Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Գվար­դիա­կան­նե­րը չեն նա­հան­ջում

Գվար­դիա­կան­նե­րը չեն նա­հան­ջում
15.05.2020 | 00:08
Երբ Հայ­րե­նա­կան մեծ պա­տե­րազ­մի ա­վար­տից ա­միս­ներ անց` 1945 թվա­կա­նի դեկ­տեմ­բե­րին ՊԵՐՃ ՍՈՂՈ­ՅԱ­ՆԸ հաղ­թա­նա­կած վե­րա­դար­ձավ հայ­րե­նի օ­ջախ Շի­րա­կի մար­զի Ար­թի­կի շր­ջա­նի Հայ­րե­նյաց գյուղ, փոք­րիկ­նե­րը ո­տա­բո­բիկ, ձյան հաստ շեր­տի վրա­յով քայ­լե­լով, հա­սել էին գյու­ղի ծայ­րը նրան դի­մա­վո­րե­լու։ Մինչև կյան­քի վեր­ջին օ­րը սր­տա­ռուչ այս տե­սա­րա­նը չջնջ­վեց պա­տե­րազ­մի վե­տե­րան Պերճ Թադևո­սի Սո­ղո­յա­նի հի­շո­ղու­թյու­նից։
Ծն­վել է 1925 թվա­կա­նի մար­տի 15-ին, ՀՀ Շի­րա­կի մար­զի Հայ­րե­նյաց գյու­ղում։ Ա­վար­տել է հայ­րե­նի գյու­ղի 7-ա­մյա դպ­րո­ցը, ու­սու­մը շա­րու­նա­կել Լե­նի­նա­կա­նի ման­կա­վար­ժա­կան ու­սում­նա­րա­նում։ Հայ­րե­նի գյու­ղի դպ­րո­ցում հա­յոց լե­զու էր դա­սա­վան­դում, երբ սկս­վեց Հայ­րե­նա­կան մեծ պա­տե­րազ­մը, և նա գրի­չը փո­խա­րի­նեց զեն­քով։ Թիֆ­լի­սի կրտ­սեր հրամ­կազ­մի դպ­րո­ցում սո­վո­րե­լուց հե­տո կա­մա­վոր մեկ­նում է ռազ­մա­ճա­կատ, մաս­նակ­ցում ՈՒկ­րաի­նա­յի, Բե­լա­ռու­սի, Քյո­նիգս­բեր­գի, Մերձ­բալ­թյան հան­րա­պե­տու­թյուն­նե­րի ա­զա­տագր­ման հա­մար մղ­վող մար­տե­րին։ Եր­կու ան­գամ վի­րա­վոր­վել է, սա­կայն ա­պա­քին­վե­լուց հե­տո կր­կին մեկ­նել ռազ­մա­ճա­կատ։ Հա­սել է մինչև Բեռ­լին։
Պա­տե­րազ­մից հե­տո Պերճ Սո­ղո­յա­նը նախ սո­վո­րում է Երևա­նի ման­կա­վար­ժա­կան ինս­տի­տու­տի պատ­մու­թյան ֆա­կուլ­տե­տում, դառ­նում է Ար­թի­կի շրջ­կո­մի ա­ռա­ջին քար­տու­ղար, այ­նու­հետև ու­սու­մը շա­րու­նա­կում Մոսկ­վա­յի պե­տանվ­տան­գու­թյան կո­մի­տեի բարձ­րա­գույն դպ­րո­ցում, որն ա­վար­տե­լուց հե­տո աշ­խա­տան­քի է անց­նում պե­տանվ­տան­գու­թյան հա­մա­կար­գում։ 1955 թվա­կա­նին պե­տանվ­տան­գու­թյան մա­յոր Պերճ Սո­ղո­յա­նը նշա­նակ­վում է Կի­րո­վա­կան քա­ղա­քի ներ­քին գոր­ծե­րի բաժ­նի պետ։ Պաշ­տո­նա­վա­րում է 12 տա­րի։ 1967-1972 թթ. Երևա­նի 26 կո­մի­սար­նե­րի շր­ջա­նի, 1972-1985 թթ. Ա­րա­րա­տի շր­ջա­նի ներ­քին գոր­ծե­րի բաժ­նի պետն էր։ Նա ե­ղել է լե­գեն­դար մար­շալ Հով­հան­նես Բաղ­րա­մյա­նի զին­վո­րը։ Ցու­ցա­բե­րած բա­ցա­ռիկ խի­զա­խու­թյան հա­մար Սո­ղո­յա­նը ար­ժա­նա­ցել է բազ­մա­թիվ մե­դալ­նե­րի, շքան­շան­նե­րի, պե­տա­կան պարգևնե­րի, «Քյո­նիգս­բեր­գի գրավ­ման», «Հայ­րե­նա­կան մեծ պա­տե­րազ­մի», «Փառ­քի» շքան­շան­նե­րի, «Ա­րիու­թյան», «Մար­տա­կան ծա­ռա­յու­թյան» մե­դալ­նե­րի։ Բա­նա­կում, ոս­տի­կա­նու­թյու­նում, պե­տանվ­տան­գու­թյան հա­մա­կար­գում նրա ծա­ռա­յու­թյան տա­րի­ներն անց­նում են չորս տաս­նյա­կից։ Երկ­րա­յին կյան­քից հե­ռա­ցել է 2014 թվա­կա­նի նո­յեմ­բե­րի 22-ին` Երևա­նում, հու­ղար­կա­վոր­վել ծնն­դա­վայ­րի` Հայ­րե­նյա­ցի գե­րեզ­մա­նա­տա­նը։ Ծնն­դյան 90-ա­մյա­կի օ­րը Վա­նա­ձո­րում` Հայ­քի հրա­պա­րա­կում, Խո­րե­նա­ցու փո­ղո­ցում գտն­վող այն շեն­քում որ­տեղ եր­կար տա­րի­ներ ապ­րել է Պերճ Սո­ղո­յա­նը, տե­ղադր­վել է հու­շա­տախ­տակ։ Նա շատ բա­րի, կա­մե­ցող, բո­լո­րին օգ­նու­թյան հաս­նող անձ­նա­վո­րու­թյուն էր։ Այս տա­րին հո­բե­լյա­նա­կան է, քա­նի որ լրա­ցավ մեծ հա­յի ծնն­դյան հո­բե­լյա­նա­կան 95-ա­մյա­կը, իսկ Հաղ­թա­նա­կի` 75-ա­մյա­կը։
Վե­տե­րա­նի հա­մար թանկ են հատ­կա­պես մար­շալ Բաղ­րա­մյա­նի հետ կապ­ված հու­շե­րը։ Մեծ Հայ­րե­նա­կա­նի տա­րի­նե­րին Մերձ­բալ­թյան ռազ­մա­ճա­կա­տում, ո­րի հրա­մա­նա­տարն էր այն ժա­մա­նակ բա­նա­կի գե­նե­րալ Հով­հան­նես Բաղ­րա­մյա­նը, Սո­ղո­յա­նին բախտ է վի­ճակ­վել հան­դի­պե­լու լե­գեն­դար զո­րահ­րա­մա­տա­րին, լու­սան­կար­վե­լու նրա հետ։ «Մի ան­գամ Բաղ­րա­մյա­նը «Կու­կու­րուզ­նի­կով» ժա­մա­նեց շտաբ, իսկ ես հեր­թա­պահ էի։ 1945-ի ապ­րիլն էր, և ես ա­ռա­ջին ան­գամ տե­սա Բաղ­րա­մյա­նին։ Նա շատ ազ­դե­ցիկ ե­լույթ ու­նե­ցավ, և իմ գլ­խում տպա­վոր­վեց նրա ա­սած մի նա­խա­դա­սու­թյու­նը «Գվար­դիա­կան­նե­րը եր­բեք չպետք է նա­հան­ջեն»։ Երկ­րորդ ան­գամ Բաղ­րա­մյա­նին հան­դի­պե­ցի պա­տե­րազ­մից հե­տո` Կի­րո­վա­կա­նում։ Նա պետք է ըն­տր­վեր Գե­րա­գույն խոր­հր­դի ան­դամ։ Ե­կավ, մաս­նակ­ցեց Մյաս­նի­կյա­նի ար­ձա­նի բաց­մա­նը, այդ­տեղ էլ ա­ռա­ջին քար­տու­ղա­րը Բաղ­րա­մյա­նին ա­սաց, որ ես նրա զին­վորն եմ ե­ղել։ Ես մո­տե­ցա, կրկ­նե­ցի խոս­քե­րը, որ ընդ­միշտ ու­ղե­ղիս մեջ էին դաջ­վել, նա հուզ­վեց, փա­թաթ­վեց ինձ։ Այ­նու­հետև, երբ գա­լիս էր, միշտ հան­դի­պում էինք»,- պատ­մել է Սո­ղո­յա­նը։
Վաս­տա­կա­շատ, սկզ­բուն­քա­յին սպա­յի, մեծ հա­յի պայ­ծառ հի­շա­տա­կը միշտ վառ է նրան ճա­նա­չող­նե­րի, ըն­կեր­նե­րի, հա­րա­զատ­նե­րի սր­տե­րում։
ՀՈՎ­ՀԱՆ­ՆԵՍ ՍԱՐԳ­ՍՅԱՆ
Լրագ­րող, Շի­րա­կի մարզ, գյուղ Հայ­րե­նյաց
Դիտվել է՝ 4042

Մեկնաբանություններ