Ավարտվել է Ռուսական կայսրության, իսկ հետո՝ Խորհրդային Միության, ապա նաև՝ Ռուսաստանի Դաշնության վերջին 300-350 տարիների պատմությունը Հյուսիսային Կովկասում, Անդրկովկասում և Կենտրոնական Ասիայում՝ ասել է Մերձավոր Արևելքի ռուսական ինստիտուտի նախագահ Եվգենի Սատանովսկին։ «Այսօր մենք Արևմուտքի հետ մեծ պատերազմի կիզակետում ենք, որտեղ հարցի գինը ոչ թե այս կամ այն ռազմաբազան է՝ այս կամ այն պատմական տարածաշրջանում, այլ Ռուսաստանի գոյությունն է, գուցե և՝ ողջ աշխարհի գոյությունը»,- նշել է նա։                
 

Ռազ­մա­կան պատ­րաս­տու­թ­յուն­նե­րի և փո­խա­դարձ սպառ­նա­լիք­նե­րի ե­ռուն շր­ջան աշ­խար­հում

Ռազ­մա­կան պատ­րաս­տու­թ­յուն­նե­րի և փո­խա­դարձ սպառ­նա­լիք­նե­րի ե­ռուն շր­ջան աշ­խար­հում
22.05.2020 | 01:10
Այ­նու­հետև մեր­ձա­վո­րարևե­լյան ԶԼՄ-ներն ու փոր­ձա­գետ­ներն սկ­սե­ցին սեն­սա­ցիոն նո­րու­թյուն­ներ հա­ղոր­դել։ Այն բա­նից հե­տո, երբ Իս­րա­յե­լը փո­փո­խա­կան հա­ջո­ղու­թյամբ, այ­նուա­մե­նայ­նիվ, Սի­րիա­յի տա­րած­քում ա­վե­րեց մի քա­նի ռազ­մա­կան օ­բյեկտ և վնա­սեց մի շարք ռազ­մա­բա­զա­նե­րի են­թա­կա­ռույց­նե­րը, իբր այն­տեղ զեն­քով բեռն­ված ի­րա­նա­կան ինք­նա­թիռ­նե­րի վայ­րէջ­քը թույլ չտա­լու նպա­տա­կով, Ռու­սաս­տանն ի­րան­ցի զին­վո­րա­կան­նե­րին հնա­րա­վո­րու­թյուն տվեց օգտ­վե­լու Լա­թա­քիա նա­հան­գում իր ռազ­մա­կան օ­դա­նա­վա­կա­յա­նից` դրա­նով շատ լուրջ մար­տահ­րա­վեր նե­տե­լով ոչ միայն Իս­րա­յե­լի վար­չա­պետ Բե­նիա­մին Նե­թա­նյա­հուին, ո­րը խոս­տա­ցել էր «Սի­րիա­յում ի­րա­նա­կան զին­վո­րա­կան­նե­րին» հար­ված­ներ հասց­նել ցան­կա­ցած ժա­մա­նակ, այլև ԱՄՆ-ին, ո­րը գաղտ­նա­բար պաշտ­պա­նում է Սի­րիա­յի դեմ Իս­րա­յե­լի ցան­կա­ցած ռազ­մա­կան ար­կա­ծախ­նդ­րու­թյուն։ 2018 թվա­կա­նից, հեն­վե­լով Իս­րա­յե­լի պաշտ­պա­նու­թյան նախ­կին նա­խա­րար Ա­վիգ­դոր Լի­բեր­մա­նի խոս­տո­վա­նու­թյուն­նե­րի վրա, մենք Հա­յաս­տա­նի քա­ղա­քա­ցի­նե­րին ի­րազեկել ենք, որ ի­րա­կա­նում Սի­րիա­յում չկան ի­րա­նա­կան ռազ­մա­բա­զա­ներ, կան ռազ­մա­կան խոր­հր­դա­կան­ներ և այլն, բայց Իս­րա­յե­լը հա­մա­ռո­րեն շա­րու­նա­կում է Սի­րիա­յում «գտ­նել» ի­րա­նա­կան ռազ­մա­բա­զա­ներ։ Մա­յի­սի 4-ին ռու­սա­կան «Հմեյ­միմ» ա­վիա­բա­զա­յի տա­րած­քում վայ­րէջք կա­տա­րե­ցին եր­կու ռազ­մա­կան օ­դա­նա­վեր՝ Սի­րիա­յի ՌՕՈՒ-ի «Իլ-76» և «Air bus 310» ինք­նա­թիռ­նե­րը, ո­րոնք, ինչ­պես են­թադր­վում է, զեն­քի ու զի­նամ­թեր­քի մեծ բեռ էին բե­րել։
Ե­թե են­թադ­րենք, որ այդ ինք­նա­թիռ­ներն իս­կա­պես ինչ-որ զենք ու զի­նամ­թերք էին տե­ղա­փո­խում Ի­րա­նից, ա­պա վայ­րէջ­քը ռու­սա­կան ա­վիա­բա­զա­յում Ի­րա­նին ե­րաշ­խա­վո­րում է 100-տո­կո­սա­նոց պաշտ­պա­նու­թյուն հնա­րա­վոր հր­թի­ռա­յին հար­ձա­կում­նե­րից, ո­րով­հետև ա­մե­նա­փոքր վտան­գի դեպ­քում Ռու­սաս­տանն ա­ռանց նա­խազ­գու­շաց­ման հար­վա­ծե­լու է կոր­ծա­նիչ­նե­րին։ «Ի­րա­նին թույլ տա­լով օգ­տա­գոր­ծել «Հմեյ­միմ» ա­վիա­բա­զան՝ Ռու­սաս­տա­նը մար­տահ­րա­վեր է նե­տում Նե­թա­նյա­հուին, տա­ռա­ցիո­րեն ցույց տա­լով, որ Սի­րիա­յում ռու­սա­կան ա­վիա­բա­զա­յի վրա հար­ձակ­ման ըն­դա­մե­նը մեկ փորձ, ան­կախ հան­գա­մանք­նե­րից, կհան­գեց­նի ոչ միայն իս­րա­յե­լա­կան ինք­նա­թիռ­նե­րի ոչն­չաց­ման, այլև հենց Իս­րա­յե­լին հար­ված հասց­նե­լուն»,- լի­բա­նա­նյան «Ալ Մաս­դար նյուզ» լրատ­վա­մի­ջո­ցին հայտ­նել է տա­րա­ծաշր­ջա­նի գծով մաս­նա­գե­տը, ո­րը չի փոխանցել իր ա­նու­նը։ Հարկ է նշել, որ Ի­րան տե­ղա­փոխ­վող զեն­քի մա­սին ճշգ­րիտ տվյալ­ներ ա­ռայժմ չեն հրա­պա­րակ­վում։ Դժ­վար է որևէ բան ա­սել, բայց մենք ար­դեն գրել ենք, որ Թուր­քիա­յում ան­հան­գս­տա­ցել են Սի­րիա բեր­ված ռու­սա­կան T-90 տան­կե­րից և այլ զրա­հա­տեխ­նի­կա­յից, ինչ­պես և այն բա­նից, որ Սի­րիա­յում Ռու­սաս­տա­նը մար­տա­կան պայ­ման­նե­րում փոր­ձար­կում է իր նո­րա­գույն T-14 «Ար­մա­տա» տան­կը։ Եվ ա­ռա­ջար­կել ենք հա­մա­րել, որ Սի­րիան, Ռու­սաս­տա­նը և Ի­րա­նը լր­ջո­րեն պատ­րաստ­վում են Հյու­սի­սա­յին Սի­րիան թր­քա­մետ ա­հա­բեկ­չա­կան հրո­սա­կախմ­բե­րից մաք­րե­լուն, տե­ղադրել ենք նաև, որ Ի­րա­նը սի­րիա­ցի­նե­րին ինչ-որ օգ­նու­թյուն է ու­ղար­կում, թեև ան­հայտ է, թե հատ­կա­պես ինչ։ Նշենք, որ ԱՄՆ-ը թեև լուռ է Ռու­սաս­տա­նից և Ի­րա­նից Սի­րիա գնա­ցող ռազ­մա­կան օգ­նու­թյան կա­պակ­ցու­թյամբ, սա­կայն վեր­ջերս պետ­քար­տու­ղար Փոմ­փեո­յի բե­րա­նով Ի­րա­նին մե­ղադ­րել է Վե­նե­սուե­լա­յի իշ­խա­նու­թյուն­նե­րին «ան­հայտ օգ­նու­թյուն» մա­տա­կա­րա­րե­լու հա­մար և պա­հան­ջել դա­դա­րեց­նել ի­րա­նա­կան «Mahan Air» ըն­կե­րու­թյան ինք­նա­թիռ­նե­րի թռիչքն այն­տեղ։ Կար­ծում ենք, որ այդ մե­ղադ­րանք­նե­րը հա­մա­հունչ են նրանց, ո­րոն­ցով Իս­րա­յելն Ի­րա­նին մե­ղադ­րում է Սի­րիա զենք տե­ղա­փո­խե­լու և այն­տեղ «ի­րա­նա­կան ռազ­մա­բա­զա­նե­րի» առ­կա­յու­թյան հա­մար։
Ինչ­պես այ­նու­հետև գրում է «Ալ Մաս­դար նյու­զը», Ի­րա­քում ՌԴ դես­պան Մաք­սիմ Մաք­սի­մո­վը հայտ­նել է, որ Մոսկ­վան պատ­րաստ է Բաղ­դա­դին հա­կաօ­դա­յին պաշտ­պա­նու­թյան ¥ՀՕՊ¤ C-400 հա­մա­կար­գեր տրա­մադ­րե­լու, հենց որ պաշ­տո­նա­կան հայտ ստա­նա նրա­նից։ «Ռու­սա­կան կող­մը մինչ այժմ այդ հաշ­վով պաշ­տո­նա­կան հայտ չի ստա­ցել։ Կաս­կած չկա, որ վեր­ջին ի­րա­դար­ձու­թյուն­նե­րը մեծ հե­տաք­րք­րու­թյուն են ա­ռա­ջաց­րել հա­կաօ­դա­յին պաշտ­պա­նու­թյան հա­մա­կար­գեր, հատ­կա­պես C-400 գնե­լու նկատ­մամբ,- Մաք­սի­մո­վի ա­սա­ծից մեջ­բե­րում է ա­նում ա­րա­բա­կան «Ալ Ա­խադ» թեր­թը։- Ա­ռայժմ վաղ է ման­րա­մաս­ներ շա­րադ­րե­լը։ ՈՒս­տի ես ա­սում եմ, որ մենք կբա­վա­րա­րենք ի­րաք­ցի­նե­րի խնդ­րան­քը, հենց որ նրանք դի­մեն»։ Դի­տո­ղու­թյուն­ներ հն­չե­ցին այն բա­նից հե­տո, երբ Ի­րա­քի խոր­հր­դա­րա­նի անվ­տան­գու­թյան ու պաշտ­պա­նու­թյան կո­մի­տեն այս ամ­սի սկզ­բին երկ­րի վար­չա­պե­տի պաշ­տո­նա­կա­տար Ա­դել ալ Մուն­տա­ֆի­կիին ներ­կա­յաց­րեց խոր ու­սում­նա­սի­րու­թյուն և խնդ­րեց ձեռք բե­րել հա­կահր­թի­ռա­յին պաշտ­պա­նու­թյան հե­ռա­հար հա­մա­կար­գեր։ «Կո­մի­տեն վար­չա­պե­տին հա­մա­կող­մա­նի ու­սում­նա­սի­րու­թյուն է ներ­կա­յաց­րել և պա­հան­ջել հա­վա­նու­թյուն տալ C-400 կա­տա­րե­լա­գործ­ված հա­մա­կար­գի գն­մա­նը։ Այդ հարցն ար­դեն քն­նարկ­վել է ԶՈՒ գլ­խա­վոր հրա­մա­նա­տա­րու­թյան հա­մա­պա­տաս­խան ներ­կա­յա­ցու­ցիչ­նե­րի հետ և այժմ սպա­սում է վար­չա­պե­տի հա­մա­ձայ­նու­թյա­նը»,- հայ­տա­րա­րել է կո­մի­տեի ան­դամ Բադր ալ Զիա­դին։
Ի դեպ, դա­տե­լով ըստ ա­մե­նայ­նի, ԱՄՆ-ի Պեն­տա­գոնն իր F-35 կոր­ծա­նիչ­նե­րը Սի­րիա­յի տա­րած­քում փոր­ձար­կել է ռու­սա­կան C-400 ԶՀՀ-ի դեմ։ Փոր­ձար­կում­նե­րը, ո­րոնց հա­վա­նա­կան նպա­տակն էր C-400-ի մար­տա­կան գոր­ծո­ղու­թյան շա­ռավ­ղում ա­մե­րի­կյան F-35-ի հայ­տն­վե­լը, ա­վարտ­վել են ի վնաս ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի, ո­րոնք այլևս չեն հա­մար­ձակ­վում մո­տե­նալ ռու­սա­կան ռա­դար­նե­րի ¥ռա­դիո­տե­ղո­րո­շիչ սար­քե­րի¤ գոր­ծո­ղու­թյան շա­ռավ­ղում։ «Ա­մե­նա­հա­վա­նա­կանն է, որ ռու­սա­կան C-400-ի դեմ ա­մե­րի­կյան F-35-ը ստու­գել են 2-3 տա­րի ա­ռաջ։ Են­թադ­րա­բար, ա­մե­րի­կյան ինք­նա­թի­ռը մտել է ռու­սա­կան ռա­դա­րի հայտ­նա­բեր­ման գո­տի և հայտ­նա­բեր­վել նրա կող­մից»,- «Ալ Մաս­դար նյու­զի» հետ զրույ­ցում նշել է վե­րո­հի­շյալ մաս­նա­գե­տը։ Նրա կար­ծի­քով, ԱՄՆ-ը հենց այդ պատ­ճա­ռով է ակ­տի­վո­րեն խո­չըն­դո­տում Թուր­քիա­յի կող­մից այդ հա­մա­կար­գե­րը ձեռք բե­րե­լուն, ինչ­պես նաև չի հա­մար­ձակ­վում իր F-35-ներն ու­ղար­կել C-400-ին 250 կմ-ից մոտ գտն­վող շր­ջան։ «Վա­շինգ­տո­նում գի­տակ­ցում են, որ ե­թե Էր­դո­ղա­նը բա­ցա­հայ­տի, որ ռու­սա­կան C-400-ն ու­նակ է ա­մե­րի­կյան F-35-ը խո­ցե­լու ա­վե­լի շուտ, քան այն կմտ­նի կրա­կի բաց­ման գո­տի, ա­պա աշ­խար­հի ոչ մի եր­կիր այլևս F-35 չի գնի։ ՈՒ՞մ են պետք այն մար­տա­կան ինք­նա­թիռ­նե­րը, ո­րոնք կա­րող են խոց­վել մի հա­մա­լի­րից, ո­րի գի­նը հա­վա­սար է ա­մե­րի­կյան 3-4 կոր­ծա­նի­չի գնին»,- ա­վե­լաց­նում է մաս­նա­գե­տը։ Ար­ժե նշել, որ իր F-35 կոր­ծա­նիչ­նե­րը չի օգ­տա­գոր­ծում նաև Իս­րա­յե­լը, ո­րը, հա­վա­նո­րեն, հա­մա­պա­տաս­խան հանձ­նա­րա­րա­կան­ներ է ստա­ցել Վա­շինգ­տո­նից, քա­նի որ C-400-նե­րը լիո­վին կա­րող են հայտ­նա­բե­րել և նույ­նիսկ օգ­նել սի­րիա­ցի­նե­րին, որ խո­ցեն դրանք։ Այժմ «սար­սա­փի մեջ են» ա­մե­րի­կա­ցի և իս­րա­յել­ցի ռազ­մա­կան օ­դա­չու­ներն ու նրանց հրա­մա­նա­տար­նե­րը։
Այս­տեղ մի քա­նի պահ կա, ո­րոնց մա­սին ար­ժե հի­շա­տա­կել։ Սի­րիա­յում և Ի­րա­քում ռուս­նե­րի և ի­րան­ցի­նե­րի ու­ժե­ղա­ցու­մը, բա­ցի ա­մեն ին­չից, նշա­նա­կում է նաև Թուր­քիա­յի զգա­լի թու­լա­ցում։ Պա­տա­հա­կան չէ, որ մա­յի­սի 14-ին Ի­րա­քի կա­ռա­վա­րու­թյու­նը դի­մել է Ի­րա­նին՝ խնդ­րե­լով օգ­նել տն­տե­սա­կան մի շարք խն­դիր­նե­րի լուծ­ման և հա­կաա­հա­բեկ­չա­կան պա­տե­րազ­մից հե­տո երկ­րի տն­տե­սու­թյու­նը վե­րա­կանգ­նե­լու գոր­ծում։ Պա­տա­հա­կան չէ և այն, որ ԱՄՆ-ը և Թուր­քիան սկ­սել են ազ­դան­շան­ներ տալ, թե իբր Ան­կա­րան կհ­րա­ժար­վի ռու­սա­կան C-400 ԶՀՀ-նե­րից։ Առն­վազն լու­րեր կան, որ այդ հա­մա­կար­գե­րը թուր­քերն ա­ռայժմ չեն գոր­ծադ­րի մար­տա­կան հե­տա­խու­զու­թյան հա­մար։
Հե­տոն ա­վե­լի հե­տաքր­քիր է։ Պարզ­վում է, որ Մա­յի­սի 9-ի նա­խօ­րեին Բա­րեն­ցի ծո­վում Ռու­սաս­տա­նի և ԱՄՆ-ի միջև իս­կա­կան «ծո­վա­մարտ» է կա­յա­ցել։ Պատ­ճառն այն է ե­ղել, որ ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը փոր­ձել են ռազ­մա­ծո­վա­յին սադ­րանք կազ­մա­կեր­պել։ Պարզ է, թե ին­չու. Ռու­սաս­տա­նի և աշ­խար­հի մի շարք այլ եր­կր­նե­րի հա­մա­ժո­ղովր­դա­կան տո­նի նա­խօ­րեին ԱՄՆ-ը ո­րո­շել է մո­լո­րա­կի վզին ինչ-որ «նոր հիմ­նախն­դիր» փա­թա­թել։ Փոր­ձենք պար­զել։ Բա­րեն­ցի ծո­վում նա­վագ­նա­ցու­թյան վե­րա­բե­րյալ ԽՍՀՄ-Ռու­սաս­տա­նի և ՆԱ­ՏՕ-ի ան­դամ Նոր­գե­գիա­յի միջև ա­ռան­ձին պայ­մա­նա­գիր է գոր­ծում։ Եվ Նոր­վե­գիան, լի­նե­լով ՆԱ­ՏՕ-ի ան­դամ, պար­տա­վոր է թույլ չտա­լու, որ Բա­րեն­ցի ծո­վում սադ­րանք­ներ լի­նեն ՌԴ-ի դեմ։ Այ­նուա­մե­նայ­նիվ, մա­յի­սի 4-ին ռազ­մա­ծո­վա­յին թե­մա­տի­կա­յով մաս­նա­գի­տա­ցած «USNI News» ա­մե­րի­կյան պարբերա­կանը գրել է, որ ԱՄՆ ՌԾՈՒ-ի վերջ­րյա ու­ժե­րը «սա­ռը պա­տե­րազ­մի» ժա­մա­նակ­նե­րից ի վեր ա­ռա­ջին ան­գամ գոր­ծում են Բա­րեն­ցի ծո­վում, դրա­նով իսկ լրաց­նե­լով «արկ­տի­կա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րի ցու­ցա­կը»` վեր­ջին եր­կու տա­րում այս­տեղ մեկ ա­վիա­կիր և ա­տո­մա­յին սու­զա­նա­վեր գոր­ծար­կե­լուց հե­տո։ «USNI News»-ի փոխանցմամբ` Բա­րեն­ցի ծո­վում գոր­ծո­ղու­թյունն ըն­թա­նում է վեր­ջին ամ­սում նա­վե­րում անց­կաց­վող հա­կա­նա­վա­յին մար­տա­կան պատ­րաս­տու­թյան շր­ջա­նա­կում։ Այ­սինքն, ա­մե­րի­կյան վերջ­րյա նա­վե­րի գոր­ծո­ղու­թյունն ուղղ­ված է ե­ղել ռու­սա­կան Հյու­սի­սա­յին նա­վա­տոր­մի սու­զա­նա­վե­րի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րին հա­կազ­դե­լուն, այն էլ՝ Կո­լա թե­րակղ­զում նրանց մշ­տա­կան խարս­խա­կա­յան­նե­րի ան­մի­ջա­կան մեր­ձա­կայ­քում։ Իսկ դա նույնն է, թե ռու­սա­կան նա­վե­րը զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներ կա­տա­րեին Ատ­լան­տի­կա­յում ա­մե­րի­կյան «Նոր­ֆոլկ» ծո­վա­յին բա­զա­յի հարևա­նու­թյամբ կամ Քինգ-բեյ բա­զա­յի դի­մաց։
Բա­րեն­ցի ծո­վում գոր­ծո­ղու­թյա­նը մաս­նակ­ցում էին ա­մե­րի­կյան 3 էս­կադ­րո­նա­յին ա­կա­նա­կիր­ներ և բրի­տա­նա­կան թա­գա­վո­րա­կան նա­վա­տոր­մի «Քենթ» ֆրե­գա­տը։ Էս­կադ­րա­յին ու­ղեկ­ցում էր մար­տա­կան մա­տա­կա­րար­ման ա­մե­րի­կյան ա­րա­գըն­թաց մեկ նավ։ Ա­մե­րի­կյան բո­լոր ա­կա­նա­կիր­նե­րը ԱՄՆ ՌԾՈՒ-ի 6-րդ նա­վա­տոր­մի ա­րագ ծա­վալ­ման ու­ժե­րի կազ­մում են։ ԱՄՆ ՌԾՈՒ-ն հայ­տա­րա­րել է, որ մտա­դիր է պար­բե­րա­կան գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից ժա­մա­նա­կի ըն­թաց­քում անց­նե­լու Արկ­տի­կա­յում իր վերջ­րյա նա­վե­րի մշ­տա­կան ներ­կա­յու­թյան։ Այդ կա­պակ­ցու­թյամբ նա­խա­տես­վում է վերջ­րյա ռազ­մա­նա­վե­րի ի­րան­նե­րի ու­ժե­ղա­ցում սա­ռույց­նե­րի դեմ։ Բա­ցի վեր­ջին եր­կու տա­րում 6-րդ նա­վա­տոր­մի կա­նո­նա­վոր գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րից, Արկ­տի­կա­յում գոր­ծում է նաև վեր­ջերս վե­րաս­տեղծ­ված 2-րդ նա­վա­տոր­մը, ո­րի վերջ­րյա նա­վա­խում­բը կա­ռա­վար­վում է Իս­լան­դիա­յում գտն­վող բա­զա­յից։ ԱՄՆ ՌԾՈՒ-ն նշել է այդ նա­վախմ­բի նպա­տա­կը. «հաս­տա­տել նա­վագ­նա­ցու­թյան ա­զա­տու­թյու­նը և ցու­ցադ­րել դաշ­նա­կից­նե­րի ան­կար միաս­նու­թյու­նը»։ «Նա­վագ­նա­ցու­թյան ա­զա­տու­թյունն» ակ­նարկ է Հյու­սի­սա­յին ծո­վա­յին ու­ղու ¥ՀԾՈՒ¤ կար­գա­վի­ճա­կի մա­սին` բեռ­նե­րը Եվ­րո­պա հասց­նե­լու նպա­տա­կով ռուս-չի­նա­կան հա­մա­գոր­ծակ­ցու­թյու­նը խո­րաց­նե­լու ֆո­նին։ «Ան­կար միաս­նու­թյան» ցու­ցի­չը նա­վախմ­բի կազ­մում անգ­լիա­կան ֆրե­գա­տի ներ­կա­յու­թյունն է։ Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը ո­րո­շել են վի­ճար­կել ՀԾՈՒ-ի ռու­սա­կան կար­գա­վի­ճա­կը...
Այս­տեղ նր­բու­թյունն այն է, որ Նոր­վե­գիան ձեռն­պահ է մնա­ցել անգ­լո­սաք­սե­րի սադ­րան­քին մաս­նակ­ցե­լուց։ Նոր­վե­գա­ցի փոր­ձա­գետ Եդ­սյո Բեր­տել­սե­նը մա­յի­սի 4-ի մեկ­նա­բա­նու­թյան մեջ նշել է, որ ԱՄՆ-ի ու Մեծ Բրի­տա­նիա­յի ՌԾՈՒ-ի զո­րա­վար­ժու­թյուն­ներն «սպառ­նում են ռու­սա­կան պաշտ­պա­նա­կան ամ­րագ­ծին և մի­ջու­կա­յին զսպ­մա­նը, հետևա­բար՝ ռազ­մա­վա­րա­կան կա­յու­նու­թյա­նը... Նոր­վե­գիան չի մաս­նակ­ցել այդ զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րին, հա­վա­նա­բար հաս­կա­նա­լով, թե ՌԴ-ի հետ նրա երկ­կողմ հա­րա­բե­րու­թյուն­նե­րում որ­քան վտան­գա­վոր է ռու­սա­կան մի­ջու­կա­յին զսպ­մա­նը սպառ­նա­լը»։ Մա­յի­սի 5-ին Նոր­վե­գիա­յի պաշտ­պա­նու­թյան նա­խա­րար Ֆրանկ Բակ­կե-Են­սե­նը հայ­տա­րա­րել է, որ Օս­լոն չի մաս­նակ­ցում այդ զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րին, քա­նի որ դա հա­մա­րում է «անն­պա­տա­կա­հար­մար» և «ոչ գե­րա­կա»։ Պաշտ­պա­նու­թյան նոր­վե­գա­կան ինս­տի­տու­տի գի­տաշ­խա­տող, գն­դա­պետ Թոր­մոդ Հեերն ա­սել է. «Բա­րեն­ցի ծո­վում մեր հարևա­նու­թյամբ պայ­քար է ըն­թա­նում ԱՄՆ-ի և ՌԴ-ի միջև»։ Բայց նոր­վե­գա­ցի­նե­րի այդ ար­ձա­գանքն սկս­վել է այն բա­նից հե­տո միայն, երբ Նոր­վե­գիա­յում ռու­սա­կան դես­պա­նու­թյու­նը մա­յի­սի 4-ին հայ­տա­րա­րել է, որ ՆԱ­ՏՕ-ի նա­վե­րի այ­ցը չի նպաս­տում անվ­տան­գու­թյան պահ­պան­մանն Արկ­տի­կա­յում։
Այս­պի­սով, այդ սադ­րան­քի նպա­տա­կը՝ ցույց տալ «մեր դաշ­նա­կից­նե­րի հետ օ­պե­րա­տիվ հա­մա­տե­ղե­լիու­թյու­նը» և «ռազ­մա­ծո­վա­յին բազ­մազգ ու­ժե­րը ծա­վա­լել նվա­զա­գույն ծա­նուց­մամբ», նկա­տե­լիո­րեն խա­փան­վել է։ Նոր­վե­գիան սու­սու­փուս հրա­ժար­վել է այդ սադ­րան­քին մաս­նակ­ցե­լուց, իսկ ՆԱ­ՏՕ-ի մյուս ան­դամ­նե­րը հա­վա­նա­բար հետևում և սպա­սում էին հենց Բա­րեն­ցի ծո­վի հա­մա­տեր Նոր­վե­գիա­յի ար­ձա­գան­քին։ Այժմ նկա­րագ­րենք Ռու­սաս­տա­նի գոր­ծո­ղու­թյուն­նե­րը, հենց ո­րոնք էլ, հա­վա­նա­բար, լր­ջո­րեն վա­խեց­րել են ՆԱ­ՏՕ-ին ու ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րին, ո­րով­հետև մա­յի­սի 8-ին ԱՄՆ-ի և Անգ­լիա­յի նա­վե­րը հապ­ճե­պո­րեն փա­խել են Բա­րեն­ցի ծո­վից։ Բանն այն է, որ մա­յի­սի 8-ին Ռու­սաս­տա­նի Հյու­սի­սա­յին նա­վա­տոր­մը զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րի նպա­տա­կով փա­կել է Բա­րեն­ցի ծո­վի մի շր­ջա­նը ՆԱ­ՏՕ-ի հար­վա­ծա­յին նա­վախմ­բի մուտ­քից հե­տո։ ՌՕՈՒ-ի հա­կա­նա­վա­յին Իլ-38 ինք­նա­թիռ­նե­րի և Հյու­սի­սա­յին նա­վա­տոր­մի ՀՕՊ-ի հետ փոխ­գոր­ծո­ղու­թյամբ Ռու­սաս­տա­նի նա­վա­խում­բը սկ­սել է մշա­կել «պայ­մա­նա­կան հա­կա­ռա­կոր­դի սու­զա­նա­վի ո­րո­նու­մը և ոչն­չա­ցու­մը»։ Զո­րա­վար­ժու­թյուն­նե­րին մաս­նակ­ցում են 3-ա­կան հա­կա­նա­վա­յին և ա­կա­նոր­սիչ նա­վեր։ Բա­ցի դրան­ցից ու­սում­նա­կան հրե­տա­նաձ­գու­թյան հա­մար Բա­րեն­ցի ծով է մտել Սի­րիա­յից վե­րա­դար­ձած «Մար­շալ ՈՒս­տի­նով» հր­թի­ռա­յին հա­ծա­նա­վը։ Ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րը նա­խա­տե­սել էին հնա­րա­վո­րինս եր­կար մնալ Բա­րեն­ցի ծո­վում, բայց...
«Մար­շալ ՈՒս­տի­նով» հա­ծա­նա­վի հնա­րա­վո­րու­թյուն­ներն ի­րենց աչ­քով ՆԱ­ՏՕ-ի ծո­վա­յին­նե­րը դի­տել են Մի­ջերկ­րա­կան ծո­վում, դրա հա­մար էլ փա­խել են «տհա­ճու­թյուն­նե­րից»։ Այն­պես որ, բա­ցի Օս­լո­յում ՌԴ դես­պա­նու­թյան հայ­տա­րա­րու­թյու­նից, Ռու­սաս­տա­նը նաև ա­մե­րի­կա­ցի­նե­րի և անգ­լիա­ցի­նե­րի «աչքն է վա­խեց­րել»։ Այդ պատ­ճա­ռով էլ ԱՄՆ-ի դաշ­նա­կից­նե­րը չեն հա­մար­ձակ­վել մաս­նակ­ցել սադ­րան­քին, իսկ նոր­վե­գա­ցի­ներն այն հա­մա­րել են «անն­պա­տա­կա­հար­մար» և «Ռու­սաս­տա­նին սպառ­նա­ցող»։
(շա­րու­նա­կե­լի)
Սերգեյ ՇԱՔԱՐՅԱՆՑ
Դիտվել է՝ 10898

Հեղինակի նյութեր

Մեկնաբանություններ