Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Լռելն էլ մեղ­սա­կից լի­նե­լուն հա­վա­սա­րա­զոր է

Լռելն էլ մեղ­սա­կից լի­նե­լուն հա­վա­սա­րա­զոր է
07.07.2020 | 00:25
ՈՒ­ղիղ տա­սը տա­րի ա­ռաջ այս օ­րե­րին սո­ցիա­լա­կան հար­թա­կում ձևա­վոր­ված «Մենք դեմ ենք օ­տա­րա­լե­զու դպ­րոց­նե­րի բաց­մա­նը» ա­նու­նով խումբ կար, ո­րը պայ­քա­րում էր «Լեզ­վի և Հան­րակր­թու­թյան մա­սին օ­րենք­նե­րում լրա­ցում­ներ և փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րե­լու մա­սին» կա­ռա­վա­րու­թյան ա­ռա­ջար­կած փո­փո­խու­թյուն­նե­րի փա­թե­թի դեմ։ Նրանք հա­յոց լեզ­վի վտանգ­նե­րից էին խո­սում, ազ­գա­յին ինք­նու­թյան մա­սին բարձ­րա­ձայ­նում, իսկ ակ­ցիա­յի ակ­տի­վիստ­նե­րից էր նաև այ­սօր­վա ԿԳՄՍ նա­խա­րար Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նը։ Հայտ­նի ֆիլ­մի մի դր­վագ է սա հի­շեց­նում. «Ես գի­տեի, որ Ռու­բենս չէր հասկ­նա ինչ կե­ներ: Պա­դե­րազ­մը գի­տես ի՞նչ է­րեց խեղճ մար­դուն»: Նույն հան­գով պի­տի ա­սել, թե նա­խա­րար դառ­նա­լը գի­տե՞ս ինչ ա­րեց «խեղճ մար­դուն», հա­յոց լեզ­վի պահ­պան­ման հա­մար պայ­քա­րող մար­դը բու­հե­րում հա­յե­րե­նի և հայ ժո­ղովր­դի պատ­մու­թյան դա­սա­վան­դու­մը ոչ պար­տա­դիր է դարձ­նում, ինք­նու­թյան մա­սին բարձ­րա­ձայ­նո­ղը՝ «Հայ ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան դպ­րո­ցա­կան դա­սա­ժա­մե­րից է հա­նում։ Եվ այս հա­մա­տեքս­տում ա­մենևին էլ կարևոր չէ, թե ով ինչ է դար­ձել, այլ թե այս ա­մենն ինչ նպա­տակ ու­նի։ Ա­մե­նա­կարևոր հար­ցի պա­տաս­խա­նը չկա՝ ին­չու՞ են նման ո­րոշ­ման հան­գել։ Ի­հար­կե, նա­խա­րա­րու­թյու­նը տար­բեր փա­թե­թա­վո­րում­նե­րով բա­ցատ­րում է, թե ի­մաստ չու­նի «Հայ ե­կե­ղե­ցու պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կան, որ­պես ա­ռան­ձին դա­սա­ժամ, պահ­պա­նե­լը, բայց դա, մեղմ ա­սած, շր­ջան­ցե­լու ա­մե­նա­վատ ձևն է։ Ե­թե մինչ օրս այդ դա­սա­ժա­մերն ա­ռանց որևէ խն­դիր­նե­րի կր­թա­կան գոր­ծըն­թա­ցի մաս են դար­ձել, ու­րեմն այն­տե­ղից հա­տուկ դուրս մղե­լու հա­մար հս­տակ պատ­ճառ է պետք։
Ան­շուշտ, ոչ մե­կը չի վի­ճում ա­ռար­կան ա­վե­լի հե­տաքր­քիր դարձ­նե­լու, մե­թո­դա­կան տար­բեր փո­փո­խու­թյուն­ներ ա­նե­լու, կրոն­նե­րի մա­սին ա­շա­կեր­տին ընդ­հա­նուր պատ­կե­րա­ցում տա­լու մա­սին, բայց վերց­նել ու ա­ռար­կան, որ­պես այդ­պի­սին, չե­զո­քաց­նել, նշա­նա­կում է, դրա հա­մար կա ա­վե­լի «հիմ­նա­վոր» պատ­ճառ։ Այս ա­մե­նին զու­գա­հեռ մեկ այլ ու­շագ­րավ հան­գա­մանք է նկատ­վում. լուռ են ու ոչ մի բո­ղո­քի ձայն չեն բարձ­րաց­նում «Մենք դեմ ենք օ­տա­րա­լե­զու դպ­րոց­նե­րի բաց­մա­նը» ակ­ցիա­յի ան­դամ­նե­րը, թե՞ բո­լո­րը Ա­րա­յիկ Հա­րու­թյու­նյա­նի պես հա­մալ­րել են կա­ռա­վա­րու­թյան կազ­մը։ Ին­չու՞ ոչ մե­կը չի ա­սում, թե ի վեր­ջո, կա խն­դիր, ե­թե շատ քա­ղա­քա­ցի­ներ, հոգևոր դասն ան­հան­գս­տու­թյուն են հայտ­նում։ Թե՞ ով իշ­խա­նու­թյան դեմ է խո­սում, մե­խա­նի­կո­րեն դառ­նում է նախ­կին ու հա­կա­հե­ղա­փո­խա­կան՝ ան­կախ այն հան­գա­ման­քից, թե որ­քան լուրջ հար­ցե­րի մա­սին է ա­հա­զան­գում։
Ի դեպ, այս իշ­խա­նու­թյան շր­ջա­նում վատ ա­վան­դույթ է ձևա­վոր­վել. ոչ մի խնդ­րա­հա­րույց հարց հան­րա­յին քն­նարկ­ման չի դր­վում։ Ո­րո­շում են ու դարձ­նում օ­րենք։ Ի­րենք ա­մեն ինչ գի­տեն, ժո­ղո­վուրդն ի­րենց ման­դատ է տվել ու վերջ։ Հի­մա ինչ էլ ա­նեն ժո­ղովր­դի գլ­խին, դրա ա­նու­նը կդ­նեն՝ ժո­ղովր­դի կա­մոք։ Իսկ ե­թե ժո­ղո­վուրդն էլ լուռ այդ ա­մե­նը մար­սում է, ու­րեմն ճիշտն ի­րենք են, ո­րով­հետև այս դեպ­քում մե­ղա­վո­րու­թյու­նը կիս­վում է, լռելն էլ հա­վա­սա­րա­զոր է մեղ­սա­կից լի­նե­լուն։
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ
Դիտվել է՝ 7362

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ