Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

ԵԱՏՄ-ի տա­րօ­րի­նակ գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վը՝ Երևա­նում

ԵԱՏՄ-ի տա­րօ­րի­նակ գա­գաթ­նա­ժո­ղո­վը՝ Երևա­նում
15.10.2019 | 00:22

(Նախորդ մասը)

Հայ­կա­կան բազ­մա­թիվ ԶԼՄ-ներ հա­ղոր­դել են, որ երբ «Դվի­նում» Փա­շի­նյա­նը Պու­տի­նից ի­մա­ցավ, որ նա հան­դի­պե­լու է Քո­չա­րյա­նի կնոջ հետ, շփոթ­մուն­քի մեջ ըն­կավ ու մի լավ «խմեց»։ Դրա­նից հե­տո ինչ-որ ան­նա­խա­դեպ բան ե­ղավ։ Պու­տի­նին ոչ մի տեղ չդի­մա­վո­րած, ամ­բողջ օ­րը նրա դեմ դր­սի պատ­վե­րի շր­ջա­նակ­նե­րում հան­րա­հա­վաք­ներ անց­կաց­րած, ա­րա­րո­ղա­կար­գա­յին նվաս­տա­ցում­ներ (ե­թե ոչ՝ վի­րա­վո­րանք­ներ) հասց­րած հա­կա­ռու­սա­կան քա­րոզ­չու­թյուն միաց­րած Նի­կո­լը կար­գադ­րեց ի­րեն շտապ հասց­նել օ­դա­նա­վա­կա­յան։ Դա­տե­լով ըստ ա­մե­նայ­նի, նա չէր ու­զում, որ Պու­տի­նի վեր­ջին հան­դի­պու­մը լի­նի Քո­չա­րյան­նե­րի հետ։


Երբ Փա­շի­նյա­նին օ­դա­նա­վա­կա­յան տա­նող շքա­խում­բը հա­սավ Էջ­միած­նի ճա­նա­պար­հին, իս­կա­կան մար­տա­ֆիլմ սկս­վեց։ Պարզ­վեց, որ նի­կո­լա­կան­նե­րը հետ են մնում Պու­տի­նի շքախմ­բից։ Փա­շի­նյա­նը պա­հան­ջեց վա­զան­ցել նրանց, ին­չը փո­ղո­ցի նե­ղու­թյան պայ­ման­նե­րում անհ­նար էր։ Մի պահ եր­կու երկ­րի ղե­կա­վար­նե­րի անվ­տան­գու­թյան ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րի աշ­խա­տա­կից­նե­րի միջև նույ­նիսկ խն­դիր­ներ ա­ռա­ջա­ցան։ ՌԴ նա­խա­գա­հի պա­հա­կա­խում­բը Փա­շի­նյա­նի շքախմ­բին թույլ չտ­վեց Պու­տի­նին վա­զան­ցել, ո­րով­հետև չգի­տեր, թե ինչ մե­քե­նա­ներ են ի­րենց հետևից գա­լիս։ Բախ­ման ու վթա­րի վտանգ ա­ռա­ջա­ցավ (հարց­րեք այդ հատ­վա­ծում հեր­թա­պա­հող պե­տավ­տո­տե­սուչ­նե­րին, և նրանք ման­րա­մաս­ներ կպատ­մեն)։ Միայն ու­ղիղ կա­պից հե­տո Պու­տի­նի շա­րա­սյու­նը կանգ ա­ռավ ու Փա­շի­նյա­նի շքախմ­բին թույլ տվեց ա­ռաջ անց­նել։ Փա­շի­նյանն ան­ցավ ա­ռաջ, որ Պու­տի­նին դի­մա­վո­րի «Զվարթ­նո­ցում» և կր­կին զրույց ու­նե­նա։
Մեր ու­նե­ցած հա­վաս­տի տե­ղե­կու­թյան հա­մա­ձայն, մեկ ժա­մից ա­վե­լի տևած այդ զրույ­ցի ըն­թաց­քում գործ­նա­կա­նում ոչ մի թե­մա չի քն­նարկ­վել։ Փա­շի­նյա­նը Պու­տի­նին ա­ռա­ջար­կել է խմել, բայց վեր­ջինս հրա­ժար­վել է, միայն քա­ղա­քա­վա­րու­թյու­նից ել­նե­լով մի կում է ա­րել։ Իսկ Հա­յաս­տա­նի վար­չա­պե­տը ծայ­րա­հեղ նյար­դա­յին վի­ճա­կում մի շիշ կո­նյակ է խմել, ուս­տի վեր­ջում Պու­տի­նի հետ ող­ջա­գուր­վել է ճիշտ այն­պես, ինչ­պես հար­բած­ներն են գր­կա­խառն­վում հրա­ժեշ­տի ժա­մա­նակ։ Այդ ա­մե­նը շատ ծի­ծա­ղե­լի կլի­ներ, ե­թե այդ­քան տխուր չլի­ներ։ Ի­զուր չէ, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի «ինք­նիշ­խան» քայ­լե­րից հե­տո ա­նեկ­դոտ տա­րած­վեց, թե «Զվարթ­նո­ցում» Պու­տի­նին հրա­ժեշտ տա­լուց հե­տո Նի­կոլն ա­վե­լի ա­րա­գըն­թաց ինք­նա­թի­ռով Մոսկ­վա է թռել` նրան նո­րից դի­մա­վո­րե­լու։


Ար­դեն հոկ­տեմ­բե­րի 7-ին հայ­կա­կան ԶԼՄ-նե­րի մեծ մա­սը հայտ­նեց, որ «Պու­տին-Քո­չա­րյան թե­ման» ար­դեն շա­րու­նա­կու­թյուն ու­նի։ Անհ­րա­ժեշտ եմ հա­մա­րում ո­րոշ բա­ներ ուղ­ղա­կի մեջ­բե­րել։ Այս­պես, մի խումբ հայ քա­ղա­քա­կան ու հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ­ներ, սպոր­տի, մշա­կույ­թի և գի­տու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­ներ հան­դես են ե­կել հայ­տա­րարու­թյամբ ի պաշտ­պա­նու­թյուն Հա­յաս­տա­նի երկ­րորդ նա­խա­գահ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի։ Ա­հա թե ինչ է աս­վում հայ­տա­րա­րու­թյան մեջ. «Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կող­մից Հա­յաս­տա­նի դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի, դա­տա­վոր­նե­րի ու Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի նկատ­մամբ ի­րա­կա­նաց­վող կո­պիտ ճն­շու­մը մեզ հա­մար վտան­գի լուրջ ազ­դան­շան է դար­ձել։ Ցա­վով նշում ենք, որ ՀՀ վար­չա­պե­տը, կա­ռա­վա­րող քա­ղա­քա­կան ու­ժը, հայ­տա­րա­րե­լով ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան ար­ժեք­նե­րին հա­վա­տար­մու­թյան, երկ­րում քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում­նե­րի ան­թույ­լատ­րե­լիու­թյան, դա­տաի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի ան­կա­խու­թյան ա­պա­հով­ման ձգտ­ման մա­սին, գործ­նա­կա­նում ար­մա­տա­պես հա­կա­ռակ քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն են ի­րա­կա­նաց­նում։ Ազ­գա­յին-պե­տա­կան շա­հե­րին հա­կադր­վում են անձ­նա­կան հա­վակ­նու­թյուն­ներն ու կաս­կա­ծե­լի քա­ղա­քա­կան նպա­տակ­նե­րը։ Ակն­հայտ է, որ դա­տա­կան լսում­նե­րի փու­լում գտն­վող «Մար­տի 1-ի» գործն ար­դեն պա­տաս­խան չի տա գլ­խա­վոր հար­ցին, թե ով է մե­ղա­վոր 10 մար­դու սպա­նու­թյան հա­մար։ Դա ոչ թե «Մար­տի 1-ի» գործ է, այլ ԼՂՀ ա­ռա­ջին և Հա­յաս­տա­նի երկ­րորդ նա­խա­գա­հի քա­ղա­քա­կան հե­տապն­դում, նրան ա­մեն գնով կա­լան­քի տակ պա­հե­լու մո­լա­գար ցան­կու­թյուն։ Ընդ­հա­նուր ի­րա­վա­սու­թյան դա­տա­րա­նի կող­մից Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի հա­մա­պա­տաս­խան վճ­ռի ան­տե­սու­մը, ո­րը մեր պե­տու­թյան ի­րա­վա­կան հա­մա­կար­գի ոտ­նա­հար­ման կո­պիտ ակտ է, ոչ միայն մնա­ցել է ան­պա­տիժ, այլև փաս­տո­րեն ող­ջուն­վել է իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կող­մից։ Այդ ա­մե­նը մեզ ձևա­կեր­պում­նե­րի ընտ­րու­թյուն չի թող­նում, և մենք ար­ձա­նագ­րում ենք, որ նա­խա­գահ Քո­չա­րյանն ըստ էու­թյան քա­ղա­քա­կան բան­տար­կյալ է։ Ա­վե­լին, ան­ցած օ­րե­րին կա­տար­ված ձեր­բա­կա­լու­թյուն­նե­րը վկա­յում են, որ իր նպա­տակ­նե­րին հաս­նե­լու ճա­նա­պար­հին իշ­խա­նու­թյու­նը կանգ չի առ­նի ոչն­չի առջև և պատ­րաստ է դի­մե­լու ցան­կա­ցած ան­թույ­լատ­րե­լի մի­ջո­ցի, այդ թվում՝ բռ­նու­թյան։


Այդ հա­կաի­րա­վա­կան գոր­ծըն­թա­ցը ոչ միայն պար­զա­պես վնաս է հասց­նում մեր երկ­րի հե­ղի­նա­կու­թյա­նը։ Ար­դեն այժմ այն հրա­տապ խն­դիր է դառ­նում յու­րա­քան­չյուր քա­ղա­քա­ցու հա­մար։ Իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի սար­քած «Մար­տի 1-ի» գոր­ծի մի­ջո­ցով փորձ է ար­վում վար­կա­բե­կել այն զին­վո­րա­կան­նե­րին ու հրա­մա­նա­տար­նե­րին, ո­րոնք անգ­նա­հա­տե­լի ներդ­րում են ա­րել հայ­կա­կան բա­նա­կի ստեղծ­ման ու մեր պե­տու­թյան անվ­տան­գու­թյան ա­պա­հով­ման գոր­ծում։ Հա­մոզ­ված ենք, որ այն, ինչ տե­ղի է ու­նե­նում, մի կող­մից կդառ­նա մի­ջազ­գա­յին կազ­մա­կեր­պու­թյուն­նե­րի ու բա­րե­կամ եր­կր­նե­րի, ՄԻԵԴ-ի ո­րո­շում­նե­րի, դա­տա­պար­տող հայ­տա­րա­րու­թյուն­նե­րի ա­ռար­կա, մյուս կող­մից՝ մեր հա­սա­րա­կու­թյան մեջ կա­վե­լաց­նի ա­տե­լու­թյան մթ­նո­լոր­տը։


Մենք՝ ներ­քոս­տո­րագ­րող­ներս, իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին կոչ ենք ա­նում դա­դա­րեց­նել այդ հա­կա­սահ­մա­նադ­րա­կան գոր­ծըն­թա­ցը, ձեռն­պահ մնալ հա­կա­պե­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից։ Հա­մոզ­ված ենք, որ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նին ա­զա­տե­լը կդառ­նա միա­վոր­վե­լու, հա­սա­րա­կա­կան միաս­նու­թյան վե­րա­կան­գն­ման ազ­դան­շան։ Դա­տա­վոր­նե­րին կոչ ենք ա­նում հա­վա­տա­րիմ մնալ ի­րենց սահ­մա­նադ­րա­կան պարտ­քին՝ ար­դա­րա­դա­տու­թյուն ի­րա­կա­նաց­նե­լուն, և կոչ ենք ա­նում փո­խել նա­խա­գահ Ռո­բերտ Քո­չա­րյա­նի խա­փան­ման մի­ջո­ցը։ Ան­գոր­ծու­թյան ու երկ­րի հիմ­նա­կան օ­րեն­քի ոտ­նա­հար­ման հա­մար պա­տաս­խա­նատ­վու­թյունն ան­խու­սա­փե­լի է։ Պա­տաս­խա­նա­տու քա­ղա­քա­կան ու­ժե­րին և ա­ռան­ձին քաղ­գոր­ծիչ­նե­րին կոչ ենք ա­նում հա­մախ­մբ­վել ի­րա­պես ազ­գա­յին օ­րա­կար­գի հար­ցե­րի շուր­ջը և հա­նուն երկ­րի ա­պա­գա­յի։ Մենք պար­տա­վոր ենք սթա­փո­րեն գնա­հա­տե­լու ստեղծ­ված ի­րադ­րու­թյու­նը, հա­կա­ռակ դեպ­քում հայ­կա­կան եր­կու պե­տու­թյուն­նե­րի անվ­տան­գու­թյու­նը կհայ­տն­վի լուրջ վտան­գի տակ։


Հայ­տա­րա­րու­թյունն ստո­րագ­րել են (այբ­բե­նա­կան կար­գով). 1. Ա­րա Աբ­րա­հա­մյա­նը՝ հու­նա-հռո­մեա­կան ըմբ­շա­մար­տի գծով աշ­խար­հի կրկ­նա­կի չեմ­պիոն, Օ­լիմ­պիա­կան խա­ղե­րի մե­դա­լա­կիր, 2. Սար­գիս Ա­վե­տի­սյա­նը՝ «Հա­մե­րաշ­խու­թյուն» կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ, 3. Ման­վել Բա­դա­լյա­նը՝ Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցիա­կան ծա­ռա­յու­թյան խոր­հր­դի նախ­կին ղե­կա­վար, «Հա­սա­րա­կա­կան ծա­ռա­յու­թյան հա­մա­կար­գի ար­ժեք­նե­րի պաշտ­պա­նու­թյան կենտ­րոն» հա­սա­րա­կա­կան կազ­մա­կեր­պու­թյան նա­խա­գահ, 4. Զո­րի Բա­լա­յա­նը՝ Ար­ցա­խի հե­րոս, գրող, հրա­պա­րա­կա­խոս, 5. Վի­տա­լի Բա­լա­սա­նյա­նը՝ Ար­ցա­խի հե­րոս, գե­նե­րալ-լեյ­տե­նանտ, 6. Ալ­վարդ Բար­խու­դա­րյա­նը՝ լրագ­րող, 7. Եր­վանդ Բո­զո­յա­նը՝ քա­ղա­քա­գետ, «Քա­ղա­քատն­տե­սու­թյուն» հե­տա­զո­տա­կան ինս­տի­տու­տի քա­ղա­քա­կան մեկ­նա­բան, 8. Վար­դան Բոս­տան­ջյա­նը՝ տն­տե­սա­գի­տու­թյան դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր, 9. Ժան­նա Գալս­տյա­նը՝ Ար­ցա­խի հե­րոս, Ար­ցա­խի ԱԺ պատ­գա­մա­վոր, 10. Ա­րա­յիկ Գևոր­գյա­նը՝ ա­զատ ո­ճի ըմբ­շա­մար­տի աշ­խար­հի ե­ռա­կի չեմ­պիոն, 11. Գևորգ Գևոր­գյա­նը՝ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ, Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից, 12. Ժի­րայր Դա­դա­սյա­նը՝ Երևա­նի մն­ջա­խա­ղի թատ­րո­նի գե­ղար­վես­տա­կան ղե­կա­վար, ՀՀ ար­վես­տի վաս­տա­կա­վոր գոր­ծիչ, 13. Ա­նու­շա­վան Դա­նիե­լյա­նը՝ Ար­ցա­խի նախ­կին վար­չա­պետ, 14. Ռազ­միկ Դա­վո­յա­նը՝ բա­նաս­տեղծ, հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ, 15. Ա­րա Դեղտ­րի­կյա­նը՝ դե­րա­սան, ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ, 16. Լի­լիթ Թու­մա­նյա­նը՝ «Ար­մ­նյուզ FM» ռա­դիոըն­կե­րու­թյան տնօ­րեն, 17. Անդ­րա­նիկ Թևա­նյա­նը՝ «Քա­ղա­քատն­տե­սու­թյուն» հե­տա­զո­տա­կան ինս­տի­տու­տի տնօ­րեն, 18. Գառ­նիկ Ի­սա­գու­լյա­նը՝ «Ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյուն» կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ, 19. Ռու­բեն Հա­կո­բյա­նը՝ քա­ղա­քա­կան վեր­լու­ծու­թյան «Ա­կունք» կենտ­րո­նի տնօ­րեն, 20. Ա­րամ Հա­րու­թյու­նյա­նը՝ «Ազ­գա­յին հա­մա­ձայ­նու­թյուն» կու­սակ­ցու­թյան նա­խա­գահ, 21. Դա­վիթ Հարությունյա­նը՝ «Լույս» հիմ­նադ­րա­մի տնօ­րեն, ՀՀ ար­դա­րա­դա­տու­թյան նախ­կին նա­խա­րար, 22. Խոս­րով Հա­րու­թյու­նյա­նը՝ ՔԺԿ-ի նա­խա­գահ, նախ­կին վար­չա­պետ, ՀՀ խոր­հր­դա­րա­նի նախ­կին նա­խա­գահ, 23. Հրա­չյա Հա­րու­թյու­նյա­նը՝ դե­րա­սան, պե­տա­կան մր­ցա­նա­կի դափ­նե­կիր, ՀՀ վաս­տա­կա­վոր ար­տիստ, 24. Սպար­տակ Ղա­րա­բաղ­ցյա­նը՝ «Հայ­կա­կան մշա­կու­թա­յին և կր­թա­կան հա­մազ­գա­յին միու­թյուն» հիմ­նադ­րա­մի նա­խա­գահ, հրա­պա­րա­կա­խոս, 25. Միհր­դատ Մա­դա­թյա­նը՝ հո­գե­բան գիտ­նա­կան, 26. Ա­լեք­սանդր Մա­նա­սյա­նը՝ ԳԱԱ թղ­թա­կից ան­դամ, փի­լի­սո­փա­յա­կան գի­տու­թյուն­նե­րի դոկ­տոր, պրո­ֆե­սոր, 27. Ռո­բերտ Մել­քո­նյա­նը՝ «Վե­տօ» նա­խա­ձեռ­նու­թյան ան­դամ, 28. Ա­շոտ Մի­նա­սյա­նը՝ Ար­ցա­խյան պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից, պե­տա­կան գոր­ծիչ, 29. Օգ­սեն Միր­զո­յա­նը՝ ծան­րա­մար­տիկ, Օ­լիմ­պիա­կան չեմ­պիոն, 30. Դա­վիթ Շահ­նա­զա­րյա­նը՝ ար­տա­կարգ և լիա­զոր դես­պան, 1992-95 թթ.՝ նա­խա­գա­հի դես­պան հա­տուկ հանձ­նա­րա­րու­թյուն­նե­րի գծով, 1994-95 թթ.՝ ՀՀ ԱԱԽ ղե­կա­վար, 31. Դա­վիթ Սա­հա­կյան­ցը՝ ռե­ժի­սոր-մուլ­տիպ­լի­կա­տոր, ՀՀ ար­վես­տի վաս­տա­կա­վոր գոր­ծիչ, 32. Ալ­վարդ Պատ­րո­սյա­նը՝ գրող, հրա­պա­րա­կա­խոս, ՀՀ մշա­կույ­թի վաս­տա­կա­վոր գոր­ծիչ, 33. Գեոր­գի Պո­ղո­սյա­նը՝ բժիշկ, Հե­րա­ցու անվ. բժշ­կա­կան հա­մալ­սա­րա­նի ման­կա­բար­ձու­թյան և գի­նե­կո­լո­գիա­յի ամ­բիո­նի դո­ցենտ, 34. Աղ­վան Վար­դա­նյա­նը՝ քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ, 35. Մե­րու­ժան Տեր-Գու­լա­նյա­նը՝ գրող, հրա­պա­րա­կա­խոս, 36. Կոնս­տան­տին Տեր-Նա­կա­լյա­նը՝ «BlogNews» կայ­քի գլ­խա­վոր խմ­բա­գիր։
Հայ­տա­րա­րու­թյու­նը բաց է ստո­րագ­րու­թյան հա­մար»։


Ա­հա Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի և նրա կա­ռա­վա­րու­թյան կող­մից ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան պատ­վե­րի, կամ նույ­նիսկ ան­ձամբ Լևոն Տեր-Պետ­րո­սյա­նի և ՀՀՇ-ի մինչև վերջ չջախ­ջախ­ված պա­րագ­լուխ­նե­րի պատ­վե­րի այդ­պի­սի փու­թա­ջան ու ստո­րա­քարշ կա­տա­րու­մը 2019 թ. վեր­ջում դար­ձավ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան և Ար­ցա­խի Հան­րա­պե­տու­թյան ազ­գա­յին անվ­տան­գու­թյան սպառ­նա­լի­քի հիմ­նա­կան աղ­բյու­րը։ Գրե­լով «ար­տա­քին քա­ղա­քա­կան պատ­վեր»՝ ես ո­չինչ չեմ գե­րագ­նա­հա­տում։ Ընդ ո­րում, այն, ինչ ի­րա­կա­նաց­նում է Փա­շի­նյա­նը, դժ­վար է քա­ղա­քա­կա­նու­թյուն ան­վա­նել։ Ծայ­րա­հեղ դեպ­քում ես հա­մա­րում եմ, որ նա ան­տե­սում է նաև Կի­լի­կիո կա­թո­ղի­կոս Ա­րամ Ա-ի, այս­պես կոչ­ված, 12 պա­հանջ­նե­րը։ Փա­շի­նյանն ան­տե­սում է 2019 թ. մա­յի­սի վեր­ջին կի­րակ­նօ­րյա քա­րո­զում Ա­րամ Ա­ռա­ջի­նի հն­չեց­րած հայ­տա­րա­րու­թյունն այն մա­սին, որ Ար­ցա­խի հար­ցում ցան­կա­ցած զի­ջում ա­նըն­դու­նե­լի է Հա­յաս­տա­նի հա­մար։ «Ար­ցա­խը նվաճ­ված տա­րածք չէ, այլ հա­րա­զատ հող է, ո­րը վե­րա­դարձ­վել է մեր հե­րոս­նե­րի ա­րյամբ... Ամ­բող­ջա­կան ու միա­ցյալ Հա­յաս­տա­նի տես­լա­կա­նի ի­րա­կա­նա­ցու­մը կսկս­վի Ար­ցա­խի և Հա­յաս­տա­նի վե­րա­միա­վո­րու­մից»,- հայ­տա­րա­րել է Ա­րամ Ա կա­թո­ղի­կո­սը։


Հի­շեց­նեմ, որ դեռ այս տար­վա մա­յի­սին փոր­ձում էի Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րի ու­շադ­րու­թյու­նը հրա­վի­րել այն ան­վի­ճե­լի փաս­տին, որ Ար­ցա­խի՝ մար­տա­կան հա­րուստ փորձ ու­նե­ցող հե­րոս­նե­րը ինչ-որ բա­նով այն «հե­ղա­փո­խա­կան­նե­րի» կա­ռա­վա­րու­թյան սր­տով չեն, ո­րոնց նկատ­մամբ ու­ժեղ ու­շադ­րու­թյուն են դրսևո­րում ԱՄՆ-ի պե­տա­կան կա­ռույց­նե­րը և, մեղմ ա­սած, Կառ­նե­գիի հիմ­նադ­րա­մը, ո­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ Փոլ Սթ­րոնս­կուն ան­վա­նում են «ԱՄՆ-ի պետ­դե­պար­տա­մեն­տում վիթ­խա­րի ազ­դե­ցու­թյուն ու­նե­ցող»։ Այն նույն Սթ­րոնս­կին է, ո­րը 2019-ին Փա­շի­նյա­նին հրա­մա­յեց. «Նի­կոլ Փա­շի­նյանն աշ­խա­տանք ու­նի և պետք է կա­տա­րի այն»։ Կամ էլ՝ Մի­ջազ­գա­յին զար­գաց­ման գոր­ծա­կա­լու­թյան (USAID) խոր­հր­դա­կան Ռեյ Սալ­վա­տո­րե Ջե­նինգ­սը մար­տին Փա­շի­նյա­նին «խոր­հուրդ էր տա­լիս» փո­խել Ար­ցա­խի ղե­կա­վա­րու­թյու­նը. «Ա­ռա­ջին հեր­թին պետք է հե­ռաց­նել ու­ժա­յին­նե­րին կամ նրանց դեմ քրեա­կան գոր­ծեր հա­րու­ցել»։ Մի՞­թե Հա­յաս­տա­նում և Ար­ցա­խում քա­ղա­քա­կա­նա­պես կույր են կամ մո­ռա­ցել են Ջե­նինգ­սի և Սթ­րոնս­կու գար­նա­նա­յին հրա­ման­նե­րը։ Ե­թե՝ ա­յո, ա­պա Հա­յաս­տա­նում և Ար­ցա­խում քա­ղա­քա­կա­նա­պես կույր ղե­կա­վար­ներ ու քա­ղա­քա­ցի­ներ են, այն էլ՝ հի­վանդ հի­շո­ղու­թյան կորս­տով...  Ընդ­հան­րա­պես, «հե­ղա­փո­խու­թյան սե­զո­նում» ա­զա­տագ­րա­կան պա­տե­րազ­մի մաս­նա­կից­նե­րի հետ ինչ-որ չա­փա­զանց շատ են նող­կա­լի մի­ջա­դե­պե­ր պա­տա­հում։


Ինչ վե­րա­բե­րում է ի­րան­ցի հյու­րին, ա­պա խոր­հուրդ ենք տա­լիս ու­շա­դիր լսել նրա ողջ ե­լույ­թը։ Ռո­հա­նին առն­վազն եր­կու բան ա­սաց այն­պես, որ հաս­կա­նան բո­լո­րը։ Ա­ռա­ջին. երբ բո­լո­րին հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյան հրա­վի­րեց ա­զատ առևտրի՝ Ի­րա­նում գտն­վող բո­լոր գո­տի­նե­րում և կոչ ա­րեց օգտ­վել ի­րա­նա­կան տա­րած­քի հա­ղոր­դակ­ցա­կան հնա­րա­վո­րու­թյուն­նե­րից։ Երկ­րորդ. երբ բո­լո­րին կոչ ա­րեց միա­նալ տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վե­լու գծով Ի­րա­նի նա­խա­ձեռ­նու­թյուն­նե­րին՝ ա­ռանց տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին ու­ժե­րի։ Նա մաս­նա­վո­րա­պես ըն­դգ­ծեց, որ մի­ջազ­գա­յին հան­րու­թյան բո­լոր ան­դամ­նե­րը պետք է հան­դես գան ԱՄՆ-ի կա­մա­յա­կա­նու­թյան դեմ և պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն ստանձ­նեն աշ­խար­հում խա­ղա­ղու­թյան, անվ­տան­գու­թյան, կա­յու­նու­թյան ու կար­գի պահ­պան­ման հա­մար։ Ըստ նրա, Ի­րա­նի հան­դեպ ԱՄՆ-ի կոշտ հար­կադ­րա­կան քայ­լե­րը վե­րած­վում են «տն­տե­սա­կան ա­հա­բեկ­չու­թյան», և մի­ջազ­գա­յին բարդ ի­րադ­րու­թյան պայ­ման­նե­րում տա­րա­ծաշր­ջա­նա­յին բազ­մա­կողմ հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը միակ ճիշտ մո­տե­ցումն է։ Ինչ­պես նկա­տում ենք, ԵԱՏՄ-ի և Հա­յաս­տա­նի ա­ռաջ Ի­րա­նի դրած հար­ցե­րը քիչ են կապ­ված ան­մի­ջա­կա­նո­րեն տն­տե­սու­թյան և առևտրի հետ. Ռո­հա­նին խո­սում էր աշ­խար­հա­քա­ղա­քա­կա­նու­թյան մա­սին։


Հայտ­նի է նաև, որ Պու­տի­նը չի էլ մնա­ցել ռես­տո­րա­նում Փա­շի­նյա­նի ճաշ-ընթ­րի­քին և ժա­մա­նակն օգ­տա­գոր­ծել է ոչ միայն Քո­չա­րյան ըն­տա­նի­քի հետ հան­դի­պե­լու հա­մար։ Նա անդ­րա­բե­մում եր­կա­րատև զրույց է ու­նե­ցել Ի­րա­նի նա­խա­գահ Ռո­հա­նիի հետ։ Չեմ կար­ծում, որ մո­տա­կա ժա­մա­նակ­ներս կի­մա­նանք, թե նրանք ինչ են քն­նար­կել եր­կու ժամ շա­րու­նակ։ Բայց հա­մոզ­ված եմ, որ ա­մե­նա­տար­բեր թե­մա­ներ են շո­շա­փել, ի թիվս այն հար­ցե­րի ո­րոնց մա­սին հայտ­նել են ՌԴ և Ի­րա­նի նա­խա­գահ­նե­րի մամ­լո ծա­ռա­յու­թյուն­նե­րը։ Չեմ փոր­ձի գու­շա­կել։ Կա­րող եմ միայն ա­վե­լաց­նել, որ Ի­րա­նում շատ լավ են հի­շում Քո­չա­րյա­նին ու Հա­յաս­տա­նում նրա նա­խա­գա­հու­թյան տա­րի­նե­րը, որ Ի­րա­նը շատ նր­բազ­գացո­րեն է վե­րա­բեր­վում Հա­յաս­տա­նին, ողջ տա­րա­ծաշր­ջա­նին, նշա­նա­կում է՝ նաև Ար­ցա­խին ու նրա շուր­ջը հնա­րա­վոր փո­փո­խու­թյուն­նե­րին։

Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ

Դիտվել է՝ 5272

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ