Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Փա­շի­ն­յանն ի­րա­կա­նում բո­լո­րից շուտ է այս ա­մե­նին տե­ղ­յակ և կողմ նա­խա­տես­ված չա­րա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րին

Փա­շի­ն­յանն ի­րա­կա­նում բո­լո­րից շուտ է այս ա­մե­նին տե­ղ­յակ  և կողմ նա­խա­տես­ված չա­րա­գոր­ծու­թ­յուն­նե­րին
28.07.2020 | 00:50

Նա­խա­տե­սե­լով մեր հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րից «Հա­յոց ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան վտա­րել, «Հայ գրա­կա­նու­թյուն» ա­ռար­կա­յի ան­վա­նու­մից «հայ» բա­ռը հա­նել, 7-12-րդ դա­սա­րան­նե­րում «Գրա­կա­նու­թյուն» վե­րան­վան­ված ա­ռար­կա­յի ու­սուց­ման դպ­րո­ցա­կան ծրագ­րից մի շարք հե­ղի­նակ­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րը, նրանց մա­սին կեն­սագ­րա­կան հա­մա­ռոտ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րը, մեր գող­թան եր­գե­րը դուրս շպր­տել, «թավ­շյա հե­ղա­փո­խա­կան­ներն» ի­րենց այդ մտադ­րու­թյունն ի­րա­կա­նու­թյուն դարձ­նե­լու պա­րա­գա­յում ուղ­ղա­կի հար­ված են հասց­նե­լու մեր սե­րունդ­նե­րի ազ­գա­յին և քրիս­տո­նեա­կան ինք­նու­թյա­նը, հայ տե­սա­կին: Նպա­տակն ակն­հայտ է` հա­յին կտ­րել իր հոգևոր ու մշա­կու­թա­յին ար­մատ­նե­րից:


«Նոր Հա­յաս­տա­նի» կր­թու­թյան պա­տաս­խա­նա­տու­նե­րը հի­շյալ ա­ռար­կա­յի ու­սուց­ման դպ­րո­ցա­կան ծրագ­րում հայ հե­ղի­նակ­նե­րի փո­խա­րեն, կար­ծես հան­կար­ծա­կի հայտ­նա­բե­րել են, ա­սենք, թուրք կամ մոն­ղոլ հե­ղի­նակ­նե­րի, նրանց ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­ներ ու, հետևա­բար, ո­րո­շել ա­ռա­ջի­կա­յում նրանց ռադ ա­նել: Մինչ­դեռ Խոս­քը Գրի­գոր Նա­րե­կա­ցու («Մա­տյան ող­բեր­գու­թյան»), Մով­սես Խո­րե­նա­ցու, Ե­ղի­շեի, Մես­րոպ Մաշ­տո­ցի, Կո­րյու­նի, Նա­ղաշ Հով­նա­թա­նի, Ներ­սես Շնոր­հա­լու, Մխի­թար Գո­շի, Վար­դան Այ­գեկ­ցու, Մկր­տիչ Պե­շիկ­թաշ­լյա­նի, Ֆրի­կի, Ղևոնդ Ա­լի­շա­նի, Ղա­զա­րոս Ա­ղա­յա­նի, Սիա­ման­թո­յի, Եր­վանդ Օ­տյա­նի, Ռու­բեն Սևա­կի, Գաբ­րիել Սուն­դու­կյա­նի, Պերճ Պռո­շյա­նի, Ար­շակ Չո­պա­նյա­նի, Ռա­փա­յել Պատ­կա­նյա­նի, Սմ­բատ Շա­հա­զի­զի և հայ այլ հե­ղի­նակ­նե­րի ստեղ­ծա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի, նրանց վե­րա­բե­րյալ կեն­սագ­րա­կան հա­մա­ռոտ տե­ղե­կու­թյուն­նե­րի մա­սին է:


Ա­վե­լին. Հա­յաս­տա­նում իշ­խա­նու­թյու­նը բռ­նա­զավ­թած վայ-իշ­խա­նա­վոր­նե­րը նա­խա­տե­սե­լով «Հա­յոց ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան վե­րաց­նել, այ­սօր­վա­նից էլ ա­վե­լի նպաս­տա­վոր պայ­ման­ներ են ստեղ­ծե­լու Հա­յաս­տա­նում ակ­տի­վո­րեն գոր­ծող բազ­մա­թիվ, այդ թվում նաև քայ­քա­յիչ և ամ­բող­ջա­տի­րա­կան ա­ղանդ­նե­րի ու նրանց գոր­ծու­նեու­թյան հա­մար:
Թերևս միայն դե­գե­նե­րատ­նե­րը կա­րող են մտա­ծել, թե հա­յե­րիս հան­դեպ այս չա­րա­գոր­ծու­թյան հե­ղի­նակ­նե­րը սոսկ ՀՀ կր­թու­թյան, գի­տու­թյան, մշա­կույ­թի և սպոր­տի նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նող Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյանն ու նշ­ված նա­խա­րա­րու­թյան այլ չի­նով­նիկ­ներն են, իսկ ՀՀ վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նող Նի­կոլ Փա­շի­նյանն ան­տե­ղյակ է այդ ա­մե­նին, և ե­թե ի­մա­նա, դեմ է լի­նե­լու: Փա­շի­նյանն ի­րա­կա­նում բո­լո­րից շուտ է այս ա­մե­նին տե­ղյակ և կողմ նա­խա­տես­ված չա­րա­գոր­ծու­թյուն­նե­րին, դրանք հենց նրա՛ գի­տու­թյամբ ու կա­մոք են նա­խա­տե­սում ա­նել, ե­թե ոչ` ան­մի­ջա­կան հրա­հան­գով:
Ձե­զա­նից ո­մանք դեռ չե՞ն հաս­կա­ցել, թե ա­մենևին էլ ոչ թավ­շյա այս չա­րա­գործ­ներն ուր են ու­զում տա­նել Հա­յաս­տա­նը, ինչ ու­ղիով, որ եր­կր­նե­րի պես են ու­զում դարձ­նել և ին­չու։ Կեղծ են ազ­գա­յի­նի և հա­յի մա­սին Փա­շի­նյա­նի բո­լոր խոս­քե­րը, դրանք սոսկ միա­միտ­նե­րին խա­բե­լու, մո­լո­րեց­նե­լու հա­մար են, ինչ­պես ա­ղանդ­ներն են խա­բում ձե­զա­նից ո­մանց և խա­բե­լու է Նե­ռը, երբ աս­պա­րեզ գա ու ներ­կա­յա­նա իբրև Քրիս­տոս:


Ի՞նչ է նշա­նա­կում մեր հան­րակր­թա­կան դպ­րոց­նե­րից «Հա­յոց ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան վտա­րե­լը, դրա­նով Սո­րո­սը, սո­րո­սա­կան­նե­րը, Փա­շի­նյանն ու ԿԳՄՍ նա­խա­րար Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյանն ի՞նչ ու­ղի են կան­խագ­ծել Հա­յաս­տա­նի հա­մար:
Ամ­բող­ջը մեկ հոդ­վա­ծով ներ­կա­յաց­նել հնա­րա­վոր չէ: Բա­ցի նրա­նից, որ մոտ ա­պա­գա­յում ձե­զա­նից էլ ա­վե­լի շա­տե­րի զա­վակ­նե­րը, քան այ­սօր, և ա­վե­լի դյու­րու­թյամբ կընդգրկվեն տար­բեր ա­ղանդ­նե­րում ձեր կամ­քից ան­կախ, նույ­նիսկ ձեր կամ­քին դեմ գնա­լով, ու դուք կմղկ­տաք` ձեր աչ­քե­րի առջև հո­գե­պես կորց­նե­լով ձեր իսկ զա­վակ­նե­րին, պատ­րաստ ե­ղեք, որ հան­դուր­ժե­լու, չըն­դվ­զե­լու, ոտ­քի չել­նե­լու և այս իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին ի­րենց ա­թոռ­նե­րից չք­շե­լու դեպ­քում Հա­յաս­տա­նը շու­տով կտես­նեք ան­ճա­նա­չե­լիո­րեն փոխ­ված: Ա­վե­լի ճիշտ` կորս­ված, մի նոր ԱՄՆ-ի, Եվ­րո­պա­յի վե­րած­ված, ի­հար­կե՛, ա­ռանց ԱՄՆ-ի և Եվ­րո­պա­յի բնակ­չու­թյան բա­րե­կե­ցու­թյան մա­կար­դա­կի (այդ բա­րե­կե­ցու­թյու­նը կլի­նի սոսկ իշ­խա­նա­վոր­նե­րի հա­մար): Եվ այն ժա­մա­նակ ի­րենց խիղ­ճը չկորց­րած մար­դիկ չեն ու­զե­նա նույ­նիսկ այդ եր­կի­րը Հա­յաս­տան ան­վա­նել, դա կհա­մա­րեն սր­բապղ­ծու­թյան պես մի բան, եր­բեմ­նի Հա­յաս­տա­նի հի­շա­տա­կի ա­նար­գում, կնա­խընտ­րեն այն Սո­րոսս­տան ան­վա­նել:


Այդ Սո­րոսս­տա­նում ար­դեն պաշ­տո­նա­պես կգ­րանց­վի սա­տա­նա­յա­պաշտ­նե­րի «Սա­տա­նա­յի ե­կե­ղե­ցին», և նույն­քան կամ, թերևս, ա­վե­լի շատ ի­րա­վունք­ներ կու­նե­նա, քան Հա­յաս­տա­նյայց Ա­ռա­քե­լա­կան Սուրբ Ե­կե­ղե­ցին: Որ­պես­զի պատ­կե­րաց­նեք, թե սա­տա­նա­յա­պաշտ­ներն այ­սօր ինչ ի­րա­վունք­ներ ու­նեն ԱՄՆ-ում, և որ­քան են լկ­տիա­ցել, ծա­նո­թա­ցեք ըն­դա­մե­նը մեկ տե­ղե­կու­թյան: ԱՄՆ-ում վա­ղուց գրանց­ված ու գոր­ծող «Սա­տա­նա­յի տա­ճա­րը», «The Hill»-ի տե­ղե­կաց­մամբ, սպառ­նա­ցել է դա­տի տալ Մի­սի­սի­պիի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին, ե­թե նա­հան­գի դրո­շի վրա հայ­տն­վի «Մենք հա­վա­տում ենք Աստ­ծուն» գրու­թյու­նը:


Ըն­թեր­ցող­նե­րի մի մա­սը գու­ցե չհա­վա­տա, որ Սո­րոսս­տա­նում նման բան կա­րող է լի­նել։ Ա­յո՛, չի կա­րող լի­նել, բայց ոչ թե այն պատ­ճա­ռով, որ չի կա­րող լի­նել «Սա­տա­նա­յի տա­ճար» կամ «Սա­տա­նա­յի ե­կե­ղե­ցի», ու նման դեպ­քում չի սպառ­նա դա­տի տալ, այլ ո­րով­հետև փա­շի­նյա­նա­կան իշ­խա­նու­թյու­նը, ո­րը բաղ­կա­ցած է նաև բա­ցա­հայտ ա­թեիստ, ՀՀ ա­ռող­ջա­պա­հու­թյան նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նող Ար­սեն Թո­րո­սյա­նից, Սո­րո­սի, սո­րո­սա­կան­նե­րի, սա­տա­նիս­տա­կան հա­կամ­շա­կույ­թը կրող­նե­րի ու տա­րա­ծող­նե­րի, սե­ռա­կան փոք­րա­մաս­նու­թյուն­նե­րի կամ ԼԳԲՏ-նե­րի աչ­քի լույս, Երևա­նում սա­տա­նիս­տա­կան ռոք խմ­բե­րի հա­մերգ­ներն իր պաշտ­պա­նու­թյան տակ վերց­րած, հո­վա­նա­վո­րած, ԿԳՄՍ նա­խա­րա­րի պաշ­տո­նը զբա­ղեց­նող Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նից ու նրանց նման­նե­րից, եր­բեք, կրկ­նում ենք, եր­բեք չի գնա մեր դրո­շի վրա կամ որևէ այլ տեղ «Մենք հա­վա­տում ենք Աստ­ծուն» գրու­թյու­նը զե­տե­ղե­լու քայ­լին: Ա­վե­լի շուտ սրանք ի­րենց «խա­րա­կի­րի» կա­նեն, քան…


Ար­թուր ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԻ­ՍՅԱՆ

Դիտվել է՝ 17804

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ