կա­րե­լի ան­կող­նում փնտ­րել: Եվ ե­թե այդ տե­ղե­կու­թյու­նը հաս­տատ­վի, իշ­խա­նա­կան պաշ­տո­նյա­նե­րի բա­րո­յա­կան կեր­պա­րը հիմ­նո­վին տու­ժե­լու է:
-Վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ըն­տա­նի­քին պատ­կա­նող «Հայ­կա­կան ժա­մա­նակ» օ­րա­թեր­թը ՀՀ ԱԱԾ նախ­կին պետ Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նի ու ՀՀ եր­րորդ նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սյա­նի փե­սա Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նի «ստորջ­րյա» կա­պե­րի մա­սին հոդ­ված է գրել: Դրան հա­ջոր­դել են վար­չա­պե­տի դս­տեր մեկ­նա­բա­նու­թյունն ու ԱԱԾ նախ­կին պե­տի հա­կա­դար­ձու­մը: Ընդ­հա­նուր գնա­հատ­մամբ՝ ի՞նչ է կա­տար­վում: Ին­չու՞ է վար­չա­պե­տի դուստ­րը մեկ­նա­բա­նում նման լու­րե­րը, և են­թադ­րյալ ի՞նչ կապ կա­րող էին ու­նե­նալ ԱԱԾ նախ­կին պետն ու Մի­քա­յել Մի­նա­սյա­նը:
-Դա­վադ­րու­թյան տե­սու­թյուն­նե­րով, քա­րոզ­չա­կան մե­թոդ­նե­րով իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը ժո­ղովր­դին փոր­ձում են շե­ղել օ­րա­կար­գա­յին հար­ցե­րից, քա­նի որ մարդ­կանց տր­ված խոս­տում­նե­րը չեն ի­րա­կա­նա­նում: Կար­ծում եմ՝ պաշ­տո­նյա­նե­րի ըն­տա­նի­քի ան­դամ­նե­րին գե­ղեց­կաց­նում է հա­մես­տու­թյու­նը, ոչ թե ֆեյս­բու­քյան գրա­ռու­մը:
-Ե­թե ընդ­հա­նուր գնա­հա­տա­կան տաք քա­ղա­քա­կան դաշ­տին, ինչ­պի­սի՞ն կլի­նի այն: Որ­տե՞ղ է խոր­հր­դա­րա­նա­կան ու ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյունն ու որ­տեղ` իշ­խա­նու­թյու­նը:
-Մենք ապ­րում ենք զու­գա­հեռ ի­րա­կա­նու­թյուն­նե­րում: Իշ­խա­նու­թյու­նը և ժո­ղովր­դի մի մա­սը վար­դա­գույն ե­րանգ­նե­րով են տես­նում ի­րենց շուր­ջը կա­տար­վող դեպ­քե­րը, իսկ ըն­դդի­մու­թյու­նը և ժո­ղովր­դի մյուս հատ­վա­ծը տես­նում և մատ­նա­ցույց են ա­նում իշ­խա­նու­թյան բաց­թո­ղում­նե­րը, ո­րոնք եր­բեմն չա­փա­զանց վտան­գա­վոր են լի­նում: Ինձ հա­մար քա­ղա­քա­կան դաշ­տը կա­յա­ցած չէ: Իշ­խա­նա­կան ու­ժը դեռ ընդ­դի­մու­թյան կեր­պա­րից դուրս չի ե­կել և չի կա­րո­ղա­նում ստանձ­նել երկ­րի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը, ին­չի պատ­ճա­ռով ա­նընդ­հատ մատ­նա­ցույց է ար­վում ան­ցյա­լը: Չի կա­րե­լի ապ­րել ան­ցյա­լով, պետք է լու­ծել այ­սօր­վա խն­դիր­նե­րը և կեր­տել ա­պա­գան:
-Գրե­թե ա­մեն օր Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը և կա­ռա­վա­րու­թյան ան­դամ­նե­րը տն­տե­սա­կան ցու­ցա­նիշ­ներ են հրա­պա­րա­կում։ Պե՞տք է ոգևոր­վել այս թվե­րով, թե՞ ոչ։
-Հրա­պա­րակ­ված ցու­ցա­նիշ­նե­րը ուղ­ղա­կի թվեր են, ո­րոնք կա­րող են գե­ղե­ցիկ հն­չել, սա­կայն տն­տե­սա­կան ակ­տի­վու­թյան ար­գա­սի­քը պետք է զգա­լի և շո­շա­փե­լի լի­նի ժո­ղովր­դի հա­մար: Ա­ռօ­րյա­յում ես հան­դի­պում եմ բու­ժա­ռու­նե­րի, ո­րոնք գու­մար չու­նեն նույ­նիսկ ա­մե­նա­մատ­չե­լի հե­տա­զո­տու­թյուն­ներն անց­նե­լու հա­մար, տես­նում եմ փակ­վող բիզ­նես­ներ, տես­նում եմ, թե ինչ­պես են իմ ըն­կեր­նե­րից շա­տե­րը ի­րենց բիզ­նե­սը Վրաս­տան տե­ղա­փո­խում, տես­նում եմ՝ ինչ­պես են մար­դիկ ա­վանդ­նե­րը հա­նում բան­կե­րից և այլն: Ինձ հա­մար դրանք ա­վե­լի վս­տա­հե­լի ցու­ցա­նիշ­ներ են, քան հրա­պա­րակ­վող թվե­րը: Ա­վաղ, բայց տն­տե­սա­կան շո­շա­փե­լի փո­փո­խու­թյուն­ներ ար­ձա­նագր­վել են միայն իշ­խա­նա­կան պաշ­տո­նյա­նե­րի հա­մար, ո­րոնց աշ­խա­տա­վար­ձերն ու պարգևավ­ճար­նե­րը կա­տար­ված աշ­խա­տան­քին ան­հա­մա­չափ բարձր են, և դա մի երկ­րում, որ­տեղ 700000 աղ­քատ մարդ կա:
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ
Դիտվել է՝ 9897

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ