Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Հիմ­նա­կան մե­ղա­վո­րը հայ կա­ռա­վա­րող­ներն են

Հիմ­նա­կան մե­ղա­վո­րը հայ կա­ռա­վա­րող­ներն են
27.11.2020 | 02:49

Մենք պարտ­վե­ցինք: Ես չեմ փոր­ձում մեր պար­տու­թյան մեղ­քը բար­դել ու­րիշ­նե­րի վրա: Այդ պար­տու­թյան հիմ­նա­կան մե­ղա­վո­րը հայ կա­ռա­վա­րող­ներն են ի­րենց հա­կա­ժո­ղովր­դա­կան, թա­լան­չիա­կան էու­թյամբ և ա­մե­նա­կարևո­րը՝ ե­զա­կի իշ­խա­նա­վո­րը, չա­սեմ իր հի­մա­րու­թյամբ և քա­ղա­քա­կան տհա­սու­թյամբ, այլ ցցուն դա­վա­ճա­նու­թյամբ: Չեմ ցան­կա­նում խո­սել նա­խորդ ե­րեք կա­ռա­վա­րող­նե­րի և այ­սօր եր­կիր հանձ­նած դա­վա­ճա­նի մա­սին: Հա­վա­տա­ցած եմ, բո­լոր չոր­սի գնա­հա­տա­կա­նը պատ­մու­թյու­նը կտա:


Այ­սօր­վա իմ քն­նար­կե­լիք թե­ման Պու­տի­նի մա­նի­պու­լյա­ցիա­ներն են: Ա­սեմ, որ ա­մե­նա­խե­լոք մարդն ան­գամ, ան­գամ հան­ճա­րը, երբ ստում է, նրան միշտ էլ կա­րե­լի է բռ­նել այս կամ այն երևույ­թի մա­սին իր տված գնա­հա­տա­կան­նե­րի մեջ: Եվ այդ մար­դու կեր­պա­րը հեշտ չէ հրամց­նել ժո­ղովր­դին այն­պես, ինչ­պի­սին է նա ի­րա­կա­նում: Խոսքս հաս­տա­տե­լու հա­մար բե­րեմ մի քա­նի օ­րի­նակ­ներ: Թե ով է ե­ղել ԼՏՊ-ն մեր նո­րա­գույն պատ­մու­թյան մեջ, հաս­կա­նում են միայն նրանք, ով­քեր ու­նեն վեր­լու­ծա­կան միտք և ո­րից հե­տո մտա­հանգ­ման ճիշտ կա­րո­ղու­թյուն: Դեռ քա­նի՜ քա­նիսն են այ­սօր հա­վա­տում մեր հա­սա­րա­կու­թյու­նում ԼՏՊ-ին: Եր­կու ղա­րա­բաղ­ցի կա­ռա­վա­րող­նե­րի մա­սին միայն կա­րող եմ ա­սել՝ փո­ղը, ա­գա­հու­թյու­նը նրանց կոր­ծա­նեց: Իսկ Սեր­ժի մա­սին, թող նե­րի ինձ Աստ­ված, հա­զար ո­ղոր­մի նրա կնո­ջը, կյանքն ա­սաց.


-Ա­նազ­նիվ ճա­նա­պար­հով վաս­տա­կած փո­ղի մեջ չէ մարդ­կա­յին եր­ջան­կու­թյու­նը:
Այ­սօր­վա թեր­մաց­քի մա­սին խո­սե­լիս պետք է ա­ռա­ջին հեր­թին մե­ղադ­րել Սերժ Սարգ­սյա­նին: Այդ աղ­բի լրիվ գնա­հա­տա­կա­նը կտր­վի այն ժա­մա­նակ, երբ նա նս­տած կլի­նի մե­ղադ­րյա­լի ա­թո­ռին: Հա­վա­տա­ցած եմ, որևէ քա­ղա­քա­կան ուժ այ­սօր չի ցան­կա­նում ֆի­զի­կա­պես ոչն­չաց­նել քա­ղա­քա­կան նե­խած դիա­կին: Որ­քան էլ հու­սա­լի լի­նի նրա ա­պա­հո­վու­թյու­նը, ցան­կու­թյան դեպ­քում միշտ էլ կա­րե­լի է ոչն­չաց­նել նրան: Բայց նա ողջ է պետք, որ­պես­զի բա­ցա­հայտ­վի հան­ցա­գոր­ծու­թյուն­նե­րի այն ողջ շղ­թան, ո­րի ա­նունն է «իմ­քայ­լա­կան­ներ»:


Հի­մա շա­րու­նա­կեմ միտքս: Պու­տինն ա­սում է, թե Ռու­սաս­տա­նը պար­տա­վո­րու­թյուն ու­նի միայն Հա­յաս­տա­նի նկատ­մամբ, իսկ Ղա­րա­բաղն ան­գամ Հա­յաս­տա­նը չի ճա­նա­չել: Հար­ցադ­րու­մը ճիշտ է և տրա­մա­բա­նա­կան: Բայց հի­մա հարց­նեմ Վլա­դի­միր Վլա­դի­մի­րո­վի­չին. Աբ­խա­զիան և Հա­րա­վա­յին Օ­սիան ճա­նաչ­վա՞ծ պե­տու­թյուն­ներ էին, որ մտար (ես Ռու­սաս­տա­նի կող­մից զորք մտց­նելն այդ տա­րածք­ներ ճիշտ եմ հա­մա­րում) և ա­զա­տե­ցիր այդ տա­րածք­նե­րը: Նույ­նը Դոն­բա­սի և Ղրի­մի մա­սին: Ա­սեմ, որ Ռու­սաս­տա­նը ճիշտ է վար­վել: Ե­թե Ղրի­մը չլի­ներ ռու­սա­կան տա­րածք, այն­տեղ պի­տի տե­ղա­վոր­վեր ՆԱ­ՏՕ-ի ռազ­մա­բա­զան: Գաղտ­նիք չէ, ե­թե չլի­նի ռու­սա­կան ու­ժը, Դոն­բա­սը մի քա­նի ժա­մում կդա­դա­րի գո­յու­թյուն ու­նե­նա­լուց: Ռու­սաս­տա­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը այդ բո­լոր տա­րածք­նե­րում ես հա­մա­րում եմ ռու­սա­կան շա­հից ել­նե­լով ար­դա­րաց­ված և հիմ­նա­վոր:


Ղա­րա­բա­ղում Ռու­սաս­տա­նը չգոր­ծեց նույն ձևով: Ին­չու՞: ՈՒկ­րաի­նա­յին ո՞վ պի­տի պաշտ­պա­ներ ռու­սա­կան ար­ջից՝ Եվ­րո­պա՞ն, Ա՞ՄՆ-ը: Ծի­ծա­ղե­լի է: Ան­դր­կով­կա­սում Ադր­բե­ջա­նին կոնկ­րետ պաշտ­պա­նում էր Թուր­քիան, ո­րի հետ հա­րյուր տա­րի է ինչ Ռու­սաս­տա­նը սի­րա­խա­ղով է զբաղ­ված: Ա­սեմ, թե Ռու­սաս­տա­նը չի վա­խե­նում Թուր­քիա­յից, սխալ կլի­նեմ, ա­սեմ, թե վա­խե­նում է, նույն­պես սխալ կլի­նեմ: Պու­տինն այ­սօր էլ շա­րու­նա­կում է լե­նի­նյան քա­ղա­քա­կա­նու­թյան սխալ գի­ծը, ո­րի մա­սին այ­սօր­վա Ռու­սաս­տա­նում քն­նա­դա­տա­բար են խո­սում ա­ռա­ջա­վոր ռուս քա­ղա­քա­կան մեկ­նա­բան­նե­րը: Ե­թե մինչ Հոկ­տեմ­բե­րյան հե­ղա­փո­խու­թյու­նը Թուր­քիան հե­նա­րան չու­ներ Ան­դր­կով­կա­սում, այդ հե­նա­րա­նը ստեղծ­վեց ի դեմս Ադր­բե­ջա­նի, և այ­սօր Թուր­քիան ա­մուր հե­նա­րան ու­նի այս­տեղ: Փաս­տո­րեն Խոր­հր­դա­յին Ռու­սաս­տա­նը իր սր­տում ստեղ­ծեց մի նոր թշ­նա­մի: Եվ այդ հի­մար թուր­քա­մետ քա­ղա­քա­կա­նու­թյու­նը շա­րու­նակ­վում է այ­սօր: Պու­տինն իր քա­ղա­քա­կա­նու­թյամբ Մի­ջին Ա­սիա­յում ստեղ­ծում է ա­պա­գա թուր­քա­կան մի քա­նի պե­տու­թյուն­նե­րի դա­շինք: Կանց­նի ոչ թե հա­րյուր տա­րի, այլ ա­վե­լի քիչ, և այդ դա­շին­քի ողջ ծան­րու­թյու­նը կզ­գա Ռու­սաս­տա­նը: Այս պա­տե­րազ­մում թվում էր մեր բնա­կան դաշ­նա­կիցն էր նաև Ի­րա­նը: Ա­վա՜ղ: Իր ոչ ճիշտ քա­ղա­քա­կա­նու­թյան հետևանք­նե­րը վաղ թե ուշ Ի­րա­նը զգա­լու է:
Այ­սօր Ռու­սաս­տա­նը Թուր­քիա­յի ֆոր­մալ դաշ­նա­կիցն է: Պու­տի­նին թվում է, թե Թուր­քիան պո­կել է ՆԱ­ՏՕ-ից: Ինչ­պի­սի՜ հի­մա­րու­թյուն: Վեր­ջին հաշ­վով Թուր­քիան թքած ու­նի և՛ Արևմուտ­քի, և՛ Ռու­սաս­տա­նի վրա: Նա այ­սօր ա­վե­լի քան հզոր է: Եվ­րո­պա­յում մու­սուլ­ման­նե­րի, ինչ­պես և ՌԴ-ում հս­կա­յա­կան մու­սուլ­մա­նա­կան բնակ­չու­թյու­նը բա­վա­րար է Թուր­քիա­յին նրանց հետ շան­տա­ժի լեզ­վով խո­սե­լու հա­մար:


Խո­սեմ Պու­տի­նի մեկ ու­րիշ սխա­լի մա­սին: Նա հա­մոզ­ված է, որ Ադր­բե­ջա­նը Թուր­քիա­յի դաշ­նա­կիցն է և վեր­ջին հաշ­վով Ռու­սաս­տա­նին ոչ բա­րե­կամ: Պու­տինն այդ հար­ցին պա­տաս­խա­նել է.
-Յու­րա­քան­չյուր սու­վե­րեն պե­տու­թյուն ինքն է ընտ­րում իր դաշ­նակ­ցին:
Հիա­նա­լի է աս­ված: Այդ ժա­մա­նակ կհարց­նեմ Պու­տի­նին. իսկ ի՞նչ է, Վրաս­տա­նը՝ որ­պես սու­վե­րեն պե­տու­թյուն, ի­րա­վունք չու­նե՞ր ընտ­րե­լու իր դաշ­նակ­ցին: Նույ­նը ՈՒկ­րաի­նա­յի մա­սին: Չէ՛, Պու­տի­նը մանևրում է այն­պես, ինչ­պես ձեռն­տու է ի­րեն: Նա ե­րա­զում էր մեր պար­տու­թյու­նը, ին­չին և հա­սավ: Ռուս-թուր­քա­կան բա­խու­մը սա­րե­րի հետևում չէ: Թուր­քիան ան­դր­կով­կա­սյան պա­տե­րազ­մից հե­տո քա­ջա­լե­րե­լու է Զե­լենս­կուն: Հա­սու­նա­նում է Ռու­սաս­տա­նի կոր­ծան­ման թուր­քա­կան ե­րա­զան­քի պա­հը: Աստ­ված, տուր ռուս կա­ռա­վա­րո­ղին հիմ­նա­վոր փաս­տե­րը վեր­լու­ծե­լու եր­կա­րա­ժամ­կետ կա­րո­ղու­թյուն:


Սոկ­րատ ՀՈՎ­ՍԵ­ՓՅԱՆ

Դիտվել է՝ 50211

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ