Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Տն­տե­սա­կան հատ­վա­ծի զար­գաց­ման ֆի­նան­սա­վոր­ման բե­ռի մեծ մա­սը ըն­կել է առևտրա­յին բան­կե­րի վրա»

«Տն­տե­սա­կան հատ­վա­ծի զար­գաց­ման ֆի­նան­սա­վոր­ման բե­ռի մեծ մա­սը ըն­կել է առևտրա­յին բան­կե­րի վրա»
29.11.2019 | 02:00
«Էս­պես բա՞ն կլի­նի. հայ­տա­րա­րում են մի տո­կո­սադ­րույք, գնում ես բանկ, պարզ­վում է ու­րիշ տո­կո­սադ­րույք է գոր­ծում»,- բո­ղո­քում են մար­դիկ` ի­րենց խաբ­ված զգա­լով։ Ի դեպ, այս խն­դի­րը իս­կա­պես կա և նոր չէ, տա­րի­նե­րով ա­վան­դա­բար շա­րու­նակ­վում է։ Ի՞նչ պետք է ա­նել այս ո­լոր­տում, որ խոս­քը գոր­ծից չտար­բեր­վի։ Այս և տն­տե­սու­թյուն-բանկ փոխ­հա­րա­բե­րու­թյան շուրջ զրու­ցե­ցինք Հա­յաս­տա­նի բան­կե­րի միու­թյան նա­խա­գահ ՄՀԵՐ ԱԲ­ՐԱ­ՀԱ­ՄՅԱ­ՆԻ հետ։
-Նախ պետք է հի­շենք, որ բան­կա­յին պրո­դուկտ­նե­րը բաղ­կա­ցած են լի­նում մի քա­նի բա­ղադ­րիչ­նե­րից։ Վար­կե­րի մեջ հաշ­վարկ­վում են տո­կո­սադ­րույ­քը, միջ­նոր­դավ­ճար­նե­րը, կան­խի­կաց­ման, հայ­տե­րի ու­սում­նա­սիր­ման, սպա­սարկ­ման վճար­նե­րը։ Երբ հայ­տա­րար­վում է վար­կի ան­վա­նա­կան տո­կո­սադ­րույ­քը, ա­պա այն հան­դի­սա­նում է է­ֆեկ­տիվ տո­կո­սադ­րույ­քի տար­րե­րից մե­կը։ Օ­րի­նակ, ե­թե վար­կա­ռուն հի­պո­թե­քա­յին վարկ է վերց­րել և դրա ար­դյու­նա­վետ տո­կո­սը կազ­մում է 12 %, ա­պա դա նշա­նա­կում է, որ հա­ճա­խոր­դի վրա գնա­գո­յա­ցու­մը նս­տե­լու է 12 %։ Սա­կայն, ե­թե այդ ամ­բող­ջը բաց­ված ներ­կա­յաց­վի, ա­պա կա­րող է ան­վա­նա­կան տո­կո­սադ­րույ­քը կազ­մել 10 %, կան­խի­կաց­ման վճա­րը 0,2 %, սպա­սարկ­ման վճա­րը 1000 դրամ և այլն։
-Ա­յո, սա­կայն դրանք այն­քան փոքր գու­մար­ներ են կազ­մում, որ ա­սենք 12 % վար­կը չի կա­րող դառ­նալ 18 %։
-Ի­րա­վա­ցի եք, նման տար­բե­րու­թյուն կա­րող է ա­ռա­ջա­նալ, երբ տրա­մադր­վող գու­մա­րը փոքր է, իսկ մար­ման ժամ­կետ­նե­րը՝ կարճ։ Վե­րը նշ­ված վճար­նե­րը կա­րող են էա­կան նշա­նա­կու­թյուն ու­նե­նալ տո­կո­սադ­րույ­քի վրա։ Բո­լոր դեպ­քե­րում, ու­զում եմ նշել, որ Ձեր նշած խն­դի­րը կար­գա­վոր­ված է օ­րեն­սդ­րու­թյամբ։ Օ­րեն­քը պար­տադ­րում է բան­կե­րին, որ հա­ճա­խորդ­նե­րի հետ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում այդ բո­լոր ման­րա­մաս­նե­րը, ո­րոնց մա­սին խո­սե­ցի, բա­ցա­հայտ­վեն։ Բան­կը ֆի­զի­կա­կան և ի­րա­վա­բա­նա­կան ան­ձանց տրա­մադր­վող փոքր վար­կե­րի դեպ­քում պար­տա­վոր է հա­ճա­խոր­դին ներ­կա­յաց­նել վար­կի պայ­ման­նե­րը, բա­ցատ­րե­լով հա­ճա­խոր­դին, թե ինչ­քան կկազ­մի վար­կի է­ֆեկ­տիվ տո­կո­սադ­րույ­քը։ Դրա­նով իսկ հա­ճա­խոր­դին հնա­րա­վո­րու­թյուն է տր­վում ճիշտ կողմ­նո­րոշ­վել, հա­մե­մա­տել տար­բեր բան­կե­րի կող­մից տր­վող վար­կե­րի պայ­ման­նե­րը։ Ի վեր­ջո, վարկ վերց­նել-չվերց­նե­լու ո­րո­շու­մը հա­ճա­խոր­դինն է, այ­սինքն վար­կա­ռուի­նը։
-Դուք շատ գե­ղե­ցիկ եք շա­րադ­րում, սա­կայն կար­ծում եմ, որ ինք­ներդ էլ տե­ղյակ եք իմ բարձ­րաց­րած խնդ­րին։ Տե­սեք, Դուք ա­սա­ցիք, որ ո­րոշ դեպ­քե­րում 12 %-ա­նոց վար­կը կա­րող է դառ­նալ 18 %։ Այդ դեպ­քում ա­վե­լի ճիշտ չի՞ լի­նի, առևտրա­յին բան­կե­րի կող­մից, որ նրանք ի­րենց գո­վազ­դե­րում ներ­կա­յաց­նեն հենց այդ 18 %-ը, և ոչ թե 12 %։ Ին­չի ար­դյուն­քում հա­ճա­խորդն ի­րեն խաբ­ված է զգում։
-«Սպառողական կրե­դի­տա­վոր­ման մա­սին» օ­րեն­քում հս­տակ աս­ված է, որ առևտրա­յին բան­կե­րը պար­տա­վոր են աշ­խա­տել ի­րենց կող­մից հայ­տա­րար­ված է­ֆեկ­տիվ տո­կո­սադ­րույ­քով, ին­չը պար­տա­դիր նշ­վում է գո­վազ­դի տեքս­տում։
-Պար­տա­վոր են, սա­կայն այդ­պես չէ։ Ի դեպ, Ձեր վեր­ջին ա­սու­լի­սի ժա­մա­նակ այդ խնդ­րին անդ­րա­դար­ձավ նաև իմ կո­լե­գա­նե­րից մե­կը։ Չե՞ք կար­ծում, որ այս­տեղ մի բաց կա, ո­րը պետք է կար­գա­վո­րել, վե­րահս­կել։
-Հա­վա­տե­ցեք, որ բան­կա­յին հա­մա­կար­գից ա­վե­լի խիստ կար­գա­վոր­ված և վե­րահ­սկ­վող ո­լորտ գրե­թե չկա։ Եվ դա ար­դա­րաց­ված է, ո­րով­հետև բան­կե­րը գործ ու­նեն հա­զա­րա­վոր մարդ­կանց անձ­նա­կան գու­մար­նե­րի հետ։ Այդ իսկ պատ­ճա­ռով բան­կա­յին ո­լորտն ամ­բողջ աշ­խար­հում խիստ վե­րահ­սկ­վող և կար­գա­վոր­ված ո­լորտ է։
-Պա­րոն Աբ­րա­հա­մյան այս թե­մա­յի շուրջ մեր զրույցն ան­վերջ կա­րող է շա­րու­նակ­վել, ո­րով­հետև մենք երևի թե տար­բեր կող­մե­րից ենք հար­ցը դի­տար­կում։ Եվ դրա հա­մար փոր­ձենք զրու­ցել մեկ այլ, ոչ պա­կաս կարևոր հար­ցի շուրջ` բանկ և տն­տե­սու­թյուն փոխ­կա­պակց­վա­ծու­թյու­նից։ Ես միշտ ա­սել եմ, որ առևտրա­յին բան­կե­րը տն­տե­սու­թյան բա­րո­մետրն են, սրա­նից ել­նե­լով հե­տաքր­քիր է, թե ինչ­պես է, որ Հա­յաս­տա­նի տն­տե­սու­թյու­նը վեր­ջին տա­սը տա­րում կտ­րուկ ան­կում ապ­րեց, Հա­յաս­տա­նի բան­կա­յին հա­մա­կար­գը, սա­կայն, ըստ վի­ճա­կագ­րու­թյան, այդ տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում զար­գա­ցում ու­նե­ցավ։ Ին­չո՞վ է պայ­մա­նա­վոր­ված այս ֆե­նո­մե­նը։
-Ե­թե դի­տար­կենք վեր­ջին տա­սը տա­րի­նե­րի կտր­ված­քով, ա­պա ի­րոք, բո­լոր ցու­ցա­նիշ­նե­րի մա­սով` ա­վանդ­նե­րի, վար­կե­րի, ակ­տիվ­նե­րի աճ է գրանց­վել։ Ան­գամ ե­ղել են տա­րի­ներ, որ այդ ա­ճը երկ­նիշ է ե­ղել, չնա­յած տն­տե­սու­թյան ա­ճը զրո­յին մոտ է կազ­մել։ Վե­րը նշ­ված ցու­ցա­նիշ­նե­րի ա­ճը պայ­մա­նա­վոր­ված է նրա­նով, որ տն­տե­սա­կան հատ­վա­ծի զար­գաց­ման ֆի­նան­սա­վոր­ման բե­ռի մեծ մա­սը ըն­կել է առևտրա­յին բան­կե­րի վրա։ Այն պարզ պատ­ճա­ռով, որ պե­տա­կան և օ­տա­րերկ­րյա մաս­նա­վոր ներդ­րում­ներ քիչ են ե­ղել, այդ բա­ցը լրաց­վել է բան­կա­յին ռե­սուրս­նե­րի հաշ­վին։ Միևնույն ժա­մա­նակ չեմ կա­րող ա­սել, որ նշ­ված տա­րի­նե­րի ըն­թաց­քում բան­կե­րը բար­գա­վա­ճել են։ Ե­թե ու­սում­նա­սի­րենք բան­կե­րի շա­հու­թա­բե­րու­թյան ցու­ցա­նիշ­նե­րը, ա­պա կտես­նենք, որ դրանք նվա­զել են։ Այ­սինքն, այն­պես չէ, որ տն­տե­սու­թյու­նը ե­ղել է շատ վատ վի­ճա­կում, իսկ բան­կե­րի շա­հու­թա­բե­րու­թյունն ա­ճել է։
-Իսկ ինչ­պի­սի՞ դի­նա­մի­կա է նկատ­վում այս վեր­ջին եր­կու տա­րում, ո­րո­շա­կի դրա­կան փո­փո­խու­թյուն կա՞։
-Ա­յո, տն­տե­սու­թյու­նում դրա­կան փո­փո­խու­թյուն կա։
-Կկոնկ­րե­տաց­նե՞ք, թե ին­չով է ար­տա­հայտ­վում այդ դրա­կա­նը։
-Բան­կերն ա­վե­լի լավ են կա­ռա­վա­րում ի­րենց ռիս­կե­րը, ար­դյու­նա­վե­տու­թյու­նը։ Ար­ձա­նագր­վող տն­տե­սա­կան դրա­կան դի­նա­մի­կան նպաս­տում է, որ բան­կե­րի շա­հու­թա­բե­րու­թյունն ա­ճի։
-Այդ դեպ­քում պետք է խո­սենք նաև ա­վանդ­նե­րի տո­կո­սադ­րույք­նե­րից, քա­նի որ նշե­ցիք` տն­տե­սու­թյու­նում դրա­կան դի­նա­մի­կա կա։ Հա­յաս­տա­նում վար­կե­րի տո­կո­սադ­րույք­նե­րը միշտ ա­վե­լի բարձր են, քան ա­վանդ­նե­րի­նը։ Ա­ռա­ջի­կա­յում ե՞րբ հնա­րա­վոր կլի­նի բարձ­րաց­նել ա­վանդ­նե­րի տո­կո­սադ­րույք­նե­րը ինչ­պես ազ­գա­յին, այն­պես էլ ար­տար­ժույ­թով։
-Հար­ցը պետք է դի­տար­կենք ընդ­հա­նուր տն­տե­սու­թյան՝ մակ­րո տե­սան­կյու­նից, քա­նի որ ա­վանդն ընդ­հա­նուր խնա­յո­ղու­թյան տե­սակ է։ Ա­վան­դի տո­կո­սադ­րույ­քը, ըստ էու­թյան, այդ խնա­յո­ղու­թյան գինն է։ Հի­մա ե­թե տն­տե­սու­թյու­նում կա խնա­յո­ղու­թյան ա­վել­ցուկ, ա­պա այն այլ հա­վա­սար պայ­ման­նե­րում կա­րող է բե­րել տո­կո­սադ­րույ­քի նվազ­ման։ Ե­թե խնա­յո­ղու­թյուն­նե­րը քիչ են, այ­սինքն` ա­վե­լի շատ են ներդ­րում­ներ ար­վում, քան ու­նենք հնա­րա­վո­րու­թյուն, ա­պա այդ դեպ­քում ռե­սուր­սի գինն ա­վե­լա­նա­լու է։ Հի­մա ե­թե ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում Հա­յաս­տա­նում ներդ­րում­նե­րի ծա­վալ­ներն ա­ճեն, ա­պա նպաս­տա­վոր պայ­ման­ներ կս­տեղծ­վեն ա­վանդ­նե­րի տո­կո­սադ­րույք­նե­րի բարձ­րաց­ման հա­մար։
Զրու­ցեց
Ժաս­մեն ՎԻ­ԼՅԱ­ՆԸ
Դիտվել է՝ 11919

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ