Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ թո­շա­կի ու­ղար­կե­լու օ­րեն­քը լե­գի­տի­մաց­նում է պոր­տա­բու­ծու­թ­յու­նը»

«ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ թո­շա­կի ու­ղար­կե­լու օ­րեն­քը լե­գի­տի­մաց­նում է պոր­տա­բու­ծու­թ­յու­նը»
13.12.2019 | 00:15
«Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի մա­սին» օ­րի­նագ­ծին, որ նա­խա­տե­սում է ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի ու­ղար­կել, կողմ էր միայն խոր­հր­դա­րա­նա­կան մե­ծա­մաս­նու­թյու­նը՝ «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյու­նը: ԱԺ ընդ­դի­մու­թյու­նը, ի դեմս «Լու­սա­վոր Հա­յաս­տա­նի» և «Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տա­նի», կտ­րա­կա­նա­պես դեմ էր դա­տա­վոր­նե­րին ո­չինչ չա­նե­լու դի­մաց «կլո­րիկ» գու­մար տա­լուն: «Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի դա­տա­վոր­նե­րին ո՛չ իշ­խա­նու­թյու­նը, ո՛չ պե­տու­թյու­նը կլո­րիկ գու­մար չի տա­լիս,-հա­կա­դար­ձում է «Իմ քայ­լը» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ՆԱ­ԶԵ­ԼԻ ԲԱՂ­ԴԱ­ՍԱ­ՐՅԱ­ՆԸ և շա­րու­նա­կում,- նա­խա­գի­ծը վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի անց­նե­լու մա­սին է, որ կի­րառ­վել է այն­պի­սի եր­կր­նե­րում, ինչ­պի­սիք են Դա­նիան, Ռու­սաս­տա­նը, ՈՒկ­րաի­նան, Վրաս­տանն ու Ավ­ստ­րիան»: Հա­վե­լում է, որ այս մե­թոդն ան­ցու­մա­յին ար­դա­րա­դա­տու­թյան գոր­ծի­քա­կազ­մի ան­բա­ժա­նե­լի ու բաղ­կա­ցու­ցիչ մաս է, որ ի­րա­կա­նաց­նում են դա­տաի­րա­վա­կան բա­րե­փո­խում­նե­րի տրա­մա­բա­նու­թյան մեջ: Վե­նե­տի­կի հանձ­նա­ժո­ղովն էլ հղում ա­նե­լով, որ վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի ու­ղար­կե­լը պար­տա­դիր բնույթ չի կրում, դրա­կան եզ­րա­կա­ցու­թյուն է տվել այս ինս­տի­տու­տի ներ­դր­մա­նը:
«Ի­հար­կե, կա­րե­լի էր դա­տա­րան­նե­րի ա­վե­լի լայն շր­ջա­նակ վերց­նել ու չսա­հա­մա­նա­փակ­վել միայն ՍԴ-ով, քա­նի որ, ա­յո՛, բո­լոր դա­տա­րան­նե­րում էլ կան դա­տա­վոր­ներ, որ այդ­քան էլ լավ չեն աշ­խա­տում, բայց այս­տեղ ոչ թե ան­հա­տի, այլ սխալ կազ­մա­վոր­ված ինս­տի­տու­տի հետ գործ ու­նենք: Մեզ հա­կա­դար­ձում են, թե դա­տա­վոր­ներ կան, ո­րոնց վար­քա­գի­ծը նույն­պես կաս­կա­ծե­լի է, բայց նրանց բա­րե­վար­քու­թյան նոր­մե­րով կա­րե­լի է ստու­գել կամ գնա­հա­տա­կան տալ, ին­չը չենք կա­րող ա­նել ՍԴ-ի դեպ­քում: ՍԴ կազ­մա­վոր­ման այն ըն­թա­ցա­կար­գը, որ գր­ված է Սահ­մա­նադ­րու­թյան մեջ, չի գոր­ծել: Ներ­կա Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ դա­տա­վոր­նե­րը պաշ­տո­նա­վա­րում են 12, նա­խա­գա­հը՝ 6 տա­րի, վեր­ջի­նիս ընտ­րում են ՍԴ ան­դամ­նե­րը: Բայց քա­նի որ Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի ներ­կա կազմն ան­ցու­մա­յին դրույթ­նե­րի հի­ման վրա է կազ­մա­վոր­վել, ըն­թա­ցա­կար­գե­րը խախտ­վել են, ու այժ­մյան ղե­կա­վա­րին ընտ­րել է Ազ­գա­յին ժո­ղո­վը, ՍԴ դա­տա­վոր-ան­դամ­ներն ու նա­խա­գահն էլ ցմահ են պաշ­տո­նա­վա­րե­լու: Սա տրա­մա­բա­նու­թյու­նից դուրս է, ցո՛ւյց տվեք մեկ այլ եր­կիր, որ նման մո­դել ու­նի»,- նշում է Բաղ­դա­սա­րյա­նը:
Իմ­քայ­լա­կա­նը բա­ցատ­րում է՝ ե­թե իշ­խա­նու­թյան որևէ ճյուղ, այս դեպ­քում՝ դա­տա­կան հա­մա­կար­գը, Սահ­մա­նադ­րու­թյամբ ի­րեն վե­րա­պահ­ված լիա­զո­րու­թյուն­նե­րը վե­րա­զան­ցում է, ա­պա մյուս եր­կու ճյու­ղե­րը վե­րահ­սկ­ման մե­խա­նիզմ­ներ պետք է գտ­նեն: Հետևա­բար այս նա­խագ­ծով ի­րենք ՍԴ-ին ձեռք են մեկ­նում: Մե­ծա­մաս­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչն ար­ձա­նագ­րում է՝ ՍԴ-ի ճգ­նա­ժա­մը նոր չէ, իսկ սխալ­նե­րի հա­մար թանկ են վճա­րում: Ըստ նրա՝ թեև ա­ռա­ջարկ­վող մե­խա­նիզ­մը կա­րող է և չաշ­խա­տել, բայց այն, որ օ­րի­նա­գիծն ի­րա­վա­կան հիմ­քե­րից է բխում, հա­կաօ­րի­նա­կան չէ, կաս­կա­ծից վեր է: Տի­կին Բա­ղդա­սա­րյա­նը դժ­վա­րա­նում է պա­տաս­խա­նել՝ ին­չից հե­տո եր­կու ինս­տի­տուտ­նե­րի՝ Ազ­գա­յին ժո­ղո­վի և Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի ղե­կա­վար­նե­րի հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րը լար­վե­ցին, ու ա­ռա­ջա­ցավ «ՍԴ ճգ­նա­ժա­մը»: Նշում է՝ նրանք կա­րող են լավ հա­րա­բե­րու­թյուն­ներ ու­նե­նալ, հար­ցը ՍԴ-ում առ­կա խն­դիրն է. «ՍԴ-ի բնա­կա­նոն գոր­ծու­նեու­թյան հար­ցը փոխ­կա­պակց­ված է ցան­կա­ցած այլ հար­ցի ու խնդ­րի հետ: Այն­տեղ առ­կա ճգ­նա­ժա­մը լու­ծե­լու հա­մար բո­լոր ճա­նա­պարհ­նե­րը սպա­ռե­լուց հե­տո մնում է միայն սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­նե­րի գնա­լու տար­բե­րա­կը, բայց Սահ­մա­նադ­րու­թյու­նը չի կա­րող փո­փոխ­վել զուտ հար­ցի կա­մա­յա­կան հան­գու­ցա­լուծ­ման հա­մար: Ինչ վե­րա­բե­րում է ՍԴ դա­տա­վոր Ալ­վի­նա Գյու­լու­մյա­նի այն պնդ­մա­նը, թե վի­րա­վո­րա­կան է, երբ ո­չինչ չա­նե­լու դի­մաց վարձ­րատր­վե­լու է, ա­պա նա այժմ էլ փաս­տա­ցի ո­չինչ չի ա­նում, բայց վճար­վում է: Ա­վե­լին, այդ կա­ռույ­ցում գրե­թե բո­լո­րը ո­չինչ չեն ա­նում, բայց վճար­վում են: ՍԴ ան­դամ­նե­րը վա­խե­նում են քա­ղա­քա­կան պա­տաս­խա­նատ­վու­թյուն ստանձ­նե­լուց ու հա­ճախ խու­սա­փո­ղա­կան մո­տե­ցում­ներ են ցու­ցա­բե­րում: Ե­թե որևէ մե­կին թվում է, թե իշ­խա­նու­թյու­նը պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն ու­նի այս կամ այն մարդ­կանց հետ, այդ պատ­ճա­ռով է ա­ռա­ջարկ­վող մե­խա­նիզմն ըն­դու­նում, ա­պա չա­րա­չար սխալ­վում է, ո­րով­հետև ինքս էլ վս­տահ չեմ, որ այս մե­թո­դով որևէ մե­կը պատ­րաստ է ու հաս­տատ ո­րո­շել է վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի գնալ»:
«Լու­սա­վոր Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր Ա­ՆԻ ՍԱՄ­ՍՈ­ՆՅԱ­ՆԻ գնա­հատ­մամբ՝ ըն­դուն­ված օ­րեն­քը ՍԴ հին ան­դամ­նե­րին հե­ռաց­նե­լու ու նրանց իշ­խա­նու­թյան հա­մար նոր և վս­տա­հե­լի ան­դամ­նե­րով փո­խա­րի­նե­լու նպա­տակ ու­նի: Սամ­սո­նյանն ա­սում է, որ ժո­ղովր­դի գր­պա­նի հաշ­վին իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի կող­մից չսիր­ված դա­տա­վոր­նե­րին թո­շա­կի ու­ղար­կե­լով՝ փոր­ձում են քա­ղա­քա­կան խն­դիր լու­ծել:
«Ե­թե ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րը որևէ ի­րա­վա­խախ­տում են ա­րել, ա­պա ըստ ի­րա­վա­կան պե­տու­թյան տրա­մա­բա­նու­թյան, հար­ցին պետք է բա­ցա­ռա­պես ի­րա­վա­կան լու­ծում տալ, բայց իշ­խա­նու­թյու­նը ճիշտ հա­կա­ռակն է ա­նում ու խրա­խու­սում, ի­րենց իսկ բնո­րոշ­մամբ, ի­րա­վա­խախ­տում կա­տա­րած դա­տա­վոր­նե­րին: Կար­գա­զանց դա­տա­վոր­նե­րին հե­ռաց­նում են պաշ­տո­նից, ոչ թե է­լի­տար թո­շա­կա­ռու դարձ­նում: Մի կող­մից ա­սում են, թե ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րը չեն նպաս­տել ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյա­նը, չեն հա­մա­պա­տաս­խա­նել ժո­ղովր­դա­վա­րու­թյան պա­հանջ­նե­րին, վնա­սել են մեր պե­տա­կա­նու­թյա­նը, մյուս կող­մից պե­տու­թյու­նը նրանց ձեռք է մեկ­նում և թող­նում պատ­վով հե­ռա­նալ: Բայց ես վս­տահ եմ, որ ե­թե նմա­նօ­րի­նակ ի­րա­վի­ճա­կում հայ­տն­վեր ար­դա­րա­դա­տու­թյան նա­խա­րար Ռուս­տամ Բա­դա­սյա­նը, չէր հե­ռա­նա­լու: Վար­չա­պետ Նի­կոլ Փա­շի­նյա­նը հայ­տա­րա­րում է, թե այն մար­դիկ, ո­րոնց ու­զում են թո­շա­կի ու­ղար­կել, ստա­նա­լու են այն նույն գու­մա­րը, ինչ հի­մա ստա­նում են: Բայց հարց է ա­ռա­ջա­նում՝ ՍԴ-ն հա­մալ­րող նոր դա­տա­վոր­ներն աշ­խա­տա­վարձ չե՞ն ստա­նա­լու: Ստաց­վում է՝ պե­տու­թյու­նը կրկ­նա­կի բեռ է վերց­նում իր ու­սե­րին ու դա ա­նում է ի հա­շիվ հար­կա­տու­նե­րի,- բարձ­րա­ձայ­նում է ԼՀԿ-ա­կանն ու հա­վե­լում. մինչև հի­մա հար­ցա­կան է մնա­ցել՝ ե­թե ՍԴ դա­տա­վոր­նե­րին հին հա­մա­կար­գի մարդ են հա­մա­րում, ա­պա ին­չու՞ չեն բա­րե­փո­խում նաև մյուս «հին» հա­մա­կար­գե­րը: Օ­րի­նակ՝ գլ­խա­վոր դա­տա­խա­զի հարցն օ­րա­կարգ չեն բե­րում կամ բա­ցա­ռա­պես բո­լոր դա­տա­վոր­նե­րին տուն չեն ու­ղար­կում, քա­նի որ «նրան­ցից ոչ ոք չի վա­յե­լում ժո­ղովր­դի և քա­ղա­քա­ցի­նե­րի վս­տա­հու­թյու­նը»:
Սամ­սո­նյա­նը հի­շեց­նում է՝ Սահ­մա­նադ­րու­թյան ա­ռա­ջին գլուխն ա­սում է՝ ՀՀ-ն ինք­նիշ­խան, ժո­ղովր­դա­վա­րա­կան, սո­ցիա­լա­կան, ի­րա­վա­կան պե­տու­թյուն է, իսկ ըն­դուն­ված օ­րեն­քը խախ­տում է պե­տու­թյան սո­ցիա­լա­կան ար­դա­րու­թյու­նը և հա­մե­րաշ­խու­թյու­նը, ո­րով­հետև ստաց­վում է՝ ժո­ղովր­դի կող­մից ոչ վս­տա­հե­լի դա­տա­վոր­նե­րը ստա­նա­լու են բարձր կեն­սա­թո­շակ, քան որևէ մե­կը Հա­յաս­տա­նում երբևէ ստա­ցել է: Շեշ­տում է՝ «Իմ քայ­լի» կող­մից ըն­դուն­վա­ծը ՍԴ-ի բա­րե­փոխ­մա­նը չն­պաս­տող, մի քա­նի ան­ձանց հարց լու­ծող և սո­ցիա­լա­պես ա­նար­դար օ­րի­նա­գիծ է: Որ­պես ՀՀ քա­ղա­քա­ցի՝ ընդ­դի­մա­դիր պատ­գա­մա­վո­րը դեմ է, որ իր վճա­րած հար­կե­րից դա­տա­վոր­նե­րը բարձր թո­շակ ստա­նան: Իսկ որ­պես պատ­գա­մա­վոր ըն­դգ­ծում՝ ա­յո՛, ՍԴ-ն ու­նի բա­րե­փոխ­ման անհ­րա­ժեշ­տու­թյուն, բայց դրա միակ ճա­նա­պար­հը սահ­մա­նադ­րա­կան փո­փո­խու­թյուն­ներն են:
«Բար­գա­վաճ Հա­յաս­տան» խմ­բակ­ցու­թյան պատ­գա­մա­վոր ՆԱԻ­ՐԱ ԶՈՀ­ՐԱ­ԲՅԱ­ՆԸ հա­մե­մա­տու­թյուն է անց­կաց­նում. «Ա­վե­րակ հի­շեց­նող դպ­րոց­նե­րի հա­մար կա­ռա­վա­րու­թյու­նը գու­մար չու­նի, բայց Սահ­մա­նադ­րա­կան դա­տա­րա­նի դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի ու­ղար­կե­լու հա­մար գու­մար կա»: Ըստ նրա՝ դա­տա­վոր­նե­րին վա­ղա­ժամ կեն­սա­թո­շա­կի ու­ղար­կե­լու նա­խա­գիծն ամ­բող­ջո­վին՝ վե­րից վար, հյու­սի­սից հա­րավ, ա­ջից ձախ, բա­ցար­ձակ քա­ղա­քա­կան էր, ին­չի մա­սին բաց ու հրա­պա­րա­կայ­նո­րեն ա­սել է նաև ՀՀ ա­ռա­ջին փոխ­վար­չա­պետ Տիգ­րան Ա­վի­նյա­նը: Ըն­դգ­ծում է՝ այն­պես չէ, որ ԲՀԿ-ի ուշ­քը գնում է «Հրայր Թով­մա­սյան+վե­ցյակ»-ի հա­մար, բայց գոր­ծըն­թաց­նե­րը պետք է բա­ցա­ռա­պես ի­րա­վա­կան ու քա­ղա­քա­կան լի­նեն:
«Դի­մում եմ Հա­յաս­տա­նի Հան­րա­պե­տու­թյան հպա՛րտ քա­ղա­քա­ցի­նե­րին, սի­րե­լի­նե՛րս, մեզ ու ձեզ ա­ռա­ջարկ­վում է, որ մեր ու ձեր հար­կե­րից 630 մլն դրամ վճա­րենք «Հրայր Թով­մա­սյան և ըն­կեր­ներ» ըն­կե­րու­թյա­նը, որ­պես­զի նրանք գնան տուն, նս­տեն թախ­տին, Թով­մա­սյանն ամ­սա­կան 1375712 դրամ, իսկ 6 դա­տա­վոր­նե­րից յու­րա­քան­չյու­րը 1035784 դրամ ստա­նա: Եվ դա միայն նրա հա­մար, որ իշ­խա­նու­թյուն­նե­րի դու­րը չի գա­լիս այդ «կան­տո­րան», ու նրանք ու­զում են այդ «կան­տո­րա­յի» դա­տա­վոր­նե­րին փո­խել ի­րենց քիմ­քին հա­րիր այլ դա­տա­վոր­նե­րով: Մենք՝ հար­կա­տու­ներս, մարդ­կանց գու­մար չպետք է տանք ան­գոր­ծու­թյան հա­մար: Իսկ ՍԴ այն դա­տա­վոր­նե­րը, որ կգայ­թակղ­վեն ու կցան­կա­նան օգտ­վել օ­րեն­քից, թող հի­շեն՝ որևէ իշ­խա­նու­թյուն հա­վերժ չէ, ու իշ­խա­նու­թյան փո­փո­խու­թյու­նից հե­տո ոչ միայն վե­րա­դարձ­նե­լու են ո­չինչ չա­նե­լու դի­մաց ստա­ցած գու­մար­նե­րը, այլ նաև քրեա­կան պա­տաս­խանատ­վու­թյան են են­թարկ­վե­լու: ՈՒ­զում եմ հի­շեց­նել, որ իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ իմ գոր­ծըն­կեր­նե­րը ՍԴ ան­դամ­նե­րին հան­ցա­գործ էին ան­վա­նում, ան­գամ միջ­նա­դա­րյան ինկ­վի­զի­ցիա­յի դա­րաշր­ջան էին վե­րա­դար­ձել, երբ նման մարդ­կանց այ­րում էին: Հի­մա, փաս­տո­րեն, հան­ցա­գործ­նե­րին կրա­կի վրա այ­րե­լու փո­խա­րեն (ինչ­պես, օ­րի­նակ, պատ­կե­րաց­նում եմ՝ Հրայր Թով­մա­սյա­նը Ջոր­դա­նո Բրու­նոն է, Արևիկ Պետ­րո­սյա­նը՝ Ժան­նա դþԱր­կը), ա­սում են՝ ե­կե՛ք պարգևատ­րենք ձեզ ու տուն ու­ղար­կենք»,- պատ­կե­րա­վոր ներ­կա­յաց­նում է տի­կին Զոհ­րա­բյանն ու ըն­դգ­ծում՝ ՍԴ-ի շուրջ ստեղծ­ված «է­պո­պեա­յի» ըն­թաց­քում այդ­պես էլ ի­րա­վա­կան որևէ հիմ­նա­վո­րում չի բեր­վել, թե ին­չու պետք է ՍԴ դա­տա­վոր­ներն ու­ղարկ­վեն «վաս­տա­կած հան­գս­տի»:
Խիստ է ար­տա­հայտ­վում՝ օ­րեն­քը լե­գի­տի­մաց­նում է պոր­տա­բու­ծու­թյու­նը, այն ամ­բող­ջա­պես քա­ղա­քա­կան «պրե­սինգ» է մի կա­ռույ­ցի նկատ­մամբ, ո­րի հետ իշ­խա­նու­թյունն ի­րա­վա­կան ճա­նա­պար­հով հաշ­վե­հար­դար տես­նել չի կա­րո­ղա­նում ու գնում է քա­ղա­քա­կան գոր­ծար­քի ճա­նա­պար­հով:
Սևակ ՎԱՐ­ԴՈՒ­ՄՅԱՆ
Դիտվել է՝ 8135

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ