Մանրամասն որոնում (արխիվ)
18.04.2024
 
Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 
Նորություններ » «Անհ­րա­ժեշտ է կան­խել գյուղն­շա­նա­կութ­յան հո­ղե­րի դեգ­րա­դա­ցու­մը»

«Անհ­րա­ժեշտ է կան­խել գյուղն­շա­նա­կութ­յան հո­ղե­րի դեգ­րա­դա­ցու­մը»

«Անհ­րա­ժեշտ է կան­խել գյուղն­շա­նա­կութ­յան հո­ղե­րի դեգ­րա­դա­ցու­մը»
11.02.2020 | 03:51
Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան տա­րած­քը զբա­ղեց­նում է 29743 քա­ռա­կու­սի կի­լո­մետր: ՀՀ հո­ղա­յին ֆոն­դի առ­կա­յու­թյան և բաշխ­ման վե­րա­բե­րյալ 2019 թվա­կա­նի հո­ղա­յին հաշ­վեկշ­ռի հա­մա­ձայն գյու­ղատն­տե­սա­կան նշա­նա­կու­թյան հո­ղե­րը կազ­մում են 2044,2 հա­զար հեկ­տար, ո­րից վա­րե­լա­հո­ղեր՝ 444,8 հա­զար հեկ­տար, բազ­մա­մյա տն­կարկ­ներ՝ 36,4 հա­զար հեկ­տար, խոտ­հարք­ներ՝ 121,1 հա­զար հեկ­տար, ա­րոտ­ներ՝ 1051,1 հա­զար հեկ­տար, բնա­կա­վայ­րե­րի հո­ղեր՝ 151,9 հա­զար հեկ­տար, ո­րից տնա­մերձ և այ­գե­գոր­ծա­կան հո­ղեր՝ 94,6 հա­զար հեկ­տար: Հան­րա­պե­տու­թյան ընդ­հա­նուր տա­րած­քում ընդգ­րկ­ված են նաև այլ նշա­նա­կու­թյան հո­ղեր, սա­կայն այս հոդ­վա­ծում կանդ­րա­դառ­նանք գյուղն­շա­նա­կու­թյան հո­ղե­րին:
Սա­կա­վա­հող Հա­յաս­տա­նի 450 հա­զար հեկ­տար վա­րե­լա­հո­ղե­րի ու­ղիղ կե­սը չի մշակ­վում, ուս­տի ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը գյու­ղատն­տե­սա­կան նշա­նա­կու­թյան վա­րե­լա­հո­ղերն ա­ռա­վել նպա­տա­կա­յին օգ­տա­գոր­ծե­լու հա­մար մտա­դիր է փո­փո­խու­թյուն­ներ կա­տա­րել Հա­յաս­տա­նի հո­ղա­յին օ­րենս­գր­քում, ո­րով չմ­շակ­վող հո­ղե­րը վար­ձա­կա­լու­թյամբ կտ­րա­մադր­վեն նրանց, ով­քեր կկա­րո­ղա­նան մշա­կել դրանք:
Այս և գյու­ղո­լոր­տի այլ հար­ցե­րի շուրջ «Ի­րա­տե­սը» զրու­ցեց «Կա­նաչ ա­րա­հետ» ՀԿ-ի նա­խա­գահ, կա­յուն գյու­ղատն­տե­սու­թյան խոր­հր­դա­տու ՆՈՒ­ՆԵ ՍԱ­ՐՈՒ­ԽԱ­ՆՅԱ­ՆԻ հետ։ Նա իր աշ­խա­տան­քա­յին ա­վե­լի քան 30 տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում նպաս­տել է հա­մայ­նք­նե­րում կա­յուն գյու­ղատն­տե­սու­թյան զար­գաց­մա­նը, տրա­մադ­րել խոր­հր­դատ­վա­կան և տե­ղեկատ­վա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն, «Կա­նաչ ա­րա­հե­տի» ա­ջակ­ցու­թյամբ նյու­թա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն է ցու­ցա­բեր­վել նաև տե­ղա­ցի ֆեր­մեր­նե­րին՝ օր­գա­նա­պես մա­քուր մթերք ար­տադ­րե­լու հա­մար:

ՄՏԱՀՈԳԻՉ ԽՆԴԻՐ
Նու­նե Սա­րու­խա­նյա­նի դի­տարկ­մամբ, գյու­ղատն­տե­սա­կան հո­ղա­տես­քե­րի, հատ­կա­պես վա­րե­լա­հո­ղե­րի և բազ­մա­մյա տն­կարկ­նե­րի, նպա­տա­կա­յին ու ար­դյու­նա­վետ օգ­տա­գործ­ման հիմ­նախն­դի­րը գնա­լով ա­վե­լի հրա­տապ է դառ­նում: Հան­րա­պե­տու­թյան գրե­թե բո­լոր հա­մայ­նք­նե­րում միգ­րա­ցիա­յի պատ­ճա­ռով լք­ված հո­ղա­տա­րածք­նե­րի խն­դի­րը մտա­հո­գիչ է այն ա­ռու­մով, որ դրանք տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում ոչ միայն չեն մշակ­վում, այլև վնա­սում են հա­րա­կից մշակ­վող հո­ղա­տա­րածք­նե­րը:
-Այ­սօր գյու­ղատն­տե­սա­կան հո­ղե­րի վատ­թա­րաց­ման և ար­դյու­նա­վե­տու­թյան նվա­զեց­ման հիմ­նա­կան պատ­ճա­ռը ոչ միայն կլի­մա­յի գլո­բալ փո­փո­խու­թյունն է, այլև հո­ղի է­րո­զիան, ա­ղա­կա­լու­մը, քի­միա­կան, կեն­սա­բա­նա­կան ու ռա­դիոակ­տիվ աղ­տո­տու­մը, սո­ղանք­ներն ու ջր­հե­ղեղ­նե­րը: Ար­դյուն­քում տե­ղի է ու­նե­նում հո­ղե­րի բեր­րիու­թյան ան­կում, կեն­սա­բազ­մա­զա­նու­թյան կր­ճա­տում, տա­րածք­նե­րի դեգ­րա­դա­ցիա ու ա­նա­պա­տա­ցում: Այս­տեղ է, որ օգ­նու­թյան է գա­լիս կա­յուն գյու­ղատն­տե­սու­թյու­նը, ո­րի ոս­կի կա­նոնն է՝ պահ­պա­նի՛ր հո­ղը: Այ­սօր բեր­րիու­թյան ա­հա­վոր ան­կում կա, հո­ղե­րի բեր­րիու­թյու­նը 2-3 ան­գամ նվա­զել է, խն­դի­րը պետք է մտա­հո­գի և՛ կա­ռա­վա­րու­թյա­նը և՛ գյու­ղատն­տե­սա­կան ուղղ­վա­ծու­թյուն ու­նե­ցող ՀԿ-նե­րին,- ա­սում է տի­կին Սա­րու­խա­նյա­նը:
Նրա հա­մոզ­մամբ, անմ­շակ գյու­ղատն­տե­սա­կան հո­ղե­րի վե­րա­բե­րյալ կա­ռա­վա­րու­թյան ծրա­գի­րը ո­րոշ չա­փով կկան­խի հո­ղե­րի դեգ­րա­դա­ցու­մը: Հա­յաս­տա­նում գյու­ղատն­տե­սու­թյան զար­գաց­ման բնա­գա­վա­ռի փոր­ձա­ռու մաս­նա­գե­տի խոս­քով` տար­բեր մար­զե­րում գե­րա­զանց մշակ­ված հո­ղա­տա­րածք­նե­րի հարևա­նու­թյամբ կա­րե­լի է տես­նել նաև չմ­շակ­ված, մո­լա­խո­տե­րով պատ­ված հո­ղակ­տոր­ներ, ո­րոնք չա­րիք են մշակ­ված հո­ղե­րի հա­մար, դրանք ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում կվե­րած­վեն ա­րո­տա­վայ­րե­րի, մա­ցա­ռուտ­նե­րի ու աղ­բա­վայ­րե­րի: ՈՒս­տի գյու­ղատն­տե­սա­կան նշա­նա­կու­թյան հո­ղե­րի օգ­տա­գործ­ման ար­դյու­նա­վե­տու­թյան բարձ­րաց­ման նպա­տա­կով կա­ռա­վա­րու­թյան մշա­կած հա­յե­ցա­կար­գի նա­խա­գի­ծը նրա կար­ծի­քով ճիշտ և ժա­մա­նա­կին ար­ված քայլ է:
ՀՈ­ՂԸ ԳՐԱ­ԳԵՏ ՄՇԱԿ­ՄԱՆ ԿԱ­ՐԻՔ ՈՒ­ՆԻ
Նու­նե Սա­րու­խա­նյա­նի փո­խանց­մամբ` իր ղե­կա­վա­րած ՀԿ-ի ու­սում­նա­կան կենտ­րո­նում բազ­մա­թիվ ֆեր­մեր­ներ հո­ղի գրա­գետ մշակ­ման և սե­փա­կան տն­տե­սու­թյուն­նե­րի զար­գաց­ման հա­մար անհ­րա­ժեշտ խոր­հր­դատ­վու­թյուն ու գի­տե­լիք­ներ են ստա­ցել: ՀԿ-ն նա­խա­տե­սում է նմա­նա­տիպ ու­սում­նա­կան կենտ­րոն­ներ ստեղ­ծել նաև Տա­վու­շի, Լո­ռու և Շի­րա­կի մար­զե­րում:
-Այ­սօր հա­մա­ցան­ցը հե­ղեղ­ված է բազ­մա­թիվ խոր­հր­դատ­վական տե­սաե­րիզ­նե­րով, ո­րոնք ա­վե­լի շատ վնա­սում են գյու­ղատն­տե­սու­թյամբ զբաղ­վող մարդ­կանց, քա­նի որ յու­րա­քան­չյուր երկ­րի, տա­րա­ծաշր­ջա­նի գյուղն­շա­նա­կու­թյան հո­ղերն ու­նեն ի­րենց ա­ռանձ­նա­հատ­կու­թյուն­նե­րը և, օ­տա­րինն ըն­դօ­րի­նա­կե­լով, սպաս­վող ար­դյուն­քը կա­րող է և հիաս­թա­փեց­նել: ՈՒս­տի կար­ծում եմ, որ ցան­կա­լի է վե­րա­կանգ­նել եր­բեմ­նի «Գյու­ղա­կան ժամ» հա­ղոր­դա­շա­րը, ո­րը հս­կա­յա­կան տե­ղե­կատ­վա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն էր հո­ղա­գոր­ծու­թյամբ զբաղ­վող­նե­րի հա­մար: Մենք ևս մտա­դիր ենք գյու­ղատն­տե­սու­թյան վե­րա­բե­րյալ ու­սու­ցո­ղա­կան ֆիլ­մեր պատ­րաս­տե­լու, ո­րի հա­մար, ի­հար­կե ֆի­նան­սա­կան մի­ջոց­ներ են հար­կա­վոր, որն այս պա­հին չու­նենք:
Նման հա­ղոր­դում­ներն ու ու­սու­ցո­ղա­կան ֆիլ­մե­րը կօգ­նեն նաև ջեր­մո­ցա­յին տն­տե­սու­թյամբ զբաղ­վել ցան­կա­ցող­նե­րին, մա­նա­վանդ որ ՀՀ կա­ռա­վա­րու­թյու­նը ո­րո­շել է սուբ­սի­դա­վո­րել ջեր­մատ­նե­րի կա­ռու­ցու­մը:
-Այս քայ­լը նույն­պես կարևոր է, քա­նի որ փոքր տա­րածք­նե­րից ֆեր­մեր­նե­րը կա­րո­ղա­նում են ստա­նալ բարձր բերք, մեծ ե­կա­մուտ, հատ­կա­պես, որ պա­հան­ջար­կը կա: Տե­սեք, մեր ու­սուց­ման կենտ­րո­նը բա­ցի կր­թա­կան ու խոր­հր­դատ­վա­կան մի­ջո­ցա­ռում­ներ անց­կաց­նե­լուց զբաղ­վում է նաև տե­ղում է­կո­լո­գիա­պես մա­քուր գյուղմ­թերք­նե­րի ար­տադ­րու­թյամբ, գյու­ղատ­նտե­սա­կան ո­լոր­տում նոր տեխ­նո­լո­գիա­նե­րի ներ­դր­մամբ, նյու­թա­տեխ­նի­կա­կան ա­ջակ­ցու­թյուն է տրա­մադ­րում ֆեր­մեր­նե­րին և ֆեր­մե­րա­յին տն­տե­սու­թյուն­նե­րին: ՈՒ­րա­խա­լի է, երբ հա­ջորդ հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ նրանք ներ­կա­յա­նում են ի­րենց ջեր­մատ­նե­րում ա­ճեց­րած բնամ­թերք­նե­րի ո­րա­կով ու ստաց­վող ար­դյուն­քով,- ա­սում է տի­կին Սա­րու­խա­նյա­նը:
Հո­ղի գրա­գետ մշակ­ման, թու­նա­քի­մի­կատ­նե­րը չչա­րա­շա­հե­լու դեպ­քում փոքր հո­ղա­տա­րած­քից կա­րե­լի է ա­վե­լի շատ ե­կա­մուտ ստա­նալ, քան մեծ տա­րած­քից: Այդ ա­ռու­մով ջեր­մատ­նե­րը նա­խընտ­րե­լի են, դրանք հնա­րա­վո­րու­թյուն կտան զար­գաց­նե­լու տե­ղա­կան շու­կան: Սա­կայն ջեր­մա­տունն ինք­նին փակ հա­մա­կարգ է, որ­տեղ առ­կա են խո­նա­վու­թյուն, բույ­սե­րի զա­նա­զան հի­վան­դու­թյուն­նե­րի ու վնա­սա­տու­նե­րի բարձր ռիս­կայ­նու­թյուն, որ­տեղ պա­հանջ­վում է մի­ջա­վայ­րի հա­մար օպ­տի­մալ ջեր­մաս­տի­ճա­նի պահ­պա­նում, ուս­տի այս­տեղ անհ­րա­ժեշտ են բա­նի­մաց մաս­նա­գետ­ներ: Տի­կին Սա­րու­խա­նյանն ու­րա­խու­թյամբ նշեց, որ Հա­յաս­տա­նի ազ­գա­յին ագ­րա­րա­յին հա­մալ­սա­րա­նի ագ­րո­բիզ­նե­սի ու­սուց­ման կենտ­րո­նում բաց­վել է ջեր­մատ­նա­յին բա­ժին, որ­տեղ գյու­ղատն­տես­նե­րը մաս­նա­գի­տա­նում են նաև ջեր­մո­ցա­յին տն­տե­սու­թյան ո­լոր­տում:
Այ­նու­հան­դերձ, հան­րա­պե­տու­թյան հատ­կա­պես հե­ռա­վոր ու սահ­մա­նա­մերձ հա­մայ­նք­նե­րում գյու­ղատն­տես մաս­նա­գետ­նե­րի խիստ կա­րիք կա:
-Նախ­կի­նում մեծ ու­շադ­րու­թյուն էր դարձ­վում գյու­ղատն­տե­սա­կան կր­թու­թյա­նը, ան­գամ դպ­րո­ցում դա­սա­ժա­մեր կա­յին, դպ­րո­ցա­կան նս­տա­րա­նից ա­շա­կեր­տը դաս­տիա­րակ­վում էր հո­ղի, գյու­ղատն­տե­սու­թյան հան­դեպ սի­րով: Նաև կա­յին փոր­ձա­ցու­ցադ­րա­կան տն­տե­սու­թյուն­ներ, որ­տեղ ա­պա­գա գյու­ղատն­տես­նե­րը հմ­տա­նում էին ի­րենց մաս­նա­գի­տու­թյան մեջ: Այ­սօր նույն ագ­րա­րա­յին հա­մալ­սա­րա­նում փորձ է ար­վում վե­րա­կանգ­նե­լու այդ ար­դյու­նա­վետ պրակ­տի­կան: Բա­ցի այդ գյու­ղատն­տե­սը պետք է տի­րա­պե­տի ու հետևի գյու­ղատն­տե­սու­թյան հա­մաշ­խար­հա­յին փոր­ձին, տե­ղե­կատ­վու­թյանն ու գի­տու­թյան ա­ռա­ջըն­թա­ցին: Սկ­սած օգ­տա­գործ­վող թու­նա­քի­մի­կատ­նե­րից, մշակ­ման ե­ղա­նակ­նե­րից, կլի­մա­յի գլո­բալ փո­փո­խու­թյու­նից, այս ա­մե­նը մեծ ազ­դե­ցու­թյուն է ու­նե­նում գյու­ղատն­տե­սու­թյան վրա, ան­գամ հի­վան­դու­թյուն­նե­րի տե­սակ­ներն են փոխ­վում, մշա­կու­թյան ե­ղա­նա­կը, դրա հա­մար ո­րա­կյալ մաս­նա­գետ­ներ ու­նե­նա­լը շատ կարևոր է: Բայց հե­ռա­վոր գյու­ղե­րում աշ­խա­տե­լու հա­մար պետք է նաև բարձր աշ­խա­տա­վար­ձով ու կեն­ցա­ղա­յին պայ­ման­նե­րի ա­պա­հով­մամբ շա­հագ­րգ­ռել ե­րիտա­սարդ մաս­նա­գետ­նե­րին: Այս­տեղ պե­տու­թյու­նը, տե­ղա­կան իշ­խա­նու­թյուն­ներն ա­նե­լիք ու­նեն,- հա­վե­լեց Նու­նե Սա­րու­խա­նյա­նը:
Մաս­նա­գե­տի խոս­քով` տա­րա­ծաշր­ջա­նում, օ­րի­նակ՝ Վրաս­տա­նում, գյու­ղատն­տե­սու­թյան զար­գաց­մա­նը երկ­րի բնակ­լի­մա­յա­կան բա­րեն­պաստ պայ­ման­նե­րից բա­ցի մե­ծա­պես նպաս­տել է նաև ներդ­րում­նե­րի հոս­քը, ո­րի ար­դյուն­քում հիմն­վել են հա­րյու­րա­վոր հեկ­տար­ներ հա­տապ­տուղ­նե­րի՝ հա­պա­լա­սի, ազն­վա­մո­րու, ե­լա­կի և այլ տն­կարկ­ներ և տն­կա­րան­ներ:
Ինչ վե­րա­բե­րում է Հա­յաս­տա­նին, ա­պա տի­կին Սա­րու­խա­նյա­նը հա­վաս­տիաց­նում է, որ Հա­յաս­տա­նի գյու­ղատն­տե­սու­թյու­նը հետ չի մնում հարևան երկ­րից, այլ ընդ­հա­կա­ռա­կը: Վեր­ջին տա­րի­նե­րին Հա­յաս­տա­նի օր­գա­նա­կան և կա­յուն գյու­ղատն­տե­սու­թյան զար­գաց­մանն ուղղ­ված բազ­մա­թիվ մի­ջազ­գա­յին կա­ռույց­ներ, ինչ­պի­սիք են Եվ­րա­միու­թյու­նը, ՄԱԿ-ի զար­գաց­ման գոր­ծա­կա­լու­թյու­նը, ավ­ստ­րիա­կան զար­գաց­ման և շվեյ­ցա­րա­կան զար­գաց­ման գոր­ծա­կա­լու­թյուն­նե­րը և այլն, բա­վա­կա­նին ա­ջակ­ցու­թյուն են ցու­ցա­բե­րում, և հիմ­նա­կա­նում՝ հա­տապ­տուղ­նե­րի տն­կարկ­ներ, պտ­ղա­տու այ­գի­ներ հիմ­նե­լու հար­ցում: Այս հար­ցում օ­ժան­դա­կում են «Կա­նաչ ա­րա­հետ» ՀԿ-ն, ինչ­պես նաև մի շարք տե­ղա­կան և մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­ներ: Իսկ քա­նի որ այդ հա­տապտ­ղա­յին թփերն ու ծա­ռե­րը զանգ­վա­ծա­յին բեր­քատ­վու­թյուն են ա­պա­հո­վում միայն կյան­քի 4-5-րդ տա­րում, ուս­տի ար­դյուն­քը կա­րե­լի է ակն­կա­լել ա­վե­լի ուշ:
Ա­նուշ ՆԵՐ­ՍԻ­ՍՅԱՆ
Դիտվել է՝ 27326

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ

ԲեռնելԲեռնել

Ասում են...

. .

Տարածաշրջանային

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Թուրքական տրանսպորտային շահը առավել քան հստակ է

Մերձավոր Արևելքում էսկալացիայի խորացումը կարող է էապես փոխել տարածաշրջանային (ներառյալ Հարավային Կովկասը) տրանսպորտային-լոգիստիկ համակարգը...

Սոցցանցային գրառումներ

Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ
Պետության անունից գործողը կրկնակի պատասխանատու պիտի լինի օրենքի առաջ

Բաժնի բոլոր նորությունները »

«Իրատես» թերթի արխիվից

Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը
Եվրասիականության թուրքական բաղադրիչը

Բաժնի բոլոր նորությունները »

Ծաղրանկարչի կսմիթ

Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
Բիզնես համագործակցություն պետության հովանու ներքո
2024 © Irates.am
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Մեջբերումներ անելիս ակտիվ հղումը Irates.am-ին պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն առանց Irates.am-ին հղման արգելվում է: Կայքում արտահայտված կարծիքները պարտադիր չէ, որ համընկնեն կայքի խմբագրության տեսակետին: Գովազդների բովանդակության համար կայքը պատասխանատվություն չի կրում: Էլեկտրոնային հասցե՝ info@irates.am
ԲաժանորդագրվելԳործընկերներՀետադարձ կապ
.