Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Նախ­կին­ներն ան­հե­թե­թու­թ­յուն­ներն ու ցի­նի­կու­թ­յուն­նե­րը «ազ­գի ա­նու­նից» էին ա­սում, նո­րե­րը՝ «ժո­ղովր­դի»

«Նախ­կին­ներն ան­հե­թե­թու­թ­յուն­ներն ու ցի­նի­կու­թ­յուն­նե­րը «ազ­գի ա­նու­նից» էին ա­սում, նո­րե­րը՝ «ժո­ղովր­դի»
19.06.2020 | 00:25
«Ի­րա­տե­սի» զրու­ցա­կիցն է «Քա­ղա­քա­ցու ո­րո­շում» կու­սակ­ցու­թյան գոր­ծա­դիր մարմ­նի ան­դամ, մա­մու­լի խոս­նակ ՄԻ­ՔԱ­ՅԵԼ ՆԱ­ՀԱ­ՊԵ­ՏՅԱ­ՆԸ։
-«Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տան» կու­սակ­ցու­թյան ա­ռաջ­նորդ Գա­գիկ Ծա­ռու­կյա­նին 7-րդ գու­մար­ման խոր­հր­դա­րա­նը զր­կեց պատ­գա­մա­վո­րա­կան ան­ձեռ­նմ­խե­լիու­թյու­նից: Ըստ դա­տա­խա­զու­թյան՝ Ծա­ռու­կյա­նի նկատ­մամբ ի­րա­վա­կան գոր­ծըն­թաց սկ­սե­լու հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը 2017-ի խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րին ընտ­րա­կա­շառք բա­ժա­նելն է: «Քա­ղա­քա­ցու ո­րո­շում» կու­սակ­ցու­թյունն ի՞նչ գնա­հա­տա­կան է տա­լիս այս ամ­բողջ գոր­ծըն­թա­ցին. հա­մա­ձա՞յն եք ԲՀԿ-ի այն պնդ­մա­նը, որ քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում է ի­րա­կա­նաց­վում:
-Ի­րա­կա­նաց­վում է ի­րա­վա­կան գոր­ծըն­թաց, ո­րը զերծ չէ քա­ղա­քա­կան նա­խա­պատ­մու­թյու­նից և մի շարք քա­ղա­քա­կան հար­ցե­րից։ Բանն այն է, որ հենց նույն կա­ռա­վա­րող ու­ժը նա­խորդ տար­վա ապ­րիլ-մա­յի­սին իր թևե­րը փռել էր Ծա­ռու­կյա­նի վրա ու ըն­թացք չէր տա­լիս մեր՝ Ծա­ռու­կյա­նի կող­մից ձեռ­նար­կա­տի­րու­թյամբ զբաղ­վե­լու փաս­տի առ­թիվ է­թի­կա­յի հանձ­նա­ժո­ղով ձևա­վո­րե­լու մա­սին դի­մու­մին՝ ա­սե­լով, թե «ճիշտ չի լի­նի, որ քա­ղա­քա­կան մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը մե­ծու­թյամբ երկ­րորդ ու­ժի ղե­կա­վա­րի նկատ­մամբ այդ­պի­սի գոր­ծըն­թաց սկ­սի», այդ նույն մե­ծա­մաս­նու­թյունն էր, որ հու­շագ­րեր էր կն­քում ԲՀԿ-ի հետ, այդ նույն մե­ծա­մաս­նու­թյունն էր, որ «պաչ-պռոշ­տի» էր ա­նում ԲՀԿ-ի հետ։ ՈՒ հի­մա մար­դիկ հարց են տա­լիս, իսկ ին­չու՞ էիք ա­ռաջ չտես­նե­լու տա­լիս։ Սա է հար­ցի քա­ղա­քա­կան կոն­տեքս­տը։
-Քա­ղա­քա­ցի­նե­րը նաև հարց են բարձ­րաց­նում՝ իսկ ու՞ր են մյուս գոր­ծա­րար­նե­րը կամ օ­լի­գարխ­նե­րը, որ նախ­կի­նում ա­ջակ­ցել են իշխա­նու­թյուն­նե­րին, այ­սօր էլ տա­քուկ տե­ղա­վոր­վել են իշ­խա­նու­թյան գր­կում ու շա­րու­նա­կում են բար­գա­վա­ճը:
-Այդ հար­ցը քա­ղա­քա­կան երկ­նա­կա­մա­րում այն­քան ժա­մա­նակ է կախ­ված մնա­լու, քա­նի դեռ կա­ռա­վա­րող ու­ժը նույն­պի­սի ճա­նա­պար­հով հարս­տա­ցած բո­լոր մարդ­կանց նկատ­մամբ միան­ման վե­րա­բեր­մունք չի ցու­ցա­բե­րել։ Եվ հարցն այն է, որ կա­ռա­վա­րող ու­ժը չի կա­րող բանտ նս­տեց­նել բո­լո­րին, ո­րով­հետև խա­ղի կա­նոն­ներն այլ են ե­ղել, և այդ մար­դիկ, ու­զենք թե ոչ, մեր տն­տե­սու­թյան 90 տո­կո­սի սե­փա­կա­նա­տերն են։ Դրա հա­մար «Քա­ղա­քա­ցու ո­րո­շում» կու­սակ­ցու­թյունն ա­ռա­ջար­կում էր կի­րա­ռել հետևյալ գոր­ծի­քա­կազ­մը. այն գոր­ծա­րա­րը, որ 5-10 տա­րում կփոխ­հա­տու­ցի ժո­ղովր­դից գո­ղաց­վա­ծը և դուրս կգա քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նից, կա­զատ­վի բանտ նս­տե­լու տխուր հե­ռան­կա­րից, ու­նեց­վածքն էլ օ­րի­նա­կան սե­փա­կա­նու­թյուն կճա­նաչ­վի։ Սա հաշ­տու­թյան լավ բա­նաձև էր, ո­րը թույլ կտար մի կող­մից օ­լի­գարխ­նե­րին ա­ռանց աղ­մուկ-ա­ղա­ղա­կի տուն ու­ղար­կել, մյուս կող­մից կմեղ­մեր հան­րու­թյան բար­կու­թյու­նը, և բո­լո­րը գոհ ու շնոր­հա­կալ կլի­նեին։ Բայց կա­ռա­վա­րող ու­ժը մեր այս ա­ռա­ջար­կը նույն­պես ան­տե­սեց, և հի­մա ինչ­քան էլ հե­քիաթ պատ­մեն, որ հեր­թը բո­լո­րին էլ կհաս­նի, մենք հո լավ գի­տենք՝ բո­լո­րին չեն կա­րող ձեր­բա­կա­լել։ Նույն Ծա­ռու­կյա­նի գոր­ծով 17000 մարդ կա­շառք է ստա­ցել, ին­չը, գի­տենք, ևս հան­ցա­գոր­ծու­թյուն է, հի­մա ի՞նչ՝ 17000 մար­դու դա­տե­լու՞ են։
-Ծա­ռու­կյանն ա­սում է, որ այս ան­գամ մինչև վերջ է գնա­լու, և կապ չու­նի՝ դա­տա­րա­նի դահ­լի­ճում, թե ա­նա­զա­տու­թան մեջ, ինքն ու թի­մա­կից­նե­րը չեն լռե­լու: Ի՞նչ զար­գա­ցում­ներ եք տես­նում:
-Ոչ մի էա­կան բան էլ չեմ տե­սում, կա­րող եմ ա­սել միայն, որ հին մտա­ծո­ղու­թյու­նը հա­ջո­ղե­լու շանս չու­նի։
-Ի հա­կադ­րու­թյուն ԲՀԿ-ի՝ իշ­խա­նու­թյունն էլ իր հեր­թին է երդ­վում, թե մեկ տո­կո­սով ան­գամ ի­րենց վար­կա­նիշն ան­կում չի ապ­րել: Իշ­խա­նու­թյան ինք­նավս­տա­հու­թյու­նը որ­տե­ղի՞ց է գա­լիս:
-Կա­ռա­վա­րող ու­ժը վեր­ջին եր­կու տա­րում ընդ­դի­մու­թյուն հռ­չա­կեց նախ­կին­նե­րին, որ նրանց ֆո­նին լա­վը երևա։ Բայց ես շփ­վում եմ մարդ­կանց հետ, դուրս եմ գա­լիս բա­կեր ու կա­րող եմ ա­սել, որ ե­թե այս­պես շա­րու­նակ­վի, ա­պա մար­դիկ, մի օր պար­զա­պես զզ­վե­լով ա­մեն ին­չից, հե­ղե­ղի նման սր­բե­լու են ներ­կա­նե­րին էլ, նախ­կին­նե­րին էլ ու զրո­յից սկ­սեն եր­կիր կա­ռու­ցել։ Ի վեր­ջո, «նախ­կին» լի­նում է ոչ թե մար­դը, այլ մտա­ծո­ղու­թյու­նը։ Հարց­րե՛ք մար­դուն` ե­թե ին­քը դառ­նա երկ­րի ղե­կա­վար, ի՞նչ է ա­նե­լու, ի՞նչ է փո­խե­լու, և պարզ կդառ­նա` ձեր ա­ռաջ ան­ցյա՞լն է, թե՞ ա­պա­գան։ Այ­սօր «Իմ քայ­լը» դա­շին­քի առն­վազն կե­սը մտա­ծո­ղու­թյամբ «նախ­կին» է, նա­յեք այդ մարդ­կանց, լսեք նրանց մե­կը մյու­սից աբ­սուր­դա­յին ու ինք­նա­հա­վան մտ­քե­րը և ճշգր­տո­րեն կնշ­մա­րեք նոր ժա­մա­նակ­նե­րի «նախ­կին­նե­րին»։ Ո՛չ մի տար­բե­րու­թյուն չկա, թերևս բա­ցի նրա­նից, որ այդ ան­հե­թե­թու­թյուն­ներն ու ցի­նի­կու­թյուն­նե­րը մե­կը «ազ­գի ա­նու­նից» էր ա­սում, մյու­սը՝ «ժո­ղովր­դի» կամ «հե­ղա­փո­խու­թյան»։
-Ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան դաշ­տում տե­ղա­շար­ժեր են նկատ­վում, կոն­սո­լի­դա­ցիոն գոր­ծըն­թաց­ներ. «Քա­ղա­քա­ցու ո­րոշումն» ի՞նչ է մտա­ծում այս առն­չու­թյամբ, ԲՀԿ-ի կող­մից հան­դի­պում-քն­նարկ­ման ա­ռա­ջարկ ե­ղե՞լ է:
-Ես կա­րող եմ ա­սել, որ տար­բեր կող­մե­րից փոր­ձել են շո­շա­փել մեր տրա­մադ­րու­թյուն­նե­րը, մեր դիր­քո­րո­շու­մը հս­տակ է՝ չկանք ու չենք լի­նի որևէ ֆոր­մա­տի մեջ, ո­րը չու­նի նոր գա­ղա­փար­ներ, ա­ռա­վել ևս, ե­թե այդ­տեղ են լի­նե­լու նախ­կին­նե­րը։ Այն­պես որ, ե­րաշ­խա­վո­րում եմ` նրանց հետ նույն կաթ­սա­յում մեզ չեք տես­նի։ Մենք գնա­լու ենք մեր օ­րա­կար­գով, ու ե­թե պետք լի­նի՝ շատ ա­վե­լի հե­ռուն ենք գնա­լու, քան կա­րող են գնալ նախ­կին­նե­րը: Բայց գնա­լու ենք մեր սե­փա­կան՝ քա­ղա­քա­կան մեծ փո­փո­խու­թյուն­նե­րի օ­րա­կար­գով, պե­տու­թյան ու պե­տա­կա­նու­թյան ա­մուր հիմ­քեր դնե­լու օ­րա­կար­գով։
-Ե­թե մար­դիկ փո­ղոց դուրս ե­կան, ան­կախ հան­գա­ման­քից՝ ում ա­ռաջ­նոր­դու­թյամբ, դու՞ք ինչ դիր­քո­րո­շում եք ու­նե­նա­լու:
-«Նի­կոլ, հե­ռա­ցիր» օ­րա­կար­գը նույն­քան սնանկ է, որ­քան «Սերժ, հե­ռա­ցիր»-ը, որ­քան «Ռո­բերտ, հե­ռա­ցի­րը»-ը կամ «Լևոն, հե­ռա­ցիր»-ը։ Թող բո­լո­րը ձևա­կեր­պեն, թե ինչ են ու­զում ա­նել մեր երկ­րի հետ, հե­տո կխո­սենք։ Ո­րով­հետև մար­դիկ «պուլ­տով» ավ­տո­մե­քե­նա չեն, որ կո­ճա­կը սեղ­մես, ու դուրս գան փո­ղոց: Ա­սե­լիք և բա­ցատ­րու­թյուն է պետք, թե ինչ ես ու­զում փո­խել։
-Գա­լով հա­մա­վա­րա­կի թե­մա­յին՝ ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում կա­ռա­վա­րու­թյան՝ հա­մա­վա­րա­կա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը: Կա՞ այդ­պի­սի քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն առ­հա­սա­րակ:
-Կա­ռա­վա­րու­թյան հա­կա­հա­մա­վա­րա­կա­յին քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը գնա­հա­տում եմ հա­խուռն, պա­հի տակ կա­յաց­վող, եր­բեմն ճիշտ, եր­բեմն՝ անտ­րա­մա­բա­նա­կան ո­րո­շում­նե­րի քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն։ Սա քա­ղա­քա­կան շա­հար­կում­նե­րի թե­մա չէ, կա­վարտ­վի, կխո­սենք։
-Հա­մա­վա­րա­կից հե­տո իշ­խա­նու­թյու­նը պա­տաս­խան պե՞տք է տա, ու ո՞ր կե­տե­րով:
-Հա­մա­վա­րա­կից հե­տո կա­ռա­վա­րող մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը պետք է քայլ առ քայլ բա­ցատ­րի՝ ինչ է ձեռ­նար­կել, ին­չից ել­նե­լով է ձեռ­նար­կել և ինչ ար­դյունք ստա­ցել։ Սա ա­վե­լի շատ ոչ թե դա­տաս­տան պի­տի լի­նի, այլ փոր­ձի ինս­տի­տու­ցիո­նա­լա­ցում ու հա­մա­կար­գի վե­րա­նա­յում։ Այս փոր­ձի հի­ման վրա մենք պի­տի կազ­մենք պե­տա­կան ռազ­մա­վա­րու­թյուն, թե ինչ պետք է ա­նել հա­մա­վա­րակ­նե­րի դեպ­քում, ե­թե ու­նես 1, ա­պա 10, այ­նու­հետև 10000 դեպք։ Ա­ռանց այդ­պի­սի ռազ­մա­վա­րու­թյուն ու­նե­նա­լու՝ մենք հա­ջորդ ան­գամ ևս կանգ­նե­լու ենք պա­հի տակ ո­րո­շում­ներ կա­յաց­նե­լու խնդ­րի ա­ռաջ։ Պե­տու­թյու­նը նաև կա­ռա­վար­ման հի­շո­ղու­թյունն է, ո­րը պետք է կու­տա­կել։ Այդ ճա­նա­պար­հին պետք է պար­զել ա­մեն ինչ՝ ո՞վ սխալ­վեց, ո՞վ գլուխ պա­հեց, ո՞վ հե­րո­սա­ցավ, ո՞վ թա­լա­նեց։ Սխալ­ված­նե­րին պետք է կր­թենք, գլուխ պա­հող­նե­րին՝ հե­ռաց­նենք, հե­րո­սա­ցած­նե­րին՝ ար­ժա­նին մա­տու­ցենք, իսկ կրա­կից շա­գա­նակ հա­նած­նե­րին (ե­թե այդ­պի­սիք ե­ղել են)` դա­տենք։ Մնա­ցածն այս­րո­պեա­կան շա­հար­կում է։ Ե­թե մար­դը ա­սում է «սրանց պետք է դա­տեն զո­հե­րի հա­մար», բայց չի կա­րո­ղա­նում ա­սել, թե ինքն ինչ կա­ներ, որ­պես­զի զո­հեր չլի­նեին, դա ար­դեն ան­լուրջ խո­սակ­ցու­թյուն է։
Զրույ­ցը՝
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱ­ՆԻ
Դիտվել է՝ 13701

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

դների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am