Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

«Քա­ղա­քա­կան որևէ են­թա­տեքստ չկա, զբաղ­վե­լու ենք բա­ցա­ռա­պես սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րով»

«Քա­ղա­քա­կան որևէ են­թա­տեքստ չկա, զբաղ­վե­լու ենք բա­ցա­ռա­պես սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րով»
25.11.2019 | 00:15
«Վեր­ջին ժա­մա­նակ­նե­րում տար­բեր քա­ղա­քա­կան հար­թակ­նե­րում մար­դիկ հա­մախ­մբ­վում են, հա­վաք­վում են, ե­լույթ­ներ են ու­նե­նում, սա­կայն չկա մի հար­թակ, որ­տեղ հա­վաք­ված լի­նի ժո­ղո­վուր­դը: Փաս­տում եմ՝ սա ա­ռա­ջին հար­թակն է, որ­տեղ հա­վա­քել է ժո­ղո­վուր­դը՝ բարձ­րաց­նե­լու ի­րեն հու­զող հար­ցե­րը»,- ա­սում է օ­րերս հիմ­նադր­ված «Սո­ցիա­լա­կան շար­ժում» նա­խա­ձեռ­նու­թյան ան­դամ, «Ա­ռողջ հան­րու­թյուն» ՀԿ-ի նա­խա­գահ, հա­սա­րա­կա­կան-քա­ղա­քա­կան գոր­ծիչ ՄԱ­ՐԻ­ՆԱ ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆՆ ու հա­վե­լում՝ նա­խա­ձեռ­նու­թյանն ան­դա­մակ­ցող մար­դիկ պետք է իս­կա­պես բարձ­րաց­նեն ժո­ղովր­դին հու­զող խն­դիր­նե­րը, նա­խագ­ծեր ներ­կա­յաց­նեն, հար­ցեր ա­ռա­ջադ­րեն ու ա­ռա­ջար­կեն դրանց լու­ծում­նե­րը: Ժո­ղո­վուրդն ու­զում է աշ­խա­տանք ու­նե­նալ, նշում է նա, որ ե­րե­խան ար­ժա­նա­պա­տիվ կր­թու­թյուն ստա­նա, բայց գոր­ծա­զուրկ­նե­րի թի­վը գնա­լով ա­վե­լա­նում է, իշ­խա­նու­թյուն­ներն էլ ա­սում են, թե «Հա­յոց լե­զու», «Հայ գրա­կա­նու­թյուն» ու «Հա­յոց պատ­մու­թյուն» ա­ռար­կա­նե­րը պետք չեն մեզ. «Կա­ռա­վո­րող ուժն այժմ ա­սում է, թե սե­ռա­փոխ­ված­նե­րի մա­սին պետք է դա­սա­վան­դել, բայց ար­դյո՞ք դա է ու­զում ժո­ղո­վուր­դը: Մար­դիկ ու­զում են, որ սահ­ման­ներն ա­պա­հով լի­նեն, սա­կայն տես­նում ենք՝ ինչ­պես են քն­նա­դատ­վում գե­նե­րալ­ներն ու քրեա­կան գոր­ծե­րի թի­րա­խում հայ­տն­վում»:
Նախ­կին պատ­գա­մա­վոր, կր­թու­թյան և գի­տու­թյան նախ­կին փոխ­նա­խա­րար ՎԱՀ­ՐԱՄ ՄԿՐՏ­ՉՅԱ­ՆԸ հա­մա­ձայ­նել է ան­դա­մակ­ցե­լու «Սո­ցիա­լա­կան շարժ­մա­նը», քա­նի որ այն քա­ղա­քա­կան որևէ են­թա­տեքստ չու­նի և զբաղ­վե­լու է բա­ցա­ռա­պես սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րով. «Հա­յաս­տա­նում այ­սօր բազ­մա­թիվ տա­րե­րա­յին սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­ներ կան, որ հնա­րա­վոր է լու­ծել՝ շա­հագր­գիռ խմ­բե­րի կող­մից դրանք բարձ­րա­ձայ­նե­լով։ Այս շար­ժու­մը նա­խա­ձեռ­նել ենք, որ­պես­զի այդ գոր­ծըն­թաց­ներն ա­վե­լի ընդ­գր­կուն լի­նեն, իսկ այդ հար­ցում, կար­ծում եմ, հա­կա­ռա­կորդ­ներ չու­նենք: Թե՛ իշ­խա­նու­թյու­նը, թե՛ մաս­նա­վոր հատ­վա­ծը սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րի դեպ­քում, են­թադ­րում եմ, միաս­նա­կան պետք է լի­նեն: Այս­տեղ մենք հա­կա­ռա­կորդ­ներ չու­նենք, ու չեմ կար­ծում, որ Հա­յաս­տա­նում կգտն­վի գեթ մեկ կա­ռույց, ո­րը դեմ կլի­նի ժո­ղո­վուր­դի՝ բա­րե­կե­ցիկ պայ­ման­նե­րով ապ­րե­լուն»:
Մկրտ­չյա­նը հա­մոզ­ված է՝ հա­մա­տեղ ու­ժե­րով հնա­րա­վոր կլի­նի լու­ծել երկ­րում առ­կա սո­ցիա­լա­կան բո­լոր խն­դիր­նե­րը, թեև դրա հա­մար եր­կար ժա­մա­նակ կպա­հանջ­վի, քա­նի որ այն դան­դաղ գոր­ծըն­թաց է: Իսկ ե­թե այդ ճա­նա­պար­հին որևէ դուռ փակ­վի, վս­տահ է նախ­կին փոխ­նա­խա­րա­րը, ա­պա հա­մա­տեղ բռունց­քով հնա­րա­վոր կլի­նի բա­ցել փակ­ված դռ­նե­րը: «Փետր­վա­րին ա­վե­լի շատ մաս­նա­կից­նե­րով հա­մա­ժո­ղով ենք նա­խա­տե­սել։ Մենք բաց ենք բո­լո­րի ա­ռաջ, և ցան­կա­ցած ան­հատ ու կազ­մա­կեր­պու­թյուն կա­րող է ան­դա­մակ­ցել այս շարժ­մա­նը»,- նշում է նա:
«Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ՏԻԳ­ՐԱՆ ՈՒ­ՐԻ­ԽԱ­ՆՅԱ­ՆԻ կար­ծի­քով էլ սո­ցիա­լա­կան խն­դիր­նե­րը Հա­յաս­տա­նում շա­րու­նա­կում են ա­ռաջ­նա­յին ու ա­ռօ­րեա­կան մնալ։ Ա­սում է, որ թե­պետ քա­ղա­քա­կան հա­յե­ցա­կարգ չու­նեն, բայց 800 հա­զար աղ­քատ քա­ղա­քա­ցու վե­րա­բե­րող օ­րա­կարգ են նա­խագ­ծել. «Ան­կախ նրա­նից, թե ինչ է տե­ղի ու­նե­նում երկ­րում, ով ինչ նկր­տում ու­նի, յու­րա­քան­չյու­րի կա­տա­րած աշ­խա­տան­քը մե­կը պետք է լի­նի՝ ՀՀ քա­ղա­քա­ցու կյան­քի բա­րե­լա­վու­մը: Քա­ղա­քա­ցին պետք է լավ ապ­րի, 1,5 տա­րի ա­ռաջ մար­դիկ բա­րե­կե­ցիկ կյան­քի հա­մար փո­ղոց դուրս ե­կան: Ար­դյո՞ք լուծ­վել են բո­լոր խն­դիր­նե­րը, ի­հար­կե ոչ: Եվ այ­սօր այն­պի­սի մի օ­րա­կարգ ա­ռա­ջադ­րե­լու պա­հանջ կա, ո­րով կա­րող են լուծ­վել սո­ցիա­լա­կան հար­ցերն ու խն­դիր­նե­րը: Այս շար­ժու­մը եր­կի­րը ոտ­քի հա­նե­լու հա­մար է: Եվ ե­թե ա­սում են, որ ՀՀ անձ­նա­գիր ու­նե­ցող յու­րա­քան­չյուր քա­ղա­քա­ցի վար­չա­պետ է, ա­պա նա­խա­ձեռ­նու­թյան յու­րա­քան­չյուր ան­դամ պետք է ո­րո­շում կա­յաց­նի ու ա­ռա­ջարկ­ներ ներ­կա­յաց­նի»:
«Միաս­նու­թյուն» շարժ­ման նա­խա­գահ ԱՐ­ՄԱՆ ՎԱՐ­ԴԱ­ՆՅԱՆՆ էլ ըն­դգ­ծում է, որ 2018-ի քա­ղա­քա­կան վե­րա­դա­սա­վո­րում­նե­րից հե­տո բո­լորս այլ տե­սա­կի նոր Հա­յաս­տա­նի էինք պատ­կե­րաց­նում: Ա­ռա­ջին հեր­թին ու ա­մե­նա­կարևո­րը, ա­սում է նա, սո­ցիա­լա­կան ար­դա­րու­թյան վե­րա­կանգ­նումն էինք պատ­կե­րաց­նում: Բայց ի՞նչ եք կար­ծում, հարց է բարձ­րաց­նում, Հա­յաս­տա­նում այ­սօր վե­րա­կան­գն­վե՞լ է սո­ցիա­լա­կան ա­դա­րու­թյու­նը. «Ինչ­պե՞ս կա­րե­լի է այս աս­տի­ճա­նի բևեռ­վա­ծու­թյուն ու­նե­նալ նոր Հա­յաս­տա­նում: Հնում լավ չէր, հաս­կա­ցանք, իսկ ա՞յժմ: ՈՒմ ինչ ա­սում ես, ա­սում է՝ բա նախ­կի­նում ին­չի՞ չէիք խո­սում, բայց այս­տեղ ներ­կա­նե­րի մեծ մա­սը 10-20 տա­րի խո­սել են ու խո­սում են»:
Նա­խա­ձեռ­նու­թյան մեկ այլ ան­դամ, ռազ­մա­կան, հա­սա­րա­կա­կան գոր­ծիչ ԳԵ­ՎՈՐԳ ԳԵ­ՎՈՐ­ԳՅԱՆՆ անդ­րա­դառ­նում է Մի­լա­նի հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցում վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի ե­լույ­թի ժա­մա­նակ ադր­բե­ջան­ցի բլո­գե­րի հետ կապ­ված մի­ջա­դե­պին: «Երկ­րորդ ան­գամ է նման բան տե­ղի ու­նե­նում, ա­ռա­ջին ան­գամ էլ մի ադր­բե­ջան­ցի վար­չա­պե­տին գրիչ նվի­րեց: Այն­պես է ստաց­վում, որ ադր­բե­ջան­ցի­նե­րը կա­րո­ղա­նում են հաս­նել վար­չա­պե­տի մոտ, հար­ցեր տալ նրան, և այդ կերպ մեր վար­չա­պե­տը ցան­կա­նում է ա­սել, թե ին­քը ժո­ղովր­դա­վար է: Մի­լա­նի հայ­կա­կան ե­կե­ղե­ցում տե­ղի ու­նե­ցա­ծը մի­ջա­դեպ չէր, բե­մադ­րու­թյուն էր, քա­նի որ վար­չա­պե­տի անվ­տան­գու­թյունն ա­պա­հո­վող­նե­րը բա­վա­կան փոր­ձա­ռու մար­դիկ են, և նրանց կող­քով դժ­վար թե ինչ-որ մե­կը կա­րո­ղա­նար անց­նել և մո­տե­նալ վար­չա­պե­տին: Այդ երբ­վա­նի՞ց է թուր­քը դար­ձել հրեշ­տակ, նա միշտ էլ նույնն է մնա­ցել։ Հի­մա ին­չու՞ է ա­ռաջ­նագ­ծում հա­մե­մա­տա­բար ան­դորր, և ին­չու՞ է թշ­նա­մին ա­ռաջ­նա­գիծն այդ­պես ամ­րապն­դում»,- շեշ­տում է Գևոր­գյա­նը: Ռազ­մա­կան գոր­ծի­չը բարձ­րա­ձայ­նում է՝ խա­ղա­ղու­թյան հա­մար ի­րա­կան քայ­լեր են անհ­րա­ժեշտ, ու ե­թե ժո­ղո­վուր­դը ցան­կա­նում է խա­ղաղ ապ­րել, ա­պա պետք է ու­ժեղ լի­նի։ Ըն­դգ­ծում է՝ ե­թե ներ­սում ա­մուր չլի­նենք ու եր­կի­րը բա­ժա­նենք հին ու նոր Հա­յաս­տա­նի, եր­բեք խա­ղաղ չենք ապ­րի:
«Մենք պետք է վեր­ջին սևազ­գեստ մայ­րե­րը լի­նենք, որ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կող­մից ա­նու­շադ­րու­թյան են մատն­վել: Ե­թե «Մար­տի 1-ի» դեպ­քե­րով քայլ ա­րե­ցին ու ֆի­նան­սա­վո­րե­ցին 2008-ի մար­տի 1-ին զոհ­ված­նե­րի հա­րա­զատ­նե­րին, ա­պա հենց 2008-ին զոհ­ված զին­ծա­ռա­յող­նե­րի ըն­տա­նիք­նե­րին ին­չու՞ չանդ­րա­դար­ձան: Թող «Մար­տի 1-ի» զոհ­ված­նե­րի հա­րա­զատ­նե­րին տա­յին 100 մլն, 200 մլն, մենք դեմ չենք, բայց նույն թվա­կա­նին մենք բա­նա­կում ու­նեինք բազ­մա­թիվ զո­հեր, ար­դյո՞ք այդ ըն­տա­նիք­ներն ան­տե­սե­լու ի­րա­վունք ու­նեինք: Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նին ներ­կա­յաց­րել ենք տար­բեր ժա­մա­նա­կա­հատ­ված­նե­րում զոհ­ված­նե­րի թի­վը՝ 6646 հո­գի: 2008-ի մար­տի 1-ի զո­հե­րի հա­րա­զատ­նե­րին 30 մլն են փոխ­հա­տու­ցել, թող մեզ էլ փոխ­հա­տու­ցեն»,- ա­սում է շարժ­մանն ան­դա­մակ­ցող «Զին­վոր» հա­մա­կար­գող խոր­հր­դի նա­խա­գահ ՄԱՐ­ԳԱ­ՐԻ­ՏԱ ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱ­ՆԸ՝ հա­վե­լե­լով, որ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նի հետ վեր­ջերս ու­նե­ցած հան­դի­պու­մից հե­տո ո­չինչ չի փոխ­վել, դրա­կան ար­ձա­գանք չեն ստա­ցել:
Խա­չատ­րյա­նը նշում է՝ ա­մեն քն­նար­կու­մից հե­տո հիաս­թափ­վում է: Կանգ­նած են բա­նա­կի կող­քին, շեշ­տում է, ու թույլ չեն տա, որ սևազ­գեստ մայ­րե­րի ի­րա­վունք­նե­րը խախտ­վեն: Սևազ­գեստ մայ­րե­րով պատ­րաստ­վում են նո­րից ու նո­րից պայ­քա­րե­լու, ա­ռա­ջի­կա հինգ­շաբ­թի օ­րը հեր­թա­կան ան­գամ կլի­նեն կա­ռա­վա­րու­թյան շեն­քի դի­մաց ու ի­րենց բո­ղո­քը կար­տա­հայ­տեն. «Ես բա­նա­կին տվել եմ ա­մե­նա­թան­կը. միակ վախս ե­ղել է այն, որ մի­նու­ճար զա­վա­կիս կկորց­նեմ: Այ­սօր այս շե­մին էլ վա­խի զգա­ցում չու­նեմ: Պի­տի պայ­քա­րեմ, որ ինձ նման մայ­րե­րի թի­վը չա­վե­լա­նա, որ զոհ­ված­նե­րի մայ­րե­րը մու­րա­ցիկ­ներ չդառ­նան, ա­զա­տա­մար­տիկ­նե­րը հաց չմու­րան»:
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ
Դիտվել է՝ 3345

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ