«Հա­յաս­տանն իմ օ­ջախն է, ժո­ղո­վուրդն իմ ըն­տա­նիքն է» ձևա­կեր­պումն ինք­նին հե­տըն­թաց է»

Որ­պես­զի հաս­կա­նանք կա­ռա­վա­րու­թյան այ­սօր­վա և վաղ­վա գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, պետք է հաս­կա­նանք նրա ծա­գում­նա­բա­նու­թյու­նը: Մե­կու­կես տա­րի ա­ռաջ 70 տո­կոս քվե ստա­ցած ու­ժը ձևա­վոր­վեց ընդ­դեմ գոր­ծող հա­մա­կար­գի գա­ղա­փա­րի շուր­ջը հա­վաք­ված մարդ­կան­ցից, ո­րոշ դեպ­քե­րում` նաև հին հա­մա­կար­գի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րից»,- «Ի­րա­տե­սի» հետ զրույ­ցում նման տե­սա­կետ հայտ­նեց «Քա­ղա­քա­ցու ո­րո­շում» սո­ցիալ-դե­մոկ­րա­տա­կան կու­սակ­ցու­թյան գոր­ծա­դիր մարմ­նի ան­դամ ՀԱՅԿ ՍԱ­ՀԱ­ԿՅԱ­ՆԸ:

-Գոր­ծող օ­լի­գար­խիկ քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գը քան­դե­լուց հե­տո այ­լընտ­րան­քա­յին հա­մա­կար­գի տես­լա­կան ու­նեի՞ն իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, կարճ ժա­մա­նակ անց պարզ­վեց՝ չու­նեն,- ա­սաց պա­րոն Սա­հա­կյա­նը։- Վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյանն Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի բարձր ամ­բիո­նից հայ­տա­րա­րեց, որ ի­րենք դեմ են «իզմ»-ե­րին, այ­սինքն՝ քա­ղա­քա­կան հս­տակ գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյուն, դրա­նից բխող ար­ժեք­ներ, սկզ­բունք­ներ չու­նեն, ու, որ­պես հիմ­նա­կան և ար­դյու­նա­վետ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիք, ընտ­րեց պո­պու­լիզ­մը: Քա­ղա­քա­կան ար­ժեք­նե­րից ու սկզ­բունք­նե­րից զերծ, ժո­ղովր­դա­հա­ճո օ­րա­կար­գով ու այս­րո­պեա­կան խն­դիր­նե­րով ծան­րա­բեռն­ված էլ շա­րու­նա­կում է գոր­ծել մեր կա­ռա­վա­րու­թյու­նը: Ինչ վե­րա­բե­րում է պաշ­տո­նան­կու­թյուն­նե­րին, դրանք շու­տով սո­վո­րա­կան բնույթ են կրե­լու, քա­նի որ այս­պի­սի հեղ­հե­ղուկ ի­րա­վի­ճա­կում, քա­նի դեռ ո­րո­շա­կի բյու­րե­ղա­ցում չի նկատ­վել կա­ռա­վա­րու­թյան գոր­ծե­լաո­ճում, ու հս­տակ օ­րա­կար­գեր չեն ձևա­վոր­վել, պաշ­տո­նյա­նե­րի հա­մար դժ­վար է լի­նե­լու գոր­ծել ու չս­խալ­վել:
-Ե­թե գնա­հա­տե­լու լի­նենք իշ­խող ու­ժի քայ­լերն ու գոր­ծե­լաո­ճը, պե­տու­թյան կա­ռա­վար­ման ղե­կը ստանձ­նած­ներն ինչ­քա­նո՞վ ու ինչ­պե՞ս են կա­րո­ղա­ցել ար­դա­րաց­նել մարդ­կանց սպա­սում­նե­րը:
-Մեկ դր­վա­գով փոր­ձեմ ցույց տալ, թե ինչ­պի­սին էին մարդ­կանց սպա­սում­նե­րը հետ­հե­ղա­փո­խա­կան Հա­յաս­տա­նից ու ինչ վի­ճա­կում են այժմ: Դեռևս նա­խորդ հա­մա­կար­գի շր­ջա­նում վս­տա­հու­թյուն կար, որ բո­լոր հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը, բո­լոր ա­նար­դա­րու­թյուն­նե­րը, որ կա­տար­վում էին քա­ղա­քա­ցի­նե­րի և պե­տու­թյան նկատ­մամբ, ֆիքս­վում, պահ­վում են ա­պա­հով վայ­րում, ու իշ­խա­նու­թյան փոխ­վե­լուց հե­տո հա­մա­պա­տաս­խան կամք կդրսևոր­վի, ա­մեն ինչ ջրի ե­րես դուրս կգա: Պարզ­վեց՝ սխալ­վում էինք, քա­նի որ հե­ղա­փո­խու­թյու­նից հե­տո կո­րավ, գո­ղա­ցան կամ ոչն­չաց­վեց ԱԱԾ ար­խի­վը: Հե­տո, ի­հար­կե, ԱԱԾ նախ­կին պետ Ար­թուր Վա­նե­ցյա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ ի­րենց հա­ջող­վել է վե­րա­կանգ­նել ար­խի­վի՝ Մար­տի 1-ին վե­րա­բե­րող գոր­ծե­րը: Խոր հիաս­թա­փու­թյուն ապ­րե­ցինք՝ ի­մա­նա­լով, որ կոմպ­րո­մատ­նե­րի, փաս­տագր­ված հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի տր­ցակն այլևս չկա կամ հա­սա­նե­լի չէ ՀՀ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, ու ար­դա­րա­դա­տու­թյուն, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, տե­ղի չի ու­նե­նա այն տես­քով, որ մենք էինք պատ­կե­րաց­նում: Իսկ մինչ այդ կա­ռա­վա­րու­թյունն ար­դեն հասց­րել էր ձա­խո­ղել ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյան ի­րա­կա­նա­ցու­մը Հա­յաս­տա­նում: Բայց դրա ի­րա­կա­նաց­ման ար­դյուն­քում օ­լի­գար­խիան վեր­ջա­պես կտա­րան­ջատ­վեր քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նից, քա­ղա­քա­ցի­նե­րին կվե­րա­դարձ­վեր թա­լա­նածն ու գո­ղո­նը՝ ամ­բողջ ծա­վա­լով:
-Փաս­տո­րեն, կե­պիի վրա՞ «դու­խով» էլ մնաց։
-«Դու­խո­վի» ժա­մա­նակ­ներն ան­ցել են, այլ կերպ ա­սած, կա­ռա­վա­րու­թյու­նը «դու­խով» քայ­լեր կա­րող էր թույլ տալ ան­ցու­մա­յին շր­ջա­նում՝ հիմք դնե­լով քա­ղա­քա­կան, ի­րա­վա­կան և տն­տե­սա­կան ի­րա­կան հե­ղա­փո­խու­թյան, ին­չը, սա­կայն, չա­րեց:
-Ան­զեն աչ­քով էլ նկա­տե­լի է, որ ինչ­պես նախ­կի­նում, այն­պես էլ այժմ բազ­մե­րանգ խոր­հր­դա­րա­նում իս­կա­պես օ­րեն­սդ­րա­կան գոր­ծու­նեու­թյուն ծա­վա­լող­նե­րին, օ­րենք­ներ գրող­նե­րին ու մշա­կող­նե­րին մատ­նե­րի վրա կա­րե­լի է հաշ­վել: Վեր­ջա­պես ե՞րբ կհա­ջող­վի ու­նե­նալ այն­պի­սի խոր­հր­դա­րան, որ­տեղ ման­դատ ստա­ցած­նե­րը կհաս­կա­նան՝ ուր են ե­կել և ին­չի հա­մար:
-Հան­րու­թյան պատ­կե­րա­ցում­նե­րին հա­մա­պա­տաս­խան խոր­հր­դա­րան ու­նե­նա­լու հա­մար նախ պետք է ձևա­վոր­ված քա­ղա­քա­կան կու­սակ­ցու­թյուն­ներ ու­նե­նալ, իսկ նման կու­սակ­ցու­թյուն­ներ ու­նե­նա­լու հա­մար քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գի տրա­մա­բա­նու­թյունն է պետք փո­խել, որ­պես­զի մարդ-կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րը կամ մեկ մար­դու քա­ղա­քա­կան-տն­տե­սա­կան կա­րիք­նե­րը հո­գա­ցող շա­հե­րի խում­բը կու­սակ­ցու­թյուն չկոչ­վի, ընտ­րու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցե­լու հնա­րա­վո­րու­թյուն էլ չու­նե­նա: Քա­ղա­քա­ցու շա­հե­րը սպա­սար­կող Ազ­գա­յին ժո­ղով չենք ու­նե­նա այն­քան ժա­մա­նակ, քա­նի դեռ հա­ման­ման կու­սակ­ցու­թյուն­ներ չու­նենք:
-Կա­ռա­վա­րու­թյու­նը, ա­ռանց գնում հայ­տա­րա­րե­լու, վար­չա­պե­տի մտ­քե­րը տա­րա­ծող պաս­տա­ռի հա­մար մոտ 100 հա­զար դո­լար է ծախ­սել։ Նման պաս­տառ ու­նե­նա­լը խիստ անհ­րա­ժեշ­տու­թյու՞ն էր։ Ե­թե ան­գամ են­թադ­րենք, որ ար­դա­րաց­ված ծախս է ար­վել, ա­պա ին­չո՞ւ է այն ի­րա­գործ­վել ա­ռանց մր­ցույթ հայ­տա­րա­րե­լու։
-Բազ­մա­շերտ հարց է, ու ակն­հայտ է հե­տըն­թաց հե­ղա­փո­խու­թյան ար­ժեք­նե­րից: Նախ՝ «Հա­յաս­տանն իմ օ­ջախն է, ժո­ղո­վուրդն իմ ըն­տա­նիքն է» ձևա­կեր­պումն ինք­նին հե­տըն­թաց է, քա­նի որ ամ­բող­ջու­թյամբ ՀՀԿ-ի տրա­մա­բա­նու­թյանն ու ար­ժե­հա­մա­կար­գին բնո­րոշ հայ­տա­րա­րու­թյուն է, որ­տեղ խոսք չկա Հա­յաս­տան պե­տու­թյան, պե­տա­կա­նու­թյան, ինք­նիշ­խա­նու­թյան, ի­րա­վա­կան ու սո­ցիա­լա­կան պե­տու­թյան մա­սին, ին­չը կա­ռու­ցե­լուն էր միտ­ված հե­ղա­փո­խու­թյու­նը: Փո­խա­րե­նը լղոզ­ված ինչ-որ ձևա­կեր­պում ենք տես­նում, որ «օ­ջա­խի» տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ պե­տա­կան հար­ցե­րը կա­րե­լի է «տնա­վա­րի» լու­ծել: Ե­թե Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը փոր­ձում է դրա­նով նոր շունչ, նոր ո­րակ հա­ղոր­դել «Հա­յաս­տան», «օ­ջախ», «ըն­տա­նիք», «ժո­ղո­վուրդ» եզ­րույթ­նե­րին ա­ռան­ձին-ա­ռան­ձին, ա­պա լա­վա­գույն տար­բե­րա­կը չի ըն­տր­վել. այս տես­քով «մե­սի­ջը» մեզ ծա­նոթ է ու մեր­ժե­լի: Ինչ վե­րա­բե­րում է մոտ 100000 ԱՄՆ դո­լարն ա­ռանց մր­ցույ­թի վար­չա­պե­տի գիր­քը հրա­տա­րա­կած ըն­կե­րու­թյա­նը տա­լուն, ա­պա այդ մա­սով քա­ղա­քա­ցի­նե­րը հս­տակ հար­ցադ­րում են ա­րել և սպա­ռիչ պա­տաս­խան չեն ստա­ցել: Մարդ­կանց ող­ջա­միտ կաս­կա­ծը՝ կո­ռուպ­ցիոն ռիս­կի մա­սով, չի փա­րատ­վել, ո­րով­հետև «օ­րեն­քի տա­ռին հա­մա­պա­տաս­խան» եզ­րույ­թին հղում ա­նե­լը շատ կաս­կա­ծե­լի է:
-Այս օ­րե­րին քն­նարկ­վում է «Ընտ­րա­կան օ­րենս­գր­քում» և «Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին» օ­րեն­քում փո­փո­խու­թյուն­ներ նա­խա­տե­սող փաս­տա­թուղ­թը։ Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը բա­վա­րար կամք կու­նե­նա՞ն ըն­դու­նե­լու այն­պի­սի ԸՕ, որ միայն օր­վա իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի շա­հե­րից չբ­խի։
-Հու­սա­լով, որ իշ­խող ու­ժը խո­րու­թյամբ գի­տակ­ցում է այս օ­րեն­քի կարևո­րու­թյու­նը՝ քա­ղա­քա­կան հա­մա­կար­գի տրա­մա­բա­նու­թյու­նը փո­խե­լու ա­ռու­մով, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, թե­րա­հա­վատ եմ: Կար­ծում եմ՝ կու­նե­նանք այս­րո­պեա­կան խն­դիր լու­ծող մի օ­րենք, ո­րը հա­ջորդ գու­մար­ման ԱԺ-ն դար­ձյալ կվե­րա­նա­յի: Նախ­կին դա­ռը փոր­ձը՝ խոր­քա­յին ու հիմ­նա­րար փո­փո­խու­թյուն­նե­րը մա­կե­րե­սա­յին լու­ծում­նե­րով լրաց­նե­լու ա­րա­տա­վոր պրակ­տի­կան, ցա­վոք, չի զի­ջել իր դիր­քե­րը:
-«Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին» օ­րեն­քի փո­փո­խու­թյուն­նե­րից մե­կը նա­խա­տե­սում է ­բա­ցա­հայ­տել քա­ղա­քա­կան ու­ժի ֆի­նան­սա­վոր­ման աղ­բյուր­նե­րը։ Այս կե­տի հետ հա՞շտ եք:
-Խիստ կարևոր, բայց ոչ բա­վա­րար պայ­ման է: Ա­յո, ֆի­նան­սա­կան աղ­բյուր­նե­րի թա­փան­ցի­կու­թյու­նը մեզ հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա պատ­կե­րա­ցում կազ­մե­լու տվյալ կու­սակ­ցու­թյան ի­րա­կան պատ­կա­նե­լու­թյան մա­սին, այն հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա հա­վա­սար նա­խընտ­րա­կան պայ­քար մղե­լու, ուս­տի ես կարևո­րում եմ այդ դրույ­թի ներ­մու­ծու­մը:
- Տե­սա­կետ կա, թե վե­րոն­շյալ եր­կու օ­րեն­սդ­րա­կան կար­գա­վո­րում­նե­րից ա­ռաջ պետք էր սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­ներ ի­րա­կա­նաց­նել և «կառ­քը ձիուց ա­ռաջ չդ­նել»։ Հա­մա­կար­ծի՞ք եք։
-Այն, որ սկզ­բում պետք էր սահ­մա­նադ­րա­կան բա­րե­փո­խում­ներ կա­տա­րել և, ի վեր­ջո, ու­նե­նալ գոր­ծող, լե­գի­տիմ Սահ­մա­նադ­րու­թյուն, միան­շա­նակ է: Նաև այդ պատ­ճա­ռով եմ պն­դում, որ «Կու­սակ­ցու­թյուն­նե­րի մա­սին» օ­րեն­քը հա­ջորդ գու­մար­ման ԱԺ-ում վե­րա­նայ­վե­լու ու հա­մա­պա­տաս­խա­նեց­վե­լու է նոր, լե­գի­տիմ Սահ­մա­նադ­րու­թյա­նը: Ամ­բող­ջո­վին նոր Մայր օ­րեն­քի առ­կա­յու­թյու­նը միայն հնա­րա­վո­րու­թյուն կտա ձևա­վո­րե­լու փո­խա­դարձ զս­պում­նե­րի վրա հիմն­ված, քա­ղա­քա­ցի­նե­րի շա­հե­րը սպա­սար­կող օ­րենս­դիր, գոր­ծա­դիր ու դա­տա­կան հա­մա­կար­գեր: Կկա­յա­նան պե­տա­կան ինս­տի­տուտ­նե­րը, իսկ ինք­նիշ­խա­նու­թյան ի­րա­ցու­մը մեզ հա­մար ոչ թե հպար­տու­թյան ա­ռար­կա կլի­նի, այլ սո­վո­րա­կան ա­ռօ­րյա:

Զրույցը`
Սևակ ՎԱՐԴՈՒՄՅԱՆԻ

Հեղինակի նյութեր

• Ինչու՞ և ինչպե՞ս
• Աղոթք
• «Հունվարին պարենային մի շարք ապրանքատեսակների գծով երկնիշ գնաճ է գրանցվել»
• Իշխանությունը պայքարում է իր իսկ ծնած երևույթի դեմ
• Բուհի ռեկտոր ընտրողը նախարարն է լինելու
• Աղջիկներս Շուշիում տուն են կորցրել, բայց ամենամեծ կսկիծն այնտեղ մնացած մյուս դստերս շիրիմն է
• Երազել ու թռչել, այո, պետք է, բայց ձեր իշխանությունը բոլորին է թևաթափ անում
• Պատերազմի պատրաստվելը դպրոցական հանդես չէ, որ չհասցնեիք
• Արծրուն Հովհաննիսյանը մեկ բառ պետք է ասեր՝ ներողություն
• «Հայաստանի ու Ադրբեջանի մասով Իրանը փոխել է հռետորաբանությունը»
• Իշխանությունն արտահերթ ընտրության թեման 2-րդ պլան է մղում
• Փաշինյանն ու Ալիևն Շուշիի մասին նույն բանն են ասում
• Լենա Նազարյանին գործուղեք Մառնեուլի
• Ինքնաթագադրված «թաղապետը»
• Դավիթ Տոնոյան՝ մեծ-մեծ «փրթողը»
• Փաշինյանի որևէ նշանակում ո՛չ հուզում, ո՛չ անհանգստացնում է ինձ
• Կոդ Բ-Դ-Խ, վարձով է տրվում 3 հարկանի գոմ Մոնումենտում
• Իշխանությունը Ջհանգիրյանին, աներկբայորեն, ԲԴԽ անդամ կընտրի
• Վիգեն Ստեփանյանի հոգեհանգստին իշխանությունից որևէ ներկայացուցիչ չէր եկել
• Գժվելու բան է՝ իշխանությանն ազգովին 2 օր է համոզում ենք, որ Շուշին հայկական է

Մեկնաբանություններ