«Հայաստանի և Ռուսաստանի հարաբերություններում ստեղծված իրավիճակը լավատեսություն չի ներշնչում՝ պայմանավորված Հայաստանի ղեկավարության դիրքորոշմամբ, որը միտումնավոր փլուզում է հարաբերությունները Ռուսաստանի Դաշնության հետ։ Այժմ Հայաստան են ուղարկվում զինվորականներ Նորվեգիայից, Կանադայից և ԱՄՆ-ից՝ ԵՄ առաքելությունը վերածելով ՆԱՏՕ-ի առաքելության»,- «Известия»-ին տված հարցազրույցում հայտարարել է ՌԴ արտգործնախարար Սերգեյ Լավրովը։                
 

Վա­շինգ­տո­նը՝ սիո­նիս­տա­կան վար­չա­կար­գի շա­հե­րի պաշտ­պան

Վա­շինգ­տո­նը՝ սիո­նիս­տա­կան վար­չա­կար­գի շա­հե­րի պաշտ­պան
31.01.2020 | 11:15
Ի­րա­նին բա­րո­յա­պես ա­ջակ­ցե­լը և նրա հետ հա­մե­րաշ­խու­թյու­նը լավ են, բայց բա­վա­րար չեն։ Դրան­ցով դժ­վար է ինչ-որ բան կան­խա­տե­սել։ Ռուս-հայ­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի արևե­լա­գի­տու­թյան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն, պրո­ֆե­սոր, ի­րա­նա­գետ Գառ­նիկ Ա­սատ­րյանն ան­հա­մե­մատ շատ բան ա­սաց. «Սպան­ված է մի մարդ, ո­րը կա­րո­ղա­ցել է ա­ռա­վել ար­դյու­նա­վետ կազ­մա­կեր­պել մի­ջազ­գա­յին ա­հա­բեկ­չու­թյան հետ պայ­քա­րը Մեր­ձա­վոր Արևել­քում։ Հան­ճա­րեղ զո­րա­վար էր, ո­րի ճշգ­րիտ ցա­մա­քա­յին գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը խոր­տա­կե­ցին Սի­րիա­յի կոր­ծան­մանն ուղղ­ված Արևմուտ­քի պլան­նե­րը, և ո­րը կա­սեց­րեց տա­րա­ծաշր­ջա­նի մի շարք ան­կա­յու­նաց­նող գոր­ծըն­թաց­ներ։ Նրան ի­րա­վամբ կա­րե­լի է դա­սել ան­փո­խա­րի­նե­լի մարդ­կանց կար­գին, թեև հա­մոզ­ված եմ, որ նրա գլ­խա­վո­րած կա­ռույ­ցը չի կորց­նի ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը, ո­րով­հետև գործ ու­նենք մի երկ­րի հետ, որ­տեղ ա­ռանց­քա­յին պաշ­տոն­նե­րում միշտ հա­մար­ժեք մար­դիկ են լի­նում։ Կադ­րե­րի բա­ցա­սա­կան ընտ­րու­թյունն ընդ­հա­նուր առ­մամբ յու­րա­հա­տուկ չէ պե­տա­կա­նու­թյան գրե­թե ե­րեք­հա­զա­րա­մյա պատ­մու­թյուն ու­նե­ցող տե­րու­թյա­նը։ Դա հատ­կա­պես վե­րա­բե­րում է նրա ու­ժա­յին բա­ղադ­րի­չին»։ Նրա կար­ծի­քով, Ի­րա­նում քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը եր­բեք չի ո­րոշ­վում մեկ ան­ձով։ Տվյալ դեպ­քում օ­րի­նա­չափ է ա­սե­լը, որ սպան­վել է մի մարդ, ո­րը մշա­կում և ի­րա­կա­նաց­նում էր ողջ Մի­ջին Արևել­քի և Աֆ­ղանս­տա­նի գծով Ի­րա­նի ռազ­մա­վա­րու­թյու­նը։ «Տե­ղի ու­նե­ցա­ծի պատճառով վե­րելք կու­նե­նան ա­հա­բեկ­չու­թյու­նը և ճն­շու­մը մեր քա­ղա­քակր­թա­կան ընդ­հա­նուր տա­րած­քի հա­րա­վա­յին սահ­ման­նե­րի վրա, թեև Հա­յաս­տա­նի հա­մար մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի մի­ջի­նարևե­լյան թա­տե­րա­բեմն ան­հա­մե­մատ դրա­մա­տիկ է,- ա­վե­լաց­րել է Ա­սատ­րյա­նը։- Սպան­ված է մի մարդ, ո­րին կեն­դա­նու­թյան օ­րոք էլ հայ­րե­նա­կից­նե­րը հա­մա­րում էին կեն­դա­նի նա­հա­տակ, այժմ, ար­ժա­նա­պա­տիվ կյանքն ա­վար­տե­լուց հե­տո, ո­րը դար­ձել է իր երկ­րին ու ժո­ղովր­դին ծա­ռա­յե­լու տի­պար, գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նին յու­րա­քան­չյուր շիա­յի աչ­քում ձեռք է բե­րում նա­հա­տա­կու­թյան ի­րա­կան լու­սապ­սակ։ Սո­լեյ­մա­նին այժմ հա­մախմ­բող սր­բա­պատ­կեր, գոր­ծոն է, ո­րը մե­տա­ֆի­զի­կա­կան մա­կար­դա­կում ի­րան­ցի­նե­րին ան­հա­մե­մատ ու­ժեղ է հա­մախմ­բում, քան արևմտյան բո­լոր պատ­ժա­մի­ջոց­նե­րը, ո­րոնց հետևանք­նե­րին ի­րան­ցի­նե­րը կա­նո­նա­վոր կեր­պով բախ­վում են ա­ռօ­րյա կյան­քում»։ Ա­սատ­րյանն ըն­դգ­ծել է, որ Ի­րա­նը պե­տու­թյուն է կեն­դա­նի գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյամբ, և այն չար­ժե հան­գեց­նել բա­ցա­ռա­պես կրո­նա­կան գա­ղա­փա­րի։
Ըստ նրա, այդ գա­ղա­փա­րա­խո­սու­թյունն ան­հա­մե­մատ լայն է և մշա­կու­թա­յին մեծ ժա­ռան­գոր­դու­թյուն է ար­տա­հայ­տում՝ ան­կախ պատ­մա­կան ժա­մա­նա­կաշր­ջա­նից և վար­չա­կար­գե­րից։ «Տե­ղի ու­նե­ցածն ան­կաս­կած լուրջ հար­ված է տա­րա­ծաշր­ջա­նի ա­ռանց այն էլ փխ­րուն կա­յու­նու­թյա­նը։ Սո­լեյ­մա­նիին վե­րաց­նե­լու հրա­ման տված Թրամ­փը չէր կա­րող չհաս­կա­նալ դա։ Ե­թե հի­շում եք, հենց ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի կող­մից հետևո­ղա­կա­նո­րեն դի­վա­կա­նաց­վող Սո­լեյ­մա­նին էր բազ­միցս հան­դես ե­կել հօ­գուտ Արևմուտ­քի հետ երկ­խո­սու­թյան։ Խոս­քը միան­գա­մայն խայ­տա­ռակ քա­ղա­քա­կան սպա­նու­թյան մա­սին է, ընդ ո­րում այն երկ­րի տա­րած­քում, ո­րը շատ բա­նով է պար­տա­կան Սո­լեյ­մա­նիին, մաս­նա­վո­րա­պես սահ­ման­նե­րի պահ­պան­մամբ իր պատ­մու­թյան ծայ­րա­հեղ դրա­մա­տիկ շր­ջա­նում։ Ե­թե այդ գոր­ծո­ղու­թյու­նը չդա­տա­պար­տեն, նախ և ա­ռաջ, մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րը, ա­պա դրանք գրո­շի ար­ժեք էլ չու­նեն. այդ դեպ­քում խա­ղա­ղու­թյան պահ­պան­ման նրանց ջան­քե­րը կեղծ են,- ըն­դգ­ծել է պրո­ֆե­սո­րը։- Ի­րա­նի ար­ձա­գան­քը միան­գա­մայն օ­րի­նա­չափ է։ Ար­տա­քի­նից այն չի կա­րող հու­զում­նա­լից չթ­վալ, ո­րով­հետև չա­փա­զանց ճա­նաչ­ված մարդ է հե­ռա­ցել կյան­քից, ո­րին ան­կեղ­ծո­րեն հար­գում էին բնակ­չու­թյան բո­լոր խա­վե­րը։ Սո­լեյ­մա­նին հիաց­մունք էր ա­ռա­ջաց­նում նույ­նիսկ ի­րան­ցի ընդ­դի­մա­դիր վտա­րան­դի­նե­րի շր­ջա­նում, այդ թվում՝ հենց Ա­մե­րի­կա­յում։ Գե­նե­րա­լը դար­ձել է երկ­րի մե­ծու­թյան և ա­նընկ­ճե­լիու­թյան խոր­հր­դա­նի­շը, ի­րա­կա­նու­թյան մարմ­նա­վո­րու­մը այդ տեր­մի­նի պատ­մա­կան հաս­կա­ցու­թյամբ՝ կրե­լով իր մեջ և՛ ի­րա­նա­կան է­պի­կա­կան հե­րոս­նե­րի, և՛ շիա նա­հա­տակ­նե­րի բնու­թագ­րե­րը, հնա­գույն Ի­րա­նը միաց­նե­լով այ­սօր­վա Ի­րա­նի հետ»։
Ա­սատ­րյանն այ­նու­հետև նշել է, որ Ի­րանն ան­պայ­ման և՛ ի­րադ­րու­թյա­նը տի­րա­պե­տե­լու, և՛ տա­րա­ծաշր­ջա­նում իր ազ­դե­ցու­թյու­նը ցու­ցադ­րե­լու մի­ջոց կգտ­նի։ «Բայց Ի­րա­նի էու­թե­նա­կան ար­ձա­գան­քը լի­նե­լու է կշ­ռա­դատ­ված ա­մե­նա­խոր մա­կար­դա­կով,- հա­մոզ­ված է նա։- Յու­րա­քան­չյուր իս­կա­պես մեծ երկ­րի նպա­տա­կը ոչ թե պար­զա­պես իր ու­ժը ցու­ցադ­րելն է կամ մար­տահ­րա­վե­րին հա­մար­ժեք պա­տաս­խան տա­լու կա­րո­ղու­թյու­նը, ին­չին Ի­րա­նը զո­րու է, այլ կշ­ռա­դատ­ված ռազ­մա­վա­րու­թյու­նը՝ եր­կա­րատև հե­ռան­կա­րում չա­րի գրա­գետ զս­պու­մը։ Ի­րա­նը հապ­ճեպ, չմ­տած­ված քայ­լեր չի ա­նում։ Պա­տաս­խա­նը լի­նե­լու է այլ կար­գի, ո­րով­հետև Ի­րա­նի նպա­տակն այլ է. տա­րա­ծաշր­ջա­նի կա­յու­նու­թյան ֆո­նին սե­փա­կան պե­տու­թյան անվ­տան­գու­թյունն ու խա­ղաղ զար­գա­ցու­մը»։ Տե­ղի ու­նե­ցող գոր­ծըն­թաց­նե­րի ֆո­նին Հա­յաս­տա­նի մա­սին խո­սե­լիս Ա­սատ­րյանն ըն­դգ­ծել է, որ մեր­ձա­վո­րարևե­լյան ճգ­նա­ժա­մը նոր փուլ է մտ­նում, և այդ փուլն ինչ ըն­թացք էլ ստա­նա՝ լար­վա­ծու­թյան հեր­թա­կան գա­լար թե մեծ պա­տե­րազմ, ազ­դե­լու է մեր երկ­րի վրա։ «Փոր­ձու­թյուն­նե­րը կա­րող են լի­նել ցան­կա­ցած մա­կար­դա­կի։ Մեզ սահ­մա­նա­կից են եր­կր­ներ, ո­րոնք կա՛մ Ի­րա­նի և Ռու­սաս­տա­նի բա­ցա­հայտ հա­կա­ռա­կորդ­ներն են, կա՛մ նրանց դեմ գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի հար­մար պլաց­դարմ են։ Չեմ կաս­կա­ծում սպառ­նա­լիք­նե­րին դի­մա­կա­յե­լու՝ մեր քա­ղա­քակ­թա­կան մեծ տա­րած­քի ըն­դու­նա­կու­թյա­նը։ Բայց հաշ­վի առ­նե­լով այն հան­գա­ման­քը, որ Հա­յաս­տանն այդ տա­րած­քի ա­ռա­վել ցա­վոտ ու կարևոր կե­տե­րից մեկն է, մենք պետք է դրսևո­րենք հա­մախ­մբ­ման ու մո­բի­լի­զա­ցիա­յի բարձ­րա­գույն աս­տի­ճան, պատ­րաստ լի­նենք զո­հո­ղու­թյան ու սխ­րան­քի։ Մենք չենք կա­րող մեզ թույլ տալ թույլ օ­ղա­կը լի­նել։ Տե­ղի ու­նե­ցող ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րի ֆո­նին երկ­րի ներ­քին և ար­տա­քին քա­ղա­քա­կա­նու­թյան յու­րա­քան­չյուր քայլ պետք է լի­նի ա­ռա­վե­լա­գույնս կշ­ռա­դատ­ված, իսկ հայ­կա­կան պե­տու­թյուն­նե­րի անվ­տան­գու­թյան հար­ցե­րը պետք է լի­նեն բա­ցար­ձակ գե­րա­կա­յու­թյուն։ Մեզ բարդ ժա­մա­նակ­ներ են սպա­սում։ Բայց Աստ­ված մեզ հետ է»,- եզ­րա­փա­կել է նա։
Սույն նյու­թի հե­ղի­նա­կը չու­նի պրո­ֆե­սոր Ա­սատ­րյա­նի լա­վա­տե­սու­թյու­նը, թե Հա­յաս­տա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը թույլ չեն տա, որ մեր եր­կի­րը լի­նի «թույլ օ­ղա­կը»։ Ցա­վոք, պաշ­տո­նա­կան Երևա­նի ի­րա­կան ար­ձա­գան­քի բա­ցա­կա­յու­թյու­նից կա­րե­լի է ար­դեն ա­սել, որ Հա­յաս­տա­նի ներ­կա­յիս իշ­խա­նու­թյու­նը հա­մա­ձայ­նել է տա­րա­ծաշր­ջա­նի ա­մե­նա­թույլ օ­ղա­կը լի­նե­լուն։ Բայց ան­վա­նի ի­րա­նա­գե­տի ա­սա­ծից հս­տակ երևում է, որ ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի վե­րա­բե­րյալ Ի­րա­նի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի ի­րա­կան լու­ծու­մը լի­նե­լու է ի­րա­նա­կան «խոր­քա­յին պե­տու­թյան» լու­ծու­մը։ Այն կա. ըն­թեր­ցող­ներն ի­րա­վունք չու­նեն դրան կաս­կա­ծե­լու։ Իսկ կաս­կա­ծող­նե­րը թող ման­րակր­կիտ ու­սում­նա­սի­րեն Ի­րա­նի պատ­մու­թյու­նը, հատ­կա­պես, երբ ի­րան­ցի­ներն սպա­սում էին թշ­նա­մա­կան ու­ժե­րի ար­տա­քին ներ­խուժ­մա­նը։
Հա­մադ­րենք պրո­ֆե­սոր Ա­սատ­րյա­նի գնա­հա­տա­կան­ներն այլ կար­ծիք­նե­րի հետ։ Մոսկ­վա­ցի ի­րա­նա­գետ Ռա­ջաբ Սա­ֆա­րո­վը հայ­տա­րա­րել է. «Թրամփն այժմ մինչև կյան­քի վեր­ջը սար­սա­փե­լի վա­խե­նա­լու է իր կյան­քի հա­մար, ո­րով­հետև Սո­լեյ­մա­նիին վե­րաց­նե­լու իր կար­գադ­րու­թյամբ նա Ա­մե­րի­կան դարձ­րել է Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի ան­հաշտ թշ­նա­մի և ցույց տվել, որ ԱՄՆ-ի հա­մար մի­ջազ­գա­յին ի­րա­վունք­ներ գո­յու­թյուն չու­նեն»։ Բայց դա ճշ­մար­տու­թյուն է։ Վե­րա­դառ­նանք ա­մե­րի­կա­ցի դի­վա­նա­գետ Չաս Ֆրի­մա­նի ա­սա­ծին, որ Թրամ­փը «ԱՄՆ-ի յու­րա­քան­չյուր զին­վո­րա­կան պաշ­տո­նյա­յի վե­րա­ծել է թի­րա­խի»։
Իսկ այժմ ըն­թեր­ցող­նե­րին հայտ­նենք, թե ա­մե­րի­կյան CNN-ի հետ հար­ցազ­րույ­ցում ինչ է ա­սել ՄԱԿ-ում Ի­րա­նի մշ­տա­կան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Մա­ջիդ Թախթ-Ռա­վան­չին։ Ա­հա նրա հայ­տա­րա­րու­թյան «ազ­դան­շա­նա­յին» դրույթ­նե­րը, ո­րոնք, ան­կաս­կած, հա­մա­ձայ­նեց­ված են առն­վազն Ի­րա­նի ԱԳՆ-ի բարձ­րա­գույն ղե­կա­վա­րու­թյան հետ:
1) «Քոդ­սի» հրա­մա­նա­տա­րին ա­հա­բեկ­չու­թյան են­թար­կե­լով՝ Վա­շինգ­տո­նը ռազ­մա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն սկ­սեց, և դրա պա­տաս­խա­նը նույն­պես լի­նե­լու է ռազ­մա­կան,
2) ԱՄՆ-ը, 2018-ին դուրս գա­լով ԳՀՀՊ-ից, տն­տե­սա­կան պա­տե­րազմ սկ­սեց Ի­րա­նի ժո­ղովր­դի դեմ և ա­ռա­վե­լա­գույն ճնշ­ման քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն է վա­րում,
3) ուր­բաթ գի­շեր նրանք պա­տե­րազ­մի նոր գլուխ բա­ցե­ցին՝ սպա­նե­լով Ի­րա­նի և նույ­նիսկ տա­րա­ծաշր­ջա­նի ա­մե­նա­ճա­նաչ­ված հրա­մա­նա­տար­նե­րից մե­կին,
4) ան­կաս­կած, դա­ժան հա­տու­ցում է լի­նե­լու, մենք գոր­ծե­լու ենք սե­փա­կան ընտ­րու­թյամբ, իսկ այդ հա­տուց­ման տեղն ու ժա­մա­նա­կը կո­րո­շի Ի­րա­նը,
5) մենք չենք կա­րող աչք փա­կել կա­տար­վա­ծի վրա և վրեժ կլու­ծենք մեր հրա­մա­նա­տա­րի հետ կա­տար­վա­ծի հա­մար։
Ամ­փո­փենք ու­սում­նա­սի­րու­թյու­նը։ Ի­հար­կե, լիո­վին հնա­րա­վոր է, որ լի­նե­լու է ինչ-որ հա­տուկ գոր­ծո­ղու­թյուն, ընդ ո­րում, ոչ միայն «Քոդս» հա­տուկ ջո­կա­տի, այլև Ի­րա­նի բո­լոր հա­տուկ ջո­կատ­նե­րի (և՛ բա­նա­կի, և՛ ծո­վա­յին, և՛ «Սա­բե­րի­նի», և՛ «Ե­գա­նե Վի­ժեի») կա­տար­մամբ։ Հնա­գույն Քեր­ման քա­ղա­քում ծն­ված Սո­լեյ­մա­նին իս­կա­պես սիր­ված էր Ի­րա­նում, հատ­կա­պես զին­վո­րա­կան շր­ջա­նակ­նե­րում։ Վրի­ժա­ռու­նե­րը չա­փա­զանց շատ են։ Ցան­կա­ցած ա­մե­րի­կա­ցի զին­վո­րա­կան հի­մա օ­րի­նա­կան թի­րախ է, հատ­կա­պես ե­թե նրան ընտ­րեն Մեր­ձա­վոր Արևել­քում, Աֆ­ղանս­տա­նում և նույ­նիսկ Այ­սր­կով­կա­սում։ Ա­մե­րի­կա­ցի­ներն ու իս­րա­յել­ցի­ներն ա­մե­նու­րեք ի­րենց «բներն» են հյու­սել։ Ի՞նչ հա­րա­բե­րու­թյամբ կլի­նի սկզբ­նա­կան հա­տու­ցու­մը։ Ա­սենք 1։100 կամ նույ­նիսկ 1։1000 հա­րա­բե­րու­թյամբ, հաշ­վի առ­նե­լով, որ Մեր­ձա­վոր Արևել­քում ոչ ա­մեն ա­մե­րի­կա­ցի վարձ­կան կա­րող է հա­վա­սա­րեց­վել զոհ­ված Ղա­սե­մի Սո­լեյ­մա­նիի ան­ձին։ Որ­տե՞ղ։ Հենց թե­կուզ Քու­վեյ­թում, Հոր­դա­նա­նում, գու­ցե Թուր­քիա­յում, էլ չա­սած Սի­րիա­յում և Ի­րա­քում գտն­վող հա­զա­րա­վոր ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի մա­սին։ Այն­պես որ, «որ­տե՞ղ» հարցն ա­մե­նաէա­կա­նը չէ։ Ինչ-որ տեղ։ Օ­րի­նակ, հան­կարծ եր­կու կամ ե­րեք ա­վիա­կիր­նե­րի վրա «ձկ­նե­րը կփ­չաց­նեն» ինչ-որ բան, նրանց ըն­թաց­քը կանգ կառ­նի, իսկ շուր­ջը փո­թո­րիկ է և այլն։ Կա­րող են կոր­ծան­վել ա­մե­րի­կա­ցի հա­զա­րա­վոր զին­ծա­ռա­յող­ներ, ո­րոնք, բա­ցի այդ ա­մե­նից, կապ չեն կա­րող հաս­տա­տել բա­զա­նե­րի և «ցա­մա­քի» հետ։ Եվ այս ան­գամ Ի­րա­նի ծո­վա­յին­նե­րը կա­րող են ընդ­հան­րա­պես օգ­նու­թյան չհաս­նել (իսկ ա­ռաջ նրանք շատ ան­գամ են փր­կել արևմտյան եր­կր­նե­րի ա­ղե­տի են­թարկ­ված ծո­վա­յին­նե­րին) կամ «չն­կա­տել» խեղդ­վող­նե­րին։ Ի՞նչ կա որ. փո­թո­րիկ էր, գո­նե ի­րենք փրկ­վեին...
Այ­սօր աշ­խար­հը գի­տի, որ Ի­րանն ա­ռայժմ հա­տուց­ման մի քա­նի հար­ված է հասց­րել Ի­րա­քում ա­մե­րի­կյան բա­զա­նե­րին։ Ընդ ո­րում, Ի­րա­նում դա լիար­ժեք վրեժ չեն հա­մա­րում գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան դի­մաց։ Այ­սօր աշ­խար­հը գի­տի նաև ուկ­րաի­նա­կան մար­դա­տար «Բոին­գի» կոր­ծան­ման մա­սին, թեև այդ հար­ցը դեռևս շատ գաղտ­նիք­ներ ու­նի, չնա­յած Ի­րա­նի զին­վո­րա­կան­նե­րը խոս­տո­վա­նել են ի­րենց մեղ­քը։ Այ­սօր կր­կին վերս­կս­վել են Ի­րա­քում ԱՄՆ-ի գործ­նա­կա­նում բո­լոր բա­զա­նե­րի հր­թի­ռա­կո­ծում­նե­րը, ո­րոնց Ի­րանն ար­դեն չի մաս­նակ­ցում. ի­րաք­ցի շիա­ներն այդ­պես վրեժ են լու­ծում ի­րենց հրա­մա­նա­տար ալ Մու­հան­դի­սի հա­մար։
Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, ինչ­պես նա­խազ­գու­շաց­նում էր պրո­ֆե­սոր Ա­սատ­րյա­նը, «Ի­րա­նի էու­թե­նա­կան ար­ձա­գանքն ինչ-որ այլ է լի­նե­լու, քան պար­զա­պես «ակն ընդ ա­կան, ա­տամն ընդ ա­տա­ման»-ը և «լի­նե­լու է կշ­ռա­դատ­ված ա­մե­նա­խոր մա­կար­դա­կով»։ Սպա­սենք. դրսևո­րենք ի­րա­նա­կան զսպ­վա­ծու­թյուն ու համ­բե­րու­թյուն։ Բայց ա­ռա­ջար­կում ենք չկաս­կա­ծել, որ աշ­խար­հը կտես­նի ու կգի­տակ­ցի «Ի­րա­նի էու­թե­նա­կան ար­ձա­գան­քը» ա­հա­բեկ­չա­կան պե­տու­թյուն­նե­րի նկատ­մամբ՝ ի դեմս ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի։ Այս­պես, թե այն­պես, Ռու­սաս­տանն ու Չի­նաս­տա­նը կսա­տա­րեն Ի­րա­նին մի­ջազ­գա­յին ա­մե­նա­բարձր մա­կար­դա­կում։ Վա­շինգ­տո­նի մեղքն ակն­հայտ է, և Մոսկ­վան ու Պե­կի­նը դա­տարկ խոս­քե­րով ի­րան­ցի­նե­րին զսպ­վա­ծու­թյան չեն կո­չի։ Հատ­կա­պես Ռու­սաս­տա­նը. լե­գենդ է դա, թե ոչ, բայց Սի­րիա­յում թուր­քե­րի խո­ցած Cy-24-ի ղե­կա­պե­տի (շտուր­ման) փր­կու­թյու­նը հա­մար­վում է հենց հան­գու­ցյալ գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի և նա «Քոդս» հա­տուկ ջո­կա­տի ար­ժա­նի­քը։
Կր­կին ու կր­կին հի­շեց­նենք. ի դեմս գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի և շիա հրա­մա­նա­տար ալ Մու­հան­դի­սի` հայ ժո­ղո­վուրդն էլ կորց­րեց թան­կա­գին բա­րե­կամ­նե­րի։ Սո­լեյ­մա­նիի դե­րի մա­սին թա­փան­ցիկ ակ­նար­կե­ցին մեր ար­ցախ­ցի գե­նե­րալ­ներ Վի­տա­լի Բա­լա­սա­նյա­նը և Ար­շա­վիր Ղա­րա­մյա­նը։ Բայց Հա­յաս­տա­նի ինչ­պես ե­րեկ­վա, այն­պես էլ այ­սօր­վա իշ­խա­նու­թյուն­նե­րը մտած­ված կեր­պով մեր ժո­ղովր­դից թաքց­նում էին այն մեծ դե­րի մա­սին տե­ղե­կու­թյու­նը, որ խա­ղա­ցել է Սո­լեյ­մա­նին Հա­լե­պում և Լա­թա­քիա­յում սի­րիա­հա­յե­րին փր­կե­լու ժա­մա­նակ, նրա են­թա­կա­նե­րի դե­րի մա­սին Դեյր էզ Զո­րում և Էլ Կա­միշ­լիում պա­շար­ված հա­յե­րին օգ­նու­թյուն ցու­ցա­բե­րե­լիս։ Իսկ ալ Մու­հան­դի­սը հենց այն մարդն է, ո­րը 2019-ի օ­գոս­տո­սին հրա­պա­րա­կավ մեր­կաց­րեց Ադր­բե­ջա­նի և Իս­րա­յե­լի կեղ­տոտ գոր­ծար­քը։ Եվ դա­տե­լով այն բա­նից, թե Ադր­բե­ջա­նի ու Թուր­քիա­յի ԶԼՄ-ներն ինչ­պես են բա­ցա­հայ­տո­րեն չա­րախն­դում գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյան կա­պակ­ցու­թյամբ և նույ­նիսկ նրան ան­վա­նում են «Ադր­բե­ջա­նի թշ­նա­մի», զոհ­ված նա­հա­տակն իս­կա­պես ու­նե­ցել է ար­ժա­նիք­ներ (թե­կուզ ոչհ­րա­պա­րա­կա­յին) Ար­ցա­խի հա­յե­րի ա­ռաջ։ Մեր ժո­ղո­վուր­դը ևս պետք է հար­գի զոհ­ված Սո­լեյ­մա­նիի և ալ Մո­հան­դի­սի հի­շա­տա­կը։ Նրանք իս­կա­պես ե­ղել են անձ­նու­րաց պայ­քա­րող­ներ ա­հա­բե­կիչ­նե­րի դեմ, ո­րոնց պատ­րաս­տել էին ԱՄՆ-ի և Իս­րա­յե­լի հա­տուկ ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը։ Հենց այդ եր­կու եր­կիրն էին ձգ­տել և ձգ­տում վե­րաց­նել քրիս­տո­նյա­նե­րին Մեր­ձա­վոր Արևել­քում։ Նշա­նա­կում է՝ նաև հա­յե­րին։ Դեմ­քով ճա­նա­չեք ձեր թշ­նա­մի­նե­րին, Հա­յաս­տա­նի և Ար­ցա­խի քա­ղա­քա­ցի­ներ։
Փառք Աստ­ծու, երբ Երևա­նում Ի­րա­նի դես­պա­նա­տա­նը բաց­վել էին Սո­լե­յա­նիի զոհ­վե­լու կա­պակ­ցու­թյամբ ցա­վակ­ցու­թյուն­նե­րի գրառ­ման օ­րերն ու ժա­մե­րը, Հա­յաս­տա­նի հա­զա­րա­վոր քա­ղա­քա­ցի­ներ, ո­րոնց թվում՝ նաև ես, գնա­ցին և ի­րենց հար­գանքն ար­տա­հայ­տե­ցին Ի­րա­նի ժո­ղովր­դա­կան հե­րո­սի հի­շա­տա­կի հան­դեպ։ Այդ օրն ինձ վի­ճակ­վեց շա­տե­րին տես­նել՝ և՛ նախ­կին իշ­խա­նու­թյու­նից, և՛ ակ­տիվ քաղ­գոր­ծիչ­նե­րից. մեր ազգն ա­ռայժմ կա­րո­ղա­նում է պատ­վել նրանց հի­շա­տա­կը, ով­քեր այս կամ այն չա­փով սա­տա­րել են հայ ժո­ղովր­դին։
Օ­բյեկ­տիվ լի­նենք. գե­նե­րալ Սո­լեյ­մա­նիի սպա­նու­թյու­նից հե­տո ԱՄՆ-ին քիչ ժա­մա­նակ և տա­րա­ծու­թյուն են մնա­ցել աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կան մա­նևրնե­րի հա­մար։ Եվ շատ հնա­րա­վոր է, որ ա­հա­բեկ­չու­թյամբ սպա­նե­լով «Քոդ­սի» հրա­մա­նա­տա­րին, Թրամ­փը հող է նա­խա­պատ­րաս­տում ա­մե­րի­կյան զոր­քե­րը, հա­մե­նայն դեպս, Ի­րա­քից և Սի­րիա­յից, չի բա­ցառ­վում, որ նաև Աֆ­ղանս­տա­նից, ամ­բող­ջու­թյամբ հա­նե­լու հա­մար։ Կա­ռա­վար­վող քաո­սի մար­տա­վա­րու­թյունն ա­ռաջ­վա պես մնում է Վա­շինգ­տո­նի զի­նա­նո­ցում, հեռ­վից և «թաքս­տա­րա­նից» կա­ռա­վար­վող քաո­սի, երբ տե­սա­նե­լիո­րեն իբր ներ­կա չես այս կամ այն երկ­րում։ Ինչ-որ ժա­մա­նակ Հա­րա­վա­յին Վիետ­նա­մից էլ ա­մե­րի­կա­ցի­ներն իբր չէին ու­զում հե­ռա­նալ, բայց պատ­մու­թյունն այլ կերպ ըն­թա­ցավ։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Հնդ­կա­չի­նի և Մեր­ձա­վոր Արևել­քի միջև հա­մա­տա­րած զու­գա­հեռ­ներն ա­նի­մաստ և ա­նար­դյու­նա­վետ են։ Պար­զա­պես սպա­սում ենք Ի­րա­նի վրե­ժին, «էու­թե­նա­կան ար­ձա­գան­քին»։ Դա ան­պայ­ման կլի­նի։
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 4840

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ