Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ալֆան և օ­մե­գան

Ալֆան և օ­մե­գան
28.04.2020 | 00:23

(Նախորդ մասը)

Հի­մա մեկ ան­գամ ար­դեն հն­չեց­րած հարցս ձևա­կեր­պեմ մի փոքր այլ կերպ՝ հիմն­վե­լով վեր­ջին շր­ջա­նում իմ կա­տա­րած դի­տար­կում­նե­րի վրա, և ինքս էլ հն­չեց­նեմ պա­տաս­խա­նը: Ոչ ոք չի կա­րող ա­սել, միա­պետ mա­դա­ֆիի Լի­բիա՞ն էր լավ եր­կիր, թե՞ հի­միկ­վա ժո­ղովր­դա­դե­մոկ­րա­տա­կա­նը, Մի­լոշևի­չը իր երկ­րի նվի­րյա՞լն էր, թե՞ մի­ջազ­գա­յին ա­հա­բե­կիչ, Պի­նո­չե՞տն էր լա­վը, թե՞ Գոր­բա­չո­վը, Միկ­լու­խո Մակ­լա՞յն է կարևոր, թե՞ Մի­չու­րի­նը, Պո­պո­վի ռա­դիոն շպր­տե­լու բան է, իսկ Մեն­դե­լեևի ա­ղյու­սա­կը՝ ա­նա­վարտ, վկա՝ Յու­րի Հով­հան­նի­սյա­նը, և էս­պես շա­րու­նակ: Ի­հար­կե, ես ու­նեմ այդ հար­ցե­րի կոնկ­րետ պա­տաս­խան­նե­րը, բայց կցան­կա­նա­յի, որ ձե­զա­նից յու­րա­քան­չյու­րը փոր­ձեր ինք­նու­րույն բա­ցա­հայ­տել այդ ճշ­մար­տու­թյունն ա­ռա­ջին հեր­թին իր հա­մար, թե մենք մեր երկ­րի զար­գաց­ման որ մո­դելն ենք նա­խընտ­րում և ինչ ա­ռաջ­նա­հեր­թու­թյուն­նե­րով ենք զար­գաց­նե­լու մեր եր­կի­րը ա­ռա­ջի­կա հա­րյուր տար­վա ըն­թաց­քում: Թա­լիշ­ներն ի­րենց եր­գը ոնց որ թա­վի­շին նվի­րած լի­նեն: Ա­րա դե, իս­կա­կա­նից, հա­վա­քեք թի­մերդ ու ռադ ե­ղեք՝ Տի կտո՞ տա­կոյ, դա­վա՛յ, դո սվի­դա­նիա (Ո՞վ ես դու, հե­ռա­ցի՛ր, ցտե­սու­թյուն)…
«Մի մո­ռա­նա, որ հայ­տա­րա­րում էիր ժո­ղովր­դա­վար, ա­ռանց ճն­շում­նե­րի, մար­դա­սի­րա­կան, սի­րո և բա­րու­թյան մթ­նո­լոր­տի հաս­տատ­ման մա­սին: Հայ­տա­րա­րում էիր օ­րեն­քի գե­րա­կա­յու­թյան մա­սին, որ օ­րեն­քի ա­ռաջ հա­վա­սար են բո­լո­րը: Հի­շիր, կա­մուր­ջը փոր­ձար­կե­լիս կա­ռու­ցողն ըն­տա­նի­քով ու յու­րա­յին­նե­րով կանգ­նում է կամր­ջի տակ»:
«Վերջ տուր ցն­դա­բա­նու­թյուն­նե­րիդ: Ստում ես, հա­վա­տում ստիդ, հե­տո փոշ­մա­նում կամ մո­ռա­նում, ստիպ­ված նե­րո­ղու­թյուն ես խնդ­րում ու­շա­ցու­մով ու խայ­տա­ռա­կում բո­լո­րին»:
«Ձայնդ չլ­սեմ այլևս»,- սաս­տե­ցի հան­դուգն ներ­քին ձայ­նիս: Նա հա­մա­ռում է, թե վա­խը թու­լու­թյան նշան է, ես հա­կա­ռակն եմ պն­դում: Ես վա­խից ու­ժե­ղա­նում, ի մի եմ բե­րում ու­ժերս ու նպա­տա­կաս­լաց թի­րա­խա­վո­րում թշ­նա­մուն, նա­խա­հար­ձակ լի­նում: Չէ՞ որ, ինչ­պես ստորև ար­դեն մի տեղ ա­սել եմ՝ լա­վա­գույն պաշտ­պա­նու­թյու­նը հար­ձա­կումն է: Ան­ցյալդ հի­շիր, այ ման­կուրտ, երբ սիա­մա­կան զույ­գե­րի հան­գույն գիր­կընդ­խառն, ուս ու­սի, մեջք մեջ­քի, փոր փո­րի տված միևնույն օր­գա­նիզ­մի մեջ, օգտ­վե­լով ձեր հա­րու­ցած մութ ու ցր­տի պայ­ման­նե­րից, աս­ֆալ­տի կա­րա­բի­ներ­նե­րիդ ա­պա­հո­վու­թյամբ հա­մա­տա­րած թա­լա­նում էիք պի­տո և ան­պի­տո ժո­ղովր­դա­պատ­կան ա­մեն ինչք: Գո­ղին ի՞նչ է պետք, ի­հար­կե մութ գի­շեր: Իսկ էս, այս­պես կոչ­ված, ա­վագ սե­րուն­դը, ո­րի նկատ­մամբ լր­ջա­գույն կաս­կած­ներ ու­նեմ, աշ­խա­տել է նախ­կին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի օ­րոք և լու­սանց­քում հայ­տն­վե­լուց հե­տո պատ­րաստ է հար­ձակ­վել մեզ վրա: Այլևս կե­րակ­րա­տաշ­տը հա­սա­նե­լի չէ նրանց, տակ­նե­րը չոր չէ, փոր­նե­րը կուշտ չէ, ապ­րուստն էլ՝ ձրի, բայց աչ­քե­րը սո­ված են մնում։ Զար­կեք, ե­րե­խեք, զար­կեք քաջ-քաջ, դրանց վերջ կի­քա մի օր:
Պա­թո­լո­գիկ ստա­խոս­նե­րը հա­վա­տում են ի­րենց ստին, հակ­ված են մտա­ցա­ծին պատ­մու­թյուն­ներ հո­րի­նե­լու և մտ­նե­լու դրանց հե­րո­սա­կան գլ­խա­վոր դե­րի մեջ: Հորս արև, չեմ ստում, այդ օրն ինձ վրա տվե­ցին ճան­ճե­րի, մո­րեխ­նե­րի ու տա­րօ­րի­նակ տեսք ու­նե­ցող տա­րա­տե­սակ մի­ջատ­նե­րի պար­սեր: Ես հա­մա­ռո­րեն պաշտ­պան­վում էի: Հե­տո տե­սիլք­նե­րը կո­րան, ա­պա վե­րա­դար­ձան լրա­ցու­ցիչ խմ­բա­քա­նակ­նե­րով: Եր­կու ձեռ­քով անձ­նու­րա­ցա­բար քշում էի, բայց նրանք բզ­զա­լով հար­ձակ­վում, խայ­թում, նս­տում էին դեմ­քիս, մարմ­նիս տար­բեր մա­սե­րին։ Հա­լյու­ցի­նա­ցիա­նե­րը դան­դաղ նա­հան­ջե­ցին, և բաց­վեց մի շքեղ տե­սա­րան՝ շուրջ­բո­լորս թափ­թփ­ված էին բազ­մա­թիվ մլակ­նե­րի, ճան­ճե­րի ու մո­րեխ­նե­րի դիակ­ներ: Մի քա­նի­սը կի­սա­մեռ թպր­տում էին հո­գե­վար­քի մեջ: Հի­շե­ցի դար­ձյալ որ մեկ զար­կեմ՝ ջար­դեմ հա­զա­րի պատ­մու­թյու­նը, ու բա­վա­կա­նու­թյու­նից սիրտս հո­վա­ցավ: Էն ցան­ցառ տատս կա­սեր՝ ոնց որ մի փութ յուղ ու մեղր քսեն դո­շե­րիս: Քիչ էր մնում ար­տա­սա­նեի՝ Լուսն­կան նոր սարն ե­լավ, էն ու՞մ նման էր: Լուսն­կան նոր սարն ե­լավ՝ էն Քաջ Նա­զարն էր: Ինքս ինձ վրա մի բոլ խն­դա­ցի: Լավ է, մե­նակ էի, թա­գա­վորն ապ­րած կե­նա, թե չէ՝ գժի տեղ էին դնե­լու։
«Ես այլևս չեմ ար­ձա­գան­քե­լու քո ոչ մի խակ մտ­քի: Բար­բա­ջիր, որ­քան ու­զում ես: Շատ հա­վա­նա­կան է, որ ա­ռա­ջի­կա­յում ես հե­ռաց­նեմ քեզ քո զբա­ղեց­րած դիր­քից և նոր ներ­քին ձայն ըն­դու­նեմ, ո­րի մտա­ծո­ղու­թյու­նը հա­մա­հունչ կլի­նի իմ ցան­կու­թյուն­նե­րին: Իսկ ա­ռայժմ ըն­դու­նիր, որ ինձ հա­մար դու գո­յու­թյուն չու­նես»:
«Իսկ ու՞ր մնաց այ­լա­կար­ծու­թյու­նը, մտ­քե­րի ար­տա­հայտ­ման ա­զա­տու­թյու­նը»:
«Մեր երկ­խո­սու­թյուն­ներն այլևս ա­վարտ­ված են: Վե՛րջ»:
Մենք պար­տա­վոր ենք ա­ռա­ջի­կա­յում քն­նար­կել հայ­րե­նա­սի­րու­թյուն կոչ­վող վի­ճե­լի և մարդ­կա­յին գի­տակ­ցու­թյան մեջ ար­հես­տա­կա­նո­րեն նե­րարկ­ված կեղծ եզ­րույ­թի և դրա տա­րաբ­նույթ ըն­կա­լում­նե­րի և դրսևո­րում­նե­րի ի­րա­կան վտանգ­նե­րը, ո­րոնք հղի են հա­կա­մար­տու­թյուն­նե­րով, պա­տե­րազմ­նե­րի և մարդ­կա­յին կո­րուստ­նե­րի վտանգ­նե­րով… ՈՒ­զում եմ՝ չեմ ու­զում, տա­լիս եմ՝ չեմ տա­լիս, իմն է՝ քոնն է, սի­րում եմ՝ չեմ սի­րում. այդ ման­կա­միտ դա­տո­ղու­թյուն­նե­րը վա­նեք ձեր ու­ղե­ղից: Իմ բա­րե­վար­քու­թյու­նը թույլ չի տա­լիս, որ ի­րե­րը կո­չեմ ի­րենց ա­նուն­նե­րով ա­մե­նայն խս­տու­թյամբ, բայց պար­տա­վոր եմ ար­ձա­նագ­րել բո­լո­րիս շատ հու­զող և ան­հան­գս­տաց­նող, ո­մանց կող­մից ան­վերջ չարչ­րկ­վող դա­սա­լիք երևույ­թի ար­մատ­նե­րին առ­նչ­վող մի պարզ ի­րո­ղու­թյուն, որն առ­նչ­վում է բա­նա­կում չծա­ռա­յած­նե­րին: Չմե­ղան­չե­լով ճշ­մար­տու­թյան դեմ, նշեմ, որ նրանք հա­ճախ ա­վե­լի պի­տա­նի են պե­տա­կան շի­նա­րա­րու­թյա­նը, քան զին­վո­րա­կան հա­մազ­գես­տի տակ քո­ղարկ­ված բազ­մա­թիվ ա­վա­զա­կա­բա­րո դա­վա­ճան­ներ: Այն­պես որ ձեր դա­տին եմ հանձ­նում ոչ պար­տա­դիր, այլ կա­մա­վոր զին­վո­րա­կան ծա­ռա­յու­թյան գա­ղա­փա­րը: Սա, ինչ­պես ա­սում են` ին­ֆոր­մա­ցիա կ ռազ­միշ­լե­նի­յու, այ­սինքն, մտա­ծեք էս ուղ­ղու­թյամբ: Անհ­րա­ժեշ­տու­թյան դեպ­քում ես պատ­րաստ եմ ան­վա­նա­պես բազ­մա­թիվ օ­րի­նակ­ներ հի­շա­տա­կել մեր նո­րօ­րյա պատ­մու­թյու­նից: Բայց այժ­մյան օ­րա­կար­գում ա­ռաջ­նա­յի­նը դա չէ: Ես պա­հան­ջում եմ, որ դուք պարզ պատ­կե­րաց­նեք հետևյա­լը. հե­ղա­փո­խու­թյու­նը երկ­չո­տու­թյան և նա­հան­ջի բո­լոր տար­բե­րակ­նե­րը պետք է բա­ցա­ռի, մենք այ­րե­լու ենք հետ­դար­ձի բո­լոր կա­մուրջ­նե­րը, սա պե­տու­թյուն է, ոչ թե որ­բի գլուխ, ոչ թե Շկիդ հան­րա­պե­տու­թյուն, և պե­տա­կան շա­հը պա­հան­ջում է, իսկ դա նախ և ա­ռաջ հա­մայն ժո­ղովր­դի պա­հանջն է, որ դուք ա­ռա­ջի­նը հան­դես բե­րեք նա­խա­ձեռ­նու­թյուն, ա­ջակ­ցեք մի­մյանց՝ ա­ռանց հաշ­վի առ­նե­լու ներ­քին տա­րա­ձայ­նու­թյուն­նե­րը, լի­նեք ագ­րե­սիվ և ան­զի­ջում: Հա­կա­ռակ դեպ­քում, կկան­դա­լեմ՝ ով ու­զում է լի­նի, կլց­նեմ բեր­դե­րը: Պար­տու­թյու­նը հա­վա­սա­րա­զոր է ինք­նաս­պա­նու­թյան, իսկ մենք, կար­ծեմ, պա­կաս խե­լա­միտ չենք, քան, ա­սենք, լեյ­տե­նանտ Շմիդ­տի զա­վակ­նե­րը, և չու­նենք հա­մե­մա­տու­թյան եզ­րեր նախ­կին թա­լան­չի­նե­րի հետ, ով­քեր ոչն­չով չէին տար­բեր­վում թուր­քահ­պա­տակ Բեն­դե­րից, նրա գոր­ծըն­կեր­ներ կո­րեյ­կո­նե­րից ու սա­գա­գող պա­նի­կովս­կի­նե­րից… Ձեր ցե­րե­կով ան­ցա­ծը ես գի­շե­րով եմ ան­ցել: Գի­տե՞ք քա­նի շա­պիկ եմ մա­շել մինչև հա­սել եմ է­սօր­վան՝ ձեր մա­զե­րի համ­րան­քով: Պետք է խս­տո­րեն պա­հան­ջա­տեր լի­նել պե­տա­կան կա­ռույց­նե­րից, ո­րոնք տա­ռա­պում են խրո­նի­կա­կան քաղց­կե­ղով, ի­րենց մե­տաս­տազ­նե­րը տա­րա­ծե­լով ա­մե­նուր, ու մո­լա­խո­տի, վի­շա­պի գլ­խի նման, որ­քան կտ­րում ու քա­ռա­տում ես, այն­քան բազ­մա­նում են: Դրա հա­մար մենք գլ­խից բռ­նե­լու ու քո­քա­հան ենք ա­նե­լու, վա­ռե­լու և թա­փե­լու ենք: Այն­պես ոչն­չաց­նենք, որ դրանց մա­սին հի­շո­ղու­թյունն ան­գամ վե­րա­նա: Հի­մա, երբ դի­մադ­րու­թյան նշույլ­ներ եմ նկա­տում պե­տա­կան հա­մա­կար­գում, և ե­թե շու­տա­փույթ չկար­գա­վոր­վի մթ­նո­լոր­տը, ստիպ­ված եմ լի­նե­լու ցրել բո­լո­րիդ: Հարց է ա­ռա­ջա­նում, այն պայ­ման­նե­րում, երբ բաց­վում են սահ­ման­նե­րը ա­զատ տե­ղա­շար­ժի, ա­զատ տն­տե­սա­կան հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի և առևտրի, հոգևոր-մշա­կու­թա­յին ա­զատ փո­խառն­չու­թյուն­նե­րի հա­մար, և ընդ­հան­րա­պես տա­րաբ­նույթ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րի, երբ աշ­խարհն ըն­թա­նում է այդ ուղ­ղու­թյամբ, ար­դյոք մեզ պե՞տք է պե­տու­թյուն, թե՞ ոչ: Հո բռ­նու­թյան կոչ չէ՞ր ա­սածս, կնե­րեք: Սի­բիր չու­նեմ, բայց ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րա­րու­թյու­նը միա­ցել է Ման­ջու­րիա­յի հետ միջ­պե­տա­կան ա­ռանց ար­տո­նագ­րի ա­զատ մուտ­քի հա­մա­ձայ­նու­թյա­նը, հա­վա­նա­բար, ձե­զա­նից ո­մանք կյան­քի մնա­ցած տա­րի­ներն անց­կաց­նեն ար­տերկ­րում՝ տուն­գու­սյան ցե­ղե­րի հետ մոն­ղո­լա-չի­նա­կան սահ­մա­նի ման­ջու­րա­կան տա­րածք­նե­րում՝ շուն ու կատ­վի որ­սոր­դու­թյամբ հայ­թայ­թած սնն­դով:
«Հեյ, գառ­նա­տեր, հեյ, ու­լա­տեր…. Ղուր­բան լի­նեք Լու­սիկ Քո­շյա­նի պա­տիկ-պա­տիկ ջա­ղա­ցի գեղջ­կա­կան ձայ­նին, Հայ­րի­կի ու Մա­րո­յի գու­թա­նաեր­գին, ա­ռանց ո­րի աշ­խար­հը փուչ կմ­նար, աշ­տա­րակ­ցի Հմա­յա­կի սա­պո­գի տակ փշր­ված պո­պո­քին, Սո­նա յա­րին ու Եր­կիր դրախ­տա­վայ­րին, բյուր ու բա­զում անս­կիզբ-ա­նա­վարտ նշա­նագ­րե­րին… Ինձ ա­սում են՝ վեր կաց պա­րի. ախր, պա­րել գյու­դում չեմ, բայց որ պար եմ մտել գո­նե քա­մակս պար­տա­վոր եմ շար­ժել, թևերս ստից-մտից թա­փա­հա­րել օ­դում: Դե, հա­նուն հա­մե­րաշ­խու­թյան, չէ՞ որ ես էլ մեկն եմ ձե­զա­նից՝ մար­տա­դաշ­տում մեկն էլ զին­վոր է… Թե չէ, քո աչ­քին ա­մեն բան սև է երևում, նույ­նիսկ մա­ծունն ու կա­թը, բայց որ ես ա­սում եմ սպի­տակ է, ա­սում ես՝ ընդ­դի­մա­դիր է, դավ է նյու­թում մեր դեմ, հնե­րին է ու­զում վե­րա­կանգ­նել, կա­րո­տախ­տի ախ­տան­շան­ներ ու­նի, ո­րով­հետև չի հաս­կա­նում, որ ոչ թե էն տա­րի­ներն էին լա­վը, այլ պար­զա­պես ին­քը եր­ջա­նիկ էր, քան­զի ջա­հել էր ու դեռ չէր կորց­րել որ­ձու­թյու­նը: Չէ, հնե­րի հերն ու մերն էլ ..., քոնն էլ, ես ճշ­մա­րիտ ղե­կա­վա­րու­թյուն եմ ու­զում, ան­կախ, ինք­նիշ­խան, որ այն­քան ինք­նա­հա­վան ու մե­ծա­միտ չլի­նի, թե իր կա­տա­րած յու­րա­քան­չյուր քայլ ան­վե­րա­պա­հո­րեն ճիշտ է, և ին­քը խոր­հր­դի կա­րիք չու­նի: Որ ի­րեն ան­հա­ճո միտք լսե­լիս՝ ա­մեն խո­սո­ղի բե­րա­նը չփոր­ձի փա­կել: Հե­րիք է խա­բեք ժո­ղովր­դին, հե­րի՛ք… Քի­չըմ մարդ ե­ղեք»:
«Լսիր, ա­րա, ներ­քին ձայն ես, ինչ ես: Քո եր­գը երգ­ված է: Դու այլևս չկաս: Հաս­կա­ցա՞ր: Ե­թե փոր­ձես ևս մեկ ան­գամ գո­յու­թյունդ հի­շեց­նել, ես ստիպ­ված կլի­նեմ քո շպ­րի­ցով հան­ված ու­ղե­ղը պին­ցե­տով ախ­տա­հա­նել: Հի՜, հի՜, հի՜… Հա­վա նա­գի­նա վե նիս­մե­խա…» (Ե­կեք ու­րա­խա­նանք և լի­նենք եր­ջա­նիկ):
Հի­մա դառ­նանք մեր ե­ղուբ­րն­ձին, բա­րե­կեն­դան ախ­պեր, որ կյանքդ, հա­նուն մար­դա­կենտ­րոն ա­պա­կենտ­րո­նաց­ման դրել ես զո­հա­սե­ղա­նին: Քեզ Աստ­ված էր ու­ղար­կե՞լ: Էն ա­վա­նակ­նե­րին թևեր պատ­վաս­տե­ցին, ի­րենց թվաց, թե հրե­ղեն ձի ու պե­գաս են: Պատ­ճա­ռա­հետևան­քա­յին նվա­ճում­նե­րը մտ­նում են մեր քա­ղա­քակր­թա­կան ձեռք­բե­րում­նե­րի ծի­րին մեջ: Իմ բո­լոր փաս­տե­րը կապ­վում են մար­դուն պաշտ­պա­նե­լու հետ և ա­մեն ինչ ա­նե­լու եմ նրա կյան­քի բա­րե­լավ­ման հա­մար՝ աշ­խա­տա­վար­ձե­րի բարձ­րա­ցում՝ աշ­խա­տա­վո­րու­թյան ի­րա­վունք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան տես­լա­կա­նով: Այդ նպա­տակ­նե­րի ի­րա­գործ­ման հա­մար մենք ու­նենք բա­վա­կա­նա­չափ բյու­ջե­տա­յին մի­ջոց­ներ, ո­րոնք հնա­րա­վոր է, որ չբա­վա­րա­րեն մի շարք ո­լորտ­նե­րում աշ­խա­տա­վար­ձե­րի էա­կան բարձ­րաց­մա­նը, ֆորս­մա­ժո­րա­յին ի­րա­վի­ճակ­նե­րում բնակ­չու­թյանն անհ­րա­ժեշտ օ­ժան­դա­կու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լուն: Այժմ ձա­խող­ված և ցա­քուց­րիվ ու­ժե­րի տենդ է, ով­քեր ու­զում են ստ­վեր գցել մեր մար­դա­կենտ­րոն նպա­տակ­նե­րի վրա, ցան­կա­նում են մար­դուն հա­վա­սա­րեց­նել ժո­ղովր­դին: Մեր նոր տրա­մա­բա­նու­թյամբ և փի­լի­սո­փա­յու­թյամբ մենք սրան հա­կազ­դում ենք հա­կա­ռա­կով՝ մենք ան­հա­տին դնում ենք հա­մայ­նի մեջ և ա­սում ենք, որ ազ­գը, ժո­ղո­վուր­դը բաղ­կա­ցած է ան­հատ­նե­րից, և ինչ­քան պահ­պան­ված է ան­հա­տը, էդ­քան պահ­պան­ված է ժո­ղո­վուր­դը, ազ­գը: Էվ­րի­կա՜…
Միան­շա­նակ է այլևս, որ ներ­քին ձայնս հե­ռաց­վում է իմ կյան­քից: Կա­տա­ղու­թյանս պա­հին մեկ այլ գունդ, ա­վե­լի մեծ քան գլուխս, ներ­սից ճն­շե­լով դուրս թա­փեց մաղձս, ինչ­պես դա­րա­վոր քնից արթ­նա­ցած հրաբ­խի լա­վան: Նյար­դա­յին սրա­ցում­ներս տե­ղի տվե­ցին, և գան­գա­տուփս պատ­վեց մի հա­ճե­լի թմ­բի­րով միայն այն բա­նից հե­տո, երբ ես հրա­մա­նա­գիր ստո­րագ­րե­ցի նրան աշ­խա­տան­քից հե­ռաց­նե­լու և խա­փան­ման մի­ջո­ցը որ­պես կա­լանք կի­րա­ռե­լու մա­սին: Ներ­քին ձայ­նիս ժա­մա­նա­կա­վոր պաշ­տո­նա­կա­տա­րի նշա­նակ­ման մա­սին՝ վա­ղը կար­դա­ցեք իմ կայ­քում: Հե­տա­գա բան­սար­կու­թյուն­նե­րից խու­սա­փե­լու նպա­տա­կով նրա կեն­սագ­րու­թյու­նը և հայ­տա­րա­րա­գի­րը տե­ղադր­ված չեն, քան­զի, որ­պես այդ­պի­սին, դեռևս գո­յու­թյուն չու­նեն՝ որ­պես նրա ա­նա­րա­տու­թյան վառ ա­պա­ցույց:
ՈՒ­րեմն, սկ­սեք երկ­րի թա­լա­նի պատ­մու­թյու­նը ձե­զա­նից ու ձեր շր­ջա­պա­տից: Կո­պեկ-կո­պեկ հետ եմ բե­րե­լու ժո­ղովր­դից գո­ղաց­վա­ծը և բա­ժա­նե­լու մեր քա­ղա­քա­ցի­նե­րին՝ յու­րա­քան­չյու­րին տա­սը, քսան, հի­սուն հա­զար դո­լա­րին հա­մար­ժեք դրամ: Ոչ մե­կի մտ­քով չանց­նի, թե ար­դա­րու­թյու­նը հի­վան­դա­ցավ և կն­քեց իր մահ­կա­նա­ցուն: Ոչ, ի­հար­կե, ոչ: Վկան, իմ ե­րի­տա­սարդ գվար­դիա­կան­նե­րի աշ­խա­տա­վար­ձե­րի բարձ­րա­ցումն ու պարգևավ­ճար­նե­րը: Պար­զա­պես իմ ազն­վա­զարմ թի­մա­կից­ներն ի սկզ­բա­նե ցու­ցա­բե­րե­ցին ա­ռա­վել քան միա­միտ ու թա­փան­ցիկ դիր­քո­րո­շում, ի սկզ­բա­նե բա­ցե­լով խա­ղա­քար­տե­րը և բա­ցա­հայ­տե­լով մեր գոր­ծու­նեու­թյան բուն փի­լի­սո­փա­յու­թյու­նը, ո­րը վր­դո­վե­ցու­ցիչ և հան­դուգն ըն­կալ­վեց և շա­հարկ­վեց չար ու­ժե­րի կող­մից, իբր այն­քան ինք­նա­հա­վան են, ժխ­տում են ա­մե­նին և ա­մեն ինչ ու ա­ռաջ­նորդ­վում հս­տակ մշակ­ված ծրագ­րով: Զա­վեշտ ու բան­սար­կու­թյուն: Այն­պես որ ար­դա­րու­թյան հի­վան­դու­թյու­նը մա­հա­ցու չէ, և մենք ձեռ­նա­մուխ ենք այն բու­ժե­լու: Ե­թե փո­ղը ձեռ­քի կեղտ է, ու­րեմն շա՜տ եք կեղ­տոտ­վել, քան­զի հա­նուն ժո­ղովր­դի բա­րե­կե­ցու­թյան էա­կան բարձ­րաց­ման մեր թայ­ֆա­յի մեկ բարձ­րաս­տի­ճան պաշ­տո­նյա­յի ստա­ցած աշ­խա­տա­վար­ձին ու պարգևավ­ճար­նե­րին հա­վա­սա­րեց­ված ձեր ստա­ցած կա­շառ­քի, ատ­կա­տի, օֆ­շոր­նե­րի և ա­նաշ­խատ ե­կա­մուտ ձեռք բե­րե­լու այլ հնա­րամ­տու­թյուն­նե­րի գոր­ծի­քա­կազ­մով կա­րե­լի էր ար­դյու­նա­բե­րա­կան և ար­տադ­րա­կան ձեռ­նար­կու­թյուն­ներ հիմ­նել՝ պատ­ճա­ռա­հետևան­քա­յին շո­շա­փե­լի ար­դյունք­ներ ա­պա­հո­վե­լով: Ես, իմ տա­րի­նե­րի փոր­ձով, շա՜տ լավ գի­տեմ, թե ի՛նչ ա­սել է՝ գո­գիդ նս­տեմ, մի­րուքդ փիդ­րեմ, երբ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նը ե­րե­սիդ դի­զած քառ­սուն­քի փռ­չո­տու­թյու­նը թրա­շելն է ե­ղել, և թե ինչ­պես է օ­ձը տա­քաց­նո­ղին խայ­թում: ՈՒ էդ ա­մե­նով հան­դերձ, էդ­քան թքում են ե­րե­սիդ, ա­սում ես՝ օ­խա՜յ, անձև է գա­լիս՝ կանձրևե տղաս, ա­շու­նը թաց է… Ինք­նա­սի­րու­թյան զրո­յա­կան մա­կար­դակ: Ար­ժա­նա­պատ­վու­թյան բա­ցար­ձակ բա­ցա­կա­յու­թյուն: Կա­րո՞ղ է փոս փո­րողն այլևս իր փո­սը չի ընկ­նում: Ի՞նչ ի­մա­նամ: Ի­րա­վի­ճակ է փոխ­վել: Ով հա­մար­ձակ­վի ա­սել, թե ո՛ւմ օգ­տին, թա­գա­վո­րու­թյանս կե­սը գլ­խով կտամ: Ան­լր­ջու­թյու­նը եր­բեք այս­քան լուրջ չի ե­ղել… Աշ­խա­տա­վար­ձը առ ո­չինչ է՝ կո­մու­նալ վճար­նե­րը, հա­մա­տի­րու­թյուն և գույ­քա­հարկ չվ­ճա­րել, շոր ու կո­շիկ մի՛ ա­ռեք՝ լի­քը թափթ­փած է դես ու դեն, մեկ եր­կու դուռ թա­կեք՝ կտան, մեր ժո­ղո­վուրդն ա­ռա­տա­ձեռն է, մնում է չա­լա­րեք՝ կռա­նաք ու վերց­նեք, թե՞ էդ էլ ես պի­տի ա­նեմ: Տու­դա ի օբ­րատ­նո (մեկ­նում՝ վե­րա­դար­ձով) տոմ­սե­րը աշ­խա­տա­վար­ձի բարձ­րա­ցում չէ՞: Էն կի­նո­յի մե­ջի ի­տա­լա­ցու նման,, ո­րին ար­գե­լում են սա­մա­լյո­տի տրա­պից ցած իջ­նել, ո­րով­հետև պաս­պոր­տը կորց­րել է՝ գնա­ցեք, ե­կեք, հա գնա­ցեք ու ե­կեք, երկ­նա­յին ե­րա­նու­թյուն, ապ­րեք ու­րախ ու եր­ջա­նիկ՝ թռ­չե­լով ե­թե­րա­յին բար­ձունք­նե­րի ըն­ձե­ռած բա­րե­կե­ցու­թյան էա­կան բարձ­րաց­ման պայ­ման­նե­րում՝ ոչ տան, ոչ հա­մա­տի­րու­թյան վարձ, ոչ գույ­քա­հարկ ու այլևայլ ա­վե­լորդ ծախ­սեր, ու վերևից նա­յեք ի­րա­կա­նու­թյա­նը: Կյան­քը ու­րախ, ապ­րուս­տը՝ ձրի: Թե՞ չեք ու­զում տես­նել դրա­կա­նը մեր կյան­քում: Միայն կույ­րե­րը և պե­տու­թյան ու ժո­ղովր­դի թշ­նա­մի­նե­րը կա­րող են դա մի­տում­նա­վոր ան­տե­սել… Ձեր ամ­բողջ կեն­սագ­րու­թյու­նը հան­ցա­վոր է, բո­լորդ հան­ցա­գործ եք, իսկ իմ ան­բա­սիր կյան­քի պատ­մու­թյամբ բո­լո­րիդ կչա­խեմ, ո­րիդ գլ­խին խփեմ այն՝ մաս-մաս կլի­նեք, ու ոչ մի Ճա­ղա­րյան դրանց բե­կոր­նե­րով այլևս չի կա­րո­ղա­նա վե­րա­կանգ­նել ձեր բրոն­զե­դա­րյա գան­գե­րը:
Տե­սա­նե­լի ա­պա­գա­յում կհայ­տա­րար­վի մի քա­նի աղմ­կա­հա­րույց բա­ցա­հայ­տում­նե­րի, նե­րա­ռյալ պե­տա­կան հե­ղաշ­րջ­ման փոր­ձի կանխ­ման մա­սին, ո­րի ար­դյուն­քում կլուծ­վեն մի շարք ա­ռաջ­նա­յին և ա­ռանց­քա­յին կա­ռու­ցո­ղա­կան հիմ­նախն­դիր­ներ, ո­րոնց մա­սին հան­րու­թյու­նը կի­րա­զեկ­վի լրա­ցու­ցիչ, և յու­րա­քան­չյուրն իր կաշ­վի վրա կզ­գա այդ փո­փո­խու­թյուն­նե­րը: Ել­նե­լով նա­խաքն­նա­կան մարմ­նի գաղտ­նիու­թյան անհ­րա­ժեշ­տու­թյու­նից և դա­րա­նա­կալ ու­ժե­րի հնա­րա­վոր դա­վե­րից, այլ ման­րա­մաս­ներ ա­ռայժմ չեմ բարձ­րա­ձայ­նում:
Դա­վիթ ՄԿՐ ՍԱՐԳ­ՍՅԱ­Ն
Դիտվել է՝ 2780

Մեկնաբանություններ