Իրականությունը կինո չէ, Օհան

Երեկ համացանցում պատահաբար աչքովս ընկավ դերասան (ներիր, մեծարգո Աբելյան) Հովհաննես Ազոյանի` Բաքվում տեղի ունեցող ցույցերի լուսանկարներից մեկին տված մեկնաբանությունը: Տարբեր տարիներին Բաքվում ու Ադրբեջանի այլ քաղաքներում տեղի ունեցած ցույցերի տարբեր լուսանկարներ շատ եմ տեսել, այդ լուսանկարները տարածող շատ հայերի էլ գիտեմ: Բայց ի տարբերություն վերոհիշյալ դերասանի, նրանցից ոչ ոք նկարին չի կցել «Կեցցե ազատ ու անկախ Ադրբեջանը, որ վաղն է գալու» բովանդակությամբ գրառում: Մինչև հիմա չեմ կարողանում հասկանալ՝ Հովոն մտածում է, նո՞ր խոսում, թե՞ խոսում, նոր մտածում: Դատելով նրա կերտած կերպարներից, դժվար է այս հարցին հստակ պատասխան տալ, մանավանդ, գրառումը խոսում է այն մասին, որ ինքը Հովհաննեսն էլ չգիտի պատասխանը:

Բայց բաներ կան, որ նա ուղղակի պարտավոր էր իմանալ: Առաջինն այն է, որ այդ խոսքերի իսկական տարբերակը հետևյալն է. «Կեցցե այն Հայաստանը, որ վաղն է գալու»: Իսկ ավելի կարևորն այն է` Հովհաննեսը պետք է իմանար, որ այդ խոսքերի հեղինակը ՀՀ ազգային հերոս Մովսես Գորգիսյանն է: Նա այդ նախադասությունն արտաբերել է անցյալ դարավերջին, երբ դանակը ոսկորին էր հասել, երբ Ադրբեջանը որոշել էր ամեն գնով խլել մեր հայրենիքը, երբ ամեն օր իրենց տներում ադրբեջանցիների կողմից հայեր էին սպանվում, երեխաներ նետվում բոցերի մեջ, կանայք ու աղջիկներ բռնաբարվում, առևանգվում, մասնատվում: Մովսեսը, որ, անկասկած, մեր անկախության շարժման ռահվիրաներից է, այդ գիտակցումը սրտում դուրս է եկել սովետական պետության վերջին մոհիկանների դեմ ու հանուն հայրենիքի արժանացել ֆիդայու բաղձանքին` հրեղեն գնդակի համբույրին:

Ասյքանն իմանալով, Հովհաննեսը պետք է իմանար՝ նման բան գրելը, ներեցեք, բայց ուղղակի ծանր դավաճանություն է, անպատկառություն ու անարգանք հայրենիքի զինվորի նկատմամբ: Եվ բացատրությունները, թե դա պարզ հումոր է եղել, անհարկի ու զրոյական են: Բայց մի ցավալի, անմխիթարական բան էլ կա: Հունվարի տասնինը Մովսես Գորգիսյանի հիշատակի օրն էր, իսկ գրառումն արվել էր լույս քսանի գիշերը: Հետաքրքիր է, այս տհասությամբ ի՞նչ է ցանկացել անել «բոլոր ժամանակների դերասանը»: Նա այնքան սահմանափակ է, որ կարծում է` իր արածն ուղղակի ազատամտության ու հումանիզմի դասական դրսևորում է: Նույն նյութի մեկնաբանությունների դաշտում գրել էր. «Ես այնտեղի երիտասարդների մասին եմ մտածում»:

Դե՛, մտածիր, Օհան, բայց թող մտորումներդ հանկարծ կարծիք չձևավորեն, որ «Եթե կորցնենք Ղազախը, կշրջենք Ադրբեջանի պատմության վերջին էջը»:
Իրականությունը կինո չէ, և այստեղ զգույշ պետք է լինել, որովհետև ի տարբերություն կինոյի, այստեղ նկարահանված կադրերը չեն վերանկարահանվում, ոչինչ չի խմբագրվում, ոչինչ չի սրբագրվում, և այս պատմությունը հավերժ կապվելու է քո անվան հետ:
Այս առումով ես, անկեղծ ասած, մտավորականությունից ակնկալում էի լսել գոնե մեկ-երկու նորմալ քննադատություն, բայց մոռացա, որ չունենք:
Պետության ղեկավարների մասին չեմ էլ ուզում խոսել, միայն մի հարց` ի՞նչ կլիներ որևէ ադրբեջանցու վիճակը, եթե նման բովանդակությամբ գրառում նա աներ: Հիշու՞մ եք Աքրամ Այլիսլիին:

Գևորգ ԳՅՈՒԼՈՒՄՅԱՆ

Հեղինակի նյութեր

• Դիվանագետ լինելու համար տարիքը բավարար չէ, բայց պարտադիր է
• «Ես ենթարկվում եմ օրենքին, իսկ օրենքն ինձ թույլ է տվել աշխատել»
• Օրենքի երկի՞ր, թե՞ փակ բաժնետիրական ընկերություն
• Ձև՞, թե՞ բովանդակություն
• «Տասը մետր խրամատ փորելն ավելի հեշտ է, քանի մի մետր գերեզմանափոս»
• Երեխաների դաստիարակության հաշվին չեն տնտեսում
• Արե՞լ ես, պատասխան տուր
• Քայլող Նիկոլից երկու հատ ունենք
• «Դիրքը հանձնողի մերը»…
• Ով տապալի, ով գնա դատարան
• Էլ հեղափոխություն մի՛ արեք
• Աղջիկն էլի ջուր է ծեծում
• Ես նման բան չէի սպասում նոր իշխանություններից
• Հայ բանասիրության գրական ակումբ
• Պետական շահի ու ազգային արժանապատվության ջրբաժանը
• Թողել ենք՝ քաղաքապետն աշխատի
• Ինչպե՞ս փորձանքն այդպես հեշտորեն Ֆրանսիա մտավ
• «Չեմ ցանկանում այս միջավայրում ամեն պատահական գիրք վաճառել»
• Թրյուդոյի ոտքերի ու փոշու արանքում
• Գերադասում եմ «քոլեցի» մնալ

Մեկնաբանություններ