Ըստ Գրիգոր Նարեկացու բնութագրման, այս մեր մեղսամակարդ մարմինը, որին առաջնակարգություն տալով գիշեր-ցերեկ ծառայում ենք, ըստ Աստծո խոսքի, ստորակարգ է առավել, քան մեր մարմնի մյուս մասերը՝ հոգին ու բանականությունը, որոնք հաճախ անտեսելով` բազում հիվանդություններ ենք ձեռք բերում: Իսկ հիմա` ավելի մանրամասն։

Արցախ ասելիս առաջին հերթին պատկերացնում ես կարճ ժամանակահատվածում արդեն իսկ կայացած պետություն, հիասքանչ բնություն, անկոտրում կամքի տեր մարդիկ: Նաև անկրկնելի ճարտարապետական գոհարներ` հնադարյան վանքեր, ու Հայոց աշխարհի այդ հատվածում հավատը մարդկանց մեջ վառ պահող թեմի առաջնորդին` Պարգև արքեպիսկոպոս Մարտիրոսյանին, ով արցախցիների կողքին է եղել պատերազմական օրերին, նրանց հետ է նաև խաղաղ ժամանակներում:

Ագնոստիցիզմի փիլիսոփաներից մեկը հարյուր տարի առաջ նկատել է, որ թռչունները երբեք մթնոլորտից դուրս չեն գալիս, և այդ անալոգով ենթադրել է, թե մահկանացու մարդը երբեք չի կարող թափանցել հավիտենություն: Քանի որ երկինքը և երկինքների Երկինքը չեն կարող Աստծուն պարփակել (Գ Թագ. 8.27), ապա ոչ թե Տիեզերքն է Աստծո, այլ Աստված է Տիեզերքի սահմանը: Երկինքը միայն Նրա աթոռն է, և Երկիրը` Նրա ոտների պատվանդանը (Ես. 61.1):

Սա գրողի երևակայությամբ ստեղծված անիրական հրաշապատում չէ և նպատակ չունի որևէ գաղափար ընդգծելու, կյանքի որևէ երևույթ ավելի վառ ու ցայտուն ներկայացնելու: Սա ներկայից մտքով և հոգով առաջ անցնելու, ապագայի մեջ ինքն իրեն տեսնելու մի հայտնություն է: Սա ճանապարհ է, որով Աստված խոսում է բանաստեղծի հետ, որպեսզի նա հասկանա, թե ով է ինքը: Նման հայտնությունները սովորաբար տրվում են տեսիլքի միջոցով, երազով, հրեշտակների միջոցով կամ էլ որպես Աստծուց ստացած ուղիղ անդրադարձ:

Հայտնի է ամենքիս, որ հիմա աշխարհում ամենատարածված սարքերը համակարգիչներն են, սկսած գերհզոր «Գազան» կոչվող համակարգչից, որ գտնվում է Բելգիայում, որտեղ հավաքվում է աշխարհի յուրաքանչյուր մարդու վերաբերյալ ցանկացած տվյալ, վերջացրած մեր բնակարաններում ու մարդկանց ձեռքերում գտնվող համակարգիչներով։ Այդ սարքերի մեծ մասն օգտագործվում է միմյանց հետ հաղորդակցվելու և ինտերնետա-արբանյակային կապի միջոցով ցանկացած ինֆորմացիա ստանալու նպատակով։ Եթե մի օր վերանա ինտերնետային այդ կապը, մարդկությունն անմիջապես կդառնա կույր ու անօգնական։

Արդեն գրել ենք, որ սեպտեմբերի 24-ին, 572 տարի ընդմիջումից հետո, Սուրբ Էջմիածնում տեղի ունեցավ Համայն հայության առաքելական եկեղեցու եպիսկոպոսական ընդհանրական ժողովը: Ընդհանրականը ընդհանրական էր, բացի 13 բացակայող եպիսկոպոսներից, որոնցից առանձնապես աչքի ընկնողը վերջերս Ամենայն հայոց կաթողիկոս Գարեգին Բ-ին ուղղված քննադատական նամակի հեղինակն էր, Երուսաղեմի նորընտիր պատրիարք Նուրհան արքեպիսկոպոս Մանուկյանը:

Սեպտեմբերի 24-27-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում գումարված Եպիսկոպոսաց ժողովի դիվանը ամփոփել է ժողովի աշխատանքները: «Սեպտեմբերի 24-ի նիստերին եպիսկոպոսաց դասը քննարկեց Հայաստանյայց Առաքելական Ս. Եկեղեցում սրբադասման ավանդության վերականգնման հարցը և այդ շրջագծում Հայոց ցեղասպանության զոհերի սրբադասման խնդիրը», - ասված է հաղորդագրությունում:

Բանաստեղծը խոսում է ինքն իր հետ, խոսում է անձայն: Ընդամենը ի՞նչ է ունեցածը. շիրիմ, մի հողաթումբ և անուն, ուրիշ ոչինչ… Աստված լսում է ոչ միայն բարձրաձայն ասվածը, այլև մտածածը, լռությունից ցածր ձայնով ասվածը, լսում է և պատասխանում. «Ի՞նչ է աճյունն էդ անկայուն, ու անունը, որ ունես, Դու աստվա՜ծ ես, դու անհուն ես, անանուն ես ու անես…»:

Հայ առաքելական դավանակից եկեղեցիներից Ղպտիների մասին արդեն գրել ենք։ Այս անգամ պատմելու ենք հաբեշների կամ եթովպական եկեղեցու մասին։ Մինչ բուն նյութին անցնելը հիշեցնենք, թե ինչ է նշանակում դավանակից եկեղեցի։

Ժամանակով մի բարի թագավոր կար: Նա սովորություն ուներ ամեն իրիկուն հասարակ հագուստներով շրջելու քաղաքում, որ տեսնի, թե ինչպես է ապրում իր ժողովուրդը: