Մեծ Բրիտանիան բանակցություններ է սկսել չորս երկրի հետ, որոնք կարող են ընդունել թագավորությունից վտարված անօրինական ներգաղթյալներին։ Ինչպես գրում է The Times թերթը, վկայակոչելով իր տրամադրության տակ գտնվող Մեծ Բրիտանիայի ԱԳՆ-ի փաստաթղթերը, այս հարցի շուրջ երկխոսություն է ընթանում Հայաստանի, Բոտսվանայի, Կոտ դ'Իվուարի և Կոստա Ռիկայի հետ:                
 

«Պետք է խա­ղի հա­մընդ­հա­նուր կա­նոն­նե­րը պահ­պան­վեն»

«Պետք է խա­ղի հա­մընդ­հա­նուր կա­նոն­նե­րը պահ­պան­վեն»
24.09.2019 | 00:50

Նի­կոլ Փա­շի­նյանն էլ իր նա­խորդ­նե­րի պես տն­տե­սա­կան վի­ճա­կի բա­րե­լավ­ման ցու­ցա­նիշ է հա­մա­րում վի­ճա­կագ­րա­կան տվյալ­նե­րը, բայց թվե­րից ան­դին կա ի­րա­կա­նու­թյուն, որն ա­մենևին էլ հու­սադ­րող չէ։ Տն­տե­սու­թյան թռիչ­քաձև աճ, կա­խար­դա­կան փայ­տիկ, ճամպ­րուկ­նե­րով ներդ­րում­ներ խոս­տա­ցած կա­ռա­վա­րու­թյու­նը մե­կու­կես տա­րի անց ի՞նչ է մա­տու­ցում հա­սա­րա­կու­թյա­նը։ Տն­տե­սա­գետ, «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան ան­դամ ԱՐ­ՏԱԿ ՄԱ­ՆՈՒ­ԿՅԱ­ՆԻՑ փոր­ձե­ցինք պար­զել` ի՞նչ վի­ճա­կում է Հա­յաս­տա­նի տն­տե­սու­թյու­նը։

-Մե­կու­կես տա­րի ա­ռաջ ԱԺ ամ­բիո­նից ա­հա­սար­սուռ ազ­դակ­ներ էին հա­ղոր­դում,- ա­սաց պատ­գա­մա­վո­րը,- թե ա­մեն օ­րը ՀՆԱ-ի վրա այս­քան բա­ցա­սա­կան ազ­դե­ցու­թյուն է ու­նե­նում, տար­բեր տո­կոս­նե­րի մա­սին էին խո­սում, բան­կե­րից փո­ղերն ար­տա­հո­սե­լու են և այլն։ Հե­ղա­փո­խու­թյան ա­մե­նա­կարևոր ձեռք­բե­րումն այն էր, որ այդ բո­լոր մտա­հո­գու­թյուն­ներն ի չիք դար­ձան։ Հի­մա տես­նում եք, որ ա­ռա­ջին փու­լում ի­րա­կա­նաց­վե­ցին կա­յու­նաց­ման գոր­ծա­ռույթ­ներ, ի­հար­կե, ոչ այն չա­փով, ին­չը սո­վո­րա­բար հա­ջոր­դում է հե­ղա­փո­խու­թյուն­նե­րին։ Ա­ռա­ջին փու­լում հա­ջող­վեց չե­զո­քաց­նել բո­լոր ռիս­կե­րի հա­վա­նա­կա­նու­թյու­նը։
-Այ­սօր ռիս­կեր չկա՞ն։
-Աշ­խար­հում չկա այն­պի­սի տն­տե­սու­թյուն, որ ռիս­կեր չու­նե­նա։ Հատ­կա­պես մեր տն­տե­սու­թյու­նը, քա­նի որ Ի­րա­նի հետ կապ­ված բա­վա­կան հեղ­հե­ղուկ վի­ճակ է։ Ա­մեն օր Ի­րա­նի հետ կապ­ված զար­գա­ցում­ներ են լի­նում, ու բնա­կա­նա­բար դա չի կա­րող չազ­դել մեր տն­տե­սու­թյան վրա։ Տար­բեր սցե­նար­նե­րի պա­րա­գա­յում այդ ռիս­կե­րը կա­րող են մե­ծա­նալ ու փոք­րա­նալ։ Այ­դու­հան­դերձ, մեզ հա­ջող­վեց մեր տն­տե­սու­թյու­նը կա­յու­նաց­նել և ա­պա­ցու­ցել, որ այն ու­նի ո­րո­շա­կի դի­մադ­րո­ղա­կա­նու­թյուն և կա­րող է մար­տահ­րա­վեր­նե­րին դի­մա­կա­յել։
-Դուք դի­մադ­րո­ղա­կա­նու­թյան մա­սին եք խո­սում, բայց ցու­ցա­նիշ­ներն այլ բան են ա­սում, ո­րի հա­մար նախ­կին­նե­րը միշտ քն­նա­դա­տում են ձեզ։ Ա­սել է՝ ձեր կա­ռա­վա­րու­թյու­նը զի­ջում է նրանց ար­ձա­նագ­րած ՀՆԱ-ի ցու­ցա­նի­շին։
-Կա ՀՆԱ-ի պո­տեն­ցիալ հաս­կա­ցո­ղու­թյուն, երբ ՀՆԱ-ի պո­տեն­ցիա­լից հե­ռու ես, շատ ա­վե­լի հեշտ է բարձր տն­տե­սա­կան աճ ա­պա­հո­վել, քան ա­մեն հա­ջորդ տա­րի։ 2018-ի մակ­րոտն­տե­սա­կան տվյալ­նե­րը և նա­խորդ իշ­խա­նու­թյան ծրագ­րում դր­ված ցու­ցա­նի­շը գե­րա­կա­տար­վեց. 2018-ին 5 տո­կոս տն­տե­սա­կան աճ էր կան­խա­տես­վում։ Ի­հար­կե, ա­ռա­ջին ե­ռամ­սյա­կում ա­ռա­ջան­ցիկ տվյալ­ներ կա­յին, բայց տար­վա հա­մար նման ցու­ցա­նիշ էր նա­խանշ­ված։ Տե­ղի ու­նե­ցած փո­փո­խու­թյուն­նե­րից հե­տո հնա­րա­վո­րու­թյուն ըն­ձեռ­վեց առն­վազն չվա­տաց­նել կան­խա­տես­ված սցե­նա­րը։ Այս ա­ռու­մով ա­ռա­ջան­ցիկ տեմ­պե­րի հա­մար հիմ­քեր ար­դեն ստեղծ­վել են։ Ե­թե մենք ու­սում­նա­սի­րում ենք ակ­տիվ հարկ վճա­րող­նե­րի քա­նա­կը, ե­կա­մուտ­նե­րի հա­վա­քագր­ման մա­կար­դա­կը, ին­չը պայ­մա­նա­վոր­ված է տն­տե­սա­կան ա­ճով, բա­վա­կա­նա­չափ դրա­կան մի­տում­ներ կան։ Ի­հար­կե, ար­տա­հան­ման ծա­վալ­նե­րը կա­րող էին ա­վե­լի մեծ լի­նել, բայց հի­մա կա­ռա­վա­րու­թյու­նը դրա հիմ­քերն է ստեղ­ծում։
-Դեռ հե­ղա­փո­խու­թյան օ­րե­րին շատ խոս­տում­ներ լսե­ցինք՝ տն­տե­սու­թյու­նում հե­ղա­փո­խա­կան մո­տե­ցում­նե­րից սկ­սած մինչև ճամպ­րուկ­նե­րով ներդ­րում­նե­րի հոսք Հա­յաս­տան։ Ի՞նչ ե­ղան այդ խոս­տում­նե­րը, ու՞ր են ներդ­րում­նե­րը։
-Կա­ռա­վա­րու­թյունն առն­վազն ա­մի­սը մի քա­նի ան­գամ տար­բեր գե­րա­կա ո­լորտ­նե­րում ներդ­րու­մա­յին ծրագ­րե­րին ար­տո­նու­թյուն­ներ է տա­լիս։ Սրանք հիմ­նա­կա­նում տե­ղա­կան ներդ­րում­ներ են, ինչի առն­չու­թյամբ դրա­կան մի­տում­ներ կան։ Պա­տա­հա­կան չէ, որ այդ ներդ­րու­մա­յին նա­խագ­ծե­րում եր­կու չա­փա­նիշ կա՝ ներդ­րում և ստեղծ­վե­լիք աշ­խա­տա­տեղ։ Սրանք այն հե­ռան­կա­րա­յին ուղ­ղու­թյուն­ներն են, ո­րոնք նպաս­տե­լու են ա­պա­գա­յում տն­տե­սա­կան ո­րա­կա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րին։ Ե­թե նախ­կի­նում հիմ­նա­կա­նում հան­քար­դյու­նա­բե­րա­կան ներդ­րում­ներ էին, հի­մա ա­վե­լի շատ դի­վեր­սի­ֆի­կաց­ված է դա՝ արևա­յին է­ներ­գե­տի­կա, վե­րամ­շա­կող ար­դյու­նա­բե­րու­թյուն։ Թվե­րը մեզ թույլ են տա­լիս են­թադ­րել, որ տե­ղա­կան ներդ­րող­նե­րը հաս­կա­ցել են` խա­ղի կա­նո­ննե­րի փո­փո­խու­թյուն է ե­ղել։
-Իսկ օ­տա­րերկ­րյա ներդ­րող­նե­րից ի՞նչ լուր ու­նեք։
-Այս ներդ­րում­նե­րի ա­ռու­մով էլ ո­րո­շա­կի աճ կա, սա­կայն, ինչ­պես նախ­կի­նում, այն­պես էլ հի­մա մեր պո­տեն­ցիա­լից բա­վա­կան հե­ռու ենք, ին­չը մտա­հո­գիչ։ Բայց ա­ռանց ներ­քին ներդ­րո­ղի անհ­նար է դր­սից ներդ­րում ակն­կա­լել, իսկ այդ ա­ռու­մով դրա­կան դի­նա­մի­կա կա։ Ներ­քին ներդ­րող­նե­րի վս­տա­հու­թյու­նը կա­ռա­վա­րու­թյան հան­դեպ մեծ է։
-Կա­պի­տա­լի ար­տա­հոսք չկա՞։
-Ե­թե ԿԲ-ի տվյալ­ներն ու­սում­նա­սի­րեք, ո­րոնք ցույց են տա­լիս ա­վանդ­նե­րի թվա­քա­նա­կը, նման մտա­հո­գու­թյուն­ներ չկան։ Բայց չա­փա­զանց կարևոր է, որ 2020-ի բյու­ջեն, հաշ­վի առ­նե­լով նաև կա­ռա­վա­րու­թյան կու­տա­կած փոր­ձը, լի­նի ռազ­մա­վա­րա­կան նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րի վրա հիմն­ված կեն­սա­կան ծրագ­րե­րի ի­րա­կա­նաց­ման բյու­ջե։
-Ե­րեկ ԱԺ-ն ըն­դու­նեց «Հար­կա­յին օ­րենս­գր­քում» փո­փո­խու­թյուն­ներ և լրա­ցում­ներ կա­տա­րե­լու մա­սին օ­րեն­քի նա­խա­գի­ծը (հի­շեց­նենք, որ այս նա­խա­ձեռ­նու­թյամբ 56 մլրդ դրամ ԱԱՀ պար­տա­վո­րու­թյուն և դե­բե­տա­յին գու­մար­ներ են վե­րա­դարձ­վե­լու 2835 հարկ վճա­րո­ղի)։ Ընդ­դի­մա­դիր­նե­րը մտա­հո­գու­թյուն հայտ­նե­ցին, որ ի­րենք չգի­տեն, թե ով­քեր են այդ տն­տես­վա­րող­նե­րը, և պա­հան­ջե­ցին ցանկ։ Ա­վե­լին, Մա­նե Թան­դի­լյանն ա­սաց, թե տվյալ­ներ ու­նի որ 1,5 մլրդ դրամ վե­րա­դարձ­վե­լու է Սերժ Սարգ­սյա­նի եղ­բոր ըն­տա­նի­քին պատ­կա­նող կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րից մե­կին։ «Մար­դիկ, ով­քեր թա­լա­նի մի­ջո­ցով կու­տա­կել են հարս­տու­թյուն և այ­սօր քրեա­կան հե­տապ­նդ­ման մեջ են, նրանք կան այդ ցան­կում: Մենք չենք կա­րող մեր բյու­ջեից նրանց գու­մար հատ­կաց­նել»,- հայ­տա­րա­րեց պատ­գա­մա­վո­րը։ Այ­սինքն՝ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը մի ձեռ­քով գու­մար­ներ է բռ­նա­գան­ձում այս մարդ­կան­ցից, մյու­սով տա­լի՞ս է։
-Այդ­պես չէ։ Ընդ­դի­մու­թյան մտա­հո­գու­թյունն այն է, որ այդ ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի միջև կա­րող են լի­նել այն­պի­սիք, ո­րոնք անց­նում են ո­րո­շա­կի քրեա­կան գոր­ծե­րով։ Ե­թե այդ­պի­սի գոր­ծե­րով անց­նում են, ու­րեմն ար­դեն մտա­հոգ­վե­լու ա­ռիթ չկա։
-Ե­թե քրեա­կան գոր­ծով անց­նում են, նրանց այդ գու­մա­րը հետ չի՞ տր­վում։
-Ե­թե դա­տա­կան ո­րո­շում­ներ ե­ղան, ա­պա բան­կա­յին հա­շիվ­նե­րի վրա սահ­մա­նա­փա­կում­ներ են լի­նե­լու։ Այս ա­ռու­մով օ­րեն­քի կարևոր ու­ղերձն այն է, որ կան ո­րո­շա­կի ըն­թա­ցա­կար­գեր, ո­րոն­ցով ինչ­պես խոր­հր­դա­րա­նը, այն­պես էլ ՊԵԿ-ը կա­րող են վե­րահս­կո­ղու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նել։ Ի­հար­կե, մենք պետք է ա­վե­լի ա­չա­լուրջ լի­նենք, որ ռիս­կեր չլի­նեն, դրա հա­մար հա­մա­պա­տաս­խան գոր­ծի­քա­կազմ ու­նեն և՛ ընդ­դի­մու­թյու­նը, և՛ ՊԵԿ-ը։ Եվ ա­մե­նաէա­կա­նը՝ ե­թե տն­տե­սա­կան կյան­քի բա­րե­լավ­ման հա­մար մի ո­րո­շում ես ըն­դու­նում, պետք է խա­ղի հա­մընդ­հա­նուր կա­նոն­նե­րը պահ­պան­վեն։
Ճե­պազ­րույ­ցը՝
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԻ

Դիտվել է՝ 4634

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ