Թուրքիայի նախագահ Ռեջեփ Թայիփ Էրդողանը նախատեսում է մայիսի 9-ին առաջին անգամ այցելել Սպիտակ տուն նախագահ Ջո Բայդենի պաշտոնավարումից հետո: Սա նշանակում է, որ վերականգնվում են այս երկրների ռազմական կապերը: Թուրքիայի կողմից ՆԱՏՕ-ին Շվեդիայի անդամակցության հաստատումից հետո Վաշինգտոնը 23 միլիարդ դոլար արժողությամբ պայմանագիր է ստորագրել՝ ամերիկյան արտադրության F-16 մարտական ինքնաթիռներ, հրթիռներ և ռումբեր Անկարային վաճառելու համար:                
 

«Ար­ցա­խի սու­բ­յեկ­տայ­նութ­յան բարձ­րաց­ման աշ­խա­տանք­ներ բա­ցար­ձա­կա­պես չեն տար­վում»

«Ար­ցա­խի սու­բ­յեկ­տայ­նութ­յան բարձ­րաց­ման աշ­խա­տանք­ներ բա­ցար­ձա­կա­պես չեն տար­վում»
17.12.2019 | 01:24

Հայտ­նի խոսք կա. «Փե­սու տա­նը տե­ղյակ չեն, հար­սի տա­նը հար­սա­նիք է»։ Սա հա­յաս­տա­նյան քա­ղա­քա­կան ի­րա­վի­ճա­կին շատ բնո­րոշ է, երբ խոս­քը ար­ցա­խյան հա­կա­մար­տու­թյան մա­սին է։ Ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյու­նը հիմ­նախ­նդ­րի շուրջ զար­գա­ցում­նե­րը խիստ վտան­գա­վոր է հա­մա­րում, կար­ծում է, որ ար­դեն կար­միր գծեր են խախտ­վել, բա­նակ­ցու­թյուն­ներն ամ­բող­ջո­վին տա­պալ­վել են, իսկ իշ­խա­նու­թյու­նը դա­վին ան­տե­ղյակ, ցա­վին ան­տար­բեր, հան­գիստ նա­յում է, թե ինչ են ու­զում ա­նել աշ­խար­հի մե­ծե­րը մեր տա­րա­ծաշր­ջա­նում։ Այս հան­գս­տու­թյու­նը, բնա­կա­նա­բար, մտա­հո­գիչ է։ Ա­ռա­վել ևս, որ եր­բեմն այն­պի­սի հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ են հն­չում իշ­խա­նու­թյան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի կող­մից, որ ա­վե­լի լավ է ո­չինչ չա­սեն։ Ադր­բե­ջա­նա­գետ ԱՆ­ԺԵ­ԼԱ Է­ԼԻ­ԲԵ­ԿՈ­ՎԱ­ՅԻ հետ զրու­ցել ենք վե­րո­հի­շյալ հար­ցե­րի շուրջ։

-Ար­ցա­խյան հիմ­նախ­նդ­րի առն­չու­թյամբ զար­գա­ցում­ներն ակ­տիվ փուլ են թևա­կո­խել։ Հն­չում են հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ (հի­շենք Հով­հան­նես Ի­գի­թյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյու­նը), ո­րոնք պատ­կան մար­մին­նե­րը, մաս­նա­վո­րա­պես վար­չա­պետն ու արտ­գործ­նա­խա­խա­րը, ան­պա­տաս­խան են թող­նում։ Ին­չու՞ հան­րու­թյու­նից «ոչ մի գաղտ­նիք չու­նե­ցող» Փա­շի­նյա­նը հի­մա լռում է։
-Վեր­ջերս արտ­գործ­նա­խա­րա­րու­թյան մամ­լո խոս­նակն անդ­րա­դար­ձավ Հով­հան­նես Ի­գի­թյա­նի հայ­տա­րա­րու­թյա­նը՝ նշե­լով, որ հա­մայն­քա­յին ձևա­չափ գո­յու­թյուն չու­նի, բայց Ա­լիևն ի­րա­վունք ու­նի իր պատ­վի­րա­կու­թյան կազ­մում այդ մարդ­կանց ընդ­գր­կե­լու։
-Արտ­գործ­նա­խա­րար­նե­րի բրա­տիս­լա­վյան 3-ժա­մա­նոց հան­դի­պու­մից հե­տո այդ­պես էլ չի­մա­ցանք, թե ինչ էին խո­սել այդ պաշ­տո­նյա­նե­րը։ Մի տե­սակ գաղտ­նիու­թյան քո­ղի տակ չե՞ն ըն­թա­նում զար­գա­ցում­նե­րը։
-Բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում տե­ղե­կատ­վու­թյան փակ լի­նե­լու հան­գա­ման­քը միշտ ե­ղել է, այս­տեղ այլ հարց կա. ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը լռու­թյուն պահ­պա­նե­լու պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյու­նը խախ­տում է, Մա­մե­դյա­րո­վը ման­րա­մաս­ներ է բա­ցում, հար­ցազ­րույց տա­լիս, ադր­բե­ջա­նա­կան դիր­քո­րո­շում­նե­րին հա­մա­հունչ մա­նի­պու­լյա­ցիա­ներ ա­նում, իսկ հայ­կա­կան կող­մը ո­րո­շում է մնալ պայ­մա­նա­վոր­վա­ծու­թյուն­նե­րի սահ­ման­նե­րում։ Սա ինձ հա­մար հաս­կա­նա­լի չէ, ին­չու ենք մենք շա­րու­նա­կում լռել, ե­թե ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը հա­կա­ռակն է ա­նում, հրա­պա­րա­կում է այն, ինչ ի­րեն է հար­մար, հո­գե­բա­նա­կան մա­նի­պու­լյա­ցիա­յի են­թար­կե­լով նաև մեր հան­րու­թյա­նը։ Տե­ղե­կույ­թը մենք փաս­տա­ցի ա­ռա­ջի­նը ստա­նում ենք նրան­ցից` խե­ղա­թյուր­ված և ի­րա­կա­նու­թյա­նը չհա­մա­պա­տաս­խա­նող։ Այս պա­րա­գա­յում մեր լռու­թյու­նը դառ­նում է ար­դեն վտան­գա­վոր, մենք սկ­սում ենք ար­ձա­գան­քել այն տե­ղե­կու­թյա­նը, ո­րը հրա­պա­րա­կել է Ադր­բե­ջա­նը։ Այ­նինչ կգե­րա­դա­սեի, որ ա­ռա­ջի­նը մեր արտ­գործ­նա­խա­րա­րը տե­ղե­կու­թյուն հայտ­ներ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րից, ոչ թե ստիպ­ված լի­նեինք պաշտ­պան­վե­լու ադր­բե­ջա­նա­կան քա­րոզ­չու­թյու­նից։
-Հա­յաս­տա­նում հա­կա­մար­տու­թյան շուրջ զար­գա­ցում­նե­րից խո­սում է միայն ար­տա­խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընդ­դի­մու­թյու­նը, իշ­խա­նու­թյու­նը կամ լռում է, կամ ի­գի­թյա­նա­տիպ հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ ա­նում։ Սա ին­չի՞ հետևանք է, իշ­խա­նու­թյու­նում չկա՞ն հա­կա­մար­տու­թյու­նից հաս­կա­ցող ան­ձինք, թե՞ գե­րա­դա­սում են չանդ­րա­դառ­նալ խնդ­րին՝ դա թող­նե­լով միայն Փա­շի­նյա­նին։
-Են­թադ­րում եմ, որ խնդ­րի վե­րա­բե­րյալ ի­րա­զե­կու­թյան պա­կաս կա։ Եր­բեմն ար­վում են հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ, հե­տո բո­լորս միա­սին ստիպ­ված ենք դրանց տա­կից դուրս գա­լու, ո­րով­հետև լի­նում են ի­րա­րա­մերժ, մեր շա­հե­րից չբ­խող հայ­տա­րա­րու­թյուն­ներ։ Դրա հա­մար գե­րա­դա­սե­լի է, որ այն մար­դիկ, ո­րոնք խնդ­րին ի­րա­զեկ չեն, ընդ­հան­րա­պես չխո­սեն։ Սրան զու­գա­հեռ ադր­բե­ջա­նա­կան քա­րոզ­չա­կան գրո­հը բո­լոր պե­տա­կան կա­ռույց­նե­րի մա­կար­դա­կով է ի­րա­կա­նաց­վում, իսկ մեզ մոտ ըն­դա­մենն ԱԳՆ-ն է պա­տաս­խա­նում։
-Այն էլ՝ հիմ­նա­կա­նում խոս­նա­կի մա­կար­դա­կով։
-Ա­յո, խոս­նա­կի, եր­բեմն էլ` արտ­գործ­նա­խա­րա­րի։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, հիմ­նա­կան գոր­ծա­ռույ­թը արտ­գործ­նա­խա­րա­րու­թյանն է, ին­չը ճիշտ չէ։ ԱԳՆ-ն դի­վա­նա­գի­տա­կան կա­ռույց է, ԱԺ-ն իր մա­սով պի­տի աշ­խա­տի՝ հա­կազ­դե­լով ադր­բե­ջա­նա­կան քա­րոզ­չու­թյա­նը, վար­չա­պե­տի աշ­խա­տա­կազ­մը, բո­լոր կա­ռույց­ներն էլ ի­րենց մա­սով քա­ղա­քա­կան ու քա­րոզ­չա­կան աշ­խա­տանք­ներ պի­տի տա­նեն։ Այ­սօր­վա վի­ճա­կը խնդ­րի գի­տակց­ման պա­կա­սի հետևանք է, բո­լո­րը պի­տի ու­նե­նա­յին այս հար­ցով զբաղ­վող ի­րա­զեկ խոս­նակ­ներ։
-Իսկ խոր­հր­դա­րա­նա­կան դի­վա­նա­գի­տու­թյան, հատ­կա­պես ար­տա­քին հար­ցե­րի հանձ­նա­ժո­ղո­վի աշ­խա­տանքն այս ուղ­ղու­թյամբ նկա­տու՞մ եք։
-Ար­ցա­խյան հիմ­նախ­նդ­րի ուղ­ղու­թյամբ ակ­տի­վու­թյուն չեմ տե­սել, մաս­նա­վո­րա­պես Ադր­բե­ջա­նի դեմ քա­րոզ­չա­կան, դի­վա­նա­գի­տա­կան պայ­քա­րում։ Գու­ցե ինչ-որ բան փակ դռ­նե­րի հետևում փոր­ձում են ա­նել՝ այդ մա­սին հան­րու­թյա­նը չտե­ղե­կաց­նե­լով։ Ա­մեն դեպ­քում հրա­պա­րա­կա­յին դաշ­տում կդժ­վա­րա­նամ հի­շել նրանց աշ­խա­տան­քի մի օ­րի­նակ։
-Վեր­ջին շր­ջա­նում շատ խոս­վեց «Ար­ցա­խի ադր­բե­ջա­նա­կան հա­մայն­քի» մա­սին, ին­չու՞ նո­րից օ­րա­կարգ ե­կավ այդ հար­ցը, և ի՞նչ վտան­գա­վոր մի­տում կա դրա­նում։
-Այս գա­ղա­փարն աս­պա­րեզ նետ­վեց այն ժա­մա­նակ, երբ Փա­շի­նյանն ա­սաց, որ ին­քը լիա­զոր­ված չէ բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում Ար­ցա­խը ներ­կա­յաց­նե­լու, և Ար­ցա­խը պետք է մաս­նակ­ցի բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցին։ Իսկ ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը ո­րո­շեց գնալ 2+2 ձևա­չա­փով՝ Հա­յաս­տան-Ադր­բե­ջան և Ար­ցախ-«Ար­ցա­խի ադր­բե­ջա­նա­կան հա­մայնք»։ Ի­հար­կե, սա Ադր­բե­ջա­նի ցան­կու­թյունն է, իղ­ձը, ո­րը մեզ հա­մար ըն­դու­նե­լի չէ։ Դրա հա­մար բո­լոր ջան­քե­րը պի­տի գոր­ծադ­րել, որ այս ա­մենն ի­րա­կա­նու­թյուն չդառ­նա։ Նրանք բա­վա­կան լուրջ աշ­խա­տանք­ներ են տա­նում այդ կա­ռույ­ցի սու­բյեկ­տայ­նու­թյու­նը բարձ­րաց­նե­լու ուղ­ղու­թյամբ։ Ցա­վոք, մեզ մոտ էլ հա­կա­ռակն է՝ Ար­ցա­խի սու­բյեկ­տայ­նու­թյան բարձ­րաց­ման աշ­խա­տանք­ներ բա­ցար­ձա­կա­պես չեն ի­րա­կա­նաց­վում։ Ա­վե­լին, հա­ճախ հն­չում են այդ սու­բյեկ­տայ­նու­թյա­նը վնա­սող թե­զեր, ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը դա տես­նում է, ար­ձա­նագ­րում է, շատ ու­շա­դիր հետևում դրանց։
-Բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թա­ցի այս փուլն ինչ­պե՞ս եք գնա­հա­տում։
-Որ­քան հաս­կա­նում եմ` բուն բա­նակ­ցա­յին գոր­ծըն­թաց չկա, կող­մե­րը կենտ­րո­նա­ցել են մար­դա­սի­րա­կան նա­խագ­ծե­րի վրա։ Ադր­բե­ջա­նա­կան կող­մը պն­դում է, որ ժա­մա­նակն է անց­նե­լու բուն բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին, ար­դեն նյար­դա­յին ար­ձա­գանք­ներ են հն­չում, բայց հայ­կա­կան կողմն ա­սում է, որ փաս­տաթղ­թի շուրջ քն­նար­կում­ներ չկան։ Այս փու­լում նաև հարց է ա­ռա­ջա­նում, թե բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին ինչ­պես է մաս­նակ­ցե­լու Ար­ցա­խը, ե­թե ո­րո­շել ենք, որ ա­ռանց պաշ­տո­նա­կան Ստե­փա­նա­կեր­տի չենք բա­նակ­ցե­լու ոչ մի փաս­տաթղ­թի շուրջ։ Պարզ է նաև, որ Ադր­բե­ջա­նը միա­կող­մա­նի թույլ չի տա­լու, որ Ար­ցա­խը վե­րա­դառ­նա բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րին։
-Քա­ղա­քա­կան ո­րոշ շր­ջա­նակ­ներ վր­դով­մուն­քով ըն­դու­նե­ցին այն փաս­տը, որ օ­րերս արտ­գործ­նա­խա­րա­րը հան­դի­պել է դր­սից ֆի­նան­սա­վոր­վող գրա­սե­նյակ­նե­րի ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ և բա­նակ­ցա­յին ինչ-որ նր­բու­թյուն­նե­րի մա­սին խո­սել։ Ինչ­պե՞ս եք վե­րա­բեր­վում այս հան­դիպ­մա­նը։
-Ե­թե այդ հան­դիպ­ման ժա­մա­նակ փակ տե­ղե­կու­թյուն է տր­վել, նոր­մալ չէ, բայց դեռ պետք է հաս­կա­նալ` նման տե­ղե­կու­թյուն տր­վե՞լ է, թե՞ ոչ։ Ե­թե ներ­կա­յաց­վել են բա­նակ­ցա­յին այն գոր­ծըն­թաց­նե­րը, ո­րոնք հրա­պա­րա­կա­յին են, և փոր­ձա­գետ­նե­րը, հան­րու­թյու­նը դրանց տե­ղյակ են, ոչ մի խն­դիր չեմ տես­նում, թե արտ­գործ­նա­խա­րարն ում հետ է հան­դի­պում։ Ե­թե ո­րոշ փա­կագ­ծեր են բաց­վել մարդ­կանց ներ­կա­յու­թյամբ, ո­րոնք ու­նեն ար­տա­քին գոր­ծա­տու, Հա­յաս­տա­նում ար­տա­քին ու­ժե­րի շա­հերն են սպա­սար­կում, այս­տեղ, բնա­կա­նա­բար, լուրջ խն­դիր­ներ, հար­ցեր են ա­ռա­ջա­նում՝ կապ­ված Հա­յաս­տա­նի անվ­տան­գու­թյան հետ։ Ին­չու՞, որ­պես քա­ղա­քա­ցի, ես պի­տի վս­տա­հեմ այլ քա­ղա­քա­ցիա­կան ան­ձի, ո­րը չու­նի պե­տա­կան պաշ­տոն և փակ տե­ղե­կու­թյու­նը պահ­պա­նե­լու պար­տա­վո­րու­թյուն։
-Ար­ցա­խում նա­խընտ­րա­կան շր­ջան է, հնա­րա­վո՞ր է այս ա­ռու­մով բա­նակ­ցու­թյուն­նե­րում նոր բե­կում լի­նի կամ սահ­մա­նա­յին լար­վա­ծու­թյուն։
-Ադր­բե­ջա­նում էլ են ընտ­րու­թյուն­ներ, Ար­ցա­խում էլ, նրանք հի­մա ա­վե­լի շատ կենտ­րո­նա­ցած են խոր­հր­դա­րա­նա­կան ընտ­րու­թյուն­նե­րի վրա, բայց դրա­նից հե­տո` փետր­վա­րին, կլի­նեն և՛ դի­վա­նա­գի­տա­կան, և՛ սահ­մա­նա­յին սադ­րանք­ներ՝ Ար­ցա­խում ապ­րի­լին կա­յա­նա­լիք ընտ­րու­թյուն­նե­րին ըն­դա­ռաջ։ Դա նրանց ձե­ռա­գիրն է։
Ռու­զան ԽԱ­ՉԱՏ­ՐՅԱՆ

Դիտվել է՝ 11163

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ