Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Ե­թե հրա­դա­դար տե­ղի չու­նե­նա, նշա­նա­կում է՝ Ռու­սաս­տանն այլևս չու­նի այն ազ­դե­ցու­թ­յու­նը Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում, ինչ նախ­կի­նում»

«Ե­թե հրա­դա­դար տե­ղի չու­նե­նա, նշա­նա­կում է՝ Ռու­սաս­տանն այլևս  չու­նի այն ազ­դե­ցու­թ­յու­նը Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում, ինչ նախ­կի­նում»
16.10.2020 | 00:26

Հրա­դա­դա­րի հաս­տատ­ման մոս­կո­վյան բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րից 6 օր է ան­ցել, բայց Ադր­բե­ջա­նը ոչ միայն այն չի պահ­պա­նում, այլև թե­ժաց­նում է պա­տե­րազ­մը Ար­ցա­խի սահ­մա­նի ողջ եր­կայն­քով, գոր­ծի դնում նաև դի­վեր­սիոն խմ­բե­րը։ Ըստ քաղ­տեխ­նո­լոգ ԱՐ­ՄԵՆ ԲԱԴԱ­ԼՅԱ­ՆԻ, ե­թե Ռու­սաս­տա­նին չհա­ջող­վի հաս­նել այդ փաս­տաթղ­թի ի­րա­գործ­մա­նը, ի­մա՝ հրա­դա­դա­րի պահ­պան­մա­նը, նշա­նա­կում է, մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում ռու­սա­կան ազ­դե­ցու­թյան գո­տին էա­կան թու­լա­նա­լու է, ո­րը նաև մեծ խն­դիր­նե­րի ա­ռաջ է կանգ­նեց­նե­լու հենց ՌԴ-ին։ Ի­րա­վի­ճա­կի շուրջ զրու­ցել ենք քաղ­տեխ­նո­լո­գի հետ։

-Չնա­յած հրա­դա­դա­րի վե­րա­բե­րյալ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյա­նը, Ադր­բե­ջա­նը ռազ­մա­կան ակ­տիվ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը շա­րու­նա­կում է։ Կա՞ գոր­ծուն մի մե­խա­նիզմ, ո­րը կա­րող է գո­նե ժա­մա­նա­կա­վոր խա­ղա­ղու­թյուն պար­տադ­րել թուրք-ադր­բե­ջա­նա­կան տան­դե­մին, որ­պես­զի զո­հե­րին ռազ­մա­կան գո­տուց դուրս բե­րեն։
-Քա­նի դեռ Ադր­բե­ջա­նը հա­մոզ­ված է, որ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րով կա­րող է էա­կան ար­դյունք ու­նե­նալ, պա­տե­րազ­մը շա­րու­նա­կե­լու է։ Թուր­քիա­յի հս­կո­ղու­թյունն Ադր­բե­ջա­նի վրա գնա­լով ա­վե­լի է մե­ծա­նում։ Ա­վե­լին, Թուր­քիա­յի խոր­հր­դա­րա­նում Էր­դո­ղա­նը հայ­տա­րա­րեց, որ պայ­քա­րը գնում է ի­րենց, այ­սինքն՝ թուր­քա­կան հո­ղե­րի հա­մար, և ա­մեն ինչ ա­նե­լու են դրանք ա­զա­տագ­րե­լու հա­մար։ Թուր­քիան Ադր­բե­ջա­նը հա­մա­րում է թուր­քա­կան տա­րածք։ Գաղտ­նիք չէ նաև, որ Ադր­բե­ջա­նի զին­վո­րա­կան վեր­նա­խա­վի հան­դեպ ան­վս­տա­հու­թյուն կար, դրա հա­մար ԳՇ պե­տը փոխ­վեց։ Թուր­քիա­յին ևս ձեռն­տու է, որ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը եր­կար ձգ­վեն, որ­պես­զի Ռու­սաս­տա­նի հա­մար խն­դիր ստեղ­ծի և ցույց տա, որ տա­րա­ծաշր­ջա­նում ին­քը ևս նրան հա­վա­սար խա­ղա­ցող է և հար­ցը պի­տի լու­ծի ռու­սա­կան կող­մի հետ։ Բա­ցի սրա­նից, Սի­րիա­յում և Լի­բիա­յում տե­ղի ու­նե­ցած գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի պատ­ճա­ռով Թուր­քիան Ռու­սաս­տա­նի հան­դեպ վրե­ժի զգա­ցում ու­նի, քա­նի որ Ռու­սաս­տա­նը թույլ չտ­վեց, որ այդ եր­կր­ներն ամ­բող­ջո­վին անց­նեն Թուր­քիա­յի վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ։ Քա­նի դեռ Թուր­քիան իր վե­րա­բեր­մուն­քը չի փո­խել, հրա­դա­դար չի կա­րող լի­նել։ Մեկ այլ տե­սան­կյու­նից էլ հրա­դա­դար հնա­րա­վոր է, ե­թե Ադր­բե­ջա­նի ռե­սուրս­նե­րը սպառ­վեն, բայց ա­նընդ­հատ այդ երկ­րին զի­նամ­թերք է մա­տա­կա­րար­վում, և այս պա­րա­գա­յում մնում է կր­կին Թուր­քիա­յի դե­րա­կա­տար­ման, նրա քա­ղա­քա­կա­նու­թյան զս­պու­մը։
Այս ա­մե­նում էա­կան է նաև այն հան­գա­ման­քը, որ ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը տե­ղի են ու­նե­նում Ռու­սաս­տա­նի սահ­ման­նե­րին շատ մոտ, ո­րից 80 կմ հա­րավ են տե­ղա­կայ­ված ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վո­րում­նե­րը, ո­րոնց ռու­սա­կան զոր­քե­րը ոչն­չաց­նում են Սի­րիա­յում։ Հի­մա դրանք ե­կել են ար­դեն ՌԴ սահ­ման­նե­րին շատ մոտ և կախ­ված այն բա­նից, թե ինչ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն կոր­դեգ­րի այս հար­ցում Ռու­սաս­տա­նը, պարզ կլի­նի՝ հրա­դա­դա­րը կպահ­պան­վի՞, թե՞ ոչ։ Այս­տեղ նաև դր­ված է Ռու­սաս­տա­նի, որ­պես քա­ղա­քա­կան դե­րա­կա­տա­րի, խն­դի­րը։ Ե­թե հրա­դա­դար տե­ղի չու­նե­նա, նշա­նա­կում է Ռու­սաս­տա­նը այլևս չու­նի այն ազ­դե­ցու­թյու­նը Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում, ինչ նախ­կի­նում։ Իսկ ե­թե Ռու­սաս­տա­նը թու­լա­նում է Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սում, սկ­սե­լու են այլ վայ­րե­րում գոր­ծըն­թաց­ներ տե­ղի ու­նե­նալ, օ­րի­նակ՝ Դո­նեց­կում, Լու­գանս­կում, Մեր­ձդ­նեստ­րում, Մի­ջին Ա­սիա­յում, գու­ցե նաև Աբ­խա­զիա­յում։ Այ­սինքն, մի քա­նի գոր­ծոն­նե­րի առ­կա­յու­թյան պայ­ման­նե­րում է հնա­րա­վոր, որ Ադր­բե­ջա­նը հրա­դա­դա­րի գնա։ Մյուս կող­մից էլ չի կա­րե­լի բա­ցա­ռել այն, որ Ադր­բե­ջա­նի ներ­սում խն­դիր­ներ կա­ռա­ջա­նան, քա­նի որ մեծ թվով զո­հեր են ե­ղել, և այդ մա­սին փաս­տում են ոչ միայն հայ­կա­կան, այլև չե­զոք աղ­բյուր­նե­րը։ Սա ևս կա­րող է ստի­պել Ադր­բե­ջա­նին կրա­կը դա­դա­րեց­նել։ Չնա­յած նա ստա­նում է և ա­հա­բե­կիչ­ներ, և սպա­ռա­զի­նու­թյուն, բայց տան­կեր, զրա­հա­տեխ­նի­կա թույլ չի տր­վում ինք­նա­թի­ռով ու այլ ճա­նա­պար­հով Ադր­բե­ջան մտ­ցնել։ Մինչ­դեռ հենց այս ռե­սուրս­ներն են ար­դեն սպառ­վում Ադր­բե­ջա­նում, ին­չը ևս կա­րող է նրան ստի­պել գնալ հրա­դա­դա­րի։ Ռու­սա­կան փոր­ձա­գետ­ներն էլ են փաս­տում, որ այն, ին­չի այ­սօր հա­սավ Ադր­բե­ջա­նը, ա­ռա­վե­լա­գույնն է, սրա­նից հե­տո ա­վե­լին չի կա­րո­ղա­նա­լու ստա­նալ։
-Այ­սօր, ըստ էու­թյան, Ռու­սաս­տան-Թուր­քիա դի­մա­կա­յու­թյուն ենք տես­նում տա­րա­ծաշր­ջա­նում։ Ա­վե­լին, Ա­լիևը նա­խօ­րեին հայ­տա­րա­րեց, թե ի­րենց խն­դի­րը միայն Ար­ցա­խը չէ, այլ տա­րա­ծաշր­ջա­նում քա­ղա­քա­կան ազ­դե­ցու­թյան գո­տի­նե­րի փո­փո­խու­թյունն է։ Ռու­սաս­տա­նը կկա­րո­ղա­նա՞ պահ­պա­նել մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում իր ազ­դե­ցու­թյունն այն դեպ­քում, որ Ադր­բե­ջա­նը, ինչ­պես նշե­ցիք, ամ­բող­ջո­վին Թուր­քիա­յի հս­կո­ղու­թյան տակ է։
-Պայ­մա­նա­կա­նո­րեն ա­սեմ, ե­թե շատ վատ զար­գա­ցում­ներ լի­նեն, Ստե­փա­նա­կեր­տը ընկ­նի, հա­ջոր­դը լի­նե­լու է Թավ­րի­զը, հե­տո ՌԴ-ի հա­րա­վա­յին սահ­ման­նե­րը, ո­րը կձգ­վի դե­պի Ստավ­րո­պոլ և Կրաս­նո­դար։ Սա ռու­սա­կան կող­մում լավ են հաս­կա­նում, գի­տեն, որ ի­րենք պի­տի Թու­րա­նի դեմ պայ­քա­րեն։ Միա­ժա­մա­նակ ռուս վեր­լու­ծա­բան­ներն ար­դեն հաս­կա­նում են, որ Ադր­բե­ջա­նի վրա այլևս վե­րահս­կո­ղու­թյուն չու­նեն, հա­զիվ հինգ տո­կո­սի ազ­դե­ցու­թյուն ու­նե­նան, Թուր­քիան է այն­տեղ հիմ­նա­կան թե­լադ­րո­ղը։ ՌԴ-ն Ադր­բե­ջա­նը կորց­րել է, կկա­րո­ղա­նա՞ն հետ վերց­նել Թուր­քիա­յից, գու­ցե։ Վրաս­տա­նում ևս ռու­սա­կան վե­րահս­կո­ղու­թյուն չկա, այն­տեղ թուրք-ադր­բե­ջա­նա­կան ազ­դե­ցու­թյունն է մեծ, ո­րով­հետև այդ երկ­րում նրանք տն­տե­սա­կան մեծ ներդ­րում­ներ ու­նեն և այդ լծակ­նե­րով կա­րո­ղա­նում են ի­րենց տի­րույ­թում պա­հել Վրաս­տա­նը։ Այս տա­րա­ծաշր­ջա­նում միակ եր­կի­րը, որ­տեղ Ռու­սաս­տա­նի ազ­դե­ցու­թյու­նը մեծ է, Հա­յաս­տանն է, ու սա այն­տեղ շատ լավ հաս­կա­նում են։ Ե­թե Ար­ցա­խում ան­ցան­կա­լի զար­գա­ցում­ներ լի­նեն, նրանք կորց­նե­լու են նաև Հա­յաս­տա­նը և ար­դեն ա­նի­մաստ էլ է դառ­նա­լու Գյում­րիում ռու­սա­կան ռազ­մա­բա­զա պա­հե­լը, և ինչ­պես ռուս վեր­լու­ծա­բան­նե­րից մե­կը ճիշտ ըն­դգ­ծեց, այն մեկ օ­րում կդառ­նա ա­մե­րի­կյան, իսկ Ռու­սաս­տանն էլ Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սից ամ­բող­ջո­վին դուրս կմղ­վի, ըստ այդմ, նաև Հյու­սի­սա­յին Կով­կա­սից։
-Ե­թե Ադր­բե­ջանն ամ­բող­ջո­վին Թուր­քա­յի հս­կո­ղու­թյան տակ է, ին­չու՞ ռուս փոր­ձա­գի­տա­կան շր­ջա­նակ­ներն այս օ­րե­րին մշ­տա­պես պա­րի­տե­տը պահ­պա­նում են, Հա­յաս­տանն ու Ադր­բե­ջա­նը գրե­թե հա­վա­սար տի­րույ­թում դի­տար­կում։
-Այդ չե­զո­քու­թյու­նը սկզբ­նա­կան շր­ջա­նում էր դրսևոր­վում, որ­քան Էր­դո­ղա­նի խա­ղա­քար­տերն ա­վե­լի են բաց­վում, այն­քան այդ փոր­ձա­գետ­նե­րը հաս­կա­նում են, որ չպետք է Հա­յաս­տա­նի և Ադր­բե­ջա­նի միջև հա­վա­սա­րու­թյան նշան դնեն, ո­րով­հետև Ադր­բե­ջանն այս պա­հին ի­րենց հա­մար կո­րած է։ Պա­տե­րազ­մը սր­բագ­րեց շա­տե­րի մո­տե­ցում­նե­րը։ Ե­թե նախ­կի­նում ա­սում էին, որ Հա­յաս­տա­նը ՀԱՊԿ-ի ան­դամ է, իսկ Ադր­բե­ջա­նը ռազ­մա­վա­րա­կան գոր­ծըն­կեր և եր­կու­սին էլ չպետք է նե­ղաց­նել, այ­սօր ի­րա­վի­ճա­կը փոր­ձա­գի­տա­կան մա­կար­դա­կում այլ է։ Իշ­խա­նու­թյու­նը, ա­յո, փոր­ձում է պա­րի­տե­տը պահ­պա­նել, բայց փոր­ձա­գի­տա­կան, վեր­լու­ծա­կան շր­ջա­նակ­նե­րում ի­րա­վի­ճակ է փոխ­վել, նրանք ան­թույ­լատ­րե­լի են հա­մա­րում հայ­կա­կան կող­մի պար­տու­թյու­նը։
-Ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի այս թեժ ի­րա­վի­ճա­կում ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րա­րը խո­սեց բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի բո­վան­դա­կու­թյան մա­սին և կր­կին հի­շեց­րեց «Լավ­րո­վի պլա­նը», ո­րին հա­ջոր­դեց ՀՀ վար­չա­պե­տի ու­ղեր­ձը։ Ին­չու՞ տա­րածք­նե­րի հան­ձն­ման մա­սին այս պա­հին բարձ­րա­ձայն­վեց և, Ձեր տպա­վո­րու­թյամբ, Հա­յաս­տա­նի ղե­կա­վա­րի ու­ղեր­ձում կա՞ր հս­տակ պա­տաս­խան այդ ա­ռա­ջար­կին։
-Նախ «Լավ­րո­վի պլա­նը» նոր չէ և վեց ա­միս ա­ռաջ այն ներ­կա­յաց­վեց, հայ­տա­րար­վեց, որ փու­լա­յին տար­բե­րակն է քն­նարկ­վում, ո­րով պի­տի ա­ռա­ջին փու­լում 5 շր­ջան­նե­րը հանձ­նեն։ Սա­կայն հայ­կա­կան կողմն այդ ժա­մա­նակ չպա­տաս­խա­նեց այս հայ­տա­րա­րու­թյա­նը։ ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րարն իր նա­խօ­րեի հար­ցազ­րույ­ցում նաև նշեց, որ վեր­ջին 2 տա­րում դրա շուրջ են բա­նակ­ցու­թյուն­ներ ըն­թա­ցել, այ­սինքն մեր իշ­խա­նու­թյան հա­մար դա նո­րու­թյուն չէր։ Եր­կու տա­րի է դրա շուրջ են բա­նակ­ցում։ Իսկ թե ին­չու հի­մա այդ մա­սին բարձ­րա­ձայ­նե­ցին, ո­րով­հետև պա­տե­րազմ­նե­րը շատ բա­ներ սր­բագ­րում են։ Ե­թե մի բան կա­րո­ղա­նում ես ոչ պա­տե­րազ­մա­կան ի­րա­վի­ճա­կում չհ­րա­պա­րա­կայ­նաց­նել, պա­տե­րազ­մի ժա­մա­նակ ստիպ­ված ես լի­նում փա­կագ­ծեր բա­ցել, դրա հա­մար Լավ­րո­վը խո­սեց 5 շր­ջան­նե­րի հան­ձն­ման մա­սին։ Դա իբր պի­տի լի­նի խա­ղա­ղու­թյան և ար­ցախ­ցի­նե­րի անվ­տան­գու­թյան դի­մաց, բայց օ­րերս Ադր­բե­ջա­նը հար­վա­ծեց Հա­յաս­տա­նի հր­թի­ռա­յին կա­յան­քին, սա­կայն ՀԱՊԿ-ը դրան ոչ մի ար­ձա­գանք չտ­վեց։ Սա էլ անվ­տան­գու­թյան ե­րաշ­խիք­ներ տվող կա­ռույցն է։
-Երբ ՀԱՊԿ-ի մի­ջամ­տու­թյան մա­սին խոսք է լի­նում, ռու­սա­կան կող­մը միշտ ըն­դգ­ծում է, թե նախ Հա­յաս­տա­նը պի­տի դի­մի, որ­պես­զի այդ կա­ռույ­ցը հա­մա­պա­տաս­խան գոր­ծըն­թաց սկ­սի։
-Ան­կախ հան­գա­ման­քից Հա­յաս­տա­նը դի­մում է ՀԱՊԿ-ին, թե ոչ, երբ Հա­յաս­տա­նի տա­րածքն է ռմ­բա­կոծ­վում, Ռու­սաս­տանն առն­վազն պի­տի դիր­քո­րո­շում հայտ­նի, դա չի նշա­նա­կում, որ իր ողջ ռազ­մա­կան ա­վիա­ցիա­յով կամ նա­վա­տոր­մով պի­տի հար­ձակ­վի ու Ադր­բե­ջա­նը ոչն­չաց­նի։ Պար­զա­պես պի­տի հս­տակ դիր­քո­րո­շում հայտ­նի, գո­նե արտ­գործ­նա­խա­րա­րու­թյան մա­կար­դա­կով։ Թե ինչ գոր­ծո­ղու­թյուն կի­րա­կա­նաց­նեն ՀԱՊԿ-ի մա­կար­դա­կով, դա այլ հարց է, բայց առն­վազն դիր­քո­րո­շում պի­տի հայտ­նել, երբ Հա­յաս­տա­նի տա­րած­քում են ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­ներ կա­տար­վում։ Ի դեպ, այս պահ­վածքն ան­գամ ռուս փոր­ձա­գետ­նե­րի շր­ջա­նում է հար­ցեր ա­ռա­ջաց­նում։ Ե­թե Ադր­բե­ջա­նը հար­վա­ծում է ՀԱՊԿ-ի տա­րած­քին, իսկ ՀԱՊԿ-ը դրա մա­սին որևէ դիր­քո­րո­շում չի հայտ­նում, այդ կա­ռույ­ցը պահ­պա­նե­լու ի­մաս­տը ո՞րն է։
Ինչ վե­րա­բե­րում է «Լավ­րո­վի պլա­նին», Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տի դիր­քո­րոշ­մա­նը, խա­ղա­ղու­թյու­նը լավ բան է, բայց տա­րածք հանձ­նել խա­ղա­ղու­թյան, այն է՝ ոչ մի բա­նի դի­մաց, ըն­դու­նե­լի չէ։ Չկան պայ­մա­նագ­րեր, ստո­րագր­ված հա­մա­ձայ­նագ­րեր։ 5 շր­ջան հանձ­նե­լով, Ադր­բե­ջա­նը մո­տե­նում է հայ­կա­կան բնա­կա­վայ­րե­րին, և ե­թե նա դի­վեր­սիոն խումբ է ու­ղար­կում բնա­կա­վայ­րեր ոչն­չաց­նե­լու հա­մար, խա­ղա­ղա­պահ­ներն ի՞նչ պի­տի ա­նեն, Ար­ցա­խի տա­րած­քում նրանց բռ­նե՞ն։ Ե­թե տան­կե­րով Ադր­բե­ջանն այդ­տե­ղից սկ­սում է ռմ­բա­կո­ծել հայ­կա­կան գյու­ղե­րը, ի՞նչ պի­տի ա­նեն խա­ղա­ղա­պահ­նե­րը, պի­տի գնան Ադր­բե­ջա­նի տա­րածք դրանք չե­զո­քաց­նե՞ն։ Ընդ­հան­րա­պես խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կայ­ման ա­ռու­մով շատ հար­ցեր կան, դրանք միայն ռու­սա­կա՞ն խա­ղա­ղա­պահ­ներն են լի­նե­լու, թե՞ ոչ։ Ար­դյոք Ֆրան­սիան և ԱՄՆ-ը հա­մա­ձա՞յն են, որ այդ գոր­տում միայն ռու­սա­կան խա­ղա­ղա­պահ­ներ լի­նեն։ Ադր­բե­ջա­նը հա­մա­ձա՞յն է այդ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րին։ Ա­լիևը հայ­տա­րա­րել է, որ խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի ներ­կա­յու­թյու­նը լի­նե­լու է բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի վեր­ջին փու­լում, երբ Ար­ցա­խում էլ հայ չի լի­նե­լու ու խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի ներ­կա­յու­թյունն էլ ոչ մե­կին պետք չի լի­նե­լու։ Ի­րա­նը հա­մա­ձա՞յն է խա­ղա­ղա­պահ­նե­րին, դրանք ի՞նչ կար­գա­վի­ճակ են ու­նե­նա­լու՞, ո՞ր տա­րած­քում են տե­ղա­կայ­վե­լու, ի՞նչ գոր­ծա­ռույթ­ներ են ի­րա­կա­նաց­նե­լու, ու՞մ են են­թարկ­վե­լու, ո՞վ է նրանց ղե­կա­վա­րե­լու, ֆի­նան­սա­վո­րե­լու, ի՞նչ հա­րա­բե­րու­թյուն են ու­նե­նա­լու Ար­ցա­խի ժո­ղովր­դի, ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյան, Ադր­բե­ջա­նի ղե­կա­վա­րու­թյան հետ... Բա­զում բարդ հար­ցեր կան, ո­րոնք հս­տա­կեց­ման կա­րիք ու­նեն։ Հե­տո ի՞նչ է նշա­նա­կում խա­ղա­ղու­թյան ա­պա­հո­վում, ե­թե Ադր­բե­ջա­նը շա­րու­նա­կի ռմ­բա­կո­ծել Ար­ցա­խը, խա­ղա­ղա­պահ­ներն ի՞նչ են ա­նե­լու։ Ար­ցա­խի կար­գա­վի­ճա­կի մա­սին էլ հար­ցը թող­նում են հե­տա­գա­յին, այդ հե­տա­գան ե՞րբ է, 5, 10, 25 տա­րի հե­տո՞, ո՞վ է այդ կար­գա­վի­ճա­կը ո­րո­շե­լու, միայն ԼՂՀ-ում ապ­րող բնակ­չու­թյու՞նը, թե՞ այն­տեղ վե­րա­դար­ձող ադր­բե­ջան­ցի­նե­րը... Կամ ա­սում են, թե տա­րածք­ներ հանձ­նե­լուց, խա­ղա­ղա­պահ­նե­րի տե­ղա­կա­յու­մից հե­տո բաց­վում են նաև կո­մու­նի­կա­ցիոն ճա­նա­պարհ­նե­րը, բա որ ու մի ադր­բե­ջան­ցի գնաց ու պառ­կեց եր­կաթգ­ծի վրա, որ­տե­ղով ապ­րանք­ներն Ադր­բե­ջա­նից Հա­յաս­տան են գա­լիս, ու ա­սաց, թե թույլ չի տա­լիս ապ­րանք­նե­րը Հա­յաս­տան գնան, քա­նի որ իր պա­պը Շու­շիից է, ու պի­տի Շու­շին ի­րենց վե­րա­դարձ­նել։ Խա­ղա­ղա­պահն ի՞նչ պի­տի ա­նի, գնա այդ քա­ղա­քա­ցուն մի կողմ քա­շի, որ գնացք­ներն աշ­խա­տե՞ն։ Այլ բան է, ե­թե տա­րածք­նե­րը վե­րա­դարձ­վում են ու առն­վազն եր­կու շր­ջա­նով (Լա­չին, Քել­բա­ջար) Ար­ցա­խի ան­կա­խու­թյու­նը ճա­նաչ­վում է և խա­ղա­ղա­պահ­ներ են տե­ղա­կայ­վում։ Իսկ տա­րածք հանձ­նել խա­ղա­ղու­թյան հա­մար, ո­րը մեկ օր հե­տո կա­րող է չլի­նել, պար­զա­պես ան­հե­ռան­կա­րա­յին է։
-Այս պա­տե­րազ­մից հե­տո պի­տի՞ վե­րա­նա­յել բա­նակ­ցա­յին ողջ գոր­ծըն­թա­ցը, այ­սինքն բո­վան­դա­կա­յին ա­ռու­մով լրիվ այլ փաս­տա­թու՞ղթ պի­տի սե­ղա­նին դր­վի, թե՞ ժա­ռան­գա­կա­նու­թյու­նը պի­տի ա­պա­հով­վի։ Ի՞նչ սր­բագ­րում­ներ պի­տի ա­նել բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում։
-Պա­տե­րազ­մը սր­բագ­րում է ժա­ռան­գա­կա­նու­թյու­նը, այ­սինքն՝ պահ­պա­նում ենք բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցը, բայց չեմ կար­ծում, որ պետք է ա­մեն ինչ 0-ից սկ­սենք։ Շատ հար­ցեր պետք է 0-ից սկ­սել, ո­րոշ բա­ներ էլ շա­րու­նա­կել այն­տե­ղից, որ­տեղ այ­սօր կա։ Հար­ցին ա­ռա­վել լավ կա­րող են պա­տաս­խա­նել Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը, քա­նի որ բո­լոր տե­ղե­կու­թյուն­նե­րին նրանք են տի­րա­պե­տում։ Այ­սօր իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը կանգ­նած են Ար­ցա­խի ճա­նաչ­ման ճա­նա­պար­հին, կգ­նա՞ն մինչև վերջ, թե՞ ոչ։ Ե­թե ճա­նա­չենք, քա­նի՞ եր­կիր կհետևի մեզ։ Այն­պես չէ, որ մեր­ժում են այդ ծրա­գի­րը, բայց հայ­կա­կան կող­մը ո­չինչ չի ա­ռա­ջար­կում։ ՈՒ այ­դու­հան­դերձ, պա­տե­րազ­մը սր­բագ­րում է ար­ցա­խյան հար­ցի շատ կե­տեր։

Զրույցը՝ Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 10340

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ