Մանրամասն որոնում (արխիվ)
19.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » Իրան, Մեր­ձա­վոր Արևելք, Արևմուտք. ե­րա­զե­լը վնաս չէ

Իրան, Մեր­ձա­վոր Արևելք, Արևմուտք. ե­րա­զե­լը վնաս չէ

Իրան, Մեր­ձա­վոր Արևելք, Արևմուտք. ե­րա­զե­լը վնաս չէ
10.03.2020 | 01:26
Երբ մենք մեր թեր­թի մար­տի ա­ռա­ջին եր­կու հա­մա­րում, ող­ջու­նե­լով Սի­րիա­յի խոր­հր­դա­րա­նի ո­րո­շու­մը Թուր­քիա­յում Հա­յոց ե­ղեռ­նի ճա­նաչ­ման ու դա­տա­պարտ­ման մա­սին, նշում էինք, որ Սի­րիան դեռ եր­կար ժա­մա­նակ կլի­նի մի­ջազ­գա­յին կյան­քի օ­րախն­դիր քա­ղա­քա­կան թե­մա, ազն­վո­րեն խոս­տո­վա­նենք, նույ­նիսկ չէինք են­թադ­րում, թե ինչ­քան ճիշտ ենք։ Իսկ Թուր­քիան նետ­վեց Սի­րիա­յից վրեժ լու­ծե­լու, գու­ցե միա­ժա­մա­նակ «վա­խեց­նե­լու» Ռու­սաս­տա­նի և Ի­րա­նի՝ Սի­րիա­յում տե­ղա­բաշխ­ված զին­ծա­ռա­յող­նե­րին։ Բայց այդ հար­ցը, ցա­վոք, ա­ռայժմ հնա­րա­վոր չէ մինչև վերջ բա­ցա­հայ­տել, թեև ար­դեն մարտն է, ոչ թե փետր­վա­րը, երբ Սի­րիան ճա­նա­չեց թուր­քա­կան հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը մեր ազ­գի նկատ­մամբ։ Գի­տենք, որ մար­տի 5-ին Էր­դո­ղանն այ­ցե­լել է Մոսկ­վա, թեև իր գոր­ծըն­կեր­ներ Պու­տի­նին ու Ռո­հա­նիին հրա­վի­րում էր Ան­կա­րա՝ քն­նար­կե­լու ի­րադ­րու­թյու­նը Սի­րիա­յում, հատ­կա­պես հյու­սի­սա­յին Իդ­լիբ նա­հան­գում։ Բայց եր­կուսն էլ կտ­րա­կա­նա­պես հրա­ժար­վե­ցին Թուր­քիա գնա­լուց, և Էր­դո­ղանն ստիպ­ված ըն­դու­նեց Պու­տի­նի հրա­վե­րը, թեև տվյալ դեպ­քում դա ոչ թե հրա­վեր էր, այլ ա­վե­լի շատ իս­կա­կան զին­վո­րա­կան հրա­ման։ Եվ Էր­դո­ղա­նը չկա­րո­ղա­ցավ ան­տե­սել այդ հրա­մա­նը. չէ՞ որ ՌԴ ՊՆ-ն ա­ռա­ջին ան­գամ Ան­կա­րա­յին բա­ցա­հայ­տո­րեն մե­ղադ­րեց ա­հա­բե­կիչ­նե­րին պաշտ­պա­նե­լու մեջ։
Մար­տի 4-ին ՌԴ ՊՆ ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Ի­գոր Կո­նա­շեն­կո­վը պաշ­տո­նա­պես հայ­տա­րա­րել է, որ Թուր­քիան շա­րու­նա­կում է չկա­տա­րել Սի­րիա­յի վե­րա­բե­րյալ Սո­չիի հու­շագ­րով իր ստանձ­նած պար­տա­վո­րու­թյուն­ներն ու զի­նում և ա­ջակ­ցում է Իդ­լի­բի ա­հա­բեկ­չա­կան խմ­բա­վո­րում­նե­րին։ «Տե­ղի է ու­նե­ցել ա­հա­բե­կիչ­նե­րի ամ­րաց­ված շր­ջան­նե­րի սեր­տա­ճում փոխ­հա­մա­ձայ­նու­թյամբ տա­րած­ված թուր­քա­կան դի­տա­կե­տե­րի հետ»,- ա­սել է Կո­նա­շեն­կո­վը։ Նա հի­շեց­րել է, որ, ի պա­տաս­խան ա­հա­բե­կիչ­նե­րի զանգ­վա­ծա­յին հար­ձակ­ման, «15-20 կմ խո­րու­թյամբ ա­պա­ռազ­մա­կա­նաց­ված գո­տու ստեղծ­ման վե­րա­բե­րյալ Սո­չիի հա­մա­ձայ­նագ­րերն ստիպ­ված ի­րա­գոր­ծել են ար­դեն Սի­րիա­յի կա­ռա­վա­րա­կան զոր­քե­րը»։ Այ­սինքն, «Աս­տա­նա­յի գոր­ծըն­թա­ցի» 4 տար­վա ըն­թաց­քում ա­ռա­ջին ան­գամ ռուս զին­վո­րա­կան­նե­րը Թուր­քիա­յին մե­ղադ­րել են, որ նրա բա­նա­կը Սի­րիա­յում ա­հա­բե­կիչ­նե­րի հրո­սա­կախմ­բե­րի բաղ­կա­ցու­ցիչ մասն է։ Էր­դո­ղա­նին ռու­սա­կան հրա­մա­նի երկ­րորդ բաղ­կա­ցու­ցիչ մա­սը. Թուր­քիա­յի և Բուլ­ղա­րիա­յի աղ­բյուր­նե­րը մար­տի 4-ին հայտ­նել են, որ «Գա­զարդ» ըն­կե­րու­թյու­նը շր­ջա­փա­կել է Բուլ­ղա­րիա­յից ռու­սա­կան է­ժան գա­զի մա­տա­կա­րա­րու­մը Թուր­քիա­յին։ Կար­ծում ենք, որ դրանք պա­տա­հա­կան հա­մընկ­նում­ներ չեն։
Իս­կույն ա­սենք. ի տար­բե­րու­թյուն նա­խորդ դեպ­քե­րի, այժմ Հա­յաս­տա­նը (ան­գամ այս­պի­սի ոչ ար­հես­տա­վարժ կա­ռա­վա­րու­թյամբ) ա­վե­լի ճիշտ է վար­վում, քան նույ­նիսկ նա­խա­գահ Սերժ Սարգ­սյա­նի օ­րոք։ Նախ՝ ՀՀ ԱԳՆ-ն դա­տա­պար­տեց Սի­րիա­յի հյու­սի­սում Թուր­քիա­յի ագ­րե­սիան։ Երկ­րորդ. ՀՀ ՊՆ-ն ցույց է տա­լիս, որ վեր­ջա­պես հաս­կա­նում է, որ Մեր­ձա­վոր Արևել­քի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը և Այ­սր­կով­կա­սի օ­պե­րա­տիվ ի­րադ­րու­թյու­նը փոխ­կա­պակց­ված են։ Մար­տի 5-ին ՀՀ ԶՈՒ գլ­խա­վոր շտա­բի պետ, գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ Ար­տակ Դավ­թյա­նը լրագ­րող­նե­րին հայտ­նեց, որ Սի­րիա­յի ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը կա­րող են ան­մի­ջա­կա­նո­րեն ազ­դել Հա­րա­վա­յին Կով­կա­սի ի­րադ­րու­թյան վրա։ Պա­տաս­խա­նե­լով Սի­րիա­յում մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի պատ­ճա­ռով ռուս-թուր­քա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի հա­վա­նա­կան սր­ման մա­սին հար­ցին՝ գե­նե­րալն ա­սել է, որ Երևանն ու­շադ­րու­թյամբ հետևում է սի­րիա­կան Իդ­լի­բի դեպ­քե­րին։ «Բա­ցի դրա­նից, մշ­տա­պես կա­պի մեջ ենք մեր ռուս գոր­ծըն­կեր­նե­րի հետ... Հա­մա­գոր­ծակ­ցում ենք տե­ղե­կու­թյուն­ներն ա­ռա­ջին ձեռ­քից ստա­նա­լու հա­մար»,- ա­սել է Դավ­թյա­նը։ Ինչ վե­րա­բե­րում է Սի­րիա­յում հայ­կա­կան մար­դա­սի­րա­կան ա­ռա­քե­լու­թյան գոր­ծու­նեու­թյա­նը, ա­պա վեր­ջին դեպ­քե­րից հե­տո նրա հա­մար վտան­գի աս­տի­ճա­նը չի բարձ­րա­ցել։ Նա ըն­դգ­ծել է, որ ե­թե ինչ-որ խն­դիր­ներ ծա­գեն, ա­պա ՀՀ ռազ­մա­քա­ղա­քա­կան ղե­կա­վա­րու­թյու­նը պատ­րաստ է իս­կույն ար­ձա­գան­քե­լու դրանց։ Եր­րորդ. Հա­յաս­տա­նը պաշ­տո­նա­պես հրա­ժար­վել է հա­կաա­հա­բեկ­չա­կան գոր­ծու­նեու­թյան շուրջ Ադր­բե­ջա­նի հետ տե­ղե­կույթ փո­խա­նա­կե­լուց։ Սրա հետևում շատ բան կա, բայց այդ մա­սին հե­տա­գա­յում կխո­սենք ա­վե­լի ման­րա­մասն։ Մոսկ­վա­յում Պու­տի­նի և Էր­դո­ղա­նի բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի օ­րը (մար­տի 5-ին) սի­րիա­կան բա­նա­կը կա­րո­ղա­ցել է ճա­կա­տի գի­ծը առն­վազն ևս 3 կմ-ով հե­ռաց­նել Սե­րա­քիբ բնա­կա­վայ­րից, որ­տեղ ամ­րա­ցել է ռու­սա­կան ռազ­մա­կան ոս­տի­կա­նու­թյան հա­վա­քա­կան ջո­կա­տը, և թուր­քե­րը չեն հա­մար­ձակ­վել դի­մադ­րել։
Բայց պար­զա­պես անհ­նար է չա­սել, թե ին­չու է այդ ա­մե­նը փոր­ձել սկ­սել Թուր­քիա­յի նա­խա­գահ Էր­դո­ղա­նը։ Դար­ձյալ կրկ­նենք, որ չա­րի ար­մա­տը «թաղ­ված է» 2020 թ. հուն­վա­րին ի­րան­ցի գե­նե­րալ Ղա­սեմ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան խոր­քե­րում։ ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի այդ հան­ցա­վոր ա­րար­քը պայ­թեց­րեց ողջ Մեր­ձա­վոր Արևել­քի ի­րադ­րու­թյու­նը, ուս­տի մեր ըն­թեր­ցող­նե­րին վերս­տին ներ­կա­յաց­նենք 2020 թ. հուն­վա­րի մի շարք կարևո­րա­գույն ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ըն­դար­ձակ վեր­լու­ծու­թյու­նը. նրան­ցում է թաքն­ված փետր­վա­րին և մար­տի սկզ­բին կա­տար­վա­ծի բա­ցա­հայ­տու­մը։ Ռու­սա­կան այս­պի­սի ա­սաց­վածք կա. «Ե­րա­զե­լը վնաս չէ, վնաս է չե­րա­զե­լը»։ Հենց դա է գա­լիս մտ­քիդ, երբ մի հա­յացք ես գցում ողջ Արևմտյան Ա­սիա­յի, ինչ­պես նաև Մի­ջերկ­րա­կան ծո­վի մի շարք տա­րածք­նե­րին։ Օ­րի­նակ­նե՞ր են պետք, խնդ­րեմ. թվում էր, թե հուն­վա­րի կե­սե­րին ար­ծարծ­վում էին Պու­տի­նի և Էր­դո­ղա­նի գեր­կարևոր բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րի և, այդ կա­պակ­ցու­թյամբ, Լի­բիա­յում մո­տա­կա «ան­խու­սա­փե­լի» զի­նա­դա­դա­րի թե­ման։ Հա­պա ի՞նչ, գոր­ծին ձեռ­նա­մուխ են ե­ղել գոր­ծըն­կեր­նե­րը, գրե­թե բա­րե­կամ­նե­րը, վերջ Լի­բիա­յի քա­ղա­քա­ցիա­կան պա­տե­րազ­մին, դա ա­վե­լի կամ­րապն­դի բա­րե­կա­մու­թյու­նը և, որ ա­վե­լի կարևոր է, փո­խըմ­բռ­նու­մը Ռու­սաս­տա­նի ու Թուր­քիա­յի միջև։ Բայց... Լի­բիա­յում պա­տե­րազմ է։ Ճիշտ է, Լի­բիա­յի ազ­գա­յին բա­նա­կի հրա­մա­նա­տար, ֆելդ­մար­շալ Խա­լիֆ Խաֆ­թարն իս­կա­պես հուն­վա­րին ժա­մա­նեց Մոսկ­վա, սա­կայն ներ­լի­բիա­կան զի­նա­դա­դա­րի մա­սին որևէ փաս­տա­թուղթ չի ստո­րագր­վել։ «Ին­չու» հար­ցը ման­րա­մասն չենք քն­նար­կի, ո­րով­հետև Լի­բիա­յի ի­րադ­րու­թյու­նը վա­ղուց գե­րա­կա չէ, իսկ ֆելդ­մար­շալ Խաֆ­թա­րը ոչ միայն շա­րու­նա­կեց պա­տե­րազ­մը Լի­բիա­յում, ընդ ո­րում, նաև՝ Լի­բիա­յում գտն­վող թուր­քա­կան զոր­քե­րի դեմ և փետր­վա­րին, և շա­րու­նա­կում է մար­տին, նաև ամ­րապն­դում է կա­պե­րը ռու­սա­կան Գլ­խա­վոր շտա­բի հետ։
Ինչ­պես հայ­տա­րա­րել էր ՌԴ արտ­գործ­նա­խա­րար Սեր­գեյ Լավ­րո­վը (դեռ մինչև կա­ռա­վա­րու­թյան հրա­ժա­րա­կա­նը), ՌԴ-ն չի ու­ժե­ղաց­նում դրա­մա­տիզմն այն առն­չու­թյամբ, որ Մոսկ­վա­յի բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րից հե­տո, հուն­վա­րի 13-ին, Խաֆ­թա­րը զի­նա­դա­դա­րի պայ­մա­նա­գիր չս­տո­րագ­րեց ու ժա­մա­նակ վերց­րեց խոր­հր­դակ­ցու­թյուն­նե­րի հա­մար, իսկ դրա մե­ղա­վո­րը Թուր­քիան և նրա «խնա­մար­կյալ­ներն» են։ Մոսկ­վան ևս մեկ հա­մո­զիչ ա­պա­ցույց ստա­ցավ, որ Ան­կա­րան, ակն­հայ­տո­րեն, «ըն­կեր չէ» մի­ջազ­գա­յին գոր­ծե­րում։ Ա­ռա­ջին հեր­թին՝ հենց Մեր­ձա­վոր Արևել­քում, իսկ այն­տեղ, 2019 թ. դեկ­տեմ­բե­րի 27-ից, հա­տուկ ու­շադ­րու­թյուն են դարձ­նում «դա­սա­կան» Մեր­ձա­վոր Արևել­քին, այ­սինքն՝ Ի­րա­նին, Ի­րա­քին և Սի­րիա­յին։ Պատ­ճա­ռը պարզ է. Հոր­մու­զի նե­ղու­ցի, Օ­մա­նի ծո­ցի և Հնդ­կա­կան օվ­կիա­նո­սի ջրե­րում «Ծո­վա­յին անվ­տան­գու­թյան գո­տի» Ի­րա­նա-ռուս-չի­նա­կան ե­ռա­կողմ ռազ­մա­ծո­վա­յին զո­րա­վար­ժու­թյու­նը խա­փա­նե­լու հա­մար ա­մե­րի­կա­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րը պլա­նա­վո­րել էին խո­շոր սադ­րանք։ Այն ժա­մա­նակ սադ­րան­քը չհա­ջող­վեց, բայց ա­մեն ինչ ա­ռա­վել քան «հա­ջող­վեց», այդ թվում՝ ուկ­րաի­նա­կան դժ­բախտ «Բոին­գի» կա­պակ­ցու­թյամբ, որն ա­ղե­տի են­թարկ­վեց Թեհ­րա­նից ոչ հե­ռու։
2020 թ. հուն­վա­րին կտ­րուկ սր­վեց ի­րադ­րու­թյու­նը Սի­րիա­կան ա­նա­պա­տում և Ի­րա­քի՝ նրան սահ­մա­նա­կից մի շարք նա­հանգ­նե­րում, մաս­նա­վո­րա­պես՝ Ան­բար նա­հան­գում։ Զա­նա­զան դի­տորդ­ներ հայտ­նում են, որ տե­ղի է ու­նե­նում ա­հա­բեկ­չա­կան ԻՊ խմ­բա­վոր­ման յու­րա­տե­սակ «վե­րա­կանգ­նում». այդ մա­սին ա­ռա­ջի­նը զգու­շաց­րել են ի­րաք­ցի քր­դե­րը և հյու­սի­սա­յին Ի­րա­քի նա­հանգ­նե­րի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը։ Հուն­վա­րի 13-14-ին ԻՊ-ի ա­հա­բե­կիչ­նե­րը մի քա­նի ան­գամ հար­ձակ­վել են սի­րիա­կան բա­նա­կի և շիա աշ­խար­հա­զո­րե­րի (և՛ Սի­րիա­յում, և՛ Ի­րա­քում) վրա։ Այդ հար­ձա­կում­նե­րը հետ են մղ­վել, բայց սի­րիա­ցի­ներն ու ի­րաք­ցի­նե­րը կո­րուստ­ներ են կրում. ԶԼՄ-նե­րը հայտ­նում են, որ այդ ըն­թաց­քում զոհ­վել է սի­րիա­ցի 15 զին­ծա­ռա­յող, 2 ի­րաք­ցի աշ­խար­հա­զո­րա­յին, ե­ղել են տաս­նյակ վի­րա­վոր­ներ։
Ա­վե­լին, այդ օ­րե­րին ակն­հայ­տո­րեն զգաց­վել է, որ «ինչ-որ ու­ժեր» ձգ­տում են սպա­նել նաև ռուս զին­վո­րա­կան­նե­րի։ Մաս­նա­վո­րա­պես, հուն­վա­րի 14-ին հր­թի­ռա­յին հար­ված է հասց­վել Հոմս նա­հան­գի սի­րիա­կան T-4 ռազ­մա­կան ա­վիա­բա­զա­յին։ Լի­բա­նա­նյան «Al-Masdar News» լրատ­վա­մի­ջո­ցի զին­վո­րա­կան աղ­բյու­րը հայտ­նել է, որ ա­վիա­բա­զա­յում պայ­թյուն­ներ են լս­վել, երբ մի քա­նի հր­թիռ խո­ցել են ի­րենց թի­րախ­նե­րը, իսկ մի քա­նի հր­թիռ խփ­վել են սի­րիա­կան ՀՕՊ-ի կող­մից։ Աղ­բյու­րը են­թադ­րում է, որ հր­թիռ­ներն ար­ձակ­վել են Իս­րա­յե­լի ՌՕՈՒ-ի ինք­նա­թի­ռից, ո­րը կա­ռա­վա­րա­կան շր­ջան­ներ է մտել ԱՄՆ-ի և նրա դա­շին­քի ա­ջակ­ցու­թյու­նը վա­յե­լող «Սի­րիա­կան ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ու­ժե­րի» (ՍԺՈՒ) վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ գտն­վող տա­րածք­նե­րից։ ՈՒս­տի բա­ցառ­ված չէ, որ օ­դա­յին հար­վա­ծը հասց­րել են ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը։ Իսկ ՆԱ­ՏՕ-ի գծով նրանց դաշ­նա­կից­նե­րը բա­ցա­հայ­տո­րեն փախ­չում են տա­րա­ծաշր­ջա­նից։ Միայն Ավ­ստ­րա­լիան, կար­ծես, չի շտա­պում «փախ­չել» և հա­վա­տար­մու­թյան եր­դում է տա­լիս ԱՄՆ-ին։ Գեր­մա­նիան «սա­կար­կում» է՝ վե­րա­դառ­նա՞ Ի­րաք, թե՞ ոչ։
Լրատ­վա­մի­ջո­ցը նշում է, որ T-4 ա­վիա­բա­զա­յում գտն­վում են ինչ­պես ի­րան­ցի, այն­պես էլ ռուս զին­ծա­ռա­յող­ներ։ Նախ­կի­նում այն բազ­միցս է դար­ձել Իս­րա­յե­լի ՌՕՈՒ-ի թի­րախ։ Նա­խօ­րեին T-4 բա­զա­յում վայ­րէջք էին կա­տա­րել ի­րա­նա­կան 2 ինք­նա­թիռ­ներ (թե ինչ բեռ էին բե­րել, ան­հայտ է)։ Հա­վա­նա­բար այդ պատ­ճա­ռով է, որ սի­րիա­կան SANA կա­ռա­վա­րա­կան գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը պա­տաս­խա­նատ­վու­թյու­նը բար­դում է Իս­րա­յե­լի ՌՕՈՒ-ի վրա, քա­նի որ ԱՄՆ-ի ցան­կա­ցած հա­կաի­րա­նա­կան ա­րար­քի գլ­խա­վոր պատ­վի­րա­տուն Թել Ա­վիվն է, մե­ղադր­վում է նաև Էթ Թան­ֆի ա­մե­րի­կյան ռազ­մա­բա­զան, ո­րը գտն­վում է Հոր­դա­նա­նի սահ­մա­նի մոտ։ Հա­ղորդ­վում է սահ­մա­նա­փակ նյու­թա­կան վնա­սի մա­սին, Սի­րիան էլ պն­դում է, որ ոչ ոք չի զոհ­վել։ Իս­րա­յե­լի ՊՆ-ն ո­չինչ չի մեկ­նա­բա­նել։ Բայց ե­թե SANA-ն ճիշտ է, և իս­րա­յել­ցի­նե­րը օ­դից հար­վա­ծել են T-4-ին՝ հիա­նա­լի ի­մա­նա­լով, որ այն­տեղ հիմ­նա­վոր­ված են Ի­րա­նի և ՌԴ-ի զին­ծա­ռա­յող­նե­րը, ա­պա մեր են­թադ­րու­թյու­նը հաս­տատ­վում է. իս­րա­յել­ցի­նե­րի և ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի նպա­տակ­նե­րից է ե­ղել նաև այդ բա­զա­յի ռուս զին­ծա­ռա­յող­նե­րի կան­խամ­տած­ված սպա­նու­թյու­նը։ Մենք կու­զե­նա­յինք այդ առն­չու­թյամբ լսել ՌԴ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի, թե­կուզ ՊՆ-ի բա­ցատ­րու­թյու­նը։ Մոսկ­վան հաս­կա­նու՞մ է, որ առն­վազն Իս­րա­յե­լի կամ ԱՄՆ-ի ՌՕՈՒ-ի հրա­մա­նա­տա­րու­թյու­նը փոր­ձում է Սի­րիա­յում տե­ղա­բաշխ­ված ռուս զին­վո­րա­կան­նե­րին սադ­րել գո­նե կար­ճատև տե­ղա­կան, զո­հե­րով «փոք­րիկ պա­տե­րազ­մի»։ Եվ ե­թե՝ ա­յո, ա­պա Ռու­սաս­տանն ի՞նչ է մտա­դիր ձեռ­նար­կե­լու Սի­րիա­յում գտն­վող ռուս զին­ծա­ռա­յող­նե­րի դեմ ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի այդ սադ­րանք­նե­րին վերջ տա­լու ուղ­ղու­թյամբ։ Ա­վաղ, ա­ռանց ո­րոշ մի­ջո­ցա­ռում­նե­րի, այդ թվում՝ կան­խիչ (օ­րի­նակ՝ մեկ-եր­կու ա­մե­րի­կյան կամ իս­րա­յե­լա­կան ինք­նա­թիռ խփել. միայն այդ դեպ­քում նրանք կհաս­կա­նան, որ ռուս­նե­րի համ­բե­րու­թյու­նը փոր­ձե­լու ժա­մա­նակն ա­վարտ­վել է), դա ակն­հայ­տո­րեն անհ­նար է։ ԻՊ-ի ստեղ­ծող­ներն ու ո­գեշն­չող­նե­րը (հի­շեց­նենք, որ հենց ԱՄՆ-ն է Բա­րաք Օ­բա­մա­յի օ­րոք ստեղ­ծել ԻՊ-ը, ին­չը 2016-ին խոս­տո­վա­նել է ԱՄՆ-ի ներ­կա­յիս նա­խա­գահ Թրամ­փը) կր­կին պա­տե­րազ­մի մսա­ղա­ցի մեջ են նե­տում ոչ այն է՝ նո­րա­կոչ սուն­նի իս­լա­մա­կան­նե­րին, ոչ այն է` հենց ի­րենց հա­տուկ­ջո­կա­տա­յին­նե­րին կամ զա­նա­զան «մաս­նա­վոր զին­վո­րա­կան ըն­կե­րու­թյուն­նե­րի» «ծա­ռա­յող­նե­րին», ո­րոնք ծպտ­վում են իբրև սուն­նի ա­հա­բե­կիչ­ներ, ին­չը հս­տակ ցույց տվե­ցին Սի­րիա­յի և Ի­րա­քի դեմ հուն­վա­րի 13-14-ի հար­ձա­կում­նե­րը։
Դա­մաս­կո­սում ու Բաղ­դա­դում ա­ռա­վել կաս­կա­ծե­լի են հա­մա­րում այն, որ դրա­նից ոչ շատ ա­ռաջ Հոր­դա­նա­նի Աբ­դա­լա II թա­գա­վո­րը, ո­րին հա­մա­րում են տա­րա­ծաշր­ջա­նում ԱՄՆ-ի և Անգ­լիա­յի տի­պիկ գոր­ծա­կալ, «France 24» հե­ռուս­տաա­լի­քով հայ­տա­րա­րել է, որ Ի­րա­քի Ան­բար նա­հան­գի Սի­րիա­յին սահ­մա­նա­կից շր­ջան­նե­րում վեր­ջին տա­րի­նե­րին վե­րածն­վել ու ամ­րապ­նդ­վել է ԻՊ-ը։ Նրա ա­սա­ծից մեկ օր հե­տո ԻՊ-ն իր մա­սին հայ­տա­րա­րեց հան­դուգն հար­ձա­կում­նե­րով Սի­րիա­յում և Ի­րա­քում։ Դրանք չեն կա­րող փոխ­կա­պակց­ված չլի­նել։ Տագ­նա­պա­հա­րույց են նույ­նիսկ ոչ այն­քան մար­տա­կան կո­րուստ­նե­րը, որ­քան հար­ձա­կում­նե­րի թա­փը` նշում են ռազ­մա­կան փոր­ձա­գետ­նե­րը։ Ա­ռա­ջին հա­յաց­քից դրանք այն նույն բան­դիտ­ներն են, ո­րոնք հար­ձակ­վում էին ու փախ­չում ա­նա­պատ, բայց ի­րա­կա­նում 2017-ից հե­տո ա­ռա­ջին ան­գամ նրանք ոչ թե ցի­րու­ցան «բջիջ­ներ» են, այլ միաս­նա­կան կենտ­րո­նից ղե­կա­վար­վող ուժ։ Այդ­քան ըն­դար­ձակ տա­րած­քում հար­ձա­կում­նե­րը հա­մա­կար­գե­լու հա­մար անհ­րա­ժեշտ է միաս­նա­կան հրա­մա­նա­տա­րա­կան կենտ­րոն, և, դա­տե­լով ըստ ա­մե­նայ­նի, ԻՊ-ն այն դար­ձյալ ու­նի։ Չի կա­րե­լի բա­ցա­ռել, որ ա­հա­բե­կիչ­նե­րի այդ բո­լոր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը կա­ռա­վա­րում են ար­դեն ի­րենք` և ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը դրա հա­մար օգ­տա­գոր­ծում են ՍԺՈՒ-ի վե­րահս­կո­ղու­թյան տակ գտն­վող տա­րածք­նե­րը, իսկ ՍԺՈՒ-ում «ա­ռա­ջին ջու­թա­կը» քր­դե­րի մի մասն է։ Իսկ ին­չի՞ց է ձևա­վոր­վել ԻՊ-ն։ Հի­շեց­նենք. ինչ­պես վկա­յում էր ի­րա­նա­կան «Tehran Times» թեր­թը դեռ 2014 թ. ամ­ռա­նը, ա­հա­բե­կիչ­նե­րի կող­մից ի­րա­քյան Մո­սու­լը գրա­վե­լուց գրե­թե ան­մի­ջա­պես հե­տո սույն ա­հա­բեկ­չա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյունն սկ­սել է ձևա­վոր­վել որ­պես քիչ նկա­տե­լի, քիչ նշա­նա­կա­լի, ան­հե­ղի­նա­կա­վոր, բայց քր­դա­կան իս­լա­մա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյուն։ Կար­ծես դո­մի­նո­յի բո­լոր քա­րե­րը դա­սա­վոր­վե­ցին, այնպես չէ՞...
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 6970

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Մեծ խաղը շարունակվելու է՝ առանց հայկական գործոնը հաշվի առնելու

Դեռևս վաղ է համակողմանիորեն գնահատել ռուս խաղաղապահների ելքը Արցախից՝ տեղեկատվության սղության պատճառով: Վարկածները, հիփոթեզները շատ են...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.